World Economy Archives - Global Socialist Reviews

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich

Democratic Rights, economics, english, Inequality, lead article, News, politics, politics & economics, World Economy / July 5, 2025

By Patrick Martin.

Reposted below is the article published on wsws.org here on July 04, 2025.

The House of Representatives gave final approval to President Trump’s tax and spending bill Thursday, with a 218-214 vote that fell nearly along party lines. Republicans backed the legislation by 218-2 and all 212 Democrats opposed it.

The bill cuts taxes for the wealthy by $3 trillion, slashes more than $1 trillion from social spending on Medicaid and food stamps and pours $300 billion more into military violence abroad and domestic repression, particularly against immigrants.

Trump plans to sign the legislation Friday morning in a fascist-style ceremony drenched in Fourth of July hoopla, topped off with a flyover by B-2 bombers, the same warplanes that he ordered to attack Iran barely 10 days ago.

The bill was unchanged from the version passed by the Senate two days before, despite the clamor from the fascistic House Freedom Caucus that it did not sufficiently cut the federal deficit, while more than a dozen Republican “moderates” deplored the cuts, particularly in Medicaid, as too large.

In the end, however, nearly every Republican fell in line with the dictates of the White House, with Trump threatening to purge anyone who voted against his principal legislative initiative by supporting primary challengers against them. Underlying the political bullying was the deluge of online threats against anyone who might oppose the bill, including threats of violence.

House Speaker Mike Johnson, addressing the House just before the vote, delivered an anti-communist tirade in which he declared that the United States was the first country to be founded on religious principles, pointing to the slogan “In God We Trust” embossed on the wall of the chamber (put up not by the Founding Fathers but by the McCarthyite witch-hunters of the 1950s and early 1960s).

As the WSWS explained when the bill passed the Senate:

The bill is one of the largest transfers of wealth from workers and the poor to the oligarchy in US history. It calls for $930 billion in cuts to the Medicaid program, which, according to the Congressional Budget Office, will deprive 11.8 million low-income and disabled workers of medical care.

It also includes $285 billion in food stamp cuts, a 20 percent reduction in a program on which 40 million Americans rely to feed themselves and their families. Nearly 11 million people, including 4 million children, could lose food assistance.

While the Democratic Party claimed to oppose the bill and every Democrat in the House and Senate voted against it, there was no serious effort by the party leadership to mobilize popular opposition.

The Democrats did not call a single protest in Washington or in any way alert the American population to the onslaught against their living standards and right to access healthcare services that this legislation authorizes. Instead, they engaged in a handful of futile gestures on Capitol Hill.

House Minority Leader Hakeem Jeffries delivered an eight-hour and 32-minute “speech” opposing the Trump bill, breaking the previous record for such a performance, but this only delayed passage in the House until Thursday afternoon. Senate Minority Leader Chuck Schumer did even less, making a parliamentary point of order that led to a change in the name of the bill, which the Republicans wished to call the “One Big Beautiful Bill Act,” in tribute to Trump’s sloganeering.

The real attitude of these gentlemen to the fascist in the White House was demonstrated in the weeks leading up to the passage of the tax and spending bill.

In the Senate, Schumer intervened to break a parliamentary deadlock over a so-called Continuing Resolution, legislation required to provide funds to keep the government running. He led a group of Democrats to give the Republicans a 60-vote majority needed for passage.

In the House, Jeffries mobilized a majority of the Democratic caucus to vote against a resolution to impeach Trump for ordering air strikes on Iran without seeking congressional authorization, let alone the constitutionally required declaration of war.

If the congressional arithmetic were reversed, with Democrats holding a narrow majority in each house over the Republicans, the Democrats would not even have attempted to push through their supposed priorities over Republican opposition.

It should be recalled, for example, that the Biden administration was unable to enact either an increase in the federal minimum wage, significant debt forgiveness for college student loans, or measures to curb police violence after the nationwide protests against the police murder of George Floyd, because one or two right-wing Democratic senators blocked the legislation.

The spinelessness of the Democratic Party cannot by itself explain the passage of this monstrous legislation. The Democrats were responding to their real constituencies, Wall Street and the military-intelligence apparatus, and not to the working people whom they claim to defend.

The corporate oligarchs wanted the Trump tax cuts, enacted in 2017 and set to expire at the end of this year, made permanent. The legislation guarantees the 21 percent corporate tax rate and includes a treasure chest of other pro-corporate provisions that allow giant companies and billionaires to pay taxes at lower rates than factory workers and school teachers.

There is considerable discontent on Wall Street that the tax cuts will be financed largely through borrowing, since the spending cuts are to be phased in over a 10-year period and in any case do not come close to the $4 trillion windfall for the wealthy. But it is well understood that the cuts in Medicaid and food stamps are only a down payment, and that even more savage cuts are being prepared in future years, targeting Social Security and Medicare, the two largest social spending programs.

As to the military-police aspects of the legislation, roughly equal sums of about $150 billion each are provided for the Pentagon and the Department of Homeland Security. The DHS funds will go to finish building the wall on the US-Mexico border begun during Trump’s first term, and to build a network of concentration camps to detain the millions of immigrants Trump and his fascist aides Stephen Miller and Tom Homan plan to round up and expel.

The Pentagon funds will be used at least in part to begin work on Trump’s proposed anti-missile program. This is not a “defensive” measure but a direct preparation for nuclear war, since it would encourage a US nuclear attack on a foreign antagonist, such as Russia or China, in the illusion that the US would survive a retaliatory strike.

The Democrats have said virtually nothing about either measure, because they support the massive build-up of both the US military machine and the apparatus of domestic repression directed against immigrants and the working class as a whole. They have criticized Trump only for his most overtly fascistic methods of attacking immigrants, and for his shifting the focus of US foreign policy away from the war against Russia in Ukraine and towards the Middle East and China.

There are a raft of anti-democratic measures incorporated into the 950-page bill, which the WSWS will analyze in the coming days. One provision stands out immediately: The bill authorizes the Trump administration to terminate all federal funding for healthcare services through Planned Parenthood clinics. That is a longstanding demand of the fascist right, which seeks to bankrupt Planned Parenthood, the largest provider of abortion services, by cutting off funding for its non-abortion healthcare operations as well.

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich Read More »

Dollar fall an expression of the crisis of US and global capitalism

economics, english, World Economy / July 2, 2025

By Nick Beams.

Reposted below is the perspective published on wsws.org here on July 01, 2025

The US dollar has had its worst start for the year since 1973, in the wake of President Nixon’s August 1971 decision to remove its gold backing and abrogate the Bretton Woods Agreement of 1944, which had been a central plank of the post-war monetary order established after the chaos of the 1930s.

In the first six months of the year, it has fallen by more than 10 percent against a basket of six major currencies, in a sign of a loss of confidence in its status as the dominant currency and a safe haven in periods of financial turbulence and stress.

The dollar had been under downward pressure from the beginning of the year, with a turning point in its slide coming after April 2, when Trump announced the imposition of massive “reciprocal tariffs” on a range of countries.

The upending of the post-war international trading system signified by this decision set off financial turbulence, with a significant fall in the US bond market sending yields (interest rates) higher.

But instead of there being a move into the dollar, considered to be the “normal” response, there was a dollar selloff, sending its value in currency markets down as the prevailing theme was “sell America.”

This downward movement has continued despite Trump’s decision on April 9 for a 90-day pause in initiating the tariff hikes to allow negotiations to take place. Trump was responding to a selloff in the bond markets, which he said had started to get a little “yippy.”

In the near three-month period since then, no agreements have been announced, except for a deal with the UK, and nervousness is returning with the July 9 deadline for the end of the pause approaching. The concern is not only on the blanket reciprocal tariffs, but involves other measures announced by Trump, in particular, the tariff hikes on autos, which are directed against Japan and Germany.

Japan has been engaged in a series of discussions with the Trump administration over the tariff hikes, which threaten to cost its car industry tens of billions of dollars, but no agreement has been reached.

In comments to the Financial Times on the dollar’s slide, after it dropped by a further 0.5 percent yesterday, a foreign exchange strategist at the financial firm ING, Francesco Pesole, pointed to some of the reasons.

“The dollar has become the whipping boy of Trump 2.0’s erratic policies,” he said, citing the tariff war, the growth of US debt, and the continued attacks on the independence of the US Federal Reserve.

Trump has labeled Fed Chair Jerome Powell a “numskull” and a “moron” for his refusal to cut interest rate cuts in line with his demand that the Fed rate be reduced to as low as 1 or 2 percent from its present level of 4.5 percent.

The turbulence resulting from Trump’s agenda and the increase in the debt flowing from his tax-cutting budget, which could see as much as $3.2 trillion added to the US debt mountain of $36 trillion, were cited in comments by economists in a poll conducted by the FT.

In its report on the poll, it said that Trump’s “breathtaking fiscal policy excess,” together with “attacks on the Federal Reserve’s independence, risk diminishing the US’s status as the ultimate safe haven for foreign investors.”

A comment by Saroj Bhattarai of the University of Texas at Austin summed up the prevailing sentiment.

“The safe-haven assets appear to be [the] Swiss Franc and gold. In fact, [the] US looks like an emerging market, whereby policy uncertainty leads to rising risk premia that drive long-term yields up and the currency value down.”

Citing what took place after April 2, dubbed by Trump as “liberation day,” Evi Papa, an economist at a major Madrid University, said: “US Treasury [bonds] might not be a safe asset anymore.”

