News

US War

ට්‍රම්ප් වෙනිසියුලාවට එරෙහිව නව-යටත්විජිතවාදී කොල්ලකෑමේ යුද්ධයක තර්ජනය කරයි

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 දෙසැම්බර් 15 දින ‘ Trump threatens neo-colonial war of plunder against Venezuela’ යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන්  විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

US War
යූඑස්එස් ජෙරල්ඩ් ආර්. ෆෝඩ් [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද යුද්ධෝපාය විධානය-US Strategic Command]

එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය නැවතත් යුද මාවතට පිවිස ඇති අතර, මෙවර වෙනිසියුලාවට තර්ජනය කරන්නේ මුළු ලතින් ඇමරිකාවම යටත් කර ගැනීමේ ක්‍රමානුකූල මෙහෙයුමක කොටසක් ලෙස ය. ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පසුගිය සතියේ පොලිටිකෝ වෙත පැවසුවේ වෙනිසියුලා ජනාධිපති නිකොලස් මධුරෝගේ “දින සීමිත” බවයි.  ඔහු සිකුරාදා ප්‍රකාශ කළේ ගොඩබිම් ප්‍රහාර “ඉතා ඉක්මනින්” ආරම්භ වන බවයී.

වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලයේ කර්තෘ මණ්ඩලය ඔහුගේ ක්‍රියාවන් පාලන තන්ත්‍ර වෙනසක් සිදුකිරීමේ ප්‍රතිඥාවක් ලෙස විස්තර කළ අතර, ට්‍රම්ප් දැන් මධුරෝ නෙරපා හැරීම සදහා ඔහුගේ කැපවීම “පිළිපැදීමට බැඳී සිටී” යැයි ලිවීය.

1962 කියුබානු මිසයිල අර්බුදයෙන් පසු කැරිබියන් වල විශාලතම ඇමරිකානු හමුදා යෙදවීම මගින් ට්‍රම්ප්ගේ තර්ජනවලට පිටු බලය ලැබී තිබේ. භටයින් 15,000 කට වැඩි පිරිසක්, යූඑස්එස් ජෙරල්ඩ් ආර්. ෆෝඩ් ගුවන් යානා වාහක නෞකාව ඇතුළු යුද නැව් දුසිමක් සහ  ගුවන් යානා විශාල ගණනක් වෙනිසියුලාවට පහර දෙන දුරින් පෙන්ටගනය යොදවා ඇත.

සැප්තැම්බර් මාසයේ සිට, එක්සත් ජනපද හමුදා දකුණු කැරිබියන් සහ නැගෙනහිර පැසිෆික් කලාපයේ බෝට්ටු වලට එරෙහිව ඩ්‍රෝන සහ මිසයිල ප්‍රහාර 22 කට වඩා දියත් කර ඇති අතර, අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 87 දෙනෙකු ඝාතනය කර තිබේ.

මෙම මෙහෙයුම් මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමට එරෙහිව සටන් කිරීම අරමුණු කරගත් බවට වන ධවල මන්දිරයේ ප්‍රකාශය පැහැදිලි වංචාවකි. වෙනිසියුලාවේ එක්සත් ජනපද මැදිහත්වීමේ සැබෑ අරමුණු පසුගිය බදාදා පරිපාලනය විසින් ඩොලර් මිලියන 78 ​​ක් පමණ වටිනා බොරතෙල් බැරල් මිලියන 1.1 ක් රැගත් වෙනිසියුලානු තෙල් නැවක් අත්අඩංගුවට ගත් විට පැහැදිලි විය.

පසුදා අත්අඩංගුවට ගත් තෙල්වලට කුමක් සිදුවේදැයි විමසූ විට, ට්‍රම්ප් මැර කල්ලි භාෂාවෙන් පිළිතුරු දුන්නේ  මෙසේය: “ඔව්, මම හිතන්නේ අපි ඒක තියා ගන්නවා.” නැව දැන් ඇමරිකානු හමුදා ආරක්ෂාව යටතේ එක්සත් ජනපද තෙල් කර්මාන්තයේ මධ්‍යස්ථානයක් වන ටෙක්සාස් හි ගැල්වෙස්ටන් වෙත පැමිණ ඇත.

