US

Powell

Fed launches probe into expanding private credit market

Ever since the global financial crisis of 2008, market analysts, regulators and media commentators have been pondering the question of what might be the next sub-prime.

Powell
Federal Reserve Chairman Jerome Powell addresses House Financial Services Committee hearing in Washington, Wednesday, June 21, 2023. [AP Photo/Andrew Harnik]

The crisis in the US sub-prime mortgage market was the trigger for the 2008 crisis in which a total collapse of the financial system was only averted by a massive intervention by the US Federal Reserve and the government. It was an expression of rampant speculation and in some cases outright criminal activity by some of the largest American banks.

In the years since 2008, one of the issues of greatest concern has been the rise and rise of the largely unregulated non-banking financial institutions (NBFIs). As so often happens when regulators try to fix a problem in one part of the capitalist system, the supposed solution creates another. This has been the case with regard to NBFIs.

The extraordinary growth of private credit, especially over the past decade, was the result of efforts to more tightly regulate the banks and prevent a recurrence of the bailouts in the wake of the 2008 crisis. Finance capital responded by extending the role of credit outside the traditional banking system.

However, as has been acknowledged by the International Monetary Fund and other international bodies, regulators have very little idea of the activities of these organisations, such as hedge funds, family companies and other funds operating in the world of private credit. The word most often used in reports is “opaque.”

Of particular concern is the connection of private credit to the banking system as a whole. While the private credit markets operate outside the banking system, they depend on it for the supply of funds. This has been increasing at an exponential rate.

According to a report in the Financial Times this week, the amount of lending which the big US banks have provided for private capital firms has risen 30-fold over the last decade, from $10 billion to $300 billion in 2023.

In an attempt to find out what is going on, the US Fed earlier this month announced that it would carry out an “exploratory analysis” to be conducted alongside its stress tests of the major banks with the aim of providing an insight into the “resiliency of the US banking system.” It hastened to assure the large banks that the exploration “would not affect large bank capital requirements.”

The major banks are intensely hostile to any measures that compel them to increase their capital reserves to cover potential losses because this means the withdrawal of funds that would otherwise be employed to make profit.

The Fed statement announcing the investigation, which will report its findings in June, said it would “examine the risks posed to banks” by NBFIs. It noted that US bank exposures to them had grown rapidly over the past five years and that the banks’ credit commitments to them totalled $2.1 trillion in the third quarter of 2024.

“This growth poses risks to banks, as certain NBFIs operate with high leverage and are dependent on funding from the banking sector.”

The exploratory analysis would examine two issues: credit and liquidity shocks in the NBFI sector during a global recession; and the effect of a market shock. The latter was defined as “a sudden dislocation to financial markets resulting from expectations of reduced global economic activity and higher inflation expectation” with distress in equity markets leading to defaults by major hedge funds.

While no one can forecast what exactly might set off a crisis, there are any number of potential triggers. 

The Fed statement pointed to some of them, including a sudden dislocation to markets caused by reduced growth expectations and higher inflation, and an appreciation in the value of the US dollar against other major currencies. Others were a rise in yield on short-term US Treasury bonds, and an increase in expected defaults leading to a widening of credit spreads—a divergence between interest rates for private credit compared to the rate on Treasury bonds.

Potential triggers not mentioned include a rapid fall in the stock market valuation of a major corporation. 

Last month, for example, the market capitalisation of the AI chip maker Nvidia, at one stage the biggest company by this metric in the world, fell by $600 billion in a single day. This resulted from the announcement by the Chinese firm DeepSeek that it had found a cheaper way of developing AI without using top-end chips.

Since then, the total market capitalisation loss by Nvidia has reached $850 billion, sliced off its market high of $3.66 trillion at the beginning of January.

What are initially paper losses for investors who bought at the height of the market frenzy have the potential to translate into real losses if the assets have to be sold to meet debt obligations and to set off a chain reaction.

There are also issues of concern in the very foundations of the bond market. What has been characterised as a conundrum has emerged since the Fed began cutting its interest rate last September. Over a period of three months, the Fed rate fell by 1 percentage point. However, instead of falling, as expected if “normal” conditions prevailed the yield (interest rate) on the 10-year US Treasury bond, the benchmark for the financial system, has risen by a percentage point.

A number of short-term issues have been put forward as the reason, including fears of renewed inflation fuelled by lower interest rates, and the effect of tariffs.

An analysis issued in January by Rashad Ahmed, an economist with the Office of the Comptroller of the Currency and Alessandro Rebucci, a professor at Johns Hopkins University, pointed to deeper processes.

They suggested that it may reflect “waning official demand for dollar-denominated safe assets, possibly driven by geopolitical concerns including fear of sanctions and asset freezes.”

As they pointed out, the “rise in 10-year yields coincides with a substantial reduction in dollar reserve assets held by foreign official institutions.”

The authors said that foreign official buyers may be shifting to fiat currencies other than the US dollar and also into gold, the price of which has risen by nearly 30 percent over the past year.

They concluded by saying the jury was still out on whether the dollar’s status as the dominant reserve currency was being undermined. However, they noted that “it is possible for even a small reduction in the US dollar share of foreign reserves to have a significant short-run impact on US Treasury markets.”

One of those impacts could well be in the private capital markets which have gorged themselves on low rates, building up debt to finance their speculative ventures, but now confronting a higher interest rate environment.

[This article was originally published in the World Socialist Web Site here on 14 February 2025]

Fed launches probe into expanding private credit market Read More »

USTanks

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස

බෙන් මැග්‍රාත් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 27 දින පල වූ ‘70 years since the end of the Korean War ( Part Two) යන බෙන් මැග්‍රාත් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

තුන් අවුරුදු කොරියානු යුද්ධයේ සටන් අවසන් කර කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සීතල යුද විභේදනය මුල් බැස්සූ,  සටන් විරාමය අත්සන් කිරීම සනිටුහන් කරනා  කොටස් දෙකකින් යුතු ලිපියක දෙවන කොටසයි මේ. මෙහි පලමු කොටසට මෙතැනින් පිවිසෙන්න.

ආරම්භයේ සිටම, කොරියානු කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ ප්‍රතිරෝධය තලා දැමීමට එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනික හමුදාවන්ට සිදු විය. 1946 දෙවන භාගයේදී කම්කරුවන්ගේ කෝපය පුපුරා ගිය අතර,සැප්තැම්බර් 23දා බූසාන්හිදී , දුම්රිය සේවකයන් 8,000 ගෙන් පමන ආරම්භ වී, අනතුරුව 251,000 ක් පමන කම්කරුවන් සම්බන්ධ කරගෙන රට පුරා මහා වැඩ වර්ජනයක් පැතිර ගියේය. උද්ධමනය සහ ආහාර මිල ඉහල යාම මෙන්ම විරැකියාව ද අතෘප්තියට හේතු විය.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට එරෙහි විරෝධය ද කම්කරුවන්ගේ කෝපයට හේතු විය. ඔක්තෝබර් 1 දා ඩේගු නගරයේ දී, විරෝධතාකරුවෙකු පොලිසිය විසින් මරා දමන ලද අතර, එනයින් මහජන විරෝධතා ඇවිලී ගොස්, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ජපන් ජාතිකයින් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කල, පොලිස් නිලධාරීන්, ඉඩම් හිමියන් සහ රජයේ නිලධාරීන්, ආදී මර්දනයේ සංකේත වලට, කම්කරුවන් හා ගොවීන්ගෙන් ප්‍රහාර එල්ල විය. එක්සත් ජනපද මිලිටරිය, තත්‍ය ලෙස දකුනු කොරියානු හමුදා බලකායක් වූ කොරියානු පොලිසිය සහ දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන විසින් එය ප්‍රචන්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීමට පෙර නොවැම්බරයේ මැද භාගය දක්වා කැරැල්ල පැවතුනි.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ එය විසින් පිහිටුවන ලද, හිටපු ජපන් සහයෝගිතාකරුවන් ගෙන් පිරිහී ගිය  දක්ෂිනාංශික තන්ත‍්‍රයට එරෙහි සතුරුකම තවදුරටත් මහජන නැගිටීම් වලට තුඩු දුන්නේය. 1948 දී වෙනම මැතිවරන පැවැත්වීමේ එක්සත් ජනපද සැලසුම් වලට එරෙහිව මිනිසුන් පෙලපාලි ගිය ජෙජු දූපතේ මේවායින් විශාලතම එකක් සිදු විය. දිවයින මර්දනය කිරීමේ මිලිටරි මෙහෙයුමක් 1948 අප්‍රේල් 3 සිට 1949 මැයි දක්වා සිදු විය.  නිශ්චිත සංඛ්‍යාව පිලිබඳ ඇස්තමේන්තු  විවිධ වේ, නමුත් දස දහස් ගනනක් ඝාතනය විය. තවත් බොහෝ දෙනෙක් අත්අඩංගුවට ගෙන වධ හිංසා පමුනුවන ලද අතර, සියල්ලම සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද හමුදා ආන්ඩුවේ සහාය ඇතිවය.

සමස්තයක් වශයෙන්, එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීමට විරුද්ධ වූ කොරියානුවන් 100,000 සිට 200,000 දක්වා ප්‍රමානයක් කොරියානු යුද්ධය ආරම්භ වීමටත් පෙරම ඝාතනය කරන ලදී. ඉතිහාසඥයින් ඇස්තමේන්තු කරන්නේ, යුද්ධයේ මුල් දිනවල වාමාංශික යැයි චෝදනා කරන ලද තවත් 200,000 මිනිසුන් ඝාතනය කර ඇති බවයි.

දකුනේ කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ වටලෑම යටතේ ගැඹුරින් ජන අප්‍රිය වූ රී පාලන තන්ත‍්‍රය, සමස්ත කොරියාවේ නීත්‍යානුකූල ආන්ඩුව බව පවසමින් උතුර සමග යුද්ධයකට හඬ තලමින් සිටියේය. 1949 ගිම්හානය සහ සරත් සමය පුරාවටම දේශසීමාවේ බොහෝ ගැටුම් ඇති වූ අතර, ඒවා සියල්ලම පාහේ දකුන විසින් ආරම්භ කරන ලද්දේ විය. 1950 දක්වා සටන් දිගටම පැවතුනි.

රී යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා හමුදාව ද පුලුල් කලේය. විශේෂයෙන්, ඔහු ජපානයේ ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාවේ සහයෝගිතාකරුවන් ලෙස සේවය කල බොහෝ කොරියානු නිලධාරීන් ගෙන්වා ගත් අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් කොරියානු නිදහස් සටන්කරුවන්ට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වගකිව යුතු විය.

1950 ජූනි මාසයේදී උතුරු කොරියාව විසින් දකුනු කොරියාවට කරන ලද මිලිටරි මැදිහත්වීම ප්‍රකෝප කිරීමකින් තොරව සිදු වූ බවට එක්සත් ජනපදය කරන ප්‍රකාශය සරලවම බොරුවක්, සහ විකාරයකි.

ටෲමන්ට චීනය “අහිමි” වීම සහ ආපසු හැරීම

එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමේ ම්ලේච්ඡත්වය, ආසියාවේ එහි ආධිපත්‍යය අහිමි වීම පිලිබඳ වොෂින්ටනයේ උත්සුකය සමග අත්වැල් බැඳගෙන ගියේය. එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව දැවැන්ත පහරක් වූ සහ ආසියාව පුරා දෝංකාර දුන් චීන විප්ලවය විසින් එම භීතිය බෙහෙවින් වැඩි කරන ලදී.

1949 දී, ස්ටැලින්වාදී චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (සීසීපී) බලවේග සහ ජෙනරල්සිමෝ [උසස්තම ජනරාල් පදවිය] චියැං කායි-ෂෙක්ගේ පාලක කුඕමින්ටෑං (කේඑම්ටී) පක්ෂය අතර සිවිල් යුද්ධයෙහි අවසාන තීරනාත්මක අදියර කරා ලඟා වූ විට, ඇමරිකානු ගැති KMT තන්ත්‍රය බිඳී ගොස් චියැං තායිවානයට පලා ගියේය. එය ඔක්තෝබර් විප්ලවය මෙන් කම්කරු පන්තියේ කැරැල්ලක් නොව, 1949 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී මහජන චීන සමූහාන්ඩුව පිහිටුවීමෙන් අවසන් වූ මිලිටරි ජයග්‍රහනයකි.

Truman
හැරී ටෲමන්

ටෲමන් පරිපාලනයට “චීනය අහිමි වීම”  සීමා කිරීමේ (containment) ප්‍රතිපත්තියක සිට ආපසු හැරවීමේ (rollback) ප්‍රතිපත්තියකට  සහ එහි සහචරයින් සමඟ එක්ව 1950 දී කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ තීරනයේදී සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලැබීය. එය ඊට පෙර, 1948 දෙසැම්බරයේ සෝවියට් සංගමය ඉවත් වීමෙන් පසුව, 1949 ජුනි මාසයේදී කොරියාවෙන් හමුදා ඉවත් කර ගන්නා ලදී.

ටෲමන් වොෂින්ටනයේ සැලකිය යුතු ප්‍රහාරයකට ලක් විය. කැලිෆෝනියාවේ රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභිකයෙකු සහ චියැං කායි-ෂෙක් සහ චීන ජාතිකවාදීන්ගේ ප්‍රබල ආධාරකරුවෙකු වූ විලියම් නෝලන්ඩ් ටෲමන් හෙලා දුටුවේ, ටෲමන් පරිපාලනය සීසීපීයට එරෙහිව වඩාත් වැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපොහොසත් වීම නිසා “ආසියාවේ කොමියුනිස්ට්වාදය ව්‍යාප්ත කිරීමට ආධාර, අනුබල දෙන සහ සහාය දෙන” බව පවසමිනි.  [1]

ටෲමන්ගේ ආන්ඩුව ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ 1950 අප්‍රේල් මාසයේදී ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ පත්‍රිකාව-68 (NSC 68) සූදානම් කර අවසන් කිරීම මගින් සෝවියට් සංගමය සමග යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා එක්සත් ජනපද මිලිටරිය දැවැන්ත ලෙස ගොඩ නැගීම සඳහා කැඳවුම් කරමිනි. එය විශේෂයෙන්ම දවසේ න්‍යාය පත්‍රයට ආපසු හැරවීම සහ සෝවියට් නැඹුරු ආන්ඩු පෙරලා දැමීම සඳහා මිලිටරිය භාවිතා කිරීම ඇතුලත් කලේ ,”ලෝක ආධිපත්‍යය සඳහා ක්‍රෙම්ලිනයේ තල්ලුව නතර කිරීමට සහ ආපසු හැරවීමට අදහස් කරන ස්ථිර ප්‍රතිපත්තියකට සහාය වීමට නිදහස් ලෝකය තුල සැලකිය යුතු හා ඉක්මනින් ශක්තියක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය බව පැහැදිලිය.” ලෙස සදහන් කරමිනි.[2]

යුද්ධය පුපුරා යයි

1950 ජූනි 25 වන දින කොරියාවේ පූර්න පරිමාන සටන් ඇවිලුනු විට, දකුනේ රීගේ පාලන තන්ත්‍රයට කිසිදු සහයෝගයක් නොමැති බව ඉක්මනින් පැහැදිලි විය. උතුරු කොරියානු හමුදාව වේගයෙන් දකුන කරා ගමන් කලේ, දකුනු කොරියානු හමුදාව යටපත් කරමින් අර්ධද්වීපයේ ගිනිකොන දිග කෙලවරට තල්ලු කර දමමිනි. 

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ යෝජනාවලට මුවා වෙමින් ආක්‍රමනය කිරීම සඳහා තර්කනය ලෙස එක්සත් ජනපදය පසුගිය වසර පහ පුරා තමන් විසින් ඇවිලවූ යුද්ධය ගසාකෑවේය. වොෂින්ටනයේ ඉලක්කය වූයේ එහි විප්ලවය තලා දැමීමේ චේතනාවෙන් චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පෙරවදන ලෙස උතුරු කොරියාව විනාශ කිරීමයි.

ඒ අතරම, සමස්ත අර්ධද්වීපයම එක්සත් ජනපදයට ගැනීමට ඉඩ දී සෑහීමකට පත් වීම සදහා  සෝවියට් සංගමය උතුරු කොරියාවෙන් සිය සහයෝගය ඉවත් කර ගනිමින් සිටියේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, යුද්ධය ආරම්භ වීමට සති කිහිපයකට පෙර, කොරියාව එක්සත් කිරීමේ යුද්ධයකදී මොස්කව්හි සහය අපේක්ෂා කරමින් සිටි උතුරු කොරියානු නායක කිම් ඉල්-සුන්ට ස්ටාලින්  පැවසුවේ, “ඔබව නැතිබංගස්ථාන කරනු ලැබූවත්, මම ඇඟිල්ලක්වත් ඔසවන්නේ නැහැ.”යනුවෙනි.[3]

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ කොරියාවට මිලිටරි හමුදා යෙදවීම පිලිබඳ ඡන්ද විමසීමේදී, එම යෝජනා නිෂේධනය කල හැකි බලය හිමි  සෝවියට් සංගමය ඊට නොපැමිනියේය. මේ සඳහා , කඩතුරාව වූයේ, මහජන චීන සමූහාන්ඩුව ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ අසුන් ගැනීම වෙනුවට, පැරදුනු කුවෝමින්ටැන්ග් හමුදාවන් විසින් තායිවානය මත පිහිටුවන ලද චීන සමූහාන්ඩුව – තායිවානය මත පිහිටුවන ලද පාලන තන්ත්‍රය — අසුන් ගැන්වීමට එරෙහිව වූ සෝවියට් වර්ජනයයි.

එක්සත් ජනපදය 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින ඉන්චියොන් වෙත ආක්‍රමනය කර යුද්ධයේ දිශාව වෙනස් කලේය. ඔක්තෝබර් 7 වන දින, ඇමරිකානු හමුදා උතුරු කොරියානු හමුදාව 38 වන සමාන්තරය හරහා පසුපසට තල්ලු කර, පසුව චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පැහැදිලි තර්ජනයක් ඇතිව කොරියාවේ උතුරු මායිම දිගේ දිවෙන යාලු ගඟ දෙසට ගමන් කලහ. වසරකට අඩු වයසැති මහජන චීන සමූහාන්ඩුව මාරාන්තික තර්ජනයකට ලක්ව ඇති බව දැන සිටි CCP ය උතුර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කොරියාවට ඇතුලු වූ මහජන ස්වේච්ඡා හමුදාවට මහජන සහයෝගය බලමුලු ගැන්වීමට සමත් විය.

MacArtgur
ජෙනරල් ඩග්ලස් මැක්ආතර්, එක්සත් ජාතීන්ගේ අනදෙන මධ්‍යස්ථානයේප්‍රධාන අනදෙන නිලධාරී  (මැද) සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින USS මවුන්ට් මැකින්ලි වෙතින් ඉන්චියොන් වෙත ෂෙල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නිරීක්ෂනය කරයි. [ඡායාරූපය: විකිපීඩියා]

එක්සත් ජනපද සහ චීන හමුදා 1950 නොවැම්බර් 27 සිට දෙසැම්බර් 13 දක්වා පැවති චැංජින් විලෙහි (එහි ජපන් නාමය වන චොසින් ජලාශය  ලෙස හැඳින්වෙන) සටනේදී හමු විය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ , එක්සත් ජනපද හමුදාව උතුරු කොරියාවේ හුංග්නම් වරාය නගරයට ආපසු තල්ලු කර මුහුදෙන් පසුබැසීමට  සිදු වූ  දැවැන්ත පරාජයක් අත් වීමයි. මෙම පරාජය කොරියාවේ පමනක් නොව, ආපසු හැරීමේ සමස්ත මූලෝපාය සඳහාම එක්සත් ජනපද සැලසුම් බරපතල ලෙස කඩාකප්පල් කලේය. එක්සත් ජනපද සංස්ථාපිතයේ කොටස් ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ඉල්ලා සිටියේය.

එවකට එක්සත් ජනපද හමුදාවන්ට නායකත්වය දුන් ජෙනරාල් ඩග්ලස් මැක්ආතර් තමාට අභිමත පරිදි පරමානු බෝම්බ හෙලීමට අවසරය ඉල්ලා සිටියේය. චීන ජාතිකවාදී හමුදා චීන ගොඩබිමට ගොඩබස්වන අතරතුර “පරමානු බෝම්බ 30 ත් 50 ත් අතර ප්‍රමානයක්… මැන්චූරියාවේ ගෙල හරහා  හෙලීමට” ඔහු අදහස් කල බව පසුව ඔහු ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය.[4]

මේවා නිකම්ම පිස්සෙකුගේ දෙඩවීමක් නොවේ. ටෲමන් පරිපාලනය උතුරු කොරියාව සහ චීනය යන මත පරමානු අවි භාවිතා කිරීම යුද්ධය අතරතුර අවස්ථා ගනනාවකදී  සලකා බැලූ අතර, එය සත්‍ය වශයෙන්ම 1951 අප්‍රේල් මාසයේදී එය කිරීමට ආසන්නයටම ආ  බව වාර්තා වේ. එකලස් නොකල බෝම්බ ඔකිනාවා වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලද අතර, අප්‍රේල් 6 වෙනිදා,   බෝම්බ වල පාලනය ජනාධිපතිගේ  සිට හමුදාවට  මාරු කිරීම ටෲමන්   අනුමත කලේය ; නමුත් ඇත්ත වශයෙන් ප්‍රහාරයක් සිදු නොවීය.

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනයට, 1949 අගෝස්තු මාසයේදී තමන්ගේම පරමානු බෝම්බය සාර්ථකව අත්හදා බැලූ සෝවියට් සංගමය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක අවදානමට ලක් වීමට අවශ්‍ය නොවීය. ස්ටාලින් යුද්ධයට පෙර උතුරට ලබා දුන් සහයෝගය සාරාර්ථයෙන් ඉවත් කර ගෙන තිබුනද, එක්සත් ජනපදය කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ වූ තීව්‍රතාවයෙන් ඔහු කම්පනයට පත් විය. ආසියාවෙහි , එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය අතර වැදගත් බෆරයක් ලෙස සැලකෙන, චීනය , එක්සත් ජනපදය විසින්  පෙරලා නොදැමීම සහතික කිරීම සඳහා ඔහු උතුරු කොරියානු සහ චීන හමුදාවන්ට ආධාර සහ ආයුධ සැපයීය. මෙයට ප්‍රහාරක ජෙට් යානා සහ නියමුවන්ගේ දායකත්වය ඇතුලත් විය.

එක්සත් ජනපදය සහ දකුනු කොරියානු කුරිරු දාමරිකකම් 

පරමානු බෝම්බ හෙලා නොතිබුනද, එක්සත් ජනපදයේ සහ දකුනු කොරියානු හමුදාවන්ගේ කුරිරුකම් සාමාන්‍ය දෙයක් විය. පිරිමින්ට, කාන්තාවන්ට සහ ලමයින්ට—යුධ සිරකරුවන්ට මෙන්ම සිවිල් වැසියන්ටද—බොහෝවිට වෙඩි තැබීමට පෙර තමන්ගේම මිනී වල හෑරීමට බල කෙරුනි. මෙම ඝාතන බොහොමයක් දකුනු කොරියානු හමුදා විසින් සිදු කරන ලද්දේ එක්සත් ජනපද හමුදා බලා සිටියදී වන අතර, ඔවුන් තම සගයාට ජනගහනය ත්‍රස්ත කිරීමේ  පිලිකුල් සහගත  වැඩ කිරීමට ඉඩ දීමෙන් සෑහීමකට පත්විය.

USTanks
1950 සැප්තැම්බර් 26, කොරියාවේ සෝල් නගරයේ තිබූ US M26 පර්ෂිං යුධ ටැංකි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ජාතික ලේඛනාගාර සහ වාර්තා පරිපාලනය]

වොෂින්ටනය සහ සෝල් විසින් සහ පසුව දකුනු කොරියානු ආන්ඩු විසින් වසන් කරන ලද බැවින් ඝාතනයට ලක්වූවන්ගේ සංඛ්‍යාව පිලිබඳ නිවැරදි සංඛ්‍යා නොදනී. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ සමූලඝාතන හෙලිදරව් වී ඇත. එක් උදාහරනයක් ලෙස, දකුනු කොරියානු සොල්දාදුවන් 1950 ජූලි 4-6 අතර කාලය තුල ඩේජියොන් (Daejeon) හිදී දේශපාලන සිරකරුවන් 7,000ක් ඝාතනය කලේය. තවත් සාපේක්ෂ වශයෙන් වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සමූලඝාතනයකදී, එක්සත් ජනපද සොල්දාදුවන් එම මාසයේ දී ම ඩේජියොන් අසල නොගුන්රි  (Nogeun-ri) හිදී සරනාගතයින් 400ක් පමන ඝාතනය කලහ. 

මෙම සාහසික ක්‍රියා බොහොමයක්  මාධ්‍යවේදීන් විසින් වාර්තා කරන ලද අතර, ඔවුන් සිදුකල යුද ආවරනය  කිරීම ජාත්‍යන්තර කෝපය ජනනය කල අතර ගැටුම පිලිබඳ එක්සත් ජනපදයේ බොරු හෙලිදරව් විය. 1951 ජනවාරියේදී, වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ඇමරිකානු මාධ්‍යවේදීන් මිලිටරියේ අධිකරන බලය යටතට පත් කිරීමෙනි. එයින් යම් අහිතකර ආවරනයක් අවහිර කර වාරනය කරන ලදී.

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ ප්‍රතිචාරය

යුද්ධයේ ආරම්භයේ සිටම ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය යුද්ධයට විරුද්ධ වූ අතර කොරියාවෙන් එක්සත් ජනපද සහ මිත්‍ර හමුදා වහාම ඉවත් කර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. එක්සත් ජනපදයේ සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ (එස්ඩබ්ලිව්පී) නායක ජේම්ස් පී. කැනන්, 1950 ජූලි මාසයේදී ටෲමන් පරිපාලනයට සහ කොංග්‍රසයට ආවේගශීලී විවෘත ලිපියක් ලිවීය, එහි ඔහු ඔවුන්ව “නීචයන් රැලක්” සහ “ මනුෂ්‍ය වර්ගයාට  ද්‍රෝහීන්” වූ පිරිසක් ලෙස හෙලා දුටුවේය. කැනන් තවදුරටත් සදහන් කලේ :

“කොරියාවේ ඇමරිකානු මැදිහත්වීම ඉන්දු-චීනයට එරෙහි ප්‍රංශ යුද්ධයෙන් හෝ ඉන්දුනීසියාවට එරෙහි ලන්දේසි ප්‍රහාරයට වඩා වෙනස් නොවන කුරිරු අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනයකි. ඇමරිකන් පිරිමි ලමුන් සැතපුම් 10,000ක් ඈතට යවනු ලබන්නේ මිනී මැරීමට හා මැරුම් කෑමට මිස  කොරියානු ජනතාව නිදහස් කර ගැනීමට නොව, ඔවුන්ව ජයගෙන යටත් කරගැනීමටය. එය සාහසිකය . එය බිහිසුනු ය.

රී රූකඩ තන්ත‍්‍රයේ මිල දී ගත් සහ ගෙවන ලද ඒජන්තයින් කිහිප දෙනෙකු හැරෙන්ට සමස්ත කොරියානු ජනතාවම අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනිකයන්ට එරෙහිව සටන් කරමින් සිටිති. කොරියාවෙන් පිටවන පුවත්පත් මගින්  ‘කාන්දු වීමේ’  උපක්‍රම (සතුරාගේ ප්‍රදේශයට රහසේ ඇතුලු වීම), ‘ගරිල්ලන්ගේ’ ක්‍රියාකාරකම් වැඩි වීම, ‘වෙනස්වනසුලු’ සටන් පෙරමුන, ස්වදේශිකයන්ගේ’ ‘බුම්මා ගත් භාවය’ සහ ‘අවිශ්වසනීය බව’ ගැන වඩ වඩාත් පැමිනිලි කරන්නේ එබැවිනි.”

“ජූනි 25 දා කොරියාවේ සිදුවූ පිපිරීම, සිදුවීම් සනාථ කර ඇති පරිදි, තම රට එක්සත් කිරීමට, විදේශීය ආධිපත්‍යයෙන් මිදීමට සහ ඔවුන්ගේ සම්පූර්න ජාතික නිදහස දිනා ගැනීමට කොරියානුවන්ගේම ගැඹුරු ආශාව ප්‍රකාශ විය. ක්‍රෙම්ලිනය තමන්ගේම ප්‍රතිගාමී අරමුනු සඳහා මෙම අරගලයෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට උත්සාහ කරන අතර වොෂින්ටනය සමඟ තවත් ගනුදෙනුවක් ලබා ගත හැකි නම් එය හෙට විකුනනු ඇති බව සත්‍යයකි. එහෙත් එම අරගලයම ගතහොත් ඊටකොරියානු ජනතාවගේ අතිමහත් සහ මුලු හදින්ම වූ  සහයෝගය ලැබේ. එය බටහිර අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ආසියාව පුරා මිලියන සිය ගනනක් යටත් විජිත ජනයාගේ බලවත් ලෙස කැරලිකාරීව නැගිටීමේ කොටසකි. මෙය සැබෑ සත්‍යයයි, සැබෑ ප්‍රශ්නයයි. යටත් විජිත වහලුන්ට තවදුරටත් වහලුන් වීමට අවශ්‍ය නැත.[5]”

ඒ අතරම, සෝවියට් සංගමය තවදුරටත් කම්කරු රාජ්‍යයක් නොවන බව පවසමින් අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි රුසියානු විප්ලවයේ ජයග්‍රහනය සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරි වූ ජයග්‍රහන ආරක්ෂා කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කල, 1940දී එස්ඩබ්ලිව්පීයෙන් හා ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයෙන් කැඩී ගිය මැක්ස් ෂැට්මන් සහ අනෙක් අය පිලිබඳව සිත් කාවදින  හෙලිදරව්වක් කොරියානු යුද්ධය මගින් සැපයීය. 1939-40 දේශපාලන අරගලයේ දී පිහිටුවන ලද එස්ඩබ්ලිව්පී නායකත්වය සමග ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පැවසුවේ සෝවියට් සංගමය රාජ්‍ය ධනවාදය ලෙස ප්‍රකාශ කල අය අධිරාජ්‍යවාදයට අනුගත වෙමින් සිටින බවයි.

දශකයකට පසුව ෂැට්මන් සහ ඔහුගේ කම්කරු පක්ෂය, ස්ටැලින්වාදී ඒකාධිපතිවාදයට එරෙහිව “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” ආරක්ෂා කිරීම සදහා  බව ප්‍රකාශ කරමින්, එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් උතුරු කොරියානු හා චීන  හමුදා ස්ථාන වෙත හෙලීම සඳහා “සමාජවාදී” පත්‍රිකා ලියා, ඔවුන්ට යටත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද කොරියාව ආක්‍රමනයට විවෘතව සහාය දුන්හ. 

සටන් විරාම සාකච්ඡා

එක්සත් ජනපදය උතුරෙන් පසුබැසීමෙන් පසුව,  තවත් වසර දෙකහමාරක් යනතුරු යුද්ධය ඇවිල ගියේය . යුද්ධයේ  පෙරටු බල ඇනි බොහෝ දුරට 38 වැනි සමාන්තරය වටා ස්ථානගත වී තිබුනි .  එජා හි සෝවියට් නියෝජිත ඇඩම් මලික් මූලිකත්වයෙන් , 1951 ජූලි 10 වන දින පැන්මුන්ජිම් ( Panmunjeom) හිදී සටන් විරාම සාකච්ඡා ආරම්භ විය. සමහර ඉතිහාසඥයින් තර්ක කර ඇත්තේ එම වසරේ යුද්ධය අවසන් විය හැකිව තිබූ  නමුත් ගැටුම දිගටම පවත්වා ගැනීමට එක්සත් ජනපදයට ස්වාර්ථකාමී විශේෂ උනන්දුවක්  තිබූ බවයි. එක්සත් ජනපදයේ මැකාතිවාදී  “මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමේ” (කොමියුනිස්ට් හා සමාජවාදීන් දඩයම් කිරීමේ) කොන්දේසි යටතේ, ධනවාදයට දේශපාලන විරෝධය මත කොමියුනිස්ට් විරෝධීන්ගේ ප්‍රහාර සහ දේශීය හෝ විදේශයන්හි කම්කරු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම සාධාරනීකරනය කරමින් යුද්ධය නිශ්චිත අරමුනක් සඳහා සේවය කලේය.

උතුරු ප්‍රදේශයේ ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් නොනවතින ගුවන් ප්‍රහාර හේතුවෙන් ගුහාවල ජීවත් වෙමින් දිවි ගලවා ගත්හ. යුද්ධයේ අවසන් සතිවලදී, උතුරේ ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 75ක් සඳහා ජලය සපයන වාරි වේලිවලට පවා එක්සත් ජනපදය බෝම්බ හෙලීය.ඉතිහාසඥ සු-ක්‍යොං හ්වෑන්ග්, ඇයගේ “කොරියාවෙ ඛේදජනක යුද්ධය” (Korea’s Grievous War) නම් ග්‍රන්ථයේ  මෙසේ ලියයි, “කොරියාවේ ගුවන් යුද්ධය භීතිය පිලිබඳ මිනිස් හැඟීම් ගසා කෑවේය. ඇමරිකානු ප්‍රහාරක-බෝම්බ දමන ගුවන් යානා  කරුවන් උතුරු කොරියාවේ නගර සහ ගම්වලට ත්‍රස්ත බෝම්බ ප්‍රහාරවල නිරතුරුවම යෙදුනේ  දේශීය ජනතාව තුල අසමසම භීතිය ඇති කිරීමට ප්‍රතිඥා දෙමිනි.”[6]

එක්සත් ජනපදය තුල, යුද්ධය පිලිබඳ මහජන අතෘප්තිය වර්ධනය වෙමින් තිබින. 1953 ජනවාරි මාසයේදී ජනාධිපති ඩ්වයිට් අයිසන්හවර් බලයට පැමිනියේ යුද්ධය අවසන් කරන බවට ප්‍රතිඥා දෙමිනි. 1953 ජූලි 27 වන දින සටන් විරාමයත් සමඟ සටන් නතර විය. එක්සත් ජනපදය අර්ධද්වීපය විනාශ කරමින් කොරියානු ජනගහනයට එරෙහිව ජන සංහාරක යුද්ධයක් සිදුකර තිබුනි. මිලියන 4 ත් 5 ත් අතර ජනතාවක් මිය ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් අඩක් පමන සිවිල් වැසියන් විය. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, එක්සත් ජනපදය විසින් කොරියාවට බෝම්බ ටොන් 635,000 ක් සහ නපාම් ටොන් 32,000 ක් හෙලූ අතර, එය ඉතිහාසයේ වැඩිම බෝම්බ හෙලන ලද රටවලින් එකක් බවට පත් විය. ඊට විපරීතව, එක්සත් ජනපදය දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පැසිෆික් රංග භූමිය පුරා හෙලනු ලැබුවේ බෝම්බ ටොන් 500,000 ක් පමනි .

නිගමනය

සටන් විරාමයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය දිගටම දකුනු කොරියාව සැලකුවේ, උතුරු කොරියාවට පමනක් නොව චීනයට සහ සෝවියට් සංගමයට එරෙහි මෙහෙයුම්වල තීරනාත්මක පදනමක් ලෙස ය. එය ඒකාධිපති රී පාලන තන්ත‍්‍රයට මුක්කු ගැසූ අතර පසුව 1961 දී පාර්ක් චුන්ග්-හී යටතේ බලය අල්ලා ගත් මිලිටරි ආඥාදායකත්වයට දශක තුනක් තිස්සේ මුක්කු ගැසීය. ලාභ ශ්‍රමය සූරාකෑම සඳහා දකුනු කොරියාවේ කාර්මික පදනමක් නිර්මානය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උදව් කල අතර, ඒ සමගම උතුරු කොරියාව  රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික හුදකලාව පවත්වාගෙන ගියේය.

1980 ගනන්වල වැඩෙන වැඩ වර්ජන හා විරෝධතා රැල්ලක් මධ්‍යයේ, පාලන තන්ත්‍රය විවෘත මැතිවරනයකට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ධනේශ්වර ලිබරල් විරුද්ධත්වය නීතිගත කිරීමට මග පාදන සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන සිදු කලේය. දකුනු කොරියාව දැන් ජවසම්පන්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් බවට වන සියලු ප්‍රකාශයන් තිබියදී, දුෂ්ට කොමියුනිස්ට් විරෝධයේ ගිලී සිටින ආඥාදායකත්වයේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනයක්, විශේෂයෙන් මිලිටරිය, පොලිසිය සහ බුද්ධි අංශ, බොහෝ දුරට ක්‍රියාත්මක වේ. වත්මන් දකුනු කොරියානු ජනාධිපති යූන් සුක්-යෙයෝල්ට පිටුබලය දෙන දක්ෂිනාංශික මහජන බලය පක්ෂයේ (PPP), මූලාරම්භය පාර්ක් ආඥාදායකත්වයේ පක්ෂය වෙත දිව යයි .

නැගෙනහිර යුරෝපයේ ස්ටැලින්වාදී පාලන තන්ත්‍ර බිඳවැටීම, 1991 දී සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම සහ චීනය කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සහ එහි සගයන් වන ඉන්දු-චිනය විසින් වෙලඳපොල ගැති ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම විවෘතව වැලඳ ගැනීමත් සමග,  ස්ටැලින්වාදයේ අර්බුදයෙන් සහ ධනේශ්වර පුනස්ථාපනය වෙත හැරීමෙන් ඉක්බිතිව උතුරු කොරියාව තව තවත් හුදකලා වී ඇති ඇත. උතුරු කොරියාව ගැඹුරු ආර්ථික අර්බුදයකට ඇද දමමින් විශේෂයෙන් සෝවියට් සංගමයෙන් ලැබනු ආර්ථික සහයෝගය ඉක්මනින් සිඳී ගියේය.

ධනේශ්වර පුනරුත්ථාපනය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා වෙනුවට, නරක අතට හැරෙන ආර්ථික අර්බුදයට මුහුන දීමට උතුරු කොරියානු පාලන තන්ත‍්‍රය, බොහෝ දුරට හිස්ව පවතින නිදහස් වෙලඳ කලාප මාලාවක් පවා පිහිටුවීම මගින් විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කිරීමට විශාල වෙහෙසක් දරා ඇත. අතිශය ලාභ උතුරු කොරියානු ශ්‍රමය ආකර්ශනීය වන නමුත්, එක්සත් ජනපදය විසින් රටෙහි ආර්ථික හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවහිර කිරීම් පවත්වා ගෙන යමින් හා ශක්තිමත් කර ඇති තත්වයන් තුල , දකුනු කොරියාවේද ඇතුලු ගෝලීය සංගත  ආයෝජනය කිරීමට මැලිකමක් දක්වයි.

AirForce
2022 ජූලි 12 වැනි දින දකුනු කොරියාවේ වොන්ජු ගුවන් කඳවුරට ඔබ්බෙන් බඩි බලඝනය අතරතුර ගුවන් හමුදාවේ A-10 Thunderbolt II යානා දෙකක් කොරියානු ගුවන් යානයක් සමඟ පියාසර කරයි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

ඊසානදිග ආසියාවේ එක්සත් ජනපද මූලෝපාය සඳහා කොරියාව අතිශය වැදගත් වේ. බෙදී ගිය කොරියාවක් සහ ඊනියා උතුරු කොරියානු “තර්ජනය” ජපානයේ සහ දකුනු කොරියාවේ කඳවුරු මත විශාල ඇමරිකානු මිලිටරි පැවැත්මක් සිදු කර ගැනීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් කඩතුරාවක් සපයයි. 1990 ගනන්වලදී, දකුනු කොරියානු ජනාධිපති කිම් ඩේ-ජුංගේ පරිපාලනය උතුරු කොරියාව විදේශ ආයෝජන සඳහා විවෘත කිරීමට සහ කොරියානු අර්ධද්වීපය හරහා ප්‍රවාහන, සන්නිවේදන සහ නල මාර්ග ඉදිකිරීම සඳහා ඔහුගේ සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය.

සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සැමවිටම වොෂින්ටනයේ කොන්දේසි වලට යටත් විය. ක්ලින්ටන් පරිපාලනය තාවකාලිකව එම ප්‍රවේශය වැලඳ ගත් අතර, උතුරු කොරියාව එහි න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සහ පහසුකම් ඒකපාර්ශ්විකව බිඳ ගලවා දැමිය යුතු බව අවධාරනය කලේය.ඒ වෙනුවට ඉදිරිපත් කරන්න ලදේ සාම සාකච්ඡා පිලිබඳ නොපැහැදිලි පොරොන්දු සහ දශක ගනනාවක හුදකලාව අවසන් කිරීම පමනි. කෙසේ වෙතත්, 2001 දී බලයට පත් වූ බුෂ් පරිපාලනය සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සඵල ලෙස කඩාකප්පල් කල අතර, උතුරු කොරියාව න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාවක් වර්ධනය කිරීමේ මාවතට තල්ලු කලේය. වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ ජනාධිපති ඔබාමා, ට්‍රම්ප් සහ බිඩෙන් විසින් නඩත්තු කර ශක්තිමත් කරන ලද උතුරු කොරියානු ආර්ථිකය අබලන් වන ආර්ථික සම්බාධක පැනවිම මගිනි. 

දැනටමත් යුක්‍රේනයේ රුසියාව සමග යුද්ධයක යෙදී සිටින එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය  තම ගෝලීය ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමට මංමුලා සහගතව සහ අවදානම නොසලකා උත්සාහ කරන බැවින්, අද දකුනු කොරියාව, චීනය සමග ඉදිරියෙහි ලඹ දෙන  යුද්ධයක පෙරමුනේ සිටී. දකුනු කොරියාවේ එක්සත් ජනපද කඳවුරු චීනයට සහ රුසියාවට එරෙහි යුද්ධය සඳහා මූලෝපායිකව පිහිටුවා  ඇත. අද දක්වාම, වොෂින්ටනය යුද්ධයක් ඇති වුවහොත් දකුනු කොරියාවේ දැවැන්ත මිලිටරිය මත මෙහෙයුම් පාලනය ලබා ගනු ඇත.

තවද, උතුරු කොරියානු තර්ජනය නිදහසට කරුනක් ලෙස භාවිතා කරමින්, එක්සත් ජනපදය විසින් දකුනු කොරියාව සහ ජපානය ආසියාවේ සිය බැලස්ටික් මිසයිල නාශක පද්ධතියට ඒකාබද්ධ කර ඇත. එය චීනය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධය සඳහා එහි මූලෝපායික සැලසුම්වල අනිවාර්ය අංගයක් වන තාඩ්  (Terminal High Altitude Area Defense -THAAD) බැටරියක් දකුනු කොරියාවේ  ස්ථානගත කර ඇත.

පසුගිය දශකය පුරා, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය, කොරියානු අර්ධද්වීපයේ ආතතීන් උත්සන්න කරමින්, නැගෙනහිර හා දකුනු චීන මුහුදේ භෞමික ආරවුල් අවුස්සමින්, ඊසාන දිග ආසියාව පුපුරන සුලු තත්ත්වයකට පත් කර ඇත. රුසියාවට එරෙහි සිය යුද්ධය තීව‍්‍ර කරද්දීම, තායිවාන් දිවයින චීනයේ කොටසක් ලෙස පිලිගන්නා -චීන ​​රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතාවල පදනම වන-  ‘එක චීනයක්’ එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්තිය   ප්‍රශ්න කිරීම මගින් එක්සත් ජනපදය හිතාමතාම තායිවානයට පහර දීමට චීනය පොලඹවයි.

කොරියානු යුද්ධයේ පාඩම් අමතක නොකල යුතුය. එය මනුෂ්‍ය ජීවිතය හා දුක් විඳීම මුලුමනින්ම නොසලකා හරිමින් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය සිය ආර්ථික හා මූලෝපායික අවශ්‍යතා ලුහු බැදීමේදී ඇති අනුකම්පා විරහිත භාවය පිලිබඳ සිත්කාවදින ප්‍රදර්ශනයකි. දැනටමත් රුසියාව සම්බන්ධ කර ඇති සහ චීනය ඉලක්ක කර සිටින  නව ලෝක යුද්ධයක් සඳහා එක්සත් ජනපදය වේදිකාව සකසා ඇත. න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ බලවතුන් අතර එවැනි ගැටුමකට  සාපේක්ෂව කොරියානු යුද්ධයේ බිහිසුනු බව සුලුවෙන් දිස් වනු ඇත.

න්‍යෂ්ටික අවසන් මහා සටන නැවැත්විය හැක, නැවැත්විය යුතුය. එසේ කල හැකි එකම සමාජ බලවේගය  වන ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය, සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක පදනම මත  ධනවාදය සහ ප්‍රතිවාදී ජාතික රාජ්‍යයන් ලෙසට ලෝකය බංකොලොත් ලෙස බෙදී තිබීම  අහෝසි කිරීමෙන් පමනි. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව පමනක් එම දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනය සදහා සටන් වදී.

සමාප්තයි.

  1. Quoted in: Robert Mann, A Grand Delusion: America’s Descent into Vietnam, Basic Books 2001, p. 26
  2. United States Objectives and Programs for National Security (National Security Council Paper-68), URL: https://info.publicintelligence.net/US-NSC-68.pdf.
  3. George Herring, The American Century and Beyond: U.S. Foreign Relations, 1893-2015, Oxford University Press 2017, p. 340.
  4. Quoted in: Cumings, The Origins of the Korean War, Volume 2: The Roaring of the Cataract 1947-1950, Yuksabipyungsa 2002, p. 750.
  5. James P. Cannon, Cannon to Truman in 1950: US out of Korea, URL: https://www.themilitant.com/2013/7712/771257.html
  6. Su-kyoung Hwang, Korea’s Grievous War, University of Pennsylvania Press 2016, p. 139.

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස Read More »

USTanks

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස

බෙන් මැග්‍රාත් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 27 දින පල වූ ‘70 years since the end of the Korean War ( Part Two) යන බෙන් මැග්‍රාත් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

තුන් අවුරුදු කොරියානු යුද්ධයේ සටන් අවසන් කර කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සීතල යුද විභේදනය මුල් බැස්සූ,  සටන් විරාමය අත්සන් කිරීම සනිටුහන් කරනා  කොටස් දෙකකින් යුතු ලිපියක දෙවන කොටසයි මේ. මෙහි පලමු කොටසට මෙතැනින් පිවිසෙන්න.

ආරම්භයේ සිටම, කොරියානු කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ ප්‍රතිරෝධය තලා දැමීමට එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනික හමුදාවන්ට සිදු විය. 1946 දෙවන භාගයේදී කම්කරුවන්ගේ කෝපය පුපුරා ගිය අතර,සැප්තැම්බර් 23දා බූසාන්හිදී , දුම්රිය සේවකයන් 8,000 ගෙන් පමන ආරම්භ වී, අනතුරුව 251,000 ක් පමන කම්කරුවන් සම්බන්ධ කරගෙන රට පුරා මහා වැඩ වර්ජනයක් පැතිර ගියේය. උද්ධමනය සහ ආහාර මිල ඉහල යාම මෙන්ම විරැකියාව ද අතෘප්තියට හේතු විය.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට එරෙහි විරෝධය ද කම්කරුවන්ගේ කෝපයට හේතු විය. ඔක්තෝබර් 1 දා ඩේගු නගරයේ දී, විරෝධතාකරුවෙකු පොලිසිය විසින් මරා දමන ලද අතර, එනයින් මහජන විරෝධතා ඇවිලී ගොස්, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ජපන් ජාතිකයින් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කල, පොලිස් නිලධාරීන්, ඉඩම් හිමියන් සහ රජයේ නිලධාරීන්, ආදී මර්දනයේ සංකේත වලට, කම්කරුවන් හා ගොවීන්ගෙන් ප්‍රහාර එල්ල විය. එක්සත් ජනපද මිලිටරිය, තත්‍ය ලෙස දකුනු කොරියානු හමුදා බලකායක් වූ කොරියානු පොලිසිය සහ දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන විසින් එය ප්‍රචන්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීමට පෙර නොවැම්බරයේ මැද භාගය දක්වා කැරැල්ල පැවතුනි.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ එය විසින් පිහිටුවන ලද, හිටපු ජපන් සහයෝගිතාකරුවන් ගෙන් පිරිහී ගිය  දක්ෂිනාංශික තන්ත‍්‍රයට එරෙහි සතුරුකම තවදුරටත් මහජන නැගිටීම් වලට තුඩු දුන්නේය. 1948 දී වෙනම මැතිවරන පැවැත්වීමේ එක්සත් ජනපද සැලසුම් වලට එරෙහිව මිනිසුන් පෙලපාලි ගිය ජෙජු දූපතේ මේවායින් විශාලතම එකක් සිදු විය. දිවයින මර්දනය කිරීමේ මිලිටරි මෙහෙයුමක් 1948 අප්‍රේල් 3 සිට 1949 මැයි දක්වා සිදු විය.  නිශ්චිත සංඛ්‍යාව පිලිබඳ ඇස්තමේන්තු  විවිධ වේ, නමුත් දස දහස් ගනනක් ඝාතනය විය. තවත් බොහෝ දෙනෙක් අත්අඩංගුවට ගෙන වධ හිංසා පමුනුවන ලද අතර, සියල්ලම සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද හමුදා ආන්ඩුවේ සහාය ඇතිවය.

සමස්තයක් වශයෙන්, එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීමට විරුද්ධ වූ කොරියානුවන් 100,000 සිට 200,000 දක්වා ප්‍රමානයක් කොරියානු යුද්ධය ආරම්භ වීමටත් පෙරම ඝාතනය කරන ලදී. ඉතිහාසඥයින් ඇස්තමේන්තු කරන්නේ, යුද්ධයේ මුල් දිනවල වාමාංශික යැයි චෝදනා කරන ලද තවත් 200,000 මිනිසුන් ඝාතනය කර ඇති බවයි.

දකුනේ කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ වටලෑම යටතේ ගැඹුරින් ජන අප්‍රිය වූ රී පාලන තන්ත‍්‍රය, සමස්ත කොරියාවේ නීත්‍යානුකූල ආන්ඩුව බව පවසමින් උතුර සමග යුද්ධයකට හඬ තලමින් සිටියේය. 1949 ගිම්හානය සහ සරත් සමය පුරාවටම දේශසීමාවේ බොහෝ ගැටුම් ඇති වූ අතර, ඒවා සියල්ලම පාහේ දකුන විසින් ආරම්භ කරන ලද්දේ විය. 1950 දක්වා සටන් දිගටම පැවතුනි.

රී යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා හමුදාව ද පුලුල් කලේය. විශේෂයෙන්, ඔහු ජපානයේ ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාවේ සහයෝගිතාකරුවන් ලෙස සේවය කල බොහෝ කොරියානු නිලධාරීන් ගෙන්වා ගත් අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් කොරියානු නිදහස් සටන්කරුවන්ට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වගකිව යුතු විය.

1950 ජූනි මාසයේදී උතුරු කොරියාව විසින් දකුනු කොරියාවට කරන ලද මිලිටරි මැදිහත්වීම ප්‍රකෝප කිරීමකින් තොරව සිදු වූ බවට එක්සත් ජනපදය කරන ප්‍රකාශය සරලවම බොරුවක්, සහ විකාරයකි.

ටෲමන්ට චීනය “අහිමි” වීම සහ ආපසු හැරීම

එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමේ ම්ලේච්ඡත්වය, ආසියාවේ එහි ආධිපත්‍යය අහිමි වීම පිලිබඳ වොෂින්ටනයේ උත්සුකය සමග අත්වැල් බැඳගෙන ගියේය. එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව දැවැන්ත පහරක් වූ සහ ආසියාව පුරා දෝංකාර දුන් චීන විප්ලවය විසින් එම භීතිය බෙහෙවින් වැඩි කරන ලදී.

1949 දී, ස්ටැලින්වාදී චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (සීසීපී) බලවේග සහ ජෙනරල්සිමෝ [උසස්තම ජනරාල් පදවිය] චියැං කායි-ෂෙක්ගේ පාලක කුඕමින්ටෑං (කේඑම්ටී) පක්ෂය අතර සිවිල් යුද්ධයෙහි අවසාන තීරනාත්මක අදියර කරා ලඟා වූ විට, ඇමරිකානු ගැති KMT තන්ත්‍රය බිඳී ගොස් චියැං තායිවානයට පලා ගියේය. එය ඔක්තෝබර් විප්ලවය මෙන් කම්කරු පන්තියේ කැරැල්ලක් නොව, 1949 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී මහජන චීන සමූහාන්ඩුව පිහිටුවීමෙන් අවසන් වූ මිලිටරි ජයග්‍රහනයකි.

Truman
හැරී ටෲමන්

ටෲමන් පරිපාලනයට “චීනය අහිමි වීම”  සීමා කිරීමේ (containment) ප්‍රතිපත්තියක සිට ආපසු හැරවීමේ (rollback) ප්‍රතිපත්තියකට  සහ එහි සහචරයින් සමඟ එක්ව 1950 දී කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ තීරනයේදී සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලැබීය. එය ඊට පෙර, 1948 දෙසැම්බරයේ සෝවියට් සංගමය ඉවත් වීමෙන් පසුව, 1949 ජුනි මාසයේදී කොරියාවෙන් හමුදා ඉවත් කර ගන්නා ලදී.

ටෲමන් වොෂින්ටනයේ සැලකිය යුතු ප්‍රහාරයකට ලක් විය. කැලිෆෝනියාවේ රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභිකයෙකු සහ චියැං කායි-ෂෙක් සහ චීන ජාතිකවාදීන්ගේ ප්‍රබල ආධාරකරුවෙකු වූ විලියම් නෝලන්ඩ් ටෲමන් හෙලා දුටුවේ, ටෲමන් පරිපාලනය සීසීපීයට එරෙහිව වඩාත් වැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපොහොසත් වීම නිසා “ආසියාවේ කොමියුනිස්ට්වාදය ව්‍යාප්ත කිරීමට ආධාර, අනුබල දෙන සහ සහාය දෙන” බව පවසමිනි.  [1]

ටෲමන්ගේ ආන්ඩුව ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ 1950 අප්‍රේල් මාසයේදී ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ පත්‍රිකාව-68 (NSC 68) සූදානම් කර අවසන් කිරීම මගින් සෝවියට් සංගමය සමග යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා එක්සත් ජනපද මිලිටරිය දැවැන්ත ලෙස ගොඩ නැගීම සඳහා කැඳවුම් කරමිනි. එය විශේෂයෙන්ම දවසේ න්‍යාය පත්‍රයට ආපසු හැරවීම සහ සෝවියට් නැඹුරු ආන්ඩු පෙරලා දැමීම සඳහා මිලිටරිය භාවිතා කිරීම ඇතුලත් කලේ ,”ලෝක ආධිපත්‍යය සඳහා ක්‍රෙම්ලිනයේ තල්ලුව නතර කිරීමට සහ ආපසු හැරවීමට අදහස් කරන ස්ථිර ප්‍රතිපත්තියකට සහාය වීමට නිදහස් ලෝකය තුල සැලකිය යුතු හා ඉක්මනින් ශක්තියක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය බව පැහැදිලිය.” ලෙස සදහන් කරමිනි.[2]

යුද්ධය පුපුරා යයි

1950 ජූනි 25 වන දින කොරියාවේ පූර්න පරිමාන සටන් ඇවිලුනු විට, දකුනේ රීගේ පාලන තන්ත්‍රයට කිසිදු සහයෝගයක් නොමැති බව ඉක්මනින් පැහැදිලි විය. උතුරු කොරියානු හමුදාව වේගයෙන් දකුන කරා ගමන් කලේ, දකුනු කොරියානු හමුදාව යටපත් කරමින් අර්ධද්වීපයේ ගිනිකොන දිග කෙලවරට තල්ලු කර දමමිනි. 

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ යෝජනාවලට මුවා වෙමින් ආක්‍රමනය කිරීම සඳහා තර්කනය ලෙස එක්සත් ජනපදය පසුගිය වසර පහ පුරා තමන් විසින් ඇවිලවූ යුද්ධය ගසාකෑවේය. වොෂින්ටනයේ ඉලක්කය වූයේ එහි විප්ලවය තලා දැමීමේ චේතනාවෙන් චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පෙරවදන ලෙස උතුරු කොරියාව විනාශ කිරීමයි.

ඒ අතරම, සමස්ත අර්ධද්වීපයම එක්සත් ජනපදයට ගැනීමට ඉඩ දී සෑහීමකට පත් වීම සදහා  සෝවියට් සංගමය උතුරු කොරියාවෙන් සිය සහයෝගය ඉවත් කර ගනිමින් සිටියේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, යුද්ධය ආරම්භ වීමට සති කිහිපයකට පෙර, කොරියාව එක්සත් කිරීමේ යුද්ධයකදී මොස්කව්හි සහය අපේක්ෂා කරමින් සිටි උතුරු කොරියානු නායක කිම් ඉල්-සුන්ට ස්ටාලින්  පැවසුවේ, “ඔබව නැතිබංගස්ථාන කරනු ලැබූවත්, මම ඇඟිල්ලක්වත් ඔසවන්නේ නැහැ.”යනුවෙනි.[3]

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ කොරියාවට මිලිටරි හමුදා යෙදවීම පිලිබඳ ඡන්ද විමසීමේදී, එම යෝජනා නිෂේධනය කල හැකි බලය හිමි  සෝවියට් සංගමය ඊට නොපැමිනියේය. මේ සඳහා , කඩතුරාව වූයේ, මහජන චීන සමූහාන්ඩුව ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ අසුන් ගැනීම වෙනුවට, පැරදුනු කුවෝමින්ටැන්ග් හමුදාවන් විසින් තායිවානය මත පිහිටුවන ලද චීන සමූහාන්ඩුව – තායිවානය මත පිහිටුවන ලද පාලන තන්ත්‍රය — අසුන් ගැන්වීමට එරෙහිව වූ සෝවියට් වර්ජනයයි.

එක්සත් ජනපදය 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින ඉන්චියොන් වෙත ආක්‍රමනය කර යුද්ධයේ දිශාව වෙනස් කලේය. ඔක්තෝබර් 7 වන දින, ඇමරිකානු හමුදා උතුරු කොරියානු හමුදාව 38 වන සමාන්තරය හරහා පසුපසට තල්ලු කර, පසුව චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පැහැදිලි තර්ජනයක් ඇතිව කොරියාවේ උතුරු මායිම දිගේ දිවෙන යාලු ගඟ දෙසට ගමන් කලහ. වසරකට අඩු වයසැති මහජන චීන සමූහාන්ඩුව මාරාන්තික තර්ජනයකට ලක්ව ඇති බව දැන සිටි CCP ය උතුර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කොරියාවට ඇතුලු වූ මහජන ස්වේච්ඡා හමුදාවට මහජන සහයෝගය බලමුලු ගැන්වීමට සමත් විය.

MacArtgur
ජෙනරල් ඩග්ලස් මැක්ආතර්, එක්සත් ජාතීන්ගේ අනදෙන මධ්‍යස්ථානයේප්‍රධාන අනදෙන නිලධාරී  (මැද) සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින USS මවුන්ට් මැකින්ලි වෙතින් ඉන්චියොන් වෙත ෂෙල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නිරීක්ෂනය කරයි. [ඡායාරූපය: විකිපීඩියා]

එක්සත් ජනපද සහ චීන හමුදා 1950 නොවැම්බර් 27 සිට දෙසැම්බර් 13 දක්වා පැවති චැංජින් විලෙහි (එහි ජපන් නාමය වන චොසින් ජලාශය  ලෙස හැඳින්වෙන) සටනේදී හමු විය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ , එක්සත් ජනපද හමුදාව උතුරු කොරියාවේ හුංග්නම් වරාය නගරයට ආපසු තල්ලු කර මුහුදෙන් පසුබැසීමට  සිදු වූ  දැවැන්ත පරාජයක් අත් වීමයි. මෙම පරාජය කොරියාවේ පමනක් නොව, ආපසු හැරීමේ සමස්ත මූලෝපාය සඳහාම එක්සත් ජනපද සැලසුම් බරපතල ලෙස කඩාකප්පල් කලේය. එක්සත් ජනපද සංස්ථාපිතයේ කොටස් ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ඉල්ලා සිටියේය.

එවකට එක්සත් ජනපද හමුදාවන්ට නායකත්වය දුන් ජෙනරාල් ඩග්ලස් මැක්ආතර් තමාට අභිමත පරිදි පරමානු බෝම්බ හෙලීමට අවසරය ඉල්ලා සිටියේය. චීන ජාතිකවාදී හමුදා චීන ගොඩබිමට ගොඩබස්වන අතරතුර “පරමානු බෝම්බ 30 ත් 50 ත් අතර ප්‍රමානයක්… මැන්චූරියාවේ ගෙල හරහා  හෙලීමට” ඔහු අදහස් කල බව පසුව ඔහු ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය.[4]

මේවා නිකම්ම පිස්සෙකුගේ දෙඩවීමක් නොවේ. ටෲමන් පරිපාලනය උතුරු කොරියාව සහ චීනය යන මත පරමානු අවි භාවිතා කිරීම යුද්ධය අතරතුර අවස්ථා ගනනාවකදී  සලකා බැලූ අතර, එය සත්‍ය වශයෙන්ම 1951 අප්‍රේල් මාසයේදී එය කිරීමට ආසන්නයටම ආ  බව වාර්තා වේ. එකලස් නොකල බෝම්බ ඔකිනාවා වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලද අතර, අප්‍රේල් 6 වෙනිදා,   බෝම්බ වල පාලනය ජනාධිපතිගේ  සිට හමුදාවට  මාරු කිරීම ටෲමන්   අනුමත කලේය ; නමුත් ඇත්ත වශයෙන් ප්‍රහාරයක් සිදු නොවීය.

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනයට, 1949 අගෝස්තු මාසයේදී තමන්ගේම පරමානු බෝම්බය සාර්ථකව අත්හදා බැලූ සෝවියට් සංගමය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක අවදානමට ලක් වීමට අවශ්‍ය නොවීය. ස්ටාලින් යුද්ධයට පෙර උතුරට ලබා දුන් සහයෝගය සාරාර්ථයෙන් ඉවත් කර ගෙන තිබුනද, එක්සත් ජනපදය කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ වූ තීව්‍රතාවයෙන් ඔහු කම්පනයට පත් විය. ආසියාවෙහි , එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය අතර වැදගත් බෆරයක් ලෙස සැලකෙන, චීනය , එක්සත් ජනපදය විසින්  පෙරලා නොදැමීම සහතික කිරීම සඳහා ඔහු උතුරු කොරියානු සහ චීන හමුදාවන්ට ආධාර සහ ආයුධ සැපයීය. මෙයට ප්‍රහාරක ජෙට් යානා සහ නියමුවන්ගේ දායකත්වය ඇතුලත් විය.

එක්සත් ජනපදය සහ දකුනු කොරියානු කුරිරු දාමරිකකම් 

පරමානු බෝම්බ හෙලා නොතිබුනද, එක්සත් ජනපදයේ සහ දකුනු කොරියානු හමුදාවන්ගේ කුරිරුකම් සාමාන්‍ය දෙයක් විය. පිරිමින්ට, කාන්තාවන්ට සහ ලමයින්ට—යුධ සිරකරුවන්ට මෙන්ම සිවිල් වැසියන්ටද—බොහෝවිට වෙඩි තැබීමට පෙර තමන්ගේම මිනී වල හෑරීමට බල කෙරුනි. මෙම ඝාතන බොහොමයක් දකුනු කොරියානු හමුදා විසින් සිදු කරන ලද්දේ එක්සත් ජනපද හමුදා බලා සිටියදී වන අතර, ඔවුන් තම සගයාට ජනගහනය ත්‍රස්ත කිරීමේ  පිලිකුල් සහගත  වැඩ කිරීමට ඉඩ දීමෙන් සෑහීමකට පත්විය.

USTanks
1950 සැප්තැම්බර් 26, කොරියාවේ සෝල් නගරයේ තිබූ US M26 පර්ෂිං යුධ ටැංකි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ජාතික ලේඛනාගාර සහ වාර්තා පරිපාලනය]

වොෂින්ටනය සහ සෝල් විසින් සහ පසුව දකුනු කොරියානු ආන්ඩු විසින් වසන් කරන ලද බැවින් ඝාතනයට ලක්වූවන්ගේ සංඛ්‍යාව පිලිබඳ නිවැරදි සංඛ්‍යා නොදනී. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ සමූලඝාතන හෙලිදරව් වී ඇත. එක් උදාහරනයක් ලෙස, දකුනු කොරියානු සොල්දාදුවන් 1950 ජූලි 4-6 අතර කාලය තුල ඩේජියොන් (Daejeon) හිදී දේශපාලන සිරකරුවන් 7,000ක් ඝාතනය කලේය. තවත් සාපේක්ෂ වශයෙන් වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සමූලඝාතනයකදී, එක්සත් ජනපද සොල්දාදුවන් එම මාසයේ දී ම ඩේජියොන් අසල නොගුන්රි  (Nogeun-ri) හිදී සරනාගතයින් 400ක් පමන ඝාතනය කලහ. 

මෙම සාහසික ක්‍රියා බොහොමයක්  මාධ්‍යවේදීන් විසින් වාර්තා කරන ලද අතර, ඔවුන් සිදුකල යුද ආවරනය  කිරීම ජාත්‍යන්තර කෝපය ජනනය කල අතර ගැටුම පිලිබඳ එක්සත් ජනපදයේ බොරු හෙලිදරව් විය. 1951 ජනවාරියේදී, වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ඇමරිකානු මාධ්‍යවේදීන් මිලිටරියේ අධිකරන බලය යටතට පත් කිරීමෙනි. එයින් යම් අහිතකර ආවරනයක් අවහිර කර වාරනය කරන ලදී.

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ ප්‍රතිචාරය

යුද්ධයේ ආරම්භයේ සිටම ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය යුද්ධයට විරුද්ධ වූ අතර කොරියාවෙන් එක්සත් ජනපද සහ මිත්‍ර හමුදා වහාම ඉවත් කර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. එක්සත් ජනපදයේ සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ (එස්ඩබ්ලිව්පී) නායක ජේම්ස් පී. කැනන්, 1950 ජූලි මාසයේදී ටෲමන් පරිපාලනයට සහ කොංග්‍රසයට ආවේගශීලී විවෘත ලිපියක් ලිවීය, එහි ඔහු ඔවුන්ව “නීචයන් රැලක්” සහ “ මනුෂ්‍ය වර්ගයාට  ද්‍රෝහීන්” වූ පිරිසක් ලෙස හෙලා දුටුවේය. කැනන් තවදුරටත් සදහන් කලේ :

“කොරියාවේ ඇමරිකානු මැදිහත්වීම ඉන්දු-චීනයට එරෙහි ප්‍රංශ යුද්ධයෙන් හෝ ඉන්දුනීසියාවට එරෙහි ලන්දේසි ප්‍රහාරයට වඩා වෙනස් නොවන කුරිරු අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනයකි. ඇමරිකන් පිරිමි ලමුන් සැතපුම් 10,000ක් ඈතට යවනු ලබන්නේ මිනී මැරීමට හා මැරුම් කෑමට මිස  කොරියානු ජනතාව නිදහස් කර ගැනීමට නොව, ඔවුන්ව ජයගෙන යටත් කරගැනීමටය. එය සාහසිකය . එය බිහිසුනු ය.

රී රූකඩ තන්ත‍්‍රයේ මිල දී ගත් සහ ගෙවන ලද ඒජන්තයින් කිහිප දෙනෙකු හැරෙන්ට සමස්ත කොරියානු ජනතාවම අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනිකයන්ට එරෙහිව සටන් කරමින් සිටිති. කොරියාවෙන් පිටවන පුවත්පත් මගින්  ‘කාන්දු වීමේ’  උපක්‍රම (සතුරාගේ ප්‍රදේශයට රහසේ ඇතුලු වීම), ‘ගරිල්ලන්ගේ’ ක්‍රියාකාරකම් වැඩි වීම, ‘වෙනස්වනසුලු’ සටන් පෙරමුන, ස්වදේශිකයන්ගේ’ ‘බුම්මා ගත් භාවය’ සහ ‘අවිශ්වසනීය බව’ ගැන වඩ වඩාත් පැමිනිලි කරන්නේ එබැවිනි.”

“ජූනි 25 දා කොරියාවේ සිදුවූ පිපිරීම, සිදුවීම් සනාථ කර ඇති පරිදි, තම රට එක්සත් කිරීමට, විදේශීය ආධිපත්‍යයෙන් මිදීමට සහ ඔවුන්ගේ සම්පූර්න ජාතික නිදහස දිනා ගැනීමට කොරියානුවන්ගේම ගැඹුරු ආශාව ප්‍රකාශ විය. ක්‍රෙම්ලිනය තමන්ගේම ප්‍රතිගාමී අරමුනු සඳහා මෙම අරගලයෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට උත්සාහ කරන අතර වොෂින්ටනය සමඟ තවත් ගනුදෙනුවක් ලබා ගත හැකි නම් එය හෙට විකුනනු ඇති බව සත්‍යයකි. එහෙත් එම අරගලයම ගතහොත් ඊටකොරියානු ජනතාවගේ අතිමහත් සහ මුලු හදින්ම වූ  සහයෝගය ලැබේ. එය බටහිර අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ආසියාව පුරා මිලියන සිය ගනනක් යටත් විජිත ජනයාගේ බලවත් ලෙස කැරලිකාරීව නැගිටීමේ කොටසකි. මෙය සැබෑ සත්‍යයයි, සැබෑ ප්‍රශ්නයයි. යටත් විජිත වහලුන්ට තවදුරටත් වහලුන් වීමට අවශ්‍ය නැත.[5]”

ඒ අතරම, සෝවියට් සංගමය තවදුරටත් කම්කරු රාජ්‍යයක් නොවන බව පවසමින් අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි රුසියානු විප්ලවයේ ජයග්‍රහනය සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරි වූ ජයග්‍රහන ආරක්ෂා කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කල, 1940දී එස්ඩබ්ලිව්පීයෙන් හා ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයෙන් කැඩී ගිය මැක්ස් ෂැට්මන් සහ අනෙක් අය පිලිබඳව සිත් කාවදින  හෙලිදරව්වක් කොරියානු යුද්ධය මගින් සැපයීය. 1939-40 දේශපාලන අරගලයේ දී පිහිටුවන ලද එස්ඩබ්ලිව්පී නායකත්වය සමග ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පැවසුවේ සෝවියට් සංගමය රාජ්‍ය ධනවාදය ලෙස ප්‍රකාශ කල අය අධිරාජ්‍යවාදයට අනුගත වෙමින් සිටින බවයි.

දශකයකට පසුව ෂැට්මන් සහ ඔහුගේ කම්කරු පක්ෂය, ස්ටැලින්වාදී ඒකාධිපතිවාදයට එරෙහිව “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” ආරක්ෂා කිරීම සදහා  බව ප්‍රකාශ කරමින්, එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් උතුරු කොරියානු හා චීන  හමුදා ස්ථාන වෙත හෙලීම සඳහා “සමාජවාදී” පත්‍රිකා ලියා, ඔවුන්ට යටත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද කොරියාව ආක්‍රමනයට විවෘතව සහාය දුන්හ. 

සටන් විරාම සාකච්ඡා

එක්සත් ජනපදය උතුරෙන් පසුබැසීමෙන් පසුව,  තවත් වසර දෙකහමාරක් යනතුරු යුද්ධය ඇවිල ගියේය . යුද්ධයේ  පෙරටු බල ඇනි බොහෝ දුරට 38 වැනි සමාන්තරය වටා ස්ථානගත වී තිබුනි .  එජා හි සෝවියට් නියෝජිත ඇඩම් මලික් මූලිකත්වයෙන් , 1951 ජූලි 10 වන දින පැන්මුන්ජිම් ( Panmunjeom) හිදී සටන් විරාම සාකච්ඡා ආරම්භ විය. සමහර ඉතිහාසඥයින් තර්ක කර ඇත්තේ එම වසරේ යුද්ධය අවසන් විය හැකිව තිබූ  නමුත් ගැටුම දිගටම පවත්වා ගැනීමට එක්සත් ජනපදයට ස්වාර්ථකාමී විශේෂ උනන්දුවක්  තිබූ බවයි. එක්සත් ජනපදයේ මැකාතිවාදී  “මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමේ” (කොමියුනිස්ට් හා සමාජවාදීන් දඩයම් කිරීමේ) කොන්දේසි යටතේ, ධනවාදයට දේශපාලන විරෝධය මත කොමියුනිස්ට් විරෝධීන්ගේ ප්‍රහාර සහ දේශීය හෝ විදේශයන්හි කම්කරු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම සාධාරනීකරනය කරමින් යුද්ධය නිශ්චිත අරමුනක් සඳහා සේවය කලේය.

උතුරු ප්‍රදේශයේ ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් නොනවතින ගුවන් ප්‍රහාර හේතුවෙන් ගුහාවල ජීවත් වෙමින් දිවි ගලවා ගත්හ. යුද්ධයේ අවසන් සතිවලදී, උතුරේ ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 75ක් සඳහා ජලය සපයන වාරි වේලිවලට පවා එක්සත් ජනපදය බෝම්බ හෙලීය.ඉතිහාසඥ සු-ක්‍යොං හ්වෑන්ග්, ඇයගේ “කොරියාවෙ ඛේදජනක යුද්ධය” (Korea’s Grievous War) නම් ග්‍රන්ථයේ  මෙසේ ලියයි, “කොරියාවේ ගුවන් යුද්ධය භීතිය පිලිබඳ මිනිස් හැඟීම් ගසා කෑවේය. ඇමරිකානු ප්‍රහාරක-බෝම්බ දමන ගුවන් යානා  කරුවන් උතුරු කොරියාවේ නගර සහ ගම්වලට ත්‍රස්ත බෝම්බ ප්‍රහාරවල නිරතුරුවම යෙදුනේ  දේශීය ජනතාව තුල අසමසම භීතිය ඇති කිරීමට ප්‍රතිඥා දෙමිනි.”[6]

එක්සත් ජනපදය තුල, යුද්ධය පිලිබඳ මහජන අතෘප්තිය වර්ධනය වෙමින් තිබින. 1953 ජනවාරි මාසයේදී ජනාධිපති ඩ්වයිට් අයිසන්හවර් බලයට පැමිනියේ යුද්ධය අවසන් කරන බවට ප්‍රතිඥා දෙමිනි. 1953 ජූලි 27 වන දින සටන් විරාමයත් සමඟ සටන් නතර විය. එක්සත් ජනපදය අර්ධද්වීපය විනාශ කරමින් කොරියානු ජනගහනයට එරෙහිව ජන සංහාරක යුද්ධයක් සිදුකර තිබුනි. මිලියන 4 ත් 5 ත් අතර ජනතාවක් මිය ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් අඩක් පමන සිවිල් වැසියන් විය. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, එක්සත් ජනපදය විසින් කොරියාවට බෝම්බ ටොන් 635,000 ක් සහ නපාම් ටොන් 32,000 ක් හෙලූ අතර, එය ඉතිහාසයේ වැඩිම බෝම්බ හෙලන ලද රටවලින් එකක් බවට පත් විය. ඊට විපරීතව, එක්සත් ජනපදය දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පැසිෆික් රංග භූමිය පුරා හෙලනු ලැබුවේ බෝම්බ ටොන් 500,000 ක් පමනි .

නිගමනය

සටන් විරාමයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය දිගටම දකුනු කොරියාව සැලකුවේ, උතුරු කොරියාවට පමනක් නොව චීනයට සහ සෝවියට් සංගමයට එරෙහි මෙහෙයුම්වල තීරනාත්මක පදනමක් ලෙස ය. එය ඒකාධිපති රී පාලන තන්ත‍්‍රයට මුක්කු ගැසූ අතර පසුව 1961 දී පාර්ක් චුන්ග්-හී යටතේ බලය අල්ලා ගත් මිලිටරි ආඥාදායකත්වයට දශක තුනක් තිස්සේ මුක්කු ගැසීය. ලාභ ශ්‍රමය සූරාකෑම සඳහා දකුනු කොරියාවේ කාර්මික පදනමක් නිර්මානය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උදව් කල අතර, ඒ සමගම උතුරු කොරියාව  රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික හුදකලාව පවත්වාගෙන ගියේය.

1980 ගනන්වල වැඩෙන වැඩ වර්ජන හා විරෝධතා රැල්ලක් මධ්‍යයේ, පාලන තන්ත්‍රය විවෘත මැතිවරනයකට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ධනේශ්වර ලිබරල් විරුද්ධත්වය නීතිගත කිරීමට මග පාදන සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන සිදු කලේය. දකුනු කොරියාව දැන් ජවසම්පන්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් බවට වන සියලු ප්‍රකාශයන් තිබියදී, දුෂ්ට කොමියුනිස්ට් විරෝධයේ ගිලී සිටින ආඥාදායකත්වයේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනයක්, විශේෂයෙන් මිලිටරිය, පොලිසිය සහ බුද්ධි අංශ, බොහෝ දුරට ක්‍රියාත්මක වේ. වත්මන් දකුනු කොරියානු ජනාධිපති යූන් සුක්-යෙයෝල්ට පිටුබලය දෙන දක්ෂිනාංශික මහජන බලය පක්ෂයේ (PPP), මූලාරම්භය පාර්ක් ආඥාදායකත්වයේ පක්ෂය වෙත දිව යයි .

නැගෙනහිර යුරෝපයේ ස්ටැලින්වාදී පාලන තන්ත්‍ර බිඳවැටීම, 1991 දී සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම සහ චීනය කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සහ එහි සගයන් වන ඉන්දු-චිනය විසින් වෙලඳපොල ගැති ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම විවෘතව වැලඳ ගැනීමත් සමග,  ස්ටැලින්වාදයේ අර්බුදයෙන් සහ ධනේශ්වර පුනස්ථාපනය වෙත හැරීමෙන් ඉක්බිතිව උතුරු කොරියාව තව තවත් හුදකලා වී ඇති ඇත. උතුරු කොරියාව ගැඹුරු ආර්ථික අර්බුදයකට ඇද දමමින් විශේෂයෙන් සෝවියට් සංගමයෙන් ලැබනු ආර්ථික සහයෝගය ඉක්මනින් සිඳී ගියේය.

ධනේශ්වර පුනරුත්ථාපනය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා වෙනුවට, නරක අතට හැරෙන ආර්ථික අර්බුදයට මුහුන දීමට උතුරු කොරියානු පාලන තන්ත‍්‍රය, බොහෝ දුරට හිස්ව පවතින නිදහස් වෙලඳ කලාප මාලාවක් පවා පිහිටුවීම මගින් විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කිරීමට විශාල වෙහෙසක් දරා ඇත. අතිශය ලාභ උතුරු කොරියානු ශ්‍රමය ආකර්ශනීය වන නමුත්, එක්සත් ජනපදය විසින් රටෙහි ආර්ථික හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවහිර කිරීම් පවත්වා ගෙන යමින් හා ශක්තිමත් කර ඇති තත්වයන් තුල , දකුනු කොරියාවේද ඇතුලු ගෝලීය සංගත  ආයෝජනය කිරීමට මැලිකමක් දක්වයි.

AirForce
2022 ජූලි 12 වැනි දින දකුනු කොරියාවේ වොන්ජු ගුවන් කඳවුරට ඔබ්බෙන් බඩි බලඝනය අතරතුර ගුවන් හමුදාවේ A-10 Thunderbolt II යානා දෙකක් කොරියානු ගුවන් යානයක් සමඟ පියාසර කරයි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

ඊසානදිග ආසියාවේ එක්සත් ජනපද මූලෝපාය සඳහා කොරියාව අතිශය වැදගත් වේ. බෙදී ගිය කොරියාවක් සහ ඊනියා උතුරු කොරියානු “තර්ජනය” ජපානයේ සහ දකුනු කොරියාවේ කඳවුරු මත විශාල ඇමරිකානු මිලිටරි පැවැත්මක් සිදු කර ගැනීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් කඩතුරාවක් සපයයි. 1990 ගනන්වලදී, දකුනු කොරියානු ජනාධිපති කිම් ඩේ-ජුංගේ පරිපාලනය උතුරු කොරියාව විදේශ ආයෝජන සඳහා විවෘත කිරීමට සහ කොරියානු අර්ධද්වීපය හරහා ප්‍රවාහන, සන්නිවේදන සහ නල මාර්ග ඉදිකිරීම සඳහා ඔහුගේ සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය.

සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සැමවිටම වොෂින්ටනයේ කොන්දේසි වලට යටත් විය. ක්ලින්ටන් පරිපාලනය තාවකාලිකව එම ප්‍රවේශය වැලඳ ගත් අතර, උතුරු කොරියාව එහි න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සහ පහසුකම් ඒකපාර්ශ්විකව බිඳ ගලවා දැමිය යුතු බව අවධාරනය කලේය.ඒ වෙනුවට ඉදිරිපත් කරන්න ලදේ සාම සාකච්ඡා පිලිබඳ නොපැහැදිලි පොරොන්දු සහ දශක ගනනාවක හුදකලාව අවසන් කිරීම පමනි. කෙසේ වෙතත්, 2001 දී බලයට පත් වූ බුෂ් පරිපාලනය සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සඵල ලෙස කඩාකප්පල් කල අතර, උතුරු කොරියාව න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාවක් වර්ධනය කිරීමේ මාවතට තල්ලු කලේය. වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ ජනාධිපති ඔබාමා, ට්‍රම්ප් සහ බිඩෙන් විසින් නඩත්තු කර ශක්තිමත් කරන ලද උතුරු කොරියානු ආර්ථිකය අබලන් වන ආර්ථික සම්බාධක පැනවිම මගිනි. 

දැනටමත් යුක්‍රේනයේ රුසියාව සමග යුද්ධයක යෙදී සිටින එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය  තම ගෝලීය ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමට මංමුලා සහගතව සහ අවදානම නොසලකා උත්සාහ කරන බැවින්, අද දකුනු කොරියාව, චීනය සමග ඉදිරියෙහි ලඹ දෙන  යුද්ධයක පෙරමුනේ සිටී. දකුනු කොරියාවේ එක්සත් ජනපද කඳවුරු චීනයට සහ රුසියාවට එරෙහි යුද්ධය සඳහා මූලෝපායිකව පිහිටුවා  ඇත. අද දක්වාම, වොෂින්ටනය යුද්ධයක් ඇති වුවහොත් දකුනු කොරියාවේ දැවැන්ත මිලිටරිය මත මෙහෙයුම් පාලනය ලබා ගනු ඇත.

තවද, උතුරු කොරියානු තර්ජනය නිදහසට කරුනක් ලෙස භාවිතා කරමින්, එක්සත් ජනපදය විසින් දකුනු කොරියාව සහ ජපානය ආසියාවේ සිය බැලස්ටික් මිසයිල නාශක පද්ධතියට ඒකාබද්ධ කර ඇත. එය චීනය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධය සඳහා එහි මූලෝපායික සැලසුම්වල අනිවාර්ය අංගයක් වන තාඩ්  (Terminal High Altitude Area Defense -THAAD) බැටරියක් දකුනු කොරියාවේ  ස්ථානගත කර ඇත.

පසුගිය දශකය පුරා, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය, කොරියානු අර්ධද්වීපයේ ආතතීන් උත්සන්න කරමින්, නැගෙනහිර හා දකුනු චීන මුහුදේ භෞමික ආරවුල් අවුස්සමින්, ඊසාන දිග ආසියාව පුපුරන සුලු තත්ත්වයකට පත් කර ඇත. රුසියාවට එරෙහි සිය යුද්ධය තීව‍්‍ර කරද්දීම, තායිවාන් දිවයින චීනයේ කොටසක් ලෙස පිලිගන්නා -චීන ​​රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතාවල පදනම වන-  ‘එක චීනයක්’ එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්තිය   ප්‍රශ්න කිරීම මගින් එක්සත් ජනපදය හිතාමතාම තායිවානයට පහර දීමට චීනය පොලඹවයි.

කොරියානු යුද්ධයේ පාඩම් අමතක නොකල යුතුය. එය මනුෂ්‍ය ජීවිතය හා දුක් විඳීම මුලුමනින්ම නොසලකා හරිමින් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය සිය ආර්ථික හා මූලෝපායික අවශ්‍යතා ලුහු බැදීමේදී ඇති අනුකම්පා විරහිත භාවය පිලිබඳ සිත්කාවදින ප්‍රදර්ශනයකි. දැනටමත් රුසියාව සම්බන්ධ කර ඇති සහ චීනය ඉලක්ක කර සිටින  නව ලෝක යුද්ධයක් සඳහා එක්සත් ජනපදය වේදිකාව සකසා ඇත. න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ බලවතුන් අතර එවැනි ගැටුමකට  සාපේක්ෂව කොරියානු යුද්ධයේ බිහිසුනු බව සුලුවෙන් දිස් වනු ඇත.

න්‍යෂ්ටික අවසන් මහා සටන නැවැත්විය හැක, නැවැත්විය යුතුය. එසේ කල හැකි එකම සමාජ බලවේගය  වන ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය, සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක පදනම මත  ධනවාදය සහ ප්‍රතිවාදී ජාතික රාජ්‍යයන් ලෙසට ලෝකය බංකොලොත් ලෙස බෙදී තිබීම  අහෝසි කිරීමෙන් පමනි. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව පමනක් එම දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනය සදහා සටන් වදී.

සමාප්තයි.

  1. Quoted in: Robert Mann, A Grand Delusion: America’s Descent into Vietnam, Basic Books 2001, p. 26
  2. United States Objectives and Programs for National Security (National Security Council Paper-68), URL: https://info.publicintelligence.net/US-NSC-68.pdf.
  3. George Herring, The American Century and Beyond: U.S. Foreign Relations, 1893-2015, Oxford University Press 2017, p. 340.
  4. Quoted in: Cumings, The Origins of the Korean War, Volume 2: The Roaring of the Cataract 1947-1950, Yuksabipyungsa 2002, p. 750.
  5. James P. Cannon, Cannon to Truman in 1950: US out of Korea, URL: https://www.themilitant.com/2013/7712/771257.html
  6. Su-kyoung Hwang, Korea’s Grievous War, University of Pennsylvania Press 2016, p. 139.

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස Read More »

us-israel

ඉරානය-එක්සත් ජනපදය තාවකාලික “අවබෝධයකට” ආසන්න බව මාධ්‍ය ආයතන පවසයි

ජීන් ෂෝල් විසිනි

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුනි 20 දින පල වූ ‘Media outlets claim Iran-US close to a temporary “understanding”’යන ජීන් ෂෝල් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය කිත්රුවන් මොලදන්ඩ විසිනි.

us-israel
එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ජෝ බයිඩෙන් ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු සමඟ. බයිඩන් යටතේ, පුලුල් ඉරාන විරෝධී මිලිටරි සන්ධානයක් ගොඩනැගීමට එක්සත් ජනපදය ඊශ්‍රායලය සමඟ සමීපව කටයුතු කර ඇත. [AP ඡායාරූපය/AP ඡායාරූපය/ඩෙබී හිල්]

නොබෝදා, නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්, වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නල් සහ මැදපෙරදිග විවිධ  ප්‍රචාරක මාධ්‍ය “අවබෝධයක්” ලෙස නම් කරන ලද විභව, තාවකාලික න්‍යෂ්ටික ගිවිසුමක් සම්බන්ධව ඕමානයේ පැවැති රැස්වීම් ඇතුළුව, එක්සත් ජනපදය හා ඉරානය අතර සෘජු සාකච්ඡා නොබෝදා වාර්තා කර ඇත.

“අවිධිමත්,” නොලිඛිත නො ලියැවුනු ගිවිසුමක් යනු කුමක්ද යන්න පිලිබඳ  තොරතුරු, ඒවා හෙළිදරව් වී ඇති තාක් දුරට, දශක ගනනාවක පවත්වාගෙන යන ලද ගැටුම්වලින් අස්ථාවර වූ කලාපයක් තුල එහි (ගිවිසුමෙහි) ඉතා සීමිත හා බිඳෙනසුලු ස්වභාවය පෙන්නුම් කරයි. එක්සත් ජනපදය හා නේටෝව යුක්රේනය සම්බන්ධයෙන් රුසියාවට එරෙහි  තමන්ගේ යුද්ධයේ දරුණු මිලිටරි උත්සන්න කිරීමක් සූදානම් කරද්දී එහි අරමුන වන්නේ ටෙහෙරානය සහ මොස්කව් අතර ගැටුමක් නිර්මාණය කිරීමයි.

රටෙහි වර්තමාන සියයට 60ක පැහැදිලි සීමාවෙන් ඔබ්බට යුරේනියම් බහුල නොකරන බවට, එක්සත් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සියේ (IAEA) න්‍යෂ්ටික පරීක්ෂකවරුන් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන බවට, ටෙහෙරානය මිලිෂියාවන් සමග සන්ධානය නවතා දමා

ඉරාකයේ සහ සිරියාවේ එක්සත් ජනපද කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ට පහර දීමෙන් වැලකී සිටින බවට, රුසියාවට බැලස්ටික් මිසයිල නොසපයන බවට සහ ඉස්ලාමීය ජනරජයේ වැරදි ලෙස රඳවාගෙන සිටින්නේ යයි වොෂින්ටනය පවසන ඇමරිකානු-ඉරාන සිරකරුවන් තිදෙනෙකු නිදහස් කරන බවටද  ඉරානය  ප්‍රතිඥා දෙනු ඇත.   

එක්සත් ජනපදය තමන්ගේ පැත්තෙන්, ඉරාන ආර්ථිකය  ඇන හිටවා ඇති ආර්ථික සම්බාධක දැඩි නොකරන බවටත්, ඉරාන තෙල් රැගෙන යන බව පවසන 

විදේශීය ටැංකි අල්ලා නොගන්නා බවටත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය හෝ එහි න්‍යෂ්ටික ක්‍රියාකාරකම් සදහා ජාත්‍යන්තර පරමානුක ඒජන්සිය IAFA  ටෙහෙරානයට එරෙහිව දණ්ඩනීය යෝජනා ක්‍රියාත්මක නොකරන බවටත් එක්සත් ජනපදය පොරොන්දු වනු ඇත. ඉරාන පුරවැසියන් සඳහා ආහාර සහ ඖෂධ වෙනුවෙන් එක්සත් ජනපදය විසින් අනුමත කරන ලද තුන්වන පාර්ශ්ව වෙළෙන්දන්ට පමණක් භාවිතා කිරීමට සීමා  වූ, විදේශීය බැංකුවල තබා ඇති ඉරාන වත්කම්වල ඩොලර් බිලියන 20 ක් වොෂින්ටනය විසින් මුදා හරිනු ඇත.

අනුගමනය කළ හැකි දේ පිළිබඳ ඇඟවීමක් ලෙස, ඉරාකයට  ඉරාන විදුලිය සහ ගෑස් ආනයනය සඳහා යුරෝ 2.5 (ඩොලර් බිලියන 2.76 ට සමාන) ගෙවීමට සහ ඉරානයේ සමහර ණය හිමියන්ට ප්‍රේෂණ කිරීමට ඉඩ දෙමින්  නිදහස් කිරීමක් බිඩෙන් පරිපාලනය  පසුගිය සතියේ නිකුත් කළේය.

ඕමානය විසින් සත්කාරක්වය දරන සාකච්චා ඉරනය, ජ්‍යෙෂ්ඨ ඊශ්‍රායල නිලධාරීන් තිදෙනෙකු සහ එක්සත් ජනපද නිලධාරියෙකු  පිළිගෙන ඇති අතර, ධවලමන්දිරය  එවන් විසදුමකට එරෙහිව පෙනී සිටින කොන්ග්‍රසයේ අනුමැතිය විදිමත් ගිවිසුමක් සදහා අවශ්‍ය වන බැවින් අන්තර්කාලීන ගිවිසුමක් තහවුරු කිරීම යොමු වූ එම සාකච්ඡාව ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. 

එවැනි ගණුදෙනුවක් ලුහුබැඳීමේ බයිඩන් පරිපාලනයේ අරමුනු වන්නේ, යුක්‍රේන යුද්දයට සමගාමීව විවෘත මිලිටරි යුද්දයක් දක්වා පුපුරා යිමට තර්ජනය කර ඇති, එක්සත් ජනපදය සහ ටෙල් අවිව්හි එහි ප්‍රහාරක බල්ලා අතර තීව්‍ර වන රහසිගත ගුවන් හා සමුද්‍ර යුද්ධයක් මධ්‍යයේ, වොෂින්ටනයේ භූ මූලෝපායික අවශ්‍යතා කපා හරින සහ කලාපයේ වැඩෙන ආතතීන් ලිහිල් කරන ටෙහෙරානය සහ මොස්කව් අතර වැඩෙන සහයෝගීතාවය කඩාකප්පල් කිරීමයි. 

බටහිර නිලධාරියෙක් රොයිටර් පුවත් සේවයට පැවසුවේ එක්සත් ජනපදය සහ ඉරානය අතර ගනුදෙනුවේ අරමුණ ඊශ්‍රායලය ඉරානයට ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නැවැත්වීම බවයි, මන්ද “ඉරානියානුවන් වැරදි ලෙස ගණනය කරන්නේ නම්, ප්‍රබල ඊශ්‍රායල ප්‍රතිචාරයක විභවය අපට වළක්වා ගැනීමට අවශ්‍ය දෙයකි.”

2020 මැතිවරණ ව්‍යාපාරය අතරතුර, තේරී පත් වුවහොත් 2015 ඉරාන න්‍යෂ්ටික ගිවිසුම සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා නැවත ආරම්භ කිරීමට බයිඩන් පොරොන්දු විය. ටෙහෙරානය ගිවිසුමට සම්පුර්ණයෙන්ම අනුකූල වීම නොතකා,ට්‍රම්ප් පරිපාලනය 2018 දී ඒකපාර්ශ්විකව එය අත්හැර දමා , ඉරානයට එරෙහිව සමස්ත ආර්ථික යුද්ධයක් දියත් කර ඇති අතර, එහි නීති විරෝධී සම්බාධක බිඳ දැමූ ඕනෑම රටකට එරෙහිව පලිගැනීමේ තර්ජනයක් විය. බයිඩන් , බලාපොරොත්තු වූයේ ගිවිසුම යලි ඇරඹීම ඉරානය රුසියාවෙන් හා චීනයෙන් වෙන් කිරීමට ඇමක් ලෙස භාවිතා කිරීමටත්, එක්සත් ජනපද-නේටෝව රුසියාව සමග යුද්ධය අවුලුවාලීමත් සමඟ යුරෝපයට නව බලශක්ති සැපයුම් විවෘත කිරීමටත් ය.

2015 ගිවිසුමට විරුද්ධ වූ ඉරානයේ පූජක නායකත්වයෙන් යුත් ධනේශ්වර ජාතිකවාදී තන්ත‍්‍රය තුළ ගතානුගතික කල්ලියෙන් පැමිනි ජනාධිපති ඊබ‍්‍රහම් රයිසි යටතේ, ටෙහෙරානය රුසියාව-යුක්‍රේන යුද්ධයෙන් සහ රුසියාවට එරෙහි බටහිර සම්බාධකවලින් වාසි ලබා ගැනීමට උත්සාහ කර තිබුණේ රුසියාව සහ චීනය යන දෙකටම ඉරානයේ වැදගත්කම අවධාරණය කර, එක්සත් ජනපදය සමග ගිවිසුමක විකල්පය විවෘතව තබා ගනිමිනි.  තම ආර්ථිකය විනාශ කර දැමූ සදාකාලික දැඩි සම්බාධකවලින් මිදීමට මංමුලා සහගතව, ටෙහෙරානය බොහෝ දුරට ගිවිසුමක් සඳහා එහි පූර්ව කොන්දේසි ඉවත් කර ගත් අතර, එක්සත් ජනපදය ඉස්ලාමීය විප්ලවවාදී ආරක්ෂක බලකාය (IRGC) ත්‍රස්ත සංවිධානයක් ලෙස නම් කිරීම ඉවත් කර ගත්තේය.

එහෙත් වොෂින්ටනය නව කොන්දේසි අමුණා තිබුණි . ඉන්පසුව, මිසයිල සහ ගුවන් ආරක්ෂාව පිලිබද සහයෝගිතා වර්ධනය කිරීමට කල රුසියානු සූදානමට හිලව් වසයෙන්  ඉරානියානු  ඩ්‍රෝන යානා, කාලතුවක්කු සහ ටැංකි උණ්ඩ මොස්කව් – 2022 පෙබරවාරියට පෙර ලබා දුන් බව ටෙහෙරානය පවසයි- වෙත ලබා දිමට ඉරාන වගන්තිවලින් කෝපයට පත්  වොෂින්ටනය ඉරානයට එරෙහිව තවදුරටත් සම්බාධක පැනවීය. ඉරානයෙහි  න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සම්බන්ධයෙන් විවේචනය කිරීම සහ හිරිහැර කිරීම ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සිය (IAEA) මත පැවතුණු අතර 2022 සැප්තැම්බර් ආරම්භය වන විට සාකච්ඡා සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැර දමන ලදී.

ඊශ්‍රායලය දිගු කලක් තිස්සේ ප්‍රකාශ නොකළ න්‍යෂ්ටික අවි තොගයක් ඇති බව දන්නා අතර, ටෙහෙරානය සෑම විටම සිය න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන පවත්වා ගෙන යන්නේ සිවිල් අරමුණු සඳහා පමණි. න්‍යෂ්ටික ප්‍රශ්නය ඉරානය කෙරෙහි වොෂින්ටනයේ සතුරුකම සහ ආක්‍රමනශීලීත්වය සඳහා දුම් තිරයක් මිස අන් කිසිවක් නොවන බවට සාක්ෂි දෙමින් සිය ප්‍රකාශයට පටහැනිව කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැති බව සියලු ප්‍රධාන බලවතුන්, IAEA සහ CIA පිළිගෙන ඇත.

ඒ අතරම, වොෂින්ටනය ගල්ෆ් රාජ්‍යයේ සහ ඊශ්‍රායලයේ ඉරාන විරෝධී සන්ධානයකට මැදිහත් වී ඇති අතර ඉරානයට සහ සිරියාවේ එහි කලාපීය සහචරයින්ට සම්බන්ධ ඉලක්කවලට එරෙහිව ටෙල් අවිව්හි ආක්‍රමණශීලී ගුවන් ප්‍රහාර අනුමත කර ඇත. අවම වශයෙන් සමහර ඊශ්‍රායල ප්‍රහාර සිදු කර ඇත්තේ ජෝර්දානය සහ ඉරාක දේශසීමාවට ආසන්න සිරියානු විපක්ෂයේ පාලනය යටතේ පවතින අල්-තාන්ෆ් හි එක්සත් ජනපද කඳවුරේ සහාය ඇතිව ය.

අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ කුරිරු සම්බාධක තන්ත්‍රය ඉරානයේ තෙල් අපනයන පහත වැටීමට හේතු වී ඇති අතර, රටේ වැදගත්ම ආදායම් මාර්ගය කප්පාදු කරමින් එහි ආර්ථිකය විනාශ කර ඇත. මේ වසර මුලදී, ඉරාන මුදල් ඩොලරයට සාපේක්ෂව එහි අඩුම මට්ටමට වැටී ඇති අතර, මාර්තු මාසයේදී චීනය විසින් තැරැව්කාර සෞදි-ඉරාන සහයෝගීතාවය නිවේදනය කිරීමෙන් පසුව තරමක් යථා තත්ත්වයට පත් විය.

නමුත් උද්ධමනය නිල වශයෙන් සියයට 50ක් පමණ වන අතර ආහාර උද්ධමනය සියයට 71ක් වන විට, අන්ත දරිද්‍රතාවය, 2022 දී , නිල වශයෙන්, මිලියන 87ක ඉරාන ජනගහනයෙන් සියයට 30කට වඩා වැඩි  ප්‍රමාණයක් වූ  පුළුල් ස්ථරයන්ට බලපා ඇත.

පසුගිය සැප්තැම්බරයේ විරෝධතා පැන නැගුනේ, 22 හැවිරිදි මහ්සා අමිනී, පූජක තන්ත්‍රයේ සදාචාරාත්මක පොලිසිය අතින් මියයාමත් සමඟය. රටේ බිහිසුණු සමාජ හා ආර්ථික තත්වය පිලිබඳ මහජන කෝපයෙන් ඇවිලුනු අතර එම ජනයා, මාස ගනනාවක් තිස්සේ පැවති මහජන පෙලපාලි තුලට වේගයෙන් සර්පිලාකාරව ඇතුළු  වූ තත්වයේදී, සමූහ අත්අඩංගුවට ගැනීම්, මාරාන්තික බලය යෙදවීම මගින් එය මර්දනය කරන ලද අතර අවම වශයෙන් විරෝධතාකරුවන් හත් දෙනෙකු ඝාතනය කරන ලදී . මැයි 9 දා, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ ප්‍රකාශකයෙකු පැවසුවේ ඉරානය මේ වසරේ මේ දක්වා පුද්ගලයින් 209 දෙනෙකුට මරණ දණ්ඩනය ලබා දී ඇති අතර එහි විස්තර කර ඇති වාර්තාව “පිළිකුල් සහගත”   බවයි.

අපේක්ෂා කළ හැකි පරිදි, ඉරාන ධනේශ්වරයේ ඇති ඛණ්ඩනය උත්තේජනය කර “පාලන වෙනසක්” පවා ගෙන ඒමේ අපේක්ෂාවෙන්, එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ බටහිර බලවත්තු නරුම ලෙස තම ප්‍රතිගාමී අරමුණු සඳහා විරෝධතා ගසාකෑමට උත්සාහ කළහ. සියලු “මානව හිමිකම්” ප්‍රචාර පිටුපස ඇති කොල්ලකාරී අරමුනු අවධාරනය කරන වර්ධනයක් තුල, බටහිර මාධ්‍ය, 1979 ඉරාන විප්ලවය මගින් පෙරලා දැමූ ලෙයින් පොඟවා ගත් ෂාගේ පුත් “ඔටුන්න හිමි කුමරු” රීසා පහ්ලවි පාලන තන්ත්‍රය ද ඇතුලු විවිධ අන්ත දක්ෂිනාංශික පිටුවහලුවන් “පශ්චාත් ඉස්ලාමීය” ඉරානයේ හඬ ලෙස හුවා දැක්වූහ. 

තම විශ්‍රාම වැටුප්වල වටිනාකම අතුරුදහන් වීමට එරෙහි ඉරානයේ විශ්‍රාමිකයින්ගේ අඛණ්ඩ විරෝධතා සහ ගුරුවරුන් හා කාර්මික කම්කරුවන්ගේ වරින් වර පැන නගින වැඩ වර්ජන තුලින් ප්‍රකාශ වන සමාජ අර්බුදය දැක ඇති, දූෂිත පූජක පාලන  තන්ත්‍රයට නැවත සාකච්ඡා මේසයට යාමට බල කර ඇත. IAEA සමඟ සහයෝගීතාවය පවත්වා ගනිමින් ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික යටිතල ව්‍යුහය නොවෙනස්ව තබා ගන්නේ නම් බටහිර සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කළ හැකි බව රටේ උත්තරීතර නායකයා වන අයතුල්ලා අලි කමේනි පැවසීය.

ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ඔහුගේ අන්ත දක්ෂිණාංශික සභාග හවුල්කරුවන් සහ විපක්ෂය යන දෙපාර්ශවයේම විවේචන වළක්වා ගැනීමට උත්සාහ කරන බැවින් විභව ගිවිසුම ගැන පරස්පර ප්‍රකාශ කර ඇත.

ටෙහෙරානය න්‍යෂ්ටික අවි නිපදවීම වැළැක්විය නොහැකි බව පවසමින් එක්සත් ජනපදය සහ ඉරානය අතර ඇති ඕනෑම අන්තර්කාලීන ගිවිසුමකට තමා විරුද්ධ බව ඔහු සිය කැබිනට් මණ්ඩලයට පැවසීය. රූපවාහිනිය ඔස්සේ අදහස් දක්වමින් නෙතන්යාහු අවධාරනය කලේ, “අපගේ ස්ථාවරය පැහැදිලිය. ඉරානය සමඟ ඇති කිසිදු ගිවිසුමක් ඊශ්‍රායලයට බැඳී නැත, එය ආරක්ෂා වීමට අවශ්‍ය සෑම දෙයක්ම කරනු ඇත. ඔහු තවදුරටත් පැවසුවේ, “ ගනුදෙනුවට  අපගේ විරුද්ධත්වය – මුල් (2015) ගනුදෙනුවට නැවත පැමිණීම – මම හිතන්නේ. නමුත් ඉදිරි දැක්මේ තවමත් වෙනස්කම් පවතින අතර කුඩා ගිවිසුම් සම්බන්ධයෙන්ද අපි මේවා සඟවන්නේ නැත. සංවෘත සහ විවෘත සැසිවලදී අපි අපගේ ස්ථාවරය පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කර ඇත්තෙමු.

නෙතන්යාහු සාකච්ඡා “කුඩා ගිවිසුමක් නොව ගිවිසුමක්” ලෙස හෑල්ලුවට ලක් කිරීමට උත්සාහ කර ඇති බව වාර්තා වන පරිදි, ඔහු නෙසෙට් (Knesset) [ ඊශ්‍රායල පාර්ලිමේන්තුව] හි විදේශ කටයුතු සහ ආරක්ෂක කමිටුවේ රැස්වීමකදී, “වොෂින්ටනය සහ ටෙහෙරානය අතර මේ මොහොතේ න්‍යාය පත්‍රයේ ඇත්තේ න්‍යෂ්ටික ගිවිසුමක් නොවේ. එය කුඩා ගණුදෙනුවකි, ” තවදුරටත් සදහන් කලේ ” අපිට එය හැසිරවීමට හැකි වනු ඇත.” යන්නයි.

 හාරේචිස් ( Ha’aretz ) [ දින පතා හීබෲ පුවත්පතකි] ට අනුව, ජ්‍යෙෂ්ඨ ඊශ්‍රායල නිලධාරියෙකු පැවසුවේ එක්සත් ජනපදය ඊශ්‍රායලය නැගී එන අවබෝධයන් පිළිබඳව යාවත්කාලීන කරමින් සිටි බවත්, ජෙරුසලම සාකච්ඡා අසාර්ථක කිරීමට උත්සාහ නොකරන බවත්, ඒ වෙනුවට එහි විරෝධතා ඉදිරිපත් කරන බවත්ය. “ඇමරිකානුවන් සමඟ විවෘත හා අඛණ්ඩ සංවාදයක් පවතී”, එම නිලධාරියා තවදුරටත් පැවසුවේ, නැගී එන “අවබෝධයක්” පිළිබඳ නවතම වාර්තා මගින් ඊශ්‍රායලය “පුදුමයට පත් නොවූ” බවයි.

පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක අමාත්‍ය යොආව් ගැලවූ (Yoav Gallant), ඉරානයට එරෙහි ඔවුන්ගේ සහයෝගිතාව පුළුල් කිරීම පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට බ්‍රසල්ස් හි නේටෝ ආරක්ෂක ඇමතිවරුන්ගේ රැස්වීමට සමගාමීව එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් ලොයිඩ් ඔස්ටින් හමුවිය.අන්තර්වාර ගිවිසුමකට ඇතුළත්, බැලස්ටික් මිසයිල සහ ප්‍රහාරක ඩ්‍රෝන යානා නිෂ්පාදනය අවසන් කිරීමට ඉරානයේ කැපවීමක් ඊශ්‍රායලයට මෙහිදී ඊශ්‍රාලයට වැදගත් බව ගැලන්ට්  මතු කළේය.

ජනාධිපති බෂාර් අල්- අසාද්ගේ  සිරියාවේ පාලන තන්ත්‍රය ආරක්ෂා කර ඇති කිරීමට ඉරානය සමග එක් වූ  රුසියාවට එරෙහි විවෘත බලය පෙන්වීමේ කොටසක් ලෙස, එක්සත් ජනපදය එහි බොහෝ දියුණු F-22 Raptor stealth ප්‍රහාරක ජෙට් යානා මැද පෙරදිගට යවා ඇති බව යුරේසියම්යම් ටයිම්ස් ගිය සතියේ වාර්තා කළේය. “CENTCOM ප්‍රදේශයේ සිටියදී, 94 වන ප්‍රහාරක බලඝණය භූමියේත් ගුවනේත් සහයෝගිතා හමුදා සමඟ ඒකාබද්ධ වනු ඇති බව  CENTCOM [ එක්සත් ජනපද මධ්‍යම විධානය] මාධ්‍ය නිවේදනයක් සඳහන් කළේය.

රුසියානු ප්‍රහාරක ගුවන් යානා බොහෝ විට එක්සත් ජනපද ජෙට් යානා සමඟ අනතුරුදායක ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වන බවත්, අල්-තාන්ෆ් වැනි එක්සත් ජනපද කඳවුරු හරහා ඉතා වැදගත් බුද්ධි තොරතුරු රැස්කරමින් පියාසර කරන බවත් පවසමින් එය පැමිනෙන්නේ CENTCOM විසින් පසුගිය මාස කිහිපය තුළ විවිධ අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කිරීමෙන් පසුවය.

මෙය ජූනි මස මුලදී සෞදි අරාබියේ සති දෙකක හමුදා අභ්‍යාසයකින් පසුව එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් ඇන්ටනි බ්ලින්කන් රියාද්හි කලාපීය නායකයින් හමු වීමෙන් අනතුරුව සිදු වි ය. ඉරානයට එරෙහිව ගුවන් සහ මිසයිල ආරක්ෂණ සහයෝගීතාව වර්ධනය කිරීම අරමුණු කරගත් එක්සත් ජනපද ප්‍රහාරක ජෙට් යානා, අරාබි රටවල් කිහිපයක් සහ ඊශ්‍රායලය එයට ඇතුළත් විය.

වැලැක්විය නොහැකි ලෙස මැද පෙරදිග බල තුලනයට බලපෑම් කරන  රුසියාවට එරෙහි එක්සත් ජනපද-නේටෝ යුද්ධයේ නාටකාකාර තීව්‍රවීමක් මධ්‍යයේ එන මෙම වර්ධනයන් අවධාරනය කරන්නේ, විභව එක්සත් ජනපද-ඉරානය “අවබෝධ කර ගැනීමේ” ක්ෂනික ඉරණම කුමක් වුව ද, කලාපය වැරදි පිලිවෙත් මගින්  පීඩිතව ඇති  අතර, ලෝකය යලි බෙදීමේ , ප්‍රසාරණය වන අධිරාජ්‍යවාදී තල්ලුවක සුළි කුණාටුවට වඩ වඩාත් උරා ගනිමින්  සිටී.

ඉරානය-එක්සත් ජනපදය තාවකාලික “අවබෝධයකට” ආසන්න බව මාධ්‍ය ආයතන පවසයි Read More »

Jenin

එක්සත් ජනපද මාධ්‍ය ජෙනින් හි ඊශ්‍රායල යුද අපරාධ වසන් කරයි

පැට්‍රික් මාර්ටින් විසිනි

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 07 දින පල වූ ‘US media covers up Israeli war crimes in Jenin‘ යන පැට්‍රික් මාර්ටින් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

Jenin
පලස්තීන කාන්තාවක් 2023 ජූලි 5, බදාදා, බටහිර ඉවුරේ ජෙනින් සරනාගත කඳවුරේ හානියට පත් මාර්ගයක ගමන් කරයි. (AP ඡායාරූපය/මජ්ඩි මොහොමඩ්) [AP ඡායාරූපය]

එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් විශේෂඥයින්ගේ මන්ඩලයක් බදාදා ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් ජෙනින් සහ බටහිර ඉවුරේ වෙනත් තැන්වල ඊශ්‍රායල හමුදා මෙහෙයුම් හෙලා දැක ඇත. ඒවා “බලය භාවිතය පිලිබඳ ජාත්‍යන්තර නීතිය සහ ප්‍රමිතීන් දරුනු ලෙස උල්ලංඝනය කිරීම්වලට සමාන වන අතර එය යුද අපරාධයක් විය හැකි” බව ඔවුහු ප්‍රකාශ කලහ.

එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කොමිසමේ අනුග්‍රහය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන ත්‍රිපුද්ගල කන්ඩායම ඊශ්‍රායල හමුදාවේ ක්‍රියා මාලාවක් පෙන්වා පෙන්වා දෙමින් ඒවාය‌ේ  ප්‍රතිඵල ලෙස, “වාඩිලාගෙන සිටින ජනගහනය මරා දැමීම සහ බරපතල ලෙස තුවාල කිරීම, ඔවුන්ගේ නිවාස සහ යටිතල පහසුකම් විනාශ කිරීම සහ අත්තනෝමතික ලෙස දහස් ගනනක් අවතැන් කිරීම සිදු විය. ” යනුවෙන් ප්‍රකාශ කලේ කලේය. 

පදිංචිකරුවන් 14,000ක් සිටින ජෙනින් නගරයෙන් පිටත විශාල, අර්ධ-ස්ථීර සරනාගත කඳවුරට සිදුකල දින දෙකක ප්‍රහාරය, පලස්තීන සටන්කාමීන් සමඟ  දරුනු ලෙස සටන් වැදීමටත්, ජලය සහ විදුලි සැපයුම් සහ සෞඛ්‍ය පහසුකම් ඇතුලු සිවිල් යටිතල පහසුකම් හිතාමතා සහ පුලුල්ව විනාශ කිරීමටත් හේතු විය. අඩුම තරමින් පලස්තීනුවන් 12 දෙනෙකු මිය ගිය අතර, ඔවුන් අතර නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන් හතර දෙනෙකු ද විය. 100 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලැබූ අතර කඳවුරේ ජනගහනයෙන් හතරෙන් එකකට පලා යාමට බල කෙරුනි .

වැඩි පිරිසක් විශේෂ කමාන්ඩෝ ඒකකවලට සම්බන්ධිත වූ 1000 පමන සොල්දාදුවන් මෙම ජනාකීර්න නේවාසික ප්‍රදේශයට යවන ලදුව ,  ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක බලකාය (IDF) විසින් විනාශ කරන ලද නිවාස සහ විශාල ව්‍යුහයන් පිලිබඳ මාධ්‍යවේදීන් ඇතුලු ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවන් විස්තර කලහ.

එක්සත් ජාතීන්ගේ මන්ඩලයට අනුව, “2002 දී ජෙනින් කඳවුර විනාශ කිරීමෙන් පසු බටහිර ඉවුරේ සිදුවූ දරුනුතම ප්‍රහාරයයි.” දශක දෙකකින්  පසු පලමු වරට ගුවන් ප්‍රහාර ද ඒවාට ඇතුලත් විය. සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය විශේෂිත ඉලක්කයක් වූ අතර, ගිලන්රථ මගින් තුවාල ලැබූවන් ඉවත් කිරීම වැලැක්වූ බවට සහ IDF භටයින් ජෙනින් මහ රෝහලට කඳුලු ගෑස් ප්‍රහාර  එල්ල කල බවට  විවිධ වාර්තා පවතී.

“ප්‍රහාරයන්, ඊශ්‍රායල බලධාරීන්ගේ ඇස් හමුවේ ‘සාමූහික ආරක්ෂක තර්ජනයක්’ ලෙස ලේබල් කර ඇති පලස්තීන ජනතාවට කල සාමූහික දඩුවම් කිරීමකි,” එක්සත් ජාතීන්ගේ මඩුල්ල පැවසීය. “ආක්‍රමනය කරන ලද පලස්තීන භූමියේ සිටින පලස්තීනුවන් නිර්දෝෂීභාවය පිලිබඳ පූර්ව නිගමනය ඇතුලු සියලුම මානව හිමිකම් සහතික කර ඇති, ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ ආරක්‍ෂිත පුද්ගලයන් වේ …සුවිශේෂවම, වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමිය ඈඳා ගැනීම සහ එහි පලස්තීන වැසියන් අවතැන් කිරීම සහ ඉවත් කිරීම ඉදිරියට ගෙන යන අතරතුර, වාඩිලාගෙන සිටින බලයට (ඊස්රායලයට), ඔවුන් සාමූහික ආරක්‍ෂක තර්ජනයක් ලෙස සැලකිය නොහැකිය.”

කෙසේ වෙතත්, ඇමරිකානු මාධ්‍යවල, ජෙනින් භූමියේ සැබෑ තත්වයන් හෝ එක්සත් ජාතීන්ගේ මඩුල්ලේ  අනාවරනය කර ගැනීම් ගැන කිසිදු සඳහනක් නොමැත. ඊශ්‍රායල මෙහෙයුම පිලිබඳ වාර්තා කිරීම සාමාන්‍යයෙන් සීමා කර ඇත්තේ, එහි අරමුන “ප්‍රතිත්‍රස්තවාදය” බවට වූ පැරනි  කියාපෑම්  ‘නැවත සකසා ඉදිරිපත් කිරීමට’ය. වොෂින්ටන් පෝස්ට් එක්සත් ජාතීන්ගේ මන්ඩලයේ ඊශ්‍රායල මෙහෙයුම ජාත්‍යන්තර නීතිය උල්ලංඝනය කිරීමක් ලෙස හෙලා දැකීමට කැප කලේ තනි වාක්‍යයකි. නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් කිසිවක් ලිව්වේ නැත. රූපවාහිනී ජාල ඒ තරමටම නිහඬ විය.

ඊශ්‍රායල වාඩිලා ගැනීම යටතේ බටහිර ඉවුරේ පවතින ම්ලේච්ඡ යථාර්ථය මෙයයි: පලස්තීනුවන්ට එරෙහිව අනවරත (නොකඩවා පවතින) සහ ක්‍රමානුකූල ප්‍රචන්ඩත්වය සහ මර්දනය. ඊශ්‍රායල සොල්දාදුවන් සහ අන්ත දක්ෂිනාංශික පදිංචිකරුවන් යන දෙපිරිසම මිනිසුන් ඝාතනය කරති, වෙඩි තබා බිම දමති, ඔවුන්ගේ නිවාස විනාශ කරති, ඔවුන් සියවස් ගනනාවක් ජීවත් වූ භූමිය කොල්ලකති.

අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහුගේ ආන්ඩුව බටහිර ඉවුරේ නීති විරෝධී ජනාවාසවල විශාල පදනමක් ඇති, සම්පූර්න ෆැසිස්ට්වාදීන් ද ඇතුලු දක්ෂිනාංශික පක්ෂවල සභාගයකි. මෙම තන්ත‍්‍රය , ත‍්‍රස්තයේ සහ ඝාතන ව්‍යාපාරයේ තාර්කික අවසානය සඳහා  සූදානම් වෙමින් සිටී: එනම් , මිලියන සංඛ්‍යාත පලස්තීනුවන් බලහත්කාරයෙන් අවතැන් කිරීම සහ බටහිර ඉවුර ඊශ්‍රායලයට ඈදා ගැනීමයි.

ෆැසිස්ට් පක්ෂ නායකයෝ බටහිර ඉවුරේ සමස්ත අරාබි ජනගහනය ඉවත් කර එම භූමිය ඈඳා ගැනීමේ ඔවුන්ගේ අධිෂ්ඨානය ගැන විවෘතව කතා කරති. මෙහිදී ඔවුන් 1947-48 ඊශ්‍රායලයේ පිහිටුවීම සමඟ අරාබිවරුන්ට එරෙහිව  සිදුකල සංහාරයන් ආදර්ශයට ගනිමින් සිටිති. අද දින “වාර්ගික ශුද්ධ කිරීම” ලෙස හැඳින්විය හැකි මෙම ව්‍යාපාරය, අරාබි බහුතරයක් වූ පලස්තීන ප්‍රදේශය යුදෙව් බහුතරයක් සිටින ඊශ්‍රායල රාජ්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කලේය.

බටහිර ඉවුරේ ඊශ්‍රායල ආක්‍රමනය සිදුවන්නේ ඇමෙරිකානු රජයේ පූර්න අනුමැතිය ඇතිවය. බයිඩන් පරිපාලනය නිසැකවම මෙහෙයුමට කල්තියාම කොල එලියක් දැල්වූ අතර, සිද්ධියෙන් පසුව එය අනුමත කලේය. ධවල මන්දිර මාධ්‍ය ලේකම් කරීන් ජීන්-පියර් ( Karine Jean-Pierre) බදාදා පැවසුවේ, “අපි මෙය බොහෝ වාරයක් ප්‍රකාශ කර ඇත්තෙමු: හමාස්, පලස්තීන ඉස්ලාමීය ජිහාඩ් සහ අනෙකුත් ත්‍රස්තවාදී කන්ඩායම්වලට එරෙහිව ඊශ්‍රායලයේ ආරක්ෂාවට සහ එහි ජනතාව ආරක්ෂා කිරීමට ඇති අයිතියට අපි සහාය දෙමු… ඊශ්‍රායලය සමීප මිතුරෙකු සහ හවුල්කරුවෙකු වන අතර, අපි ජාතික ආරක්ෂාව සහ නිසැකවම ආරක්ෂක නිලධාරීන් සමඟ සම්බන්ධව සිටිමු. එබැවින් අපගේ සංවාදයේ කියවීමට කිසිවක් නැත, නමුත් අපි නිතිපතා සම්බන්ධව සිටිමු.”

මිලිටරි ප්‍රචන්ඩත්වය පලස්තීන නගර සහ ගම්වලට එරෙහිව සන්නද්ධ පදිංචිකරුවන්ගේ ප්‍රහාරයන් සමඟ ඒකාබද්ධ වී, වාඩිලාගැනීමේ පාලන තන්ත්‍රයේ විසින් වඩ වඩාත් හිරකරමින් පවතින ග්‍රහනය බලාත්මක කිරීම සදහා ,බටහිර ඉවුරේ ඊශ්‍රායලය විසින් ප්‍රදර්ශනය කරන ලද ම්ලේච්ඡත්වය කෙරෙහි සංගත මාධ්‍යවල ආවරනයේ උදාසීනතාව, ඔවුන්  ලබා ගත්තේ බයිඩන් ගේ ඉඟි කිරීමෙනි.

මෙම වසරේ මේ දක්වා අවම වශයෙන් පලස්තීනුවන් 155 දෙනෙකු සොල්දාදුවන් සහ පදිංචිකරුවන් විසින් මරා දමා ඇති අතර, එය 2002 දෙවන ඉන්ටිෆාඩාවෙන් පසු විශාලතම ප්‍රමානය වේ.

මේ අතර මාධ්‍යය , ඊශ්‍රායල රාජ්‍යයේ හැසිරීම විවේචනය කරන ඕනෑම අයෙකු යුදෙව් විරෝධීන් ලෙස හෙලා දකිමින් ‘මායාකාරීන්-දඩයමේ’ (witch-hunts) යෙදී ගනී. මෙය විශේෂයෙන් ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින්ට එරෙහිව යොමු කර ඇත. මෑතක දී, ” පින්ක් ෆ්ලොයිඩ්” රොක් සංගීත කන්ඩායමේ නිර්මාතෘ , දශක ගනනාවක් තිස්සේ පලස්තීන ජනතාවගේ ප්‍රතිපත්තිමය ආධාරකරුවෙකු වූ , දැන් යුක්රේනයේ එක්සත් ජනපද-නේටෝ යුද්ධයෙහි  ප්‍රමුඛ විරුද්ධවාදීන් ස්වල්ප දෙනාගෙන් කෙනෙකු වන සංගීතඥ රොජර් වෝටර්ස් ද ඇතුලත් වේ.

යුක්රේනයේ යුද්ධය සහ බටහිර ඉවුරේ වෙසෙන පලස්තීනුවන්ට එරෙහිව සිදුවෙමින් පවතින ප්‍රහාර සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකානු මාධ්‍ය නිර්ලජ්ජිත දෙබිඩි පිලිවෙතක් අනුගමනය කරයි. ඊශ්‍රායල ප්‍රචන්ඩත්වය සහ වාඩිලාගෙන සිටින ප්‍රදේශ වල බලයෙන් පහකිරීම වසන් කරන අතරම, රුසියානු හමුදාව යුක්‍රේනයේ ජන ඝාතන අපරාධවල නිරත වන බව පවසමින් මාධ්‍ය වසරකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ උමතු ව්‍යාපාරයක නියැලී සිටී.

සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම මත තම ධනය ගොඩනගා ගත් ධනේශ්වර බිලියනපතියන්ගේ කතිපයාධිකාරයේ අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන පුටින් පාලන තන්ත‍්‍රයේ ම්ලේච්ඡත්වය වසන් කිරීමට  හෝ සමාව දීමට හේතුවක් නැත. එහෙත් එම ප්‍රමිතියම ෆැසිස්ට්වාදීන්ගෙන් සහ නාසි ගෝලබාලයෙකු වූ ස්ටෙපාන් බන්ඩෙරාගේ වන්දනාකරුවන්ගෙන් පිරී ගිය ජනාධිපති වොලොඩිමියර් සෙලෙන්ස්කිගේ යුක්‍රේනියානු පාලන තන්ත්‍රයට අදාල විය යුතුය. එමෙන්ම, එය මැද පෙරදිග ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදයේ දිගුකාලීන ප්‍රධාන සගයා වන ඊශ්‍රායල රාජ්‍යයේ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් ද එය අදාල විය යුතුය.

එ.ජ. ආන්ඩුව සමග නොගැලපෙන පාලන තන්ත‍්‍රයක එවැනි මෙහෙයුමක් කර්නකටුක හෙලාදැකීමකට තුඩු දෙනු ඇතත්, ජෙනින් හි ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරය පිලිබඳ කතුවැකියකින් අදහස් දැක්වීමට නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් හෝ වොෂින්ටන් පෝස්ට් උත්සුක වූයේ නැත.

ප්‍රහාරයට පෙර දින, “රුසියාව එහි යුධ අපරාධ වලට වග කරමු ” යන ශීර්ෂ පාඨය සහිත කතුවැකියක් පල කලේය. යුක්රේනයේ රුසියානු ක්‍රියාවන් පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සහ මානව හිමිකම් සංවිධාන රාශියක අනාවරනයන් එය උපුටා දක්වත්දී – ජෙනින් හි ඊශ්‍රායල මෙහෙයුම සම්බන්ධයෙන් වන එකම වර්ගයේ සාක්ෂි එය නොසලකා හරියි නැතහොත් ප්‍රතික්ෂේප කරයි.

 කතුවැකිය අපූර්ව නිගමනයක් ගෙන එයි, සුවිශේෂ සහාසික අපරාධ වලට අමතරව, “ඇත්ත වශයෙන්ම, පුටින් මහතා සහ ඔහුගේ ඉහල උපදේශකයින්ගේ කන්ඩායමක් යුද්ධය මුලින්ම මුදා හැරීමෙන් පුලුල් වරදක් කර ඇත – දෙවනුව සිදු වූ සියලු සාහසිකකම්  ඇති වූයේ මෙම අපරාධයෙනි.  දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු නියුරම්බර්ග් නඩු විභාගවලදී නාසි යුද අපරාධකරුවන්ට එරෙහිව භාවිතා කරන ලද චෝදනාව වන ආක්‍රමනශීලී අපරාධයක් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් නඩු පැවරීමට මුහුන දිය යුතුය.”

ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය, නියුරම්බර්ග් පූර්වාදර්ශය ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සහ ඉරාකයේ ඇමරිකානු පරිපාලනයේ ක්‍රියාවන්ට, ජෝර්ජ් ඩබ්ලිව් බුෂ්ගේ සිට අදාල වන බව   යලි යලිත් සඳහන් කර ඇත. වොෂින්ටන්, ඩීසී හි පවතින රජය තරම් යුද්ධය මුදා හැරීමෙන් “ආක්‍රමනශීලී අපරාධයක්” දියත් කිරීමේ ගිලුනු රජයක් ලෝකයේ වෙන නැත.

නියුරම්බර්ග් විනිශ්චය සභාව නාසි පාලන තන්ත්‍රයේ ප්‍රධාන මාධ්‍ය ක්ෂමාලාපකයින් ද යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වරදකරුවන් කලේය. එහෙයින්, සෑම එක්සත් ජනපද හමුදා ප්‍රයානයකම විශ්වාසවන්ත උපදේශකයින් වන පෝස්ට් හි සංස්කාරකවරුන්, ඔවුන් පතනා දේ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රවේසම් විය යුතුය.

එක්සත් ජනපද මාධ්‍ය ජෙනින් හි ඊශ්‍රායල යුද අපරාධ වසන් කරයි Read More »

Scroll to Top