Lack of confidence in the US dollar is driving the price of gold to new highs – it has risen by around 25 percent this year and at one point hit $3,500 per ounce, 100 times its price of $35 when Nixon removed the gold backing from the US dollar. One of the drivers of the rise is increased buying by central banks.

The Taxpayers Association of Europe (TAE) has even sent letters to the finance ministries and central banks of Italy and Germany, urging that their gold held in the Fed’s gold vault in Manhattan be moved out.

TAE President Michael Jäger told the FT: “We are very concerned about Trump tampering with the Federal Reserve Bank’s independence.”

Those fears are not misplaced when it is recalled that the removal of the gold backing from the US dollar in 1971 was simply announced on Sunday night television without any discussion with other powers.

As the dollar slide continues amid mounting debt, there is a real prospect that the Trump administration could act unilaterally at any stage.

One idea circulating in the economic circles of the Trump regime is that US Treasury bonds could be turned into perpetual bonds, that is, while they would continue to pay interest, the principal would never be repaid – an action that would be regarded as a default by the US on its debt.

This was rejected by Treasury Secretary Scott Bessent back in April, but the fact that he had to quash it, at least for the present, is an indication of the kind of measures being discussed as the debt crisis deepens.

While the actions of the Trump administration are the proximate cause of the dollar decline, they are themselves the outcome of the historic crisis of US imperialism, rooted in its long-term economic decline.

When global capitalism was restabilized after the war, not least by the Bretton Woods Agreement, it was the industrial powerhouse of the world. It used that power to establish economic order after the chaos of the 1930s.

This was not a product of the benevolence of the US. It was based on the recognition that unless this were done, then the world, and the US, would return to the conditions of the Depression, bringing with it the prospect of social revolution.

But the revival of the world economy steadily undermined the dominant position of the US in world trade, leading to balance of payments and trade deficits, which meant it could no longer redeem dollars for gold.

Following the Nixon decision, the dollar retained its position as the global currency. But it did so on new foundations. It was a fiat currency, no longer backed by value in the form of gold, but by the power of the US state and its financial markets.

However, the rise of finance, which this entailed, set in motion processes that have led to the present crisis. Over the past 50 years, the US has become the center of financial parasitism and speculation, resulting in a series of financial storms – the October 1987 stock market crash, the collapse of the dotcom bubble in 2001, the crash of 2008, and the Treasury market freeze of March 2020, to name some of the more prominent.

Throughout this period, there has been an escalation of government debt, not least because of the increase in military spending and massive corporate bailouts. This is reflected in the growth of the Treasury market, where government debt is bought and sold, from around $5 trillion in 2008 to $29 trillion today.

The rise of parasitism and speculation as the chief driver of profit accumulation, leading to the rise of an oligarchy based on finance capital, is indicated by the fact that just 15 percent of financial market transactions are involved in the development of new investments, with 85 percent based on dealings in financial assets.

Finance capital cannot continue to endlessly accumulate, seemingly creating profit out of thin air, through debt. All financial assets, shares, debt, and the various other arcane mechanisms are, in the final analysis, a claim on the surplus value extracted from the working class.

Consequently, there is no peaceful solution to the mounting crisis within the framework of the capitalist order. For the US, this means the intensification of war, on the economic and military front, as it seeks to batter down its rivals, foes like China, as well as erstwhile allies in Europe, coupled with a war against the working class at home, enforced by a dictatorial regime.

Nor is there the prospect of a so-called multipolar world where currencies coexist and peacefully compete, as is being advanced by China and increasingly by Europe. That road is a return to the economic conflicts of the 1930s, which led to World War II. This is why, in the midst of deepening economic turmoil, governments around the world are arming and rearming.

The dollar-debt crisis is rooted not simply in the personality and actions of Trump – he is only the most malignant expression of the historic bankruptcy of the capitalist system as a whole.

It places before the working class the necessity to end this system of war, economic crisis, deprivation, fascistic and authoritarian regimes in the political struggle for international socialism and the building of the world party of socialist revolution, the International Committee of the Fourth International, to lead it.

Dollar fall an expression of the crisis of US and global capitalism Read More »

ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධය පිටුපස ඊට පාදක වූ භූ-මූලෝපායික හේතු

lead article, politics, politics & economics, World Economy, World War / June 29, 2025

ගේබ්රියෙල් බ්ලැක් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ජුනි 27 දින ‘The underlying geostrategic reasons behind the US-Israeli war against Iran’ යන හිසින් පලවූ ගේබ්රියෙල් බ්ලැක් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

ජූනි 12දා ඊශ්‍රායල යුධ ගුවන් යානා එරටට පුලුල් ප්‍රහාරයක් දියත් කරමින් ඇරඹු නීති විරෝධී යුද්ධය නාටකීය ලෙස උත්සන්න කරමින්, ජූනි 21දා එක්සත් ජනපදය ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික ස්ථාන තුනකට බෝම්බ හෙලීය.

ළමයින් 13 දෙනෙකු ද ඇතුළුව, ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධයෙන් මියගිය මුළු සංඛ්‍යාව දැන් 610 කකි. ඔවුන්ගෙන් අතිමහත් බහුතරය සිවිල් වැසියන් වේ.

මේ වන විට ඉරානයට බෝම්බ හෙලීම නතර වී ඇත. බිඳෙනසුලු සටන් විරාමයක් ක්‍රියාත්මක වේ. නමුත් ඊශ්‍රායල හමුදාවේ මාණ්ඩලික ප්‍රධානී ලුතිනන් ජෙනරාල් Eyal Zamir අඟහරුවාදා තර්ජනය කළ ලෙස, “අපි සැලකිය යුතු පරිච්ඡේදයක් අවසන් කර ඇත, නමුත් ඉරානයට එරෙහි මෙහෙයුම අවසන් වී නැත.”

මෙම නිශ්චිත “පරිච්ඡේදයේ” ප්‍රතිඵලය කුමක් වුවත්, එක්සත් ජනපදය සහ ඊශ්‍රායලය, කලාපය තුළ තම දිගුකාලීන උපායමාර්ගික අරමුන–ඉරාන පාලන තන්ත්‍රය අබලන් කිරීම සහ ගල්ෆ්හි දැවැන්ත තෙල් හා ගෑස් සංචිතවල පාලනය යලි තහවුරු කිරීම–සාක්ෂාත් කර ගැනීමට කැපවී සිටින බව සමීර්ගේ ප්‍රකාශවලින් පිළිබිඹු වේ:

2024 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ඊශ්‍රායලය විසින් ඉරාන භූමියට එරෙහිව එතෙක් සිදු කරන ලද විශාලතම තනි ප්‍රහාරය දියත් කරන ලදී. එහෙත් එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරනය අවසන් වන තෙක් පුළුල් යුද්ධයක් කල් දමන ලදී. එම මාසයේම ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ඔහුගේ අභිප්‍රාය පැහැදිලි කළේය: “අවසානයේ ඉරානය නිදහස් වූ විට–මිනිසුන් සිතනවාට වඩා එම මොහොත ඉතා ඉක්මනින් පැමිණෙනු ඇත—සියල්ල වෙනස් වනු ඇත.”

දැන්, පලස්තීන ජනතාවට එරෙහිව උත්සන්න කරමින් පවතින සමූල ජන සංහාරයක වසර දෙකක පමණ ඇවෑමෙන්, ඊශ්‍රායලය, ප්‍රහාරය සඳහා තම මොහොත සොයාගන තිබේ. ඉරානයට එරෙහි යුද්ධය සනිටුහන් කරන්නේ වසර ගනනාවක් තිස්සේ ගොඩනැංවීමක කූටප්‍රාප්තියයි – කලාපය තුල ඔවුන්ගේ වඩාත්ම චිරස්ථායී විරුද්ධවාදියාට පහර දීමේ හවුල් අපේක්ෂාවක් ඊශ්‍රායල හා ඇමරිකානු සංස්ථාපිතය යන දෙකම බෙදා ගනී. එය සමාජ දෙකෙහිම වැඩෙන අභ්‍යන්තර අර්බුද සහ ප්‍රතිවිරෝධතා වලින් අවධානය ඉවත හැරවීම ලෙසද ක්‍රියා කරයි.

මෙම යුද්ධය පිටුපස ඇති අවසාන ඉලක්කය වන්නේ ඉරානයේ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා වන චීනයයි. චීනයට එරෙහි යුද්ධයට සූදානම් වීම කෙරෙහි අවධානය සංකේන්ද්‍රනය කර ඇති ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, ඉරාන පාලන තන්ත්‍රය ඉවත් කිරීම හෝ යටහත් පහත් කරගැනීම චීනය සමග යුද්ධය දෙසට තීරනාත්මක මූලෝපායික පියවරක් ලෙස සලකයි. එය විශාල බලශක්ති සංචිත නැවත ලබා ගැනීමට සහ ලෝකයේ වඩාත්ම තීරනාත්මක භූ-දේශපාලනික අවුරුම් ස්ථාන (chokepoints) දෙකක් වන පර්සියානු බොක්ක සහ කැස්පියන් මුහුද මත එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය යලි තහවුරු කිරීමේ මාවත හෙළි කරයි.

ඉරානය තුල එක්සත් ජනපද සහ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදය

මිලියන 90 කට අධික ජනතාවක් වෙසෙන ඉරානය මැද පෙරදිග දෙවන වැඩිම ජනගහනය සහිත රට වේ. එය 2003 දී එක්සත් ජනපදය ආක්‍රමණය කර විනාශ කළ ඉරාකය මෙන් දෙගුණයක් විශාලය.