වෙනිසියුලාවට එරෙහි ව්‍යාපාරයේ කොල්ලකාරී අරමුණු සහ ලතින් ඇමරිකාව තුල පුළුල් මැදිහත්වීම, පසුගිය මාසයේ ධවල මන්දිරය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ජාතික ආරක්ෂක මූලෝපායේ දක්වා ඇත. මෙම ලේඛනය ” මොන්රෝ මූලධර්මයට ට්‍රම්ප් අනුෂංගයක් (දිගුවක්)” නිවේදනය කරන අතර, “බටහිර අර්ධගෝලයේ ඇමරිකානු ප්‍රමුඛත්වය” ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමේ ඉලක්කයක් පැහැදිලිව ස්ථාපිත කරමින්, “අපගේ අර්ධගෝලයේ මූලෝපායිකව වැදගත් වත්කම් … හිමිකර ගැනීමට හෝ පාලනය කිරීමට චීනයට ඇති හැකියාව” ප්‍රතික්ෂේප කරයි. එය “කලාපයේ ඇමරිකානු සමාගම් සඳහා මූලෝපායික අත්පත් කර ගැනීම් සහ ආයෝජන අවස්ථා හඳුනා ගැනීම සදහා” රජය යොමු කරවයි.

මෙම ලේඛනය “අපගේ අර්ධගෝලය” ලෙස ඉදිරිපත් කර ඇති මහාද්වීප දෙක මත එක්සත් ජනපද අයිතිය සඵල ලෙස තහවුරු කරයි. රුසියාව සහ චීනය සමඟ ගැටුමක් සඳහා බල කඳවුරක් ලෙස භාවිතා කිරීම පිණිස බලහත්කාරයෙන් ඒවා අල්ලා ගැනීමට සැලසුම් කරන බැවින්, එක්සත් ජනපදය ලතින් ඇමරිකාවේ සම්පත් “අයිතිකරගෙන” “පාලනය” කරනු ඇත.

Image Not Found

බැරල් බිලියන 300 කට වඩා වන ලොව විශාලතම තහවුරු කරන ලද තෙල් සංචිත වෙනිසියුලාව සතුව ඇත. තෙල් වලට අමතරව, ලතින් ඇමරිකාව සතුව, මෝටර්, අර්ධ සන්නායක සහ බැටරි සඳහා අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය වන ලිතියම් සහ තඹ විශාල සංචිත ඇත. චිලීය යනු ලොව ප්‍රමුඛතම තඹ නිෂ්පාදකයා වන අතර විශාලතම ලිතියම් සංචිතය ද හිමි රටයි.

වෙනිසියුලාවේ තෙල් සහ ස්වභාවික සම්පත් අත්පත් කර ගැනීමේ එක්සත් ජනපද සැලැස්ම රුසියාව සහ චීනය යන දෙකම ඉලක්ක කරයි. බොහෝ දුරට සහතික කළ තෙල් අලෙවිය හරහා ආපසු ගෙවීම් කරනු ලබන, ඩොලර් බිලියන 62 කට වඩා ණය 2005 සිට  ලබා දී ඇති චීනය වෙනිසියුලාවේ විශාලතම ණයහිමියා වන අතර,  දැනට වෙනිසියුලාවේ අපනයනවලින් සියයට 80 ක් මිලදී ගනී. රුසියාව වෙනිසියුලානු බලශක්ති යටිතල පහසුකම් සඳහා බිලියන ගණනක් ආයෝජනය කර ඇත.

වෙනිසියුලාවට එරෙහි සිය ව්‍යාපාරයේදී, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය නීත්‍යානුකූලභාවය සඳහා වූ ඉතාමත් දුර්වල මවාපෑම් පවා ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. අපරාධකාරී වූ 2003 දී සිදු කල ඉරාක ආක්‍රමණයේදී, බුෂ් පරිපාලනය අවම වශයෙන් එහි ක්‍රියාවන් සඳහා–කෙතරම් වංචනික  වුවත්–යම් නීතිමය සාධාරණීකරණයක් ගොඩනගා ගැනීමට උත්සාහ කළේය. මෙහි දී එවැනි  කිසිදු උත්සාහයක් නැත. පරිපාලනය හුදෙක් මහ මුහුදේ මිනිසුන් ඝාතනය කිරීමට, විදේශීය ජාතීන්ගේ දේපළ අත්පත් කර ගැනීමට සහ අභිමතය පරිදි ආණ්ඩු පෙරලා දැමීමට ඇති අයිතිය ප්‍රකාශ කර ඇත. එක්සත් ජනපදය දැන් වෙනිසියුලාව කෙරෙහි අනුගමනය කරන ප්‍රතිපත්තිය සහ 1930 ගණන්වල අගභාගයේදී හිට්ලර් අසල්වැසි රටවල් ආක්‍රමණය කිරීම අතර අර්ථවත් වෙනසක් නොමැත.

වෙනිසියුලාව තුළ මැදිහත්වීම් සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපදයට දිගු ඉතිහාසයක් ඇත. 1908 දී, ඉදිරි වසර 27 තුළ කුරිරු ඒකාධිපතියෙකු ලෙස පාලනය කළ ජුවාන් විසෙන්ටේ ගෝමස් බලයට පත් කළ කුමන්ත්‍රණයකට එක්සත් ජනපදය සහාය දුන් අතර, එමගින් වෙනිසියුලාවේ තෙල් සම්පත් ඇමරිකානු සංගතවලට විවෘත කළේය.

මෙය ලතින් ඇමරිකාව පුරා ඇමරිකානු පාලන තන්ත්‍ර වෙනස් කිරීමේ මෙහෙයුම් වල–සෘජු මිලිටරි මැදිහත්වීම්  හෝ සීඅයිඒ කුමන්ත්‍රණ හරහා වේවා–දිගු, ලේ වැකි ඉතිහාසයේ එක් පරිච්ඡේදයක් පමණි. එක්සත් ජනපදය ග්වාතමාලාවේ (1954), බ්‍රසීලයේ (1964) සහ චිලීයේ (1973) ආණ්ඩු පෙරලා දැමීය; 1980 ගණන්වල එල් සැල්වදෝරයේ ඝාතක කල්ලි සන්නද්ධ කළේය ; 1989 දී පැනමාව ආක්‍රමණය කළේය; සහ මෑත වසරවලදී බ්‍රසීලයේ ජයේ බොල්සොනාරෝගේ (Jair Bolsonaro) සහ ආර්ජන්ටිනාවේ හාවියේ මිලෙයිගේ (Javier Milei) අන්ත දක්ෂිණාංශික රජයන්ට සහාය දී තිබේ.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ අරමුණ වන්නේ වෙනිසියුලාවේ, කොලොම්බියාවේ සහ කියුබාවේ ආන්ඩු පෙරලා දමා මෙම රටවල ස්වාභාවික සම්පත් කොල්ලකන සහ කම්කරු පන්තිය ම්ලේච්ඡ ලෙස මර්දනය කරන ලේ වැකි ආඥාදායකත්වයන් ස්ථාපිත කිරීමයි.

මෙම මෙහෙයුමේ ප්‍රචාරක අංශය ලෙස ඇමරිකානු මාධ්‍ය කටයුතු කර ඇත. සති අන්තයේ දී, CBS ප්‍රවෘත්ති සේවය වෙනිසියුලානු විපක්ෂ නායක මාරියා කොරිනා මචාඩෝ සමඟ කළ බයාදු සහ චාටුකාර සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් විකාශනය කළේය. ඇය විවෘතව එක්සත් ජනපද මිලිටරි මැදිහත්වීමක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියාය. මචාඩෝ සහ වෙනිසියුලානු විපක්ෂයට එක්සත් ජනපද ආක්‍රමණයක් අවශ්‍ය වීමට හේතුව සරලය: ඔවුන්ට වෙනිසියුලාව තුළ මහජන සහයෝගයක් නැත. වසර ගණනාවක් තිස්සේ එක්සත් ජනපදයේ පිටුබලය ලත් අස්ථාවර කිරීමේ උත්සාහයන්ගෙන් පසුව විපක්ෂයට අභ්‍යන්තර ක්‍රම මගින් මදුරෝ බලයෙන් පහ කිරීමට නොහැකි වී තිබේ. ඒ, වෙනිසියුලානු ජනතාවට වොෂින්ටනයේ රූකඩ විසින් පාලනය කරනු ලැබීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොමැති නිසාය.

ඇමරිකානු දේශපාලන සංස්ථාපිතය තුළ, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය වෙනිසියුලාවට එරෙහිව ගෙන යන ක්‍රියාමාර්ගයට කිසිදු විරෝධයක් එල්ල වී නොමැත. වෙනිසියුලාවේ පාලන තන්ත්‍ර වෙනසකට විරුද්ධ දැයි විමසූ විට සෙනෙට් සභා සුළුතර නායක චක් ෂුමර් බදාදා මෙසේ පිළිතුරු දුන්නේය: “ඔබ දන්නවා, පැහැදිලිවම මදුරෝ සිය කැමැත්තෙන්ම පලා ගියහොත්, සෑම කෙනෙකුම එයට කැමති වනු ඇත.”

සෙනෙට් බුද්ධි කමිටුවේ ජ්‍යෙෂ්ඨතම ඩිමොක්‍රටිකයෙකු වන වර්ජිනියාවේ සෙනෙට් සභික මාර්ක් වෝනර් ඉරිදා ABC හි “මේ සතිය” වැඩසටහනට පෙනී සිටියේය. ට්‍රම්ප්ගේ, මදුරෝ “ඒකාධිපතියා පලවා හැරීමට ගන්නා උත්සාහය” සමඟ “ඔබ එකඟද” යනුවෙන් වැඩසටහනේ සත්කාරක මාර්තා රඩැට්ස් වෝනර්ගෙන් විමසූ විට, වෝනර් පිළිතුරු දුන්නේ, “වෙනිසියුලානු ජනතාවට මදුරෝ ඉවත් කිරීමට අවශ්‍ය බවට මම එකඟ වෙමි” යනුවෙනි.

පසුගිය සතියේ, ඩිමොක්‍රටික් කොංග්‍රස් නායකත්වය රිපබ්ලිකන්වරුන් සමඟ එක්වී එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ විශාලතම මිලිටරි අයවැය සම්මත කළේය. අතිරේක අරමුදල් සමඟ ඒකාබද්ධ කළ විට ඩොලර් ට්‍රිලියන 1 කට වඩා වැඩි ඩොලර් බිලියන 901 ක ජාතික ආරක්ෂක බලය පැවරීමේ පනතට සුළුතර [එනම් ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂික] නායක හකීම් ජෙෆ්‍රිස්, සුළුතර සංවිධායක කැතරින් ක්ලාක් සහ ඩිමොක්‍රටික් කොකස් සභාපති පීට් අගුයිලර් යන අයගෙන් ඡන්ද ලැබුණි.

ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ ප්‍රමුඛ කොටස් වෙනුවෙන් කතා කරන නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත, “ගැලපීම ඉක්මවා ගොසින්: එක්සත් ජනපද හමුදාවට එයම ප්‍රති නිර්මාණය ගැනීමට අවශ්‍ය ඇයි?” යන මාතෘකාව යටතේ කතුවැකි මාලාවක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. නව ලෝක යුද්ධයක් සඳහා ප්‍රමාණවත් ලෙස සූදානම් වීමට පෙන්ටගනය අසමත් වෙමින් සිටින බවට තර්ක කරමින්, කෙටි කාලීනව, ඇමරිකානු හමුදාවේ පරිවර්තනයට අමතර වියදම් අවශ්‍ය විය හැකිය” යනුවෙන් ටයිම්ස් පිළිගනී. ට්‍රම්ප් සමඟ ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂ සංස්ථාපිතයට මතභේද ඇති තාක් දුරට, ඒ, ඔහු රුසියාව සමඟ මිලිටරි ගැටුමකට ප්‍රමාණවත් ලෙස කැපවී නොමැති බව ඔවුන් විශ්වාස කරන නිසාය.

මිලිටරිය ගොඩනැගීම මධ්‍යයේ ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියා ඔකාසියෝ-කෝර්ටෙස් සහ බර්නි සැන්ඩර්ස් නිහඬව සිටිති. නිව්යෝර්ක් නගරාධිපති ධුරයට තේරී පත් වූ සොහ්රාන් මම්දානි ධවල මන්දිරයේදී දත් විලිත්තන  ජායාරෑ-මෙහෙයුමක් සදහා  ට්‍රම්ප් මුණගැසුණු අතර එහිදී ට්‍රම්ප්ගේ හමුදා වෙනිසියුලාවේ වෙරළට ඔබ්බෙන් නිරායුධ සිවිල් වැසියන් සාගරය ජලය මැද පුපුරුවා හරිමින් සිටියදී, “දැරිය හැකි මිල” ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ ට්‍රම්ප්ගේ උත්සාහයට ප්‍රශංසා කළේය.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනය වෙනිසියුලාවේ පමණක් නොව, ලතින් ඇමරිකාව පුරා සහ එක්සත් ජනපදය තුළම වෙඩි බෙහෙත් බැරලයකට ගිනිනූල දල්වමින් සිටී. වෙනිසියුලාව යටත් කර ගැනීමට සහ අත්පත් කර ගැනීමට කරන යුද්ධයක් වෙනිසියුලානු කම්කරු පන්තියෙන් සහ මහාද්වීපය පුරා කම්කරුවන්ගෙන් දැවැන්ත ප්‍රතිරෝධයකට මුහුණ දෙනු ඇත. ලතින් ඇමරිකාව දැනටමත් වැඩෙන පන්ති අරගලයේ කලාපයක් වන අතර, එක්සත් ජනපද ආක්‍රමණයක් මෙම විරුද්ධත්වය බෙහෙවින් තීව්‍ර කර අර්ධගෝලය පුරා විප්ලවවාදී නැගිටීම් වේගවත් කරනු ඇත.

ලතින් ඇමරිකාවේ තම පන්ති සහෝදර සහෝදරියන් අධිරාජ්‍යවාදය විසින් යටත් කර ගැනීමට විරුද්ධ වීම සදහා එක්සත් ජනපදයේ කම්කරුවන්ට ගැඹුරු පරදුවක් තිබේ. රට පුරා නගරවල විරෝධතා සහ වැඩ නැවැත්වීම් අවුලුවා ඇති ගෙස්ටාපෝ (Gestapo) පන්නයේ සංක්‍රමණික වැටලීම් වලට එරෙහිව ට්‍රම්ප් පරිපාලනය වැඩෙන විරෝධයකට මුහුණ දී සිටි. සමූහ දොට්ට දැමීම්, පහත වැටෙන මූර්ත (සැබෑ) වැටුප්, පොදු අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍ය සේවා විනාශ කිරීම සහ ආහාර මුද්දර, මෙඩිකේඩ්, මෙඩිකෙයාර් සහ සමාජ ආරක්ෂණ කප්පාදු හරහා ගෙවනු ලබනු ඇති කැරිබියානු යුධ (සූදානම) ගොඩනැගීමට අරමුදල් සපයන මිලිටරි අයවැය, කෝපාග්නිය අවුලුවයි .

විදේශයන්හි යුද්ධය රට තුළ මර්දනය තීව්‍ර කිරීමට යොදා ගැනේ. සාක්ෂි හෝ නිසි ක්‍රියා පටිපාටියකින් තොරව ජාත්‍යන්තර මුහුදේදී මිනිසුන් ඝාතනය කිරීමේ අයිතිය ඉල්ලා සිටින එම පරිපාලනයම, එක්සත් ජනපදය තුළ විරුද්ධ මත දැරීම අපරාධයක් ලෙස සැලකීමට අඩිතාලම දමමින් සිටී. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය වෙනිසියුලාවේ වෙරළට ඔබ්බෙන් තම ඝාතන සාධාරණීකරණය කර ඇත්තේ, කිසිදු සාක්ෂියක් ඉදිරිපත් නොකර, තමන් විසින් ඝාතනය කරන ලද පුද්ගලයින් “ත්‍රස්තවාදීන්” බව ප්‍රකාශ කිරීමෙනි. විදේශයන්හි ස්ථාපිත මෙම පූර්වාදර්ශය එක්සත් ජනපදයට ආනයනය කරනු ඇති අතර, ඒ ෆැසිස්ට්වාදයට විරුද්ධ ඇමරිකානුවන් විස්තර කිරීම සඳහා ට්‍රම්ප් පරිපාලනය “ත්‍රස්තවාදීන්” යන වචනයම භාවිතා කරන පසුබිමකය.

1980 ගණන්වල, විශේෂයෙන් නිකරගුවාව ඉලක්ක කර ගනිමින් මධ්‍යම ඇමරිකාවේ පූර්න පරිමාණ යුද්ධයකට එක්සත් ජනපදය සූදානම් වෙමින් සිටියදී,  රේගන් පරිපාලනය විසින් එවැනි යුද්ධයකට විරුද්ධ විය හැකි 300,000 ක් වටලා සිරගත කිරීමට සැලසුම් සකස් කරන ලදී.  වසර 40 කට පසුව, ධවල මන්දිරයේ ෆැසිස්ට් කල්ලියක් බලයේ සිටිද්දී, මහා පරිමාණ මර්දනය සඳහා වන සූදානම බෙහෙවින් දියුණු ය.

එබැවින් වෙනිසියුලාවට එරෙහි අධිරාජ්‍යවාදී ප්‍රහාරයට එරෙහි අරගලය, යුද්ධය, ආඥාදායකත්වය සහ සමාජ ප්‍රතිවිප්ලවයට එරෙහි ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තියේ පුළුල් සටනක කොටසක් ලෙස වටහා ගත යුතුය.

යුද්ධයට එරෙහි විරෝධය, සංක්‍රමණික වැටලීම්, කප්පාදු සහ සමාජ අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීමට එරෙහි අරගලය සමඟ ඒකාබද්ධ කළ යුතුය. මේ සඳහා ධනේශ්වර පක්ෂ දෙකෙන්ම සවිඥානිකව බිඳී යාම සහ කම්කරු පන්තියේ ස්වාධීන, ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී ව්‍යාපාරයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වේ. යුද්ධයට හා ආඥාදායකත්වයට ඇද වැටීම නැවැත්විය හැක්කේ සහ කුඩා මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයක ලාභ හා බලයට වඩා මානව අවශ්‍යතා සඳහා සේවය කිරීම පිණිස සමාජය ප්‍රතිසංවිධානය කළ හැක්කේ මෙම පදනම මත පමණි.

ට්‍රම්ප් වෙනිසියුලාවට එරෙහිව නව-යටත්විජිතවාදී කොල්ලකෑමේ යුද්ධයක තර්ජනය කරයි Read More »

Albanese pic

ඕස්ට්‍රේලියාවේ සමාජ මාධ්‍ය තහනම අන්තර්ජාල වාරණය සඳහා ගෝලීය පූර්වාදර්ශයක් සකසයි

ඔස්කාර් ග්‍රෙන්ෆෙල් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 දෙසැම්බර් 11 දින ‘ Australia’s social media ban sets global precedent for online censorship’ යන හිසින් පලවූ ඔස්කා ග්‍රෙන්ෆෙල් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

අසමානතාවය, ආඥාදායකත්වය, සහ යුද්ධය කෙරෙහි වැඩිවන සතුරුකම මධ්‍යයේ අන්තර්ජාලයයේ රාජ්‍ය පාලනය සඳහා ගෝලීය පූර්වාදර්ශයක් තබමින්, ඕස්ට්‍රේලියානු වයස අවුරුදු 16 ට අඩු දරුවන්ට සමාජ මාධ්‍ය වෙත පිවිසීම තහනම් කිරීම බදාදා සිට බලාත්මක විය.

දැවැන්ත දඩ මුදල් ගෙවීමේ තර්ජනයක් යටතේ සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවලට වයස් සත්‍යාපන පියවරයන් ස්ථාපිත කිරීමට සහ ළමයින් ඉවත් කිරීමට බල කෙරී ඇත. දැන්,  වැඩිහිටියන් ඇතුළු සියලුම පරිශීලකයින්ට වේදිකාවල රැඳී සිටීම සදහා මහා සමූහ සමාගම්වලට  රජයේ හැඳුනුම්පත් හෝ ඡායාරූප සැපයීම වැනි  නව බැඳීම්වලට මුහුණ දීමට සිදුවිය හැකිය.

මෙම පියවර මහජන විරෝධයට හේතු වී ඇති අතර, එය මඟ හැරීම සදහා දැනටමත් ක්‍රම සොයමින් සිටින තරුණයින් ද ඒ අතර වේ.

මෙය හුදෙක් ඕස්ට්‍රේලියානු ප්‍රශ්නයක් නොවේ. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය බොහෝ දුරට සමාන ප්‍රතිපත්තියක් එක්සත් ජනපද කොංග්‍රසයට  හඳුන්වා දී ඇති අතර, යුරෝපීය බලවතුන් රැසක් ද ඒ හා සමාන තහනමක් කරා ගමන් කරමින් සිටී.

පසුගිය වසරේ කම්කරු (පක්ෂ) රජය විසින් පාර්ලිමේන්තුව හරහා නීති සම්පාදනය කරන ලද්දේ, තරුණයින් අන්තර්ජාල හානිවලින්, විශේෂයෙන් මානසික සෞඛ්‍යය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා යැයි පවසමිනි. එම ප්‍රකාශ අසත්‍ය වේ. මානසික සෞඛ්‍ය උපදේශක කණ්ඩායම් මෙම තහනමට දැඩි ලෙස විරුද්ධ වූ අතර, එය දරුවන්ගේ මානසික ගැටලු තීව්‍ර කරනු ඇතැයි අනතුරු ඇඟවීය.

කම්කරු රජය ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටින වැඩසටහනට කළ හැක්කේ මානසික සෞඛ්‍ය අර්බුදය තවත් උග්‍ර කිරීම පමණකි. දරුවන් හය දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් ජීවත් වන බවට වන කාරණය විසඳීමට එය කිසිවක් කර නැත; ඒ වෙනුවට ආණ්ඩුව ජීවන වියදම් අර්බුදයේ බර කම්කරු පන්තියේ කුටුම්භ මත පටවමින්, අත්‍යවශ්‍ය සමාජ සේවාවන් මත කප්පාදු පණවමින් සිටියි.

මෙම සමාජ තත්වයන් සහ ධනවාදය ඔවුන්ට අනාගතයක් ලබා නොදෙන බවට වන යථාර්ථය, තරුණයින්ගේ රැඩිකලීකරනයකට ඉන්ධන සපයයි. තහනමේ සැබෑ අරමුණ වන්නේ එම හැඟීම මර්දනය කර එය සංවිධානාත්මක දේශපාලන ප්‍රකාශනයක් සොයා ගැනීම වැළැක්වීමයි.                                                                                                                                                                            

මුළු පරම්පරාවක්ම දේශපාලනීකරණය කර ඇති ගාසා තීරයේ ජන සංහාරය මධ්‍යයේ දිගු කලක් තිස්සේ වර්ධනය වෙමින් පැවති සමාජ කෝපය මතුපිටට පුපුරා යාමෙන් පසු මෙම තහනම පනවනු ලබයි. ඕස්ට්‍රේලියාවේ තරුණ ජනයා සමාජ මාධ්‍ය හරහා ඔවුන් දුටු යුද අපරාධවලට එරෙහිව බොහෝ විට සතිපතා පෙළපාලිවලට සහභාගී වූහ, පාසල් වැඩවර්ජන පැවැත්වූහ, එමෙන්ම  වෙනත් ක්‍රියාමාර්ගවල නිරත වූහ.

ආබාධිත පලස්තීනුවන්, බෝම්බ හෙලන ලද රෝහල් සහ විනාශ වූ පාසල් පිළිබඳ දර්ශන, සංහාරයට සහාය දුන් ඕස්ට්‍රේලියාව ඇතුළු ප්‍රධාන අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ බොරුවලට සම්පූර්ණයෙන්ම පටහැනි යථාර්ථයක් පෙන්නුම් කළේය. තහනම වැළැක්වීමට උත්සාහ කරන්නේ මෙසේ රජයේ බොරු සහ අපරාධකාරීත්වය හෙළිදරව් වීමය.

ජන සංහාරයට එරෙහි මහජන විරෝධයට පෙරාතුව, දේශගුණික අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් ඕස්ට්‍රේලියාවේ පාසල් වැඩවර්ජන සහ ගෝලීය වශයෙන් ලක්ෂ සංඛ්‍යාත  ජනයා සහභාගී වූ ක්‍රියාකාරීත්වයන්   මතු  විය.

ධනවාදී අර්බුදයේ මෙම ප්‍රකාශනයන් කෙරෙහි ඇති කෝපය සමාජවාදය කෙරෙහි ආකර්ෂණයක් බවට වඩ වඩාත් ඒකාබද්ධ වෙමින් පවතී. ඕස්ට්‍රේලියාවේ මෙම ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් පසුගිය වසරේ පැවති මත විමසුමකදී, තරුණ ඕස්ට්‍රේලියානුවන්ගෙන් සියයට 53 කට “වැඩිපුර සමාජවාදයක්” අවශ්‍ය බව සොයා ගත් අතර, එය එක්සත් ජනපදයේ සහ යුරෝපයේ ඊට සