මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 මැයි 21 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.
මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ නිරූපිතයි.
වසර 25 කට පෙර: පකිස්ථානය න්‍යෂ්ටික ආයුධයක් පුපුරුවා හරියි
1998 මැයි 28 වන දින පකිස්ථානය න්‍යෂ්ටික ආයුධයක් පුපුරුවා හැරියේය. පෙර සතිවල ඉන්දියාව ද න්‍යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම් සිදු කර තිබූ හෙයින්, මෙය දකුණු ආසියානුනු කලාපය සිව්වැනි ඉන්දු-පකිස්තාන යුද්ධයක අද්දරට ගෙන ගොස් තිබුණි. න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීමක් සිදුකිරීම සාධාරණීකරණය කරමින් පකිස්ථානය චෝදනා කළේ ඉන්දියාව විසින් සිය (පකිස්තාන) න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් සිදුකරන භූමියට ගුවන් ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට සූදානම් වන බවයි. ඉන්දියාව මෙම චෝදනාව දැඩි ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කළ නමුත්, පකිස්ථානු පරීක්ෂණයට පෙර දිනවලදී, ප්‍රමුඛ පෙළේ ඉන්දීය රජයේ නිලධාරීන් නැවත නැවතත් අනතුරු ඇඟවූයේ ඉන්දීය හමුදා, ඉක්මනින්ම පකිස්ථානය විසින් අත්පත් කර ගෙන ඇති කාශ්මීරයට ඇතුල් විය හැකි බවයි.
පකිස්ථාන අගමැති නවාස් ෂරීෆ් න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් නිවේදනය කරමින් සිය මැයි 28 රූපවාහිනී දේශනයේදී මහා ව්‍යසනයේ භාෂාවෙන් කතා කලේය . “අද, අපි ඉන්දියාව සමඟ ගනුදෙනු බේරා ගෙන ඇත්තෙමු,” ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. “අද න්‍යෂ්ටික ගින්නේ න්‍යෂ්ටික ගිනිදැල් සෑම තැනම විහිදී ඇත. ඒ ගැන මම දෙවියන්ට ස්තූතිවන්ත වෙනවා… අපි මේ ගිනිදැල්වලට පැන්නා….’ .පසුව, පකිස්ථානය තම පරදුව ඉහළ දමමින් , ගෞරි මිසයිල ඉක්මනින් න්‍යෂ්ටික යුධ ශීර්ෂ වලින් සන්නද්ධ කරන බව ප්‍රකාශ කළේය.
බැංකු මුදල් ඇදීමත් ඇතිවනු ඇතැයි යන බියෙන්, ෂරීෆ් ආන්ඩුව මැයි 29 සිකුරාදා ඒවා වසා දැමීමට නියෝග කළේය, පසුව විදේශ වටිනාකම් සහිත ගිණුම්වලින් විදේශ මුදල් ආපසු ගැනීම දින නියමයක් නොමැතිව අත්හිටවන බව නිවේදනය කළේය. පකිස්ථානය සතුව තිබුණේ සති හයක ආනයනයට පමණක් සෑහෙන විදේශ විනිමය සංචිත ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණක් වූ බැවින්, පකිස්ථානය ඊළඟ මාසයේ දී ඩොලර් මිලියන 800 ක පොලී ගෙවීම පැහැර හරිනු ඇතැයි භීතීන් පැවතුණි.
ඉන්දියාවේ හින්දු අධිපතිවාදී බීජේපී ආන්ඩුව සහ ෂරීෆ්ගේ ඉස්ලාමීය තන්ත‍්‍රය යන දෙකම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍ර අයිතීන්ට පහර දීම සඳහා යුද තර්ජනය යොදා ගත්හ. න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීමේ නිවේදනයෙන් පැය කිහිපයක් ඇතුළත, පකිස්ථාන ජනාධිපති රෆීක් තරාර් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ සිවිල් අයිතිවාසිකම් අත්හිටුවමින් හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. ඉන්දියාවේ භාරතීය ජනතා පක්ෂ ආන්ඩුව, ඒ අනුයමින්, පකිස්ථානයට එරෙහි සිය ආක්‍රමණශීලී ආස්ථානයේ සියලු විරුද්ධවාදීන් “පක්ෂපාතී නැතිවුන්” ලෙස නම් කලේය.
නව දිල්ලියේ සහ ඉස්ලාමාබාද්හි පාලක කල්ලි තර්ජන හුවමාරු කරගනිමින්, න්‍යෂ්ටික ආයුධ, මිසයිල සහ අනෙකුත් මහා විනාශකාරී ආයුධ ප්‍රදර්ශනය කරමින් , “ජාතික සමගිය” සඳහා ආයාචනා කරන තරමට, ඔවුන් පොදු ගමන් පථයක සිටින බව වඩාත් පැහැදිලි විය. එකිකිනෙක රටේ ජාතික ධනේශ්වරය ස්වෝත්තමවාදය සහ මිලිටරිවාදය භාවිතා කළේ තමන්ගේ ප්‍රතිගාමී සමාජ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති කෙරෙහි යොමු වන මහජන අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීමට සහ වැඩෙන සමාජ කනස්සල්ල සහ අපේක්ෂා භංගත්වය ප්‍රතිගාමී දිශාවකට යොමු කිරීමටය.
වසර 50 කට පෙර: තම මුහුණ (අවමානයෙන්) බේරා ගැනීමට උත්සාහ කරමින්, නික්සන් වෝටර්ගේට් වසන් කිරීම පිළිගනී
1973 මැයි 22 දින, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති රිචඩ් නික්සන් ප්‍රථම වතාවට තම පරිපාලනයේ ඉහළ පෙළේ සාමාජිකයන් ඩිමොක්‍රටික් ජාතික සම්මේලනයේ වෝටර්ගේට් සහ ඩැනියෙල් එල්ස්බර්ග්ගේ මනෝ වෛද්‍යවරයාගේ කාර්යාල වල ‘ගොඩනැගිලි බිදීමට’ සහභාගී වූ බව පිළිගත්තේය. එක්සත් ජනපද සෙනෙට් විමර්ශනය, සෝලිය පිළිබඳ තොරතුරු ප්‍රසිද්ධියට පත් කිරීම ආරම්භ කර සතියකට පසුව පිළිගැනීම සිදු විය.
ධවල මන්දිර මාධ්‍ය ලේකම් රොනල්ඩ් සීග්ලර් මගින් මාධ්‍ය වෙත, ලිඛිත ධවල මන්දිර ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් නික්සන් පිළිගත්තේ, “ආචාරධර්ම විරෝධී මෙන්ම නීති විරෝධී ක්‍රියාකාරකම් සිදු වූ බව පැහැදිලිය” යන්න සහ වෝටර්ගේට් ඔත්තු බැලීමේ කුමන්ත්‍රණය වසන් කිරීමේ උත්සාහයක් පැවති බවයි. ඔහුගේ පරිපාලනය, “ජාතික ආරක්ෂාවටට” තර්ජන ඇති බව කියමින් ඇමරිකානු පුරවැසියන්ට එරෙහිව රහසිගත ඔත්තු බැලීමේ මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක කර ඇති බව නික්සන් විසින් පිළිගත්තේය. එල්ස්බර්ග් විසින් පෙන්ටගන් පේපර්ස් (Pentagon Papers) මුදා හැරීමෙන් පසුව ධවල මන්දිරය විසින් රජයේ අනෙකුත් රහස් හෙළිදරව් වීම වැලැක්වීම සඳහා ” ද ප්ලමර්ස් “⁰ (The plumbers) නමැති රහස් ඔත්තු කණ්ඩායම නිර්මාණය කළ බව ද ඔහු පිළිගත්තේය.
ධවල මන්දිරය වෙනුවෙන් මෙම පිළිගැනීම, කිසිදු වරදක් සිදු නොකළ බව පෙර ප්‍රකාශයන්ගෙන් තියුණු හැරීමක් විය. එහෙත් නික්සන් තවමත් කියා සිටියේ නීති විරෝධී ක්‍රියාවන් පිළිබඳව තමාට දැනුමක් නොතිබූ බවයි. “ඔවුන්ට හෝ තවත් සමහරෙකුට වෝටර්ගේට් සම්බන්ධව තිබිය හැකි කිසියම් සම්බන්ධයක් වසන් කිරීම පිනිස මගේ නියෝග ඉක්මවා ගොස් ජාතික ආරක්‍ෂක මෙහෙයුම් ආරක්ෂා කිරීමට මා දරන උත්සාහය පුළුල් කිරීමට උත්සාහ කළ පුද්ගලයන් සිටි බැව් දැන් පෙනේ,” යැයි ජනාධිපතිවරයා ප්‍රකාශ කළේය. ඉල්ලා අස්වීමේ අදහසක් නොමැති බව පැහැදිලි කරමින් නික්සන් අතිරේක ප්‍රකාශයක් ද නිකුත් කලේය . “මම මගේ වගකීම් අත්හරින්නේ නැහැ. මාව තෝරා පත් කර ගත් කාර්යය මම දිගටම කරන්නෙමි. ”
නික්සන් පරිපාලනය “විධායක වරප්‍රසාද” සඳහා නීත්‍යානුකූලව සැක සහිතවූ අයිතිය ඉල්ලා සිටි අතර, එය ඔහුගේ පරිපාලනයේ ඉහළම පුද්ගලයින්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකු සාක්ෂි දීමෙන් වලක්වනු ලැබීය. එසේ වුවද, මෙතෙක් පහළ මට්ටමේ නිලධාරීන් විසින් ලබා දී තිබූ සාක්ෂි අපකීර්තිමත් චිත්‍රයක් මවා පාමින් තිබුණි.
නික්සන් වසන් කිරීම පිළිගත් දිනයේම, දුම්කොළ, ගිනි අවි සහ පුපුරණ ද්‍රව්‍ය කාර්යාංශයේ නිලධාරියෙකු වන ජෝන් ජේ. කෝල්ෆීල්ඩ්, හිටපු ධවල මන්දිර උපදේශක ජෝන් ඩබ්ලිව්. ඩීන් සහ හිටපු ධවල මන්දිර ස්වදේශ කටයුතු උපදේශක ජෝන් ඩබ්ලිව්. එර්ලිච්මන්, වෝටර්ගේට් සොරුන්ගෙන් එක් අයෙකු වන ජේම්ස් මැක්කෝඩ්ට ඔහු නිශ්ශබ්දව සිට අනෙකුත් ධවල මන්දිර නිලධාරීන් අපරාධයට සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි දීම ප්‍රතික්ෂේප කළහොත් ඔහුට සමාව ලබා දෙන බවට යෝජනා කරන ලෙස නියෝග කර තිබු බවට සාක්ෂි දුන්නේය.
මෙම හෙළිදරව් කිරීම් දැන් ප්‍රසිද්ධියට පත් වීමත් සමඟ, සාක්ෂි වලින් හෙළිදරව් වූ තරමේ ප්‍රමාණයක් පිළිගැනීමට නික්සන්ට සිදුවිය. කෙසේ වෙතත්, ඔහු ඊට වඩා වැඩි යමක් නොපැවසීමට ප්‍රවේශම් වූ අතර කුමන්ත්‍රණයේ තමාගේම භූමිකාව සම්බන්ධ තොරතුරු පිළිබඳව නොපැහැදිලි විය. ඒ වන විට, කිසිදු සාක්ෂියක් කුමන්ත්‍රණයට නික්සන්ව සෘජුව සම්බන්ධ කර නොතිබුණි. නිදසුනක් වශයෙන්, කෝල්ෆීල්ඩ් සෙනෙට් සභාවට පැවසුවේ නික්සන් මැකෝර්ඩ්ට සමාව පිරිනැමීම අනුමත කර ඇති බව හෝ දැන සිටි බව හෝ ගැන තමන්ගේම දැනුමක් නොතිබූ බවයි.
වසර 75 කට පෙර: GM වැටුප් වැඩි කිරීමට සහ ජීවන වියදම් දීමනාවට එකඟ වේ
1948 මැයි 25 දින, ජෙනරල් මෝටර්ස් (GM) නිවේදනය කළේ, තමන් පැයකට ශත එකොළහක වැටුප් වැඩිවීමක් ලබා දෙමින් එක්සත් මෝටර් රථ කම්කරු (යූඒඩබ්ලිව්) වෘත්තීය සමිතිය සමඟ නව ගිවිසුමක් ඇති කර ගත් බවයි. යූඒඩබ්ලිව් නිලයධරය විසින් ජයග්‍රහණයක් ලෙස හුවා දක්වන ලද ගනුදෙනුව, මෝටර් රථ කම්කරුවන් 225,000 ක් සම්බන්ධ කර ගැනීමට තිබූ වැඩ වර්ජනයක තර්ජනය යටතේ සිදු කරන ලදී
වඩාත්ම කැපී පෙනෙන ලෙස, GM කොන්ත්‍රාත්තුව, ජීවන වියදම් (COLA, හෝ ජීවන වියදම් ගැලපීම) මත පදනම්ව ස්වයංක්‍රීය වැටුප් දීමනාවක් සහිත එක්සත් ජනපදයේ පළමු ප්‍රධාන වෘත්තීය සමිති ගිවිසුමයි. එය එක්සත් ජනපද කම්කරු සංඛ්‍යාලේඛන කාර්යාංශය විසින් සපයන සංඛ්‍යාලේඛන මත පදනම්ව සෑම මාස තුනකට වරක් උද්ධමනයට අනුරූප වන වැටුප් වැඩි කිරීම් සඳහා කටයුතු සලසන ලදී.
ඇමරිකානු ට්‍රොට්ස්කිවාදී සංවිධානය වන සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂය (එස්ඩබ්ලිව්පී), ගිවිසුම මගින් සලකුණු කරන ලද වෙනස සටහන් කර ගත්තේය. වසර ගනනාවක් තිස්සේ ට්‍රොට්ස්කිවාදීහු කම්කරුවන් මුහුන පාන පිරිවැයට වැටුප් සම්බන්ධ කරනා (ස්ලයිඩින්) වැටුප් පරිමාණයක් ඉල්ලා සිටියහ. යූඒඩබ්ලිව් ඇතුළු වෘත්තීය සමිති නිලධරයන් මෙම ඉල්ලීමට විරුද්ධ වී තිබුණි.
කෙසේ වෙතත්, යූඒඩබ්ලිව්-ජීඑම් ගණුදෙණුවේ අඩංගු වූයේ කුඩා සැබෑ වැටුප් වැඩිවීමක් පමණක් වූ අතර, යථාවක් ලෙස කළමනාකරණ ආඥාදායකත්වයක් ක්‍රියාත්මක වෙමින් පැවතුණ අතර, කොන්දේසි වල වැඩිදියුණු වීමක් සිදු නොවුනි. එස්ඩබ්ලිව්පී සඳහන් කළ පරිදි, “යූඒඩබ්ලිව් නායකයින් ස්ලයිඩින් පරිමාණ වැඩසටහන පිළිගෙන ඇත්තේ , සැබෑ මූලික වැටුප් වැඩි කිරීම, සුබසාධන ප්‍රතිලාභ සහ දුක්ගැනවිලි පිළිබඳව වැඩි දියුණු කිරීම් ආදිය සඳහා ශක්තිමත් කිරීමක් ලෙස නොව, ආදේශකයක් ලෙස ය.”
GM කොන්ත්‍රාත්තුව අනුමත කරන ලද්දේ වෘත්තීය සමිති නිලධරය විසින් පාවාදීම් මාලාවක් සිදු කිරීම මධ්‍යයේ, සාපේක්ෂව සීමිත වැටුප් වැඩිවීම් මගින් දිග්ගැස්සුනු ආරවුල් අවසන් කිරීමෙනි. මැයි 21දා, CIO එක්සත් පැකින්හවුස් කම්කරුවන් (United Packinghouse Workers) ගේ දින 67ක වැඩවර්ජනය, එක් ප්‍රධාන සමාගමක් හැර අනෙකුත් සියලුම සමාගම් පැයකට ශත නවයක් ඉහල නැංවීමට එකඟ වීමෙන් පසුව, අවසන් කරන ලදී. මැයි 28දා , යූූඒඩබ්ලිව් නිලධරය ක්‍රයිස්ලර් මෝටර් රථ කම්කරුවන් සඳහා පැයකට ශත දහතුනක වැඩිවීමක් ලැබීමෙන් පසු , දින 13ක වැඩ වැරීම නතර කළේය.
ආසන්න පශ්චාත් යුධ වර්ෂවලදී, කාර්මික අරගලයේ දැවැන්ත නැගිටීමකින් ඇමරිකානු ධනවාදය කම්පා වී තිබුණි. උද්ධමනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වීම මධ්‍යයේ, යුද කාලීන වැටුප් කැටිකිරීම් සහ පශ්චාත් යුධ කප්පාදුවේ ප්‍රතිවිපාකවලට එරෙහිව කම්කරුවන් ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කිරීමත් සමග, ප්‍රධාන කර්මාන්ත සියල්ලෙහිම ප්‍රධාන වැඩ වර්ජන සිදු විය. GM සහ අනෙකුත් මෝටර් රථ සමාගම් වලට දිග්ගැස්සුනුු වැඩ නැවතුම් වලින් පහර වැදුණි. යූඒඩබ්ලිව් ඇතුලු වෘත්තීය සමිති, මෙම වර්ජන ලාභ පද්ධතියට එරෙහිව සමස්ත කම්කරු පන්තියේ දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් තුලට ඒකාබද්ධ වීම වැලැක්වීමට හැකි සෑම දෙයක්ම කර තිබුණි.
1948 මැද භාගය වන විට, සියල්ලටත් වඩා ස්ටැලින්වාදීන්ගේ පශ්චාත් යුද නැඟිටීම පාවාදීම් මත පදනම් වූ, ඇමරිකානු හා ලෝක ධනවාදයේ ස්ථායීකරනයක සලකුනු දක්නට ලැබුණි. සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව එල්ල කරන ලද ආක්‍රමණශීලී සීතල යුද්ධ ප්‍රතිපත්ති ද ඇතුලුව එක්සත් ජනපදය එහි ගෝලීය ආධිපත්‍යය වඩ වඩාත් තහවුරු කරමින් සිටියේය. GM සහ අනෙකුත් මෝටර් රථ සමාගම් ජාත්‍යන්තරව සිය මෙහෙයුම් පුළුල් කරනු දක්නට ලැබුනිනි. මෙම කොන්දේසි යටතේ, සීමිත සහන සැලසීම, ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදයේ වඩා පුලුල් අවශ්‍යතා පෙරට ගැනීම අරමුනු කරගත් කාර්මික සාමය සඳහා ගෙවීමට අවශ්‍ය වන මිල ලෙස, පාලක ප්‍රභූවේ වඩා දූරදර්ශී කොටස් සැලකූහ.
වසර 100 කට පෙර: ජර්මනියේ රූර් නිම්නයේ මහා වැඩ වර්ජන පැන නගී
1923 මැයි 26දා ජර්මනියේ කාර්මික කේන්ද්‍රස්ථානය වූ ප්‍රංශය විසින් අල්ලාගෙන සිටි රූර් නිම්නයේ කම්කරුවන් 300,000 කට අධික පිරිසක් වැඩ වර්ජනයක නිරතව සිටියහ.
කලාපයේ වැඩ වර්ජන රැල්ලක් සතියකට පෙර පුපුරන සුලු බලයෙන් ආරම්භ විය. කම්කරුවෝ කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (කේපීඩී) බලපෑම යටතේ වර්ජන කමිටු සහ සභා පිහිටුවනු ලැබුණි. ගෙල්සන්කර්චර් Gelsenkirchen නගරයේ, වර්ජකයෝ කම්හල් හා ෆැක්ටරි 30කට අධික ප්‍රමාණයක් වසා දැමූ අතර ආහාර ද්‍රව්‍ය සඳහා ගබඩා වලට කඩා වැදුණහ. එහි වැඩ වර්ජකයෝ තමන්ගේම පොලිස් බලකායක් පිහිටුවා ගත්හ. බොකම් (Bochum) හි වර්ජකයෝ රජයට පක්ෂපාතී පුවත්පත් වසා දැමූහ.
රූර් නිම්නයේ ජර්මානු බලධාරීන් විශේෂ සන්නද්ධ පොලිසියක් යැවීමට ප්‍රංශ අණදෙන නිලධාරියාගෙන් අවසර ඉල්ලා සිටියහ. ඩුසල්ඩෝර්ෆ් (Düsseldorf) හි එක් නිලධාරියෙක් ප්‍රංශ හමුදාවට මෙසේ ලිවීය: “මේ සම්බන්ධව සිහිපත් කිරීමට මම අවසර පතමිපතමි: පැරිස් කොමියුනය පැවති කාලයේ [1871 දී ජර්මානු පැරිස් ආක්‍රමණයේ දී] මර්දනකාරී ක්‍රියාමාර්ග ගනිමින් ප්‍රංශ බලධාරීන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීමට ජර්මානු විධානය හැකි සෑම දෙයක්ම කරන ලදී.”
වැඩ වර්ජනවලට මැදිහත් වීමෙන් මෙතෙක් වැළකී සිටී ප්‍රංශයන් මෙයට එකඟ වුනි. වර්ජකයින් සහ පොලිසිය අතර ඇති වූ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවලින් ඉදිරි දින කිහිපය තුළ පුද්ගලයන් 15 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගියේය. මැයි 27 වන විට සිවිල් යුද තත්වයන් වර්ධනය වෙමින් පැවතුනි. නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්, කේපීඩී රැස්වීමක් පොලීසිය සහ ධනේශ්වර ස්වේච්ඡා භටයින් විසින් විසුරුවා හරින ලද බොකම් හිදී ,”ධනේශ්වර ප්‍රති-විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරයක්” මතුවෙමින් පවතින බව ලිවී ය.කෙසේ වෙතත්, වර්ජකයින් ප්‍රතිප්‍රහාර වශයෙන්, එදින සවස ප්‍රතිවිප්ලවවාදීන් නවාතැන් ගෙන සිටි ගිනි නිවන දෙපාර්තමේන්තු බැරැක්ක වට කළහ.
ආසන්නතම හේතුව අධි උද්ධමනයයි. මැයි 22 දා, ඩොලරයක අගය ජර්මානු මාර්ක් 57,000 ක විනිමය අනුපාතයකට කඩා වැටුණි. පාන් මිල එක රැයකින් සියයට 100කින් වැඩි වූ අතර රජය ට්‍රොලි ගාස්තු තුන් ගුණයකින් වැඩි කළේය.
කම්කරුවන් හාම්පුතුන්ට මෙන්ම, ජර්මනියේ යුද වන්දි ගෙවීම බලාත්මක කිරීම සඳහා ජනවාරි මාසයේදී රූර් නිම්නය අත්පත් කරගත් ප්‍රංශ හමුදාවටද විරුද්ධ වී සිටියහ. නමුත් දැන් එහි සහ ජර්මනියේ සෙසු ප්‍රදේශවල විප්ලවීය තත්වයක් මතුවෙමින් තිබුණි. නැගෙනහිර ජර්මනියේ , සැක්සනි හි ඩ්‍රෙස්ඩන් ද මහජන විරෝධතා අත් දුටුවේය. එහිදී රැකියා විරහිතයන්ගේ සංගමය කඩ වසා දැමුවේ, තොග වෙළෙන්දන්ට බලපෑම් කර මිල අඩු කර ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි.
ඉතිහාසඥ පියර් බෘවේ (Pierre Broue) යුගයේ මනෝභාවය විස්තර කරයි. පැරණි බොල්ෂෙවිකයෙකු සහ සෝවියට් තානාපති වන වී. වී වොරොව්ස්කි ස්විට්සර්ලන්තයේ දී ඝාතනය කිරීමෙන් පසු ඔහු මෙසේ ලිවීය.
“ඝාතනයට සහ රුසියාවට පහර දීමේ සැලසුම්වලට එරෙහිව, මැයි 13දා දින, පෙලපාලිකරුවන් 100,000ක් පමණ KPD විසින් බර්ලිනයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. මැයි 16 වන දින, 150,000 කට වැඩි පිරිසක් මොස්කව් වෙත ගමන් කරමින් තිබූ වොරොව්ස්කිගේ මිනී පෙට්ටිය වටකර යෝධ පන්දම් දල්වාගත් උද්ඝෝෂණයක් පැවැත් වීය. වික්ටර් සර්ජ් පසුව ලිව්වේ එය, ‘විප්ලවවාදී බලමුලු ගැන්වීමේ කාල පරිච්ඡේදයේ ආරම්භය සනිටුහන් කලා’ සේය. “