ශතවර්ෂයකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ එහි තෙල් සම්පත, ඉරානය එක්සත් ජනපද හා බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදයේ එල්ලයේ හරි මැද තබා ඇත.

1908 දී, බ්‍රිතාන්‍ය භූ විද්‍යාඥයින් ලෝකයේ විශාලතම තෙල් නිධි අතර වන ඉරානයේ දැවැන්ත තෙල් නිධි සොයා ගත්හ. අද දින BP [British Petroleum] හි පූර්වගාමියා වන ඇන්ග්ලෝ-පර්සියානු තෙල් සමාගම (Anglo-Persian Oil Company-APOC) පිහිටුවීමට බ්‍රිතාන්‍ය රාජ්‍යය ඉක්මනින් පියවර ගත්තේය. ඉරානයේ තෙල් බ්‍රිතාන්‍යයට අතිවිශාල ලාභයක් ලබා දුන් අතර ඉරාන ජනතාවට කිසිවක්ම පාහේ ලැබුණේ නැත.

1940 ගණන්වල අග භාගය වන විට, මෙම ධනය නැවත ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරමින් ප්‍රභල මහජන වැඩ වර්ජන සහ විරෝධතා ව්‍යාපාර මතු විය. අගමැති මොහොමඩ් මොසාඩෙග් (Mohammad Mossadegh) සහ ජාතික පෙරමුණේ නායකත්වයෙන් යුත් මෙම ව්‍යාපාරය තෙල් කර්මාන්තය ජනසතු කිරීමට, ඉඩම් නැවත බෙදා හැරීමට සහ රාජාණ්ඩුවේ බලය සීමා කිරීමට උත්සාහ කළේය. මධ්‍යස්ථ ධනේශ්වර ජාතිකවාදියෙකු වූ මොසාඩෙග්, එක්සත් ජනපදය වෙත ආමන්ත්‍රණය කරමින් සහ මහජන ව්‍යාපාරයේ කොටස් වලට එරෙහිව හමුදාව යෙදවීම මගින් තුලිතතාවයක් ඇති කර ගැනීමට උත්සාහ කළ නමුත් ඔහුගේ අර්ධ පියවර පවා බ්‍රිතාන්‍යය සහ එක්සත් ජනපදය ඕනෑවට වැඩි සේ සලකනු ලැබීය.

1953 දී, සීඅයිඒ සහ බ්‍රිතාන්‍ය බුද්ධි අංශ “ඔපරේෂන් ඇජැක්ස්” කුමන්ත්‍රණය දියත් කළ අතර එය මොසාඩෙග් බලයෙන් පහ කර ෂා නැවත ස්ථාපනය කරන ලදී. ජෙනරාල්වරුන් මිල දී ගැනීමට සහ ප්‍රචණ්ඩ මැරයන් බලමුලු ගැන්වීම සඳහා ඉරානයට මුදල් පියාසර කරවන ලදී. යුධ ටැංකි ටෙහෙරානයට ධාවනය කෙරුණි. ඉන්පසුව සිදුවූයේ ම්ලේච්ඡ මර්දනය හරහා බලාත්මක කරන ලද මොහොමඩ් රේසා පාලවි (Mohammad Reza Pahlavi) යටතේ දශක දෙකක ඒකාධිපති පාලනයකි. දස දහස් ගනනක් කම්කරුවන් සහ සමාජවාදීන් සිරගත කරන ලදී; වධහිංසා පමුණුවා හෝ මරා දමන ලදී. ඉරානයේ තෙල් යලිත් වරක් BP කේන්ද්‍ර කරගෙන බටහිර සංගත වෙත ගලා ගියේ ය.

ෂා යටතේ, ඉරානය ප්‍රධාන තෙල් නිෂ්පාදකයෙකු පමණක් නොව පුළුල් යුරේසියානු සීමාව හරහා එක්සත් ජනපද බල ප්‍රක්ෂේපනය සඳහා ඉදිරි මෙහෙයුම් කඳවුරක්ද විය. 1953 කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපදය ඉරානයේ මිලිටරි සහ ඔත්තු සේවා නවීකරණය කිරීමට උදව් කළ අතර මිසයිල පරීක්ෂණ සහ මිලිටරි සන්නිවේදනයන් නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද සෝවියට් දේශසීමා අසල තීරණාත්මක සංඥා බුද්ධි මධ්‍යස්ථානයක් ඇතුළුව නිරීක්ෂණ පහසුකම් ජාලයකට ප්‍රවේශය ලබා ගත්තේය. මෙම මුරපොලවල් එක්සත් ජනපදයට සෝවියට් දේශය තුලට ගැඹුරින් එබී බැලීමට ඉඩ සලසා දුන් අතර මැද පෙරදිග, කොකේසස් සහ මධ්‍යම ආසියාව පුරා කොමියුනිස්ට් බලපෑමට එරෙහිව පවුරක් ලෙස ඉරානය ස්ථානගත කිරීමට උදව් විය.

ෂා බලයෙන් පහ කර අයතුල්ලා බලයට පත් කරන 1979 ඉස්ලාමීය විප්ලවයෙන් පසුව, ඉරාකය ව්‍යංග එක්සත් ජනපද අනුමැතිය ඇතිව ඉරානය ආක්‍රමණය කළේය. 1982 සිට රේගන් පරිපාලනය, කුරිරු අට වසරක යුද්ධය පුරා සදාම් හුසේන්ට ආයුධ, බුද්ධි සහ දේශපාලන සහයෝගය ලබා දුන්නේය.

1990 ගනන්වල සිට, ඉරානයේ ආර්ථිකය විනාශ කර මහා පරිමාණ දුගීකරනයේ ගිලී යාමට හේතු වූ අබල කරන සම්බාධක පනවන අතරම පිටුවහල් කරන ලද රාජාණ්ඩුවාදීන්ට සහ විරුද්ධ කණ්ඩායම්වලට අරමුදල් සැපයීමට එක්සත් ජනපදය බිලියන ගණන් වියදම් කර ඇත. මෙම ප්‍රතිපත්ති පාලන තන්ත්‍රය බිඳ හෙලීමට අපොහොසත් වී ඇති නමුත් ඒවා අතිවිශාල දුක් වේදනා ජනනය කිරීමට සමත් වී ඇත.

නගර 85 ක් දක්වා ව්‍යාප්ත වූ විශාල විරෝධතා 2017 ඇති විය. මෙම පෙලපාලි එක්සත් ජනපදය විසින් පාලනය නොකළ නමුත් ධනේශ්වර ජාතිකවාදී ඉස්ලාමීය සමූහාණ්ඩුව සහ රට මත තබා ඇති අධිරාජ්‍යවාදී ගෙල සිර කිරීමට යන දෙකටම එරෙහි පුලුල්ව පැතිරුනු වෛරය පිලිබිඹු කලේය.

ඉරානයේ තෙල් සහ චීන සංවර්ධනයේ එහි භූමිකාව

ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ඇති තෙල් සංචිත බැරල් බිලියන 150කට වඩා සහිත ඉරානය ගෝලීය වශයෙන් සිව්වන විශාලතම සංචිත හිමියා වේ. රුසියාවට පසු දෙවන විශාලතම ස්වාභාවික වායු සංචිතය ද එය සතුය. ලෝක නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 3 ක් පමණ වන දිනකට බැරල් මිලියන 3 ක් පමණ වන්නා වූ එහි තෙල් නිෂ්පාදනය, විභවයට වඩා බෙහෙවින් අඩු ය. එහි තෙල් නිෂ්පාදනයේ සැලකිය යුතු වැඩි වීමක් ඇති කල හැකි ප්‍රාග්ධනය, තාක්ෂණික විශේෂඥතාව සහ විදේශීය හවුල්කාරිත්වය සම්බාධක විසින් ඉරානයට අහිමි කර ඇත්තේය.

සම්බාධක සහ අනෙකුත් බාධක තිබියදීත්, ඉරානයේ තෙල් අපනයනය තීරනාත්මක ගැනුම්කරුවෙකු සොයාගෙන ඇත: ඒ චීනය යි.

බොහෝ දුරට අවිධිමත් හෝ අර්ධ රහසිගත මාර්ග හරහා සේම බොහෝ විට වට්ටම් යටතේ, අද චීනය ඉරානයේ තෙල්වලින් සියයට 90ක් පමණ මිලදී ගනී. මෙම [තෙල්] ප්‍රවාහයන් බටහිර අධීක්‍ෂණය සහ සම්බාධක මග හරිමින්, රටවල් දෙකෙහිම මූලෝපායික හවුල්කාරිත්වයට ඉන්ධන සපයන අතර ඉරානයේ ආර්ථිකය ගෙල සිර කිරීමේ එක්සත් ජනපද ප්‍රයත්නයන්ට බාධා කරයි.

චීනය සඳහා, මෙම සම්බන්ධතාවය ඉතා වැදගත් වේ. එය දිනකට තෙල් බැරල් මිලියන 11 කට වඩා ආනයනය කරයි; එය ලෝකයේ ඕනෑම රටකට වඩා වැඩි ය. බීජිං පුනර්ජනනීය බලශක්තිය වේගයෙන් ව්‍යාප්ත කරමින් සිටි, එහි කාර්මික පදනම සහ ඛනිජ රසායන (petrochemical) අංශය තවමත් බොරතෙල් මත දැඩි ලෙස රඳා පවතී. දැනට චීන තෙල් ආනයනයෙන් දළ වශයෙන් සියයට 15 ක් ඉරානය සතු වේ.

පර්සියානු බොක්ක සහ හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය

නමුත් ඉරානයේ වැදගත්කම තෙල් නිෂ්පාදනයෙන් ඔබ්බට යයි. ඉරානයට ලෝකයේ වඩාත්ම තීරණාත්මක තෙල් ඇවුරුම් ලක්ෂය වන හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය මත මුළුමනින්ම පාහේ වන පාලනයක් ඇත. මුහුදු ප්‍රවාහන තෙල්වලින් සියයට 20කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මෙම පටු මාර්ගය හරහා ගමන් කරයි. එක්සත් ජනපද ප්‍රහාරවලට පළිගැනීමක් ලෙස ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දමන බවට තර්ජනය කර තිබියදී, ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා නොදමනු ඇතැයි වෙළෙන්දෝ කැට තැබිම නිසා, මෙම ලිපිය ලියන අවස්ථාව වන විට තෙල් වෙලඳපොලවල් ප්‍රතිශත ලක්ෂ්‍යය කිහිපයකින් පහත වැටී ඇත.

ඉරානය ඊනියා “තෙල් අවිය” භාවිතා කිරීමට අකමැති වීමට එක් හේතුවක් නම්, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධියෙන් ගලා යන තෙල්වලින් බහුතරය දැන් නැගෙනහිර දෙසට, එනම් දෙසට ගමන් කිරීම ය. සෞදි අරාබිය, කටාර්, කුවේට් සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය චීනයට ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවන් වේ. ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත්, එය මෙම ගල්ෆ් රාජ්‍යයන් සමඟ ඇති සබඳතා පළුදු කරන අතර, වඩාත් බරපතල කරුන ලෙස, එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන චීනයට හානි කරයි.

එක්සත් ජනපද උපායමාර්ගික සැලසුම්කරුවන් මෙම ගතිකය හොඳින් වටහාගෙන ඇත. ඉතිහාසයේ විශාලතම තෙල් උත්පාතය වන ඇමරිකානු හයිඩ්‍රොලික් ඛණ්ඩනයේ (hydraulic fracturing) නැගීම, රට තුළ සාපේක්ෂව අඩු ප්‍රතිවිපාක සහිතව මැද පෙරදිග සුනුවිසුනු කිරීමට එක්සත් ජනපදයට තාවකාලිකව හුස්ම ගැනීමේ අවකාශයක් ලබා දී ඇත. තෙල් වෙලඳපොලවල් ගෝලීය වන අතර මිල ඉහල යාමක් එවතුදු එක්සත් ජනපදයට බලපානු ඇත; නමුත් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ගමනාගමනයට සිදුවන ඕනෑම බාධාවක් වඩාත් සෘජුව හා ක්ෂණිකව බලපානු ලබන්නේ චීනයටයි.

චීනය තීරණාත්මක ඛනිජ පිරිපහදු කිරීමේ ගෝලීය ආධිපත්‍යය දැරුවද, එක්සත් ජනපදය සහ එහි මිත්‍ර රටවල් තවමත් ගෝලීය තෙල් හා ගෑස් ප්‍රවාහයන් කෙරෙහි වඩාත් විශාල පාලනයක් දරයි. චීනය සමග අනාගත ගැටුමකදී තෙල් හා ගෑස් සඳහා ප්‍රවේශය තීරණාත්මක පීඩන ලක්ෂ්‍යයක් ලෙස සේවය කරනු ඇත. සෑම දිනකම ලොව පුරා නිපදවන සෑම තෙල් බැරල් නවයකින් එකක්ම චීනයට යවනු ලැබේ. එම ප්‍රවාහය කපා හැරියහොත්, චීනයේ ආර්ථිකයට ඇති වන බලපෑම ක්ෂණික හා විනාශකාරී විය හැකිය.

විශේෂයෙන්ම ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, ඉරානය සමීකරණයෙන් ඉවත් කිරීමේ–චීනයේ ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවෙකු කපා හැරීමේ සහ ගෝලීය බලශක්ති පද්ධතිය මත එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ග්‍රහනය දැඩි කිරීමේ–අපේක්ෂාව ප්‍රිය කරන බව පෙනෙන්නේ මේ හේතුව නිසා ය.

ඉරානයේ වැදගත්කම අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා තෙල් කේන්ද්‍රීය වන අතර, එයට ඊට වඩා පුළුල් උපායමාර්ගික වටිනාකමක් ඇත. මැදපෙරදිග, කොකේසස්, මධ්‍යම ආසියාව සහ ඉන්දියන් සාගරය යන බහුවිධ භූ-දේශපාලනික දෝෂ රේඛාවල නාභියේ ඉරානය ස්ථානගතව සිටී. එහි භූමි ප්‍රදේශය පර්සියානු ගල්ෆ් ප්‍රදේශයට පමණක් නොව කැස්පියන් මුහුදට සහ රුසියාවේ දකුණු පැත්තට සමීප වීමටද ඉඩ සලසයි.

ශතවර්ෂයකට වැඩි කාලයක් පුරා අධිරාජ්‍ය බලවතුන් ඉරානය මත පාලනය යුරේසියානු භූමි ප්‍රදේශය හරහා ආනුභාවය පැවැත්වීම සඳහා යතුර ලෙස සැලකූහ. අද, එක්සත් ජනපද සැලසුම්කරුවන් ඉරානය දකින්නේ චීනයේ බලශක්ති සුරක්ෂිතතාවයේ තීරනාත්මක සන්ධියක් ලෙස පමණක් නොව, චීනය, රුසියාව සහ ඔවුන්ගේ අසල්වැසියන් අතර කලාපීය ඒකාබද්ධතාවය කඩාකප්පල් කිරීමේ විභව ලීවරයක් ලෙස ය. එක්සත් ජනපද ඉදිරිදර්ශනයෙන් (බලන කල), ඉරානය අඩපණ කිරීම, නැගෙනහිර සහ බටහිර ආසියාව පුරා ඇමරිකානු ආධිපත්‍යයට වළකැපීමට තර්ජනය කරන සබදතාවයේ සමස්ත අක්ෂය දුර්වල කිරීමකි.

ඉරානයේ කලාපීය සන්ධාන එහි මූලෝපායික බර තවදුරටත් ශක්තිමත් කරයි. ලෙබනනයේ හිස්බුල්ලා සහ යේමනයේ හූති ව්‍යාපාරය හරහා ඉරානය ගෝලීය තෙල් ගලායාම කඩාකප්පල් කිරීමේ හැකියාව පෙන්නුම් කර ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, 2019 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, හූති ඩ්‍රෝන යානා සෞදි අරාබියේ අබ්කායික් සහ කුරායිස් පහසුකම්වලට පහර දී, මිල එක රැයකින් සියයට 20 කින් ඉහළ යවමින් ලෝකයේ තෙල් සැපයුමෙන් සියයට 5 ක් තාවකාලිකව බිඳ දැමූ වේය.

අද යුද්ධයේ භූ මූලෝපායික පසුබිම මෙයයි: අවසානයේ දී චීනය සමඟ ගැටුමකට සූදානම් වීම සදහා ඉරානයේ තෙල් පාලනය පමණක් නොව සමස්තයක් ලෙස ගල්ෆ් කලාපය වසා දැමීමේ සැලැස්මයි.

ඉරානය, චීනයට එරෙහි යුද්ධය කරා පියවරක්

පසුගිය සතිය මුලදී, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඉරානයේ උත්තරීතර නායක අයතුල්ලා කමේනි ඝාතනය කරන බවට තර්ජනය කළේය. “ඊනියා උත්තරීතර නායකයා සැඟවී සිටින්නේ කොතැනදැයි අපි හරියටම දනිමු,” පවසමින් ඔහු “පහසු ඉලක්කයක්” බව එකතු කළේය.

සංයමයෙන් සිටින ආකාරයෙන් පෙනී සිටි ට්‍රම්ප් පැහැදිලි කලේ : “අපි ඔහුව නැති කරන්න යන්නේ නැහැ – අඩු තරමින් දැනට”, නමුත් අනතුරු ඇඟවූයේ, “අපේ ඉවසීම තුනී වී යමින් ඇත,” යනුවෙනි.

ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක ඇමති ඊශ්‍රායල් කැට්ස් පසුගිය සිකුරාදා ප්‍රකාශ කළේ යුද්ධයේ අරමුන වූයේ “එහි බල පදනම්වලට” පහර දීමෙන් “තන්ත්‍රය අස්ථාවර කිරීම” බවයි.

ඉරානය සඳුදා එක්සත් ජනපද කඳවුරු වෙත රොකට් කිහිපයක් එල්ල කරමින් ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කලද, මෙම ප්‍රහාර බොහෝ දුරට සංකේතාත්මක හා මූණිච්ඡාවට බව පෙනේ. ඒවා ඉඟි කරන්නේ ඉරානය පූර්ණ යුද්ධයකට තුඩු දිය හැකි සැබෑ පළිගැනීමක් වළක්වා ගැනීමට තෝරා ගන්නා බවයි.

එහි දිගුකාලීන ආර්ථික පරිහානිය සමනය කිරීමට සහ එක්සත් ජනපදයේ ගෝලීය ආධිපත්‍යයට අභියෝග කළ හැකි ප්‍රතිවාදී බලයක් මතුවීම වැලැක්වීමේ මූලෝපායික පියවරක් වශයෙන්, එක්සත් ජනපදය චීනය සමග ප්‍රධාන ගැටුමකට සූදානම් වෙමින් සිටින බව අවම වශයෙන් 2015 සිට ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය අනතුරු අඟවා ඇත.

එක්සත් ජනපදය 2025 වන විට චීනය සමඟ යුද්ධයක යෙදෙන බව, 2023 දී රටේ ඉහළම ජෙනරාල්වරුන්ගෙන් කෙනෙක් පුරෝකථනය කලේය.

මේ මස මුලදී, එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් පීට් හෙග්සෙත්, වොෂින්ටනයේ ප්‍රධාන පැසිෆික් සහචරයින් වන ඔස්ට්‍රේලියාව, ජපානය, දකුනු කොරියාව සහ පිලිපීනය හමුවීමට ආසියාවට ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ “අත්‍යාසන්න” ගැටුමක් සදහා සූදානම් වන ලෙසයි. මෙම රටවල් හතරෙන් සෑම රටක්ම මිලිටරි වියදම් ඓතිහාසික මට්ටම් දක්වා ඉහළ නංවා ඇත. ඕස්ට්‍රේලියාවේදී, ආරක්ෂක ප්‍රධානී අද්මිරාල් ඩේවිඩ් ජොන්ස්ටන් ජාතියෙන් පැහැදිලිවම ඉල්ලා සිටියේ යුද්ධයට සූදානම් වෙන ලෙසයි.

ඉරානයට එරෙහි යුද්ධය මෙම පුළුල් සන්දර්භය තුළ තැබීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සඳහා ඉරානය ප්‍රධාන භූ මූලෝපායික පියවරකි–එනම්, මැද පෙරදිග චීනයේ ආස්ථානය දුර්වල කිරීමේ සහ පිරිහෙන එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය සමනය කිරීමේ පුලුල් සැලැස්මේ කොටසකි. යුද්ධය, මේ වන විට, පාලන තන්ත්‍ර මාරුවෙන් මෙහා නතර වුවද, එහි අරමුන වන්නේ ස්වාධීන බලවතෙකු ලෙස ක්‍රියා කිරීමට ඉරානයේ ඇති හැකියාව සැලකිය යුතු ලෙස අඩපණ කිරීම සහ එහි දිගුව ලෙස, චීනයේ බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය සහ කලාපීය බලපෑම යටපත් කිරීමයි.

අත්ලාන්තික් කවුන්සිලයේ ග්ලෝබල් චයිනා හබ් හි (Global China Hub) හි අනේවාසික සාමාජිකයෙකු වන වෙන්-ටි සුං, DW ජර්මානු ප්‍රවෘත්ති ඒජන්සියට පැහැදිලි කළ පරිදි, “එක්සත් ජනපද මිලිටරි මැදිහත්වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස–සමහරවිට මිලිටරිමය වශයෙන් සම්ප්‍රදායික පූර්ණ යුද්ධයක හෝ සිවිල් යුද්ධයක මායිමේ මැදිහත් වීමකින්–දුර්වල කෙරුණු ඉරානයක් මැද පෙරදිග චීන අනුහසේ ව්‍යාප්තිය සඳහා අඩු ඵලදායී හවුල්කරුවෙකු බවට පත් කරනු ඇත.” අවසානයේදී, මෙම යුද්ධයේදී එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ඉලක්කය මෙයයි.

ඔහුගේ 2025 මැයි දින දේශනයේදී–ෆැසිස්ට්වාදයට හා යුද්ධයට එරෙහි සමාජවාදය–ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මණ්ඩලයේ සභාපති ඩේවිඩ් නෝර්ත් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය.

“ආධිපත්‍යය සහ පැවැත්ම සඳහා වන අරගලය, ශ්‍රමය සහ ලෝක වෙළඳපොළ ඇතුළු තීරණාත්මක සම්පත් වෙත ප්‍රවේශ වීම සම්බන්ධයෙන් අනිවාර්යයෙන්ම කටුක අරගලවලට මඟ පාදයි… මෙම ලෝක අරගලයේ ප්‍රධාන චරිතය එක්සත් ජනපදයයි. එහි ක්‍රියාවන්ට විශේෂයෙන් අනුකම්පා විරහිත සහ ප්‍රචණ්ඩකාරී ස්වභාවයක් ලබා දෙන්නේ, ඇමරිකානු පාලක පන්තියේ ගෝලීය ආධිපත්‍යය සඳහා අරගලය එහි සැබෑ ආර්ථික බලයේ දිග්ගැස්සුනු පරිහානියේ සන්දර්භය තුළ සිදුවෙමින් පවතින බැවිනි.”

ඉහල යන ණය, ව්‍යුහාත්මක අසමානතාවය, දේශපාලන දිරාපත්වීම වැනි වැඩෙන සහ නොවිසඳිය හැකි ලෙස පෙනෙන අර්බුදවලට මුහුන දී සිටින ඇමරිකානු පාලක පන්තිය ලෝක පර්යාය මත ගිලිහී යන තම ග්‍රහනය රැක ගැනීම සඳහා ගෝලීය පරිමානයේ ප්‍රචණ්ඩත්වයට යොමු වෙමින් සිටී.

එහෙත් මෙම අධිරාජ්‍ය ආක්‍රමණය ප්‍රතිරෝදයෙන් තොරව ගමන් නොකරනු ඇත. මැද පෙරදිග තුල පමනක් නොව, ලෝක අධිරාජ්‍යවාදයේ නියමු කුටිය වන එක්සත් ජනපදය තුල දීද ප්‍රතිරෝධය වර්ධනය වෙමින් පවතී.

ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය කර්තෘ මණ්ඩලය සෙනසුරාදා මෙසේ ලිවීය.

“එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය යුද්ධයට යන්නේ ඉරානයේ මිලියන 90ක ජනතාවට පමණක් නොව සමස්ත ලෝකයටම එරෙහිවය. නීතිවිරෝධී එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරයට එරෙහිව සිය විරෝධය ප්‍රකාශ කිරීමට සිකුරාදා මිලියන ගණනක් ඉරානයේ සහ මැද පෙරදිග අනෙකුත් රටවල වීදි බටහ.

ට්‍රම්ප් පෙරමුණු දෙකකින් යුද්ධය දියත් කරයි: ඒ විදේශයෙහිදී ඉරානයට එරෙහිව සහ රට තුල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන්ට සහ කම්කරු පන්තියට එරෙහිව වශයෙනි. මේවා එකම ක්‍රියාවලියේ පැති දෙකකි. ඉරානය සමඟ යුද්ධයක් නොවැලැක්විය හැකි ලෙසම දේශපාලන මර්දනය සහ සමාජ කප්පාදුව උත්සන්න වීම සමග අත්වැල් බැඳගනු ඇත. යුධ අයවැය දැනටමත් ඩොලර් ට්‍රිලියන 1 ඉක්මවීමත් සමඟ, කම්කරු පන්තියට ඒ සදහා බිල පියවීමට බල කෙරෙනු ඇත.”

යුද්ධ සාමාන්‍යයෙන් නොදිසි සහ දුරදිග යන ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය නිසැකව ම එහි ක්‍රියාවන් ඔහුගේ අසමසම “සුධීමත්වය” සහ “ගනුදෙනු හැකියාව” පිලිබඳ සාක්ෂියක් ලෙස ප්‍රචාරය කිරීමට උත්සාහ කරනු ඇතත්, මෙම ‘වෙන්න-හිට්ලර්’ සිදුකර ඇත්තේ රැඩිකල්කරණයේ ගෝලීය ක්‍රියාවලියක් වේගවත් කිරීම පමණි. ධනේශ්වර ක්‍රමයේ අර්බුදය ගැඹුරු වෙද්දී, එය විසින් මුදාහරින ප්‍රචණ්ඩත්වයේ හා භීෂණයේ පරිමානය වඩාත් පැහැදිලිව දැකගැනීමට බිලියන සංඛ්‍යාත ජනයා පටන් ගෙන ඇත.

ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධය පිටුපස ඊට පාදක වූ භූ-මූලෝපායික හේතු Read More »

Oppose the imperialist war on Iran!

english, Fascism, lead article, politics, politics & economics, War, World Economy, World War / June 16, 2025

By WSWS Editoria Board.

We repost below the World Socialist Web Site statement published on wsws.org here on June 13, 2025

On Thursday evening, under the cover of darkness, Israel launched a massive air and missile assault on Iran, striking air defenses, nuclear facilities, key military personnel and command centers.

At least 78 people were killed and over 300 injured in the largest attack on Iran since the Iran-Iraq War of the 1980s. Israel assassinated six nuclear scientists and 20 high-ranking military personnel, including the Chief of Staff of Iran’s military and the commander-in-chief of the Islamic Revolutionary Guard Corps.

The World Socialist Web Site unequivocally condemns Israel’s illegal and unprovoked assault on Iran as a brazen act of imperialist aggression. The increasingly unhinged Israeli regime—already carrying out a genocide against 2 million people in Gaza—has now deliberately provoked war with a country 10 times its size, threatening catastrophic consequences for the entire region.

Israel’s claim that it acted in “self-defense” against an alleged Iranian nuclear program is an absurd and transparent fraud. It is well known that Israel possesses nuclear weapons, acquired in violation of international law.

Prior to the assault, Iran was engaged in negotiations with the White House over its nuclear program. In the days leading up to the strike, every major imperialist government—including the United States—made statements saying they opposed an Israeli attack on Iran, calling instead for a negotiated settlement.

The United States even went so far as to announce a new round of talks with Iran on Sunday just hours before Israel, with US foreknowledge and complicity, began raining missiles down on Tehran. Within the span of 24 hours, the White House went from vocally proclaiming it opposed an Israeli attack on Iran to publicly gloating about it.

Asked by the Wall Street Journal Friday whether the US got a “heads-up” of the attacks, US President Donald Trump replied, “Heads-up? It wasn’t a heads-up. It was, we know what’s going on.”

In reality, the so-called “negotiations” were a treacherous charade, designed to provide Israel with the opportunity to kill Iran’s military leaders in their homes. Among those targeted and killed in Israel’s Thursday night attack was top Iranian nuclear negotiator Ali Shamkhani.

Citing US and Israeli officials, Axios reported Friday that “Trump and his aides were only pretending to oppose an Israeli attack in public—and didn’t express opposition in private. ‘We had a clear U.S. green light,’ one claimed. The goal, they say, was to convince Iran that no attack was imminent and make sure Iranians on Israel’s target list wouldn’t move to new locations.”

The fact that Iran allowed a significant portion of its leadership to be killed—apparently while they were in civilian dwellings vulnerable to missile strikes, even as the American press openly telegraphed an Israeli attack—is a devastating exposure of the Iranian regime’s strategic bankruptcy. The regime placed immense confidence in the good faith of the Trump administration. Ignoring and forgetting all that has happened, including Trump’s authorization of the murder of General Suleimani in January 2020, the Iranian leaders were convinced that the United States would restrain Israel while negotiations were pending. They fell for a simple trick, like a child taking candy from a stranger.

But there are politics behind the Iranian regime’s astonishing naivete. Terrified of its own working class, the Iranian capitalist elite is desperately seeking an agreement with the imperialist powers, who have demonstrated their full commitment to Iran’s destruction and subjugation.

Israel’s attack on Iran has also exposed where the European imperialist powers really stand, despite their recent criticisms of aspects of the Israeli genocide in Gaza. The German government announced that Netanyahu had informed Chancellor Merz of the planned assault. Both the French and German governments issued statements affirming Israel’s “right to defend itself” and condemning retaliatory strikes by Iran.

The attack on Iran is the direct outcome of the longstanding US-Israeli drive to create a “new Middle East” under imperialist domination, intensified in the wake of the events of October 7, 2023. It was made possible by the immense political, military and intelligence support Israel has received from the United States for decades, under both Democratic and Republican administrations.

The Pentagon and Israeli military have long planned and war-gamed an assault on Iran and its nuclear program—an attack that Trump has repeatedly vowed to authorize.

US imperialism has never accepted the outcome of the 1979 Iranian Revolution, which overthrew the dictatorship of Shah Mohammad Reza Pahlavi, a key American ally in the Middle East. Washington backed Iraq in its brutal war against Iran throughout the 1980s. Even as it turned on Iraq—waging war in 1990–91 and invading in 2003—the installation of a US-aligned regime in Tehran remained a central objective.

Today, Iran is grouped with Russia, China, and North Korea as a major obstacle to US global hegemony—one that Washington is determined to eliminate at any cost.

The ultimate aim of this assault is the imperialist domination of the Middle East—the world’s most important oil-exporting region and home to critical trade routes and strategic chokepoints, including the Persian Gulf. By subjugating Iran, a key ally of both Russia and China, the United States aims to strengthen its global position in preparation for direct confrontation with its principal strategic rivals.

History has shown that imperialist wars lead to unforeseen and catastrophic consequences. Just as the US invasion of Iraq unleashed a regional disaster, so too will Israel’s assault on Iran. The people of the Middle East will not remain passive as their countries are turned into battlegrounds for imperialist domination.

The international working class must respond by building a conscious movement against imperialist war and the capitalist system that gives rise to it.

The World Socialist Web Site calls for the defense of Iran from imperialist violence and subjugation. But this can not be waged through the support of any bourgeois government. It requires the independent mobilization of the working class of the Middle East and the whole world, in opposition to all ethnic, racial and religious divisions, on the basis of a revolutionary socialist program.

Oppose the imperialist war on Iran! Read More »

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ රැස්වීමේදී ඩොලරයේ අර්බුදය සාකච්ඡාවට බඳුන් වේ

economics, politics & economics, Trade War, War, World Economy, World War / May 10, 2025

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ ‘Dollar crisis is focus of discussions at IMF meeting’ යන හිසින් 2025 අප්‍රේල් 30 දින පලවූ නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

එක්සත් ජනපද ඩොලරය කොයිබටද? ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහ ලෝක බැංකුවේ වසන්ත රැස්වීම් සඳහා පසුගිය සතියේ වොෂින්ටනයේ රැස්ව සිටි ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතියේ නායකයින් අතර සාකච්ඡාවට ආධිපත්‍යය දැරූ ප්‍රශ්නය එයයි.

නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් හි කොල්බි ස්මිත්ගේ වාර්තාවක්, පැවැති වාතාවරණයෙන් කොටසක් අසු කර ගන තිබුනි.

ලිපිය ආරම්භ වූයේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්, නියාමකයින් සහ ආයෝජකයින් සමූහයකට එක්සත් ජනපද භාණ්ඩාගාර ලේකම් ස්කොට් බෙසන්ට් (Scott Bessent) විසින් කරන ලද ප්‍රකාශයන් වෙත අවධානය යොමු කිරීමෙනි. එහිදී ඔහු එක්සත් ජනපදයට “ශක්තිමත් ඩොලරයක්” අවශ්‍ය බවත් ඔවුන්ට ඒවා සන්තකයේ රදවා ගැනුම අවශ්‍ය වනු ඇති බවත් සහතික කරමින් ඔවුන්ගේ චකිතය සන්සුන් කිරීමට උත්සාහ කළේය.

“ඩොලරය දුර්වල වීම සමග සම්පාත වූ කොටස් මිල ගණන්වල ප්‍රචණ්ඩකාරී පැද්දීම්” සහ එක්සත් ජනපද ආන්ඩු බැඳුම්කරවලින් ආයෝජකයින් ඉවතට යෑම විසින් “ කුලප්පුව ඇවිල යාමෙන්” පසු “සමනයක්” ලබා දීම එහි අරමුන වූ බව ලිපිය කියා සිටියේය.

“මෙතරම් විශාල ජනකායක් ඉදිරියේ මෙම පණිවිඩය අවධාරණය කිරීම අවශ්‍ය බව බෙසන්ට් මහතා නිගමනය කිරීමේ කාරණයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ, දින 100 කටත් අඩු කාලයකට පෙර ට්‍රම්ප් මහතා ධවල මන්දිරයට ආපසු පැමිණීමෙන් පසු තත්වය කෙතරම් අස්ථිර වී ඇත්ද යන්නයි. දැන් විශාල වශයෙන් මතුවන්නේ ඩොලරය සහ අනෙකුත් එක්සත් ජනපද වත්කම් (භාණ්ඩාගාර බිල්පත් බැඳුම්කර ආදිය) කෙරෙහි ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවගේ විශ්වාසය නැති වීමට පටන් ගන්නේ නම් කුමක් සිදුවේද යන්න පිළිබඳ අසහනකාරී ප්‍රශ්නයි.”

සිටිගෘප් (Citigroup) හි ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ නේදන් ෂීට්ස් (Nathan Sheets) ට අනුව: ” (දැන්) මිනිසුන් පෙරටු අවස්ථාබද්ධ සැලසුම්කරණය [Scenario planning- ඉදිරියේ දී විය හැකි විවිධ අවස්ථා සඳහා සැලසුම් කරනය] කරන්නේ, පෙර කාලයන්හි දී සිදු නොවිය හැකි යැයි තීරණය කළ හැකි වූ අවස්ථා හරහා වන අතර, භව්‍යතා සැලසුම්කරණයේ [contingency planning-අනපේක්ෂිත සිදුවීම් සඳහා සැලසුම්කරනය] විලාශයෙන් ඔවුන් ඒවා ඉතා බැරෑරුම් ආකාරයකට සිදු කරති”

වත්මන් කැළඹීම ගෙවී යන අවධියක් බවත්, දේවල් සමථයකට පත් වනු ඇති බවත්, වැඩි හානියක් සිදු වීමට පෙර “සාමාන්‍ය තත්ත්වයට” නැවත පැමිණෙන බවත් විශ්වාස කිරීමට නියාමකයින්, රාජ්‍ය නිලධාරීන් සහ ආයෝජකයින් කැමතිය.

එහෙත් ඓතිහාසික විග්‍රහයකින් පෙනී යන්නේ ඉදිරි කාලය තුළ වෙළෙඳපොළේ කුමන උස් පහත්වීම් සිදු වුවද මූලික පෙරළියක් සිදුව ඇති බවයි.

ගෝලීය ආර්ථික පර්යාය ලෙස හඳුන්වන කාල සීමාව අදියර දෙකකට වැටේ: 1945 සිට 1971 දක්වා සහ 1971 සිට අද දක්වා කාලය.

පළමු කාල පරිච්ෙඡ්දය තුළ, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය පද්ධතිය පදනම් වූයේ, 1944 බ්‍රෙටන් වුඩ්ස් ගිවිසුම මත වන අතර ඒ යටතේ ඩොලරය, අවුන්සයකට ඩොලර් 35 බැගින් වූ රත්‍රන් වල පිටු බලය ඇතිව, ගෝලීය මුදල බවට පත් විය. 1930 ගණන්වල වෙළඳ පද්ධතිය බිඳ වැටී ලෝකය ප්‍රතිවාදී කණ්ඩායම්වලට බෙදී ගිය විට ඇති වූ විනාශකාරිත්වය අවසන් කිරීම එහි අරමුණ විය.

එම ක්‍රමය 1971 අගෝස්තු 15 වන දින අවසන් වූයේ, ගෙවුම් ශේෂය සහ වෙළඳ හිඟ ශේෂය පුළුල් වීම නිසා එක්සත් ජනපදයට තම වගවීම්වලට ගරු කළ නොහැකි කොන්දේසි යටතේ ජනාධිපති නික්සන් ඩොලරයේ රන් ආධාරය ඉවත් කර ගැනීමත් සමඟ ය. එය, බ්‍රෙටන් වුඩ්ස් ගිවිසුමේ පදනම වන එක්සත් ජනපදයේ ආර්ථික ආධිපත්‍යය සැලකිය යුතු ලෙස දුර්වල වෙමින් පවතින බවට ලකුණක් විය.

ප්‍රධාන මූල්‍ය කැළඹීම් සහ ඉහ වහා ගිය උද්ධමනයෙන් අනතුරුව, ඩොලරය ගෝලීය මුදල් ලෙස දිගටම ක්‍රියාත්මක විය. නමුත් එය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් පදනමක් මත සිදු විය.

තවදුරටත් එය සැබෑ වටිනාකමේ ප්‍රතිමූර්තිය වන රත්තරන් විසින් පිටුබලය නොලබන ලදි. එය එක්සත් ජනපද රාජ්‍යයේ මූල්‍ය බලය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර විශ්වාසය මත රැඳුණු ආඥප්ති (fiat -සැබෑ වත්කම් වල පිටුබලය නැති) මුදල් ඒකකයකි. මෙම පද්ධතිය විශාල බලපෑම් සහිත විය.

රත්‍රන් සමඟ ඇති බැඳීම මගින් පනවන ලද සීමාවන්ගෙන් නිදහස් වූ ඩොලරය, මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය වෙලඳපොල මෙහෙයුම් හරහා ලාභය අත්කර ගැනීමට උත්සාහ කිරීමත් සමඟ, සෑම වසරකම වර්ධනය වූ දැවැන්ත ජාත්‍යන්තර ණය පද්ධතියක කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත් විය.

බ්‍රෙටන් වුඩ්ස් පද්ධතියේ කොටසක් ලෙස, මුදල් අනුපාත ස්ථාවර වූ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, එ.ජ. සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය ගලායාම් සදහා විශාල සීමා පැනවී තිබුනි. එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය සහ අනෙකුත් ප්‍රධාන ආන්ඩු ඔවුන්ගේ පෙර පැවති – ඒවායින් බොහොමයක් 1930 ගනන් දක්වා දිව ගිය – නියාමන පියවර සියල්ලම පාහේ ඉවත් කිරීමත් සමඟ දැන් එවා මුදා හැරුණි.

මෙම ක්‍රමය, එක්සත් ජනපද රාජ්‍යයේ මූල්‍ය බලය කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය මත රඳා පැවතුනි. එහි දේශපාලන ව්‍යුහයේ සහ නීතියේ ආධිපත්‍යයේ ස්ථාවරත්වය පිළිබඳ විශ්වාසය, ඊට නොඅඩුවම වැදගත් විය.

දැන් ඒ සියල්ල ප්‍රශ්නයට බඳුන්ව ඇත.

නිල මූදල් හා මූල්‍ය ආයතන සංසදයේ එක්සත් ජනපද සභාපති මාර්ක් සෝබල් ටයිම්ස් ට පැවසූ පරිදි : “පද්ධතිය තුල ඩොලරයේ භූමිකාව දෙවියන් විසින් නියම කලා නොවේ. එය එක්සත් ජනපදයේ ගුනාංග පිළිබිඹු කිරීමකි.”

ඒවාට ඇතුළත් වන්නේ: ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ ගනුදෙනු කරන විශාල ආර්ථිකයක්; මූල්‍ය පද්ධතියේ ගැඹුරුම, වඩාත්ම ද්‍රවශීල වෙලඳපොලවල්; විශ්වසනීය මහ බැංකුවක් සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය.

මෙම අත්තිවාරම් දෙදරා ගොස් හෝ කැඩී බිඳී යාමේ දියුණු අවධියක පවතී.

ගෝලීයකරණය වූ ආර්ථිකයක තතු තුල, විසකුරු ආර්ථික ජාතිකවාදය මත ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ ප්‍රතිපත්තිය පදනම් ව ඇති ප්‍රමාණය කොපමණ යත්, චීනය මත සියයට 145ක තීරුබදු ඉහල දැමීමත් සමග එය, එක්සත් ජනපදය සහ ලෝකයේ අංක දෙක ආර්ථිකය අතර පවුරක් බැද ඇත.

ට්‍රම්ප් නිමක් නැතිව පුනරුච්චාරණය කරන පරිදි, සතුරා එක්සත් ජනපදය “සූරාගෙන කන” ලෙස සලකන විට “අවශේෂ ලෝකය සමඟ ගනුදෙනු කිරීම” පිළිබඳ අනාගතය කුමක්ද?

“ගැඹුරුම සහ වඩාත්ම ද්‍රවශීලී වෙලඳපොලවල්” පිළිබඳ තත්ත්වය කුමක්ද? එක්සත් ජනපද බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවල සමපේක්ෂන ක්‍රියාකාරකම් මගින් අවුළුවන ලද 2008 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයේ පටන්ම, දැන් ඩොලර් ට්‍රිලියන 29 ක් වන එක්සත් ජනපද භාණ්ඩාගාර වෙලඳපොලේ ස්ථාවරත්වය, වැඩි වන කනස්සල්ලට හේතු වී ඇත.

COVID වසංගතය ආරම්භ වූ 2020 මාර්තු මාසයේදී, වෙළඳපල ගල් ගැසුනි. ලෝකයේ සුරක්ෂිතම මූල්‍ය වත්කම යැයි කියනු ලබන එක්සත් ජනපද රජයේ නය සඳහා දින කිහිපයක් තිස්සේ ගැනුම්කරුවෝ නොසිටියහ. සම්පූර්ණ කඩා වැටීම වැළැක් වනු ලැබුවේ ඇමරිකානු ෆෙඩරල් රිසව් හි (එක්සත් ජනපදයේ මහා බැංකුව) ඩොලර් ට්‍රිලියන ගනනක දැවැන්ත මැදිහත්වීමක් තුලින් පමනි.

සෝබෙල් විසින් හඳුනාගත් අවශ්‍ය ස්ථාවරත්වයේ ප්‍රධාන සාධකයක් වන එක්සත් ජනපද මහ බැංකුව වන ෆෙඩරල් රිසව් බැංකුවේ විශ්වසනීයත්වය, එහි සභාපති ජෙරොම් පවල් නෙරපා හැරීමට ට්‍රම්ප් විසින් කරන ලද තර්ජන සමඟ ප්‍රශ්න ගතව ඇත. එමගින් මූල්‍ය පද්ධතිය කඩා වැටෙනු ඇති බවට අනතුරු ඇඟවීම් ලැබීමෙන් පසු ට්‍රම්ප් එම තර්ජනය ආපසු හරවා ගත් නමුත් හානිය සිදුවී හමාරය.

දැන් මතු කරමින් තිබෙන ප්‍රශ්නය වන්නේ ලබන වසරේ පවල්ගේ ධුර කාලය අවසන් වන විට ට්‍රම්ප් එම තනතුරට පත් කරන්නේ කවුරුන්ද යන්නයි. ෆෙඩරල් මහ බැංකුවේ ඊනියා “ස්වාධීනත්වය” – එනම් උද්ධමනය මැඩ පවත්වාගෙන යාම සදහා වන මූල්‍යයේ [මූල්‍ය අධිකාරිත්ව යේ] ඉල්ලීම්වලට ස්ථිරසාරව අනුගත වීම – ආරක්ෂා කරන්නෙක්ද, නැතහොත් ඕනෑම දිනක ඔහු පවසන දේ කුමක් වුවත් ට්‍රම්ප් පසු පස්සේ ඇදී යන අයෙක් ද?

“නීතියේ ආධිපත්‍යය” සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය දිනපතා කුණු කූඩයට දමමින් තිබෙන්නේ, ජනාධිපතිවරයා සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් තමන් නීතියට ඉහළින් සිටින බව ප්‍රකාශ කරමින්, උසාවි නියෝග නොතකමින්, විනිසුරුවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම පවා ආරම්භ කර ඇති හෙයිනි.

ට්‍රම්ප් සිය ආර්ථික යුද්ධය ලෝකයට එරෙහිව මුදා හරින ලද “විමුක්ති දිනයේ” සිට ගත වූ මාසය තුළ පුපුරා ගිය වත්මන් කැලඹීම තුළ, මූල්‍ය කවයන් තුළ වඩාත්ම කනස්සල්ලට හේතු වී ඇත්තේ දිගුකාලීනව ස්ථාපිත වූ ප්‍රවණතාවක් ආපසු හැරීම හේතුවෙනි.

වසර 40කට පමණ පෙර 1987 ඔක්තෝම්බර් කොටස් වෙලඳපොල කඩාවැටීම දක්වා ආපස්සට යන පසුගිය කාලපරිච්ඡේදයේ බොහෝ කුණාටු, ආරක්ෂිත තෝතැන්නක් සොයා එක්සත් ජනපද ඩොලරය සහ ඇමරිකානු මූල්‍ය වත්කම් වෙත ගමන් කිරීම මගින් සංලක්ෂිත විය.

මෙම අවස්ථාවේ දී එසේ නොම විය. ඒ වෙනුවට, එක්සත් ජනපද භාන්ඩාගාර නය විකුණා දැමීමක් සිදුවී ඇති අතර, පලදාවන් (yields) ඉහල යාමට නැතහොත් පොලී අනුපාත ඉහල යාමට තුඩුදී ඇත (පොලී අනුපාත සහ බිල්පත් මිල යන මේ දෙක ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට ගමන් කරයි) සහ ජාත්‍යන්තර මුදල් වෙලඳපොලවල ඩොලරය දිගටම පහත වැටී ඇත.

ටැම්පා විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්ය විවේකානන්ද ජයකුමාර විසින් ද හිල් (The Hill ) හි පළ කළ ලිපියක, සඳහන් කළ පරිදි “පෙළපොත් දෘෂ්ටිකෝණය” වූයේ [පොතේ හැටියට නම්], එක්සත් ජනපදය විසින් තීරුබදු පැනවීම ඩොලරය ශක්තිමත් කරනු ඇති බව ය.

“එහෙත් යථාර්ථය බෙහෙවින් වෙනස් වී ඇත … ජීවමාන මතකයේ පළමු වතාවට, ඇමරිකානු ඩොලරය යනු, අර්බුදකාරී කාල පරිච්ඡේදවලදී සහ දැඩි අවිනිශ්චිතතාවයේ අවස්ථාවන්හිදී ලොව පුරා ආයෝජකයින් විසින් ස්වයංක්‍රීයව සොයා යන ‘ආරක්‍ෂාව කරා පියෑඹීමේ’ මුදල නොවේ.”

ඇත්ත වශයෙන්ම, මූල්‍ය වෙලඳපොලවල අතිමහත් මනෝභාවය “ඇමරිකාව විකුණන්න” [එක්සත් ජනපද ඩොලර් සහ වත්කම් විකිණීම] යන්නයි.

දිගුකාලීන ඉතිහාසඥයෙකු සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය පද්ධතියේ ශිෂ්‍යයෙකු වන බැරී අයිකන්ග්‍රීන් (Barry Eichengreen) ටයිම්ස් වෙත මෙසේ පැවසීය: “බරපතල තත්වයක් දැන් ඉස් මතුව තිබේ.”

“ඩොලරයෙන් අවුල් සහගත ලෙස කඩිමුඩියේ ඉවත්ව යෑමක් අර්බුදයක් වනු ඇත. හිටිවනම, 21 වන සියවසේ ගෝලීයකරණය රඳා පවතින ජාත්‍යන්තර ද්‍රවශීලතාවය ලෝකයට නොලැබෙනු ඇත.”

ඩොලරයේ ජාත්‍යන්තර කාර්යභාරය ඉටු කළ හැකි වෙනත් මුදල් වර්ගයක් නොමැත.

BNP Paribas හි ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ ඉසබෙල් මාටියොස් ඉ ලගො Times වෙත මෙසේ පැවසීය: “විවිධාංගීකරණය” සොයා යෑම යථාර්ථවාදී විය යුතු අතර, “සංචිත වත්කම්, නිර්වචනානුකූලවම, ද්‍රවශීලී විය යුතුය.”

ගැඹුරු සහ ද්‍රවශීල ප්‍රාග්ධන වෙලඳපොලවල් නොමැති සහ එහි මුදල නිදහසේ චලනය නොවන චීනය මෙම නිර්ණායක සපුරාලන්නේ නැත. යුරෝපීය මහ බැංකුව, යුරෝව ප්‍රවර්ධනය කිරීමට කැමති නමුත් යුරෝව රජයන වත්කම් ප්‍රමාණය “එක්සත් ජනපද ප්‍රාග්ධන වෙලඳපොලවල් හා සැසඳීමේදී නොසැලකිය යුතු තරම් වේ.”

නමුත් මෙම නිවැරදි නිරීක්ෂණ සිදු කිරීමෙන් පසු ඇය තවදුරටත් මෙසේ පැවසුවාය: “බහු ධ්‍රැවීය [multipolar] පද්ධතියකට සම්පූර්ණවම [ඵලදායීව] ක්‍රියා කළ හැකිය.”

මෙම ප්‍රකාශය පදනම් වී ඇත්තේ එක්සත් ජනපදයට තවදුරටත් ජාත්‍යන්තර සංචිත මුදලේ භූමිකාව ඉටු කළ නොහැකි නම්, අමතර සංඛ්‍යා [ඩොලරයට අමතරව වෙනත් මුදල්] මගින් ආරක්ෂාව සැලසෙන බවට වන “සාමාන්‍ය බුද්ධිය” මත මිස අන් කිසිවක් මත නොවන බව පෙනේ.

ධනේශ්වර ක්‍රමයේ ප්‍රතිවිරෝධතා සමග පොරබදමින් සිටින විට “සාමාන්‍ය බුද්ධිය” වැදගැම්මකට නැති බව පෙන්නුම් කරමින්, බහු ධ්‍රැව ලෝකයක් පිලිබඳ තක්සේරුව වර්තමාන යථාර්ථය සහ ඉතිහාසය යන දෙකම නොසලකා හරියි.

තම ආර්ථිකයට මුක්කු ගසා ගැනීමට සහ එහි දැවැන්ත යුධ යන්ත්‍රයට මුදල් සපයා ගැනීම පිනිස රාජ්‍යයට දැවැන්ත නය ගොඩ ගසා ගැනීමට හැකි වන බැවින්, ඩොලරයේ ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීම පැවැත්ම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් ලෙස එක්සත් ජනපදය සලකයි.

මැතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේදී ට්‍රම්ප් කියා සිටියේ එය [ඩොලරය විස්ථාපනය වීම] යුද්ධයක් පරාජයට සමාන වන බවත්, බලයට පත් වූ දා සිට ඔහු කියා සිටියේ, බ්‍රික්ස් [BRICS] රටවල් සමූහය වෙනත් රටවල් සමඟ විකල්පයක් නිර්මාණය කිරීමට දරන ඕනෑම උත්සාහයක් එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රතිප්‍රහාරයට ලක්වන බවත්ය.

ඉතිහාසයේ පාඩම් ද එලෙසම නොසලකා හරිනු ලැබේ. අතීතයේ බහුධ්‍රැව ලෝකයක් තිබුණි. 1930 ගණන් වලදී රත්‍රන් හැරුණු විට විශ්වීය වශයෙන් පිළිගත් ජාත්‍යන්තර ගෙවීම් ක්‍රමයක් නොතිබූ අතර, 2 වන ලෝක යුද්ධය සඳහා කොන්දේසි නිර්මානය කිරීමේදී සුළුපටු යයි සැලකිය නොහැකි කාර්යභාරයක් ඉටු කළ, ප්‍රතිවාදී කණ්ඩායම් වලට ලෝකය කැඩී ගියේය.

අද දින බහුධ්‍රැවීය ලෝකයක් එම තත්ත්වයන් ඊටත් වඩා පුපුරන සුලු ආකාරයෙන් ප්‍රතිනිෂ්පාදනය කරනු ඇත.

එමෙන්ම අවුන්සයකට ඩොලර් 3500ක් තරම් වාර්තාගත ඉහල මට්ටම් දක්වා ඉහල යමින් පවතින රත්‍රන් වෙත ඕනෑම නැවත හැරී යෑමක්, ගෝලීය අවපාතයකට තුඩු දෙන්නාවූ, මූල්‍ය වත්කම් සහ එක්සත් ජනපද ඩොලරය මත පදනම් වූ ණය කන්ද කඩා වැටීමක් අදහස් කරයි.

මේ ප්‍රශ්නය මීට පෙරත් මතුව තිබේ. 1971 දී, නික්සන් දැන සිටියා එක්සත් ජනපද ඩොලරය සඳහා රන් පිටුබලය පවත්වා ගත හැකි එකම මාර්ගය ඇමරිකානු සහ ගෝලීය ආර්ථිකය ගැඹුරු අවපාතයකට [Depression] ඇද දැමීම බව. ඔහු මෙය ප්‍රතික්ෂේප කළේ පන්ති අරගලයේ නැඟීම සහ එය විසින් ඇති කල හැකිව තිබූ සමාජ විප්ලවයේ තර්ජනය නිසාය.

වත්මන් අර්බුදය හුදෙක් ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ උමතුවේ ප්‍රතිඵලයක් නොවේ. ඔහු දශක ගනනාවක් තිස්සේ ගොඩනැගුනු ප්‍රවනතා සහ ප්‍රතිවිරෝධතාවන් හි දුෂ්ඨ පුද්ගලාරෝපණය වේ. ඩොලරයේ අර්බුදය සහ ඒ මත රදා පවතින මූල්‍ය පද්ධතියේ අර්බුදය, යුද්ධය, ෆැසිස්ට්වාදය, අවපාතය සහ සමාජ විනාශය විසඳුමක් ලෙස සලකනු ලබන්නේ නම් හැරෙන්නට, විසදීමට මගක් නැති සමස්ත ධනේශ්වර පද්ධතියේ අර්බුදයකි.

ක්ෂිතිජය මත ලඹ දෙන තර්ජනාත්මක කුණාටු වලාකුළක් නොව වර්තමාන යථාර්ථය වන මෙම ඓතිහාසික බිඳවැටීමට මුහුන දී සිටින ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය, තමන්ගේම ස්වාධීන සමාජවාදී මූලෝපාය සකසා යොදාගෙන ඒ සදහා සටන් කළ යුතුය. එය මැයි 3 වැනිදා පැවැත්වෙන මැයි දින රැස්වීමේ හරි මැද පවතිනු ඇත.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ රැස්වීමේදී ඩොලරයේ අර්බුදය සාකච්ඡාවට බඳුන් වේ Read More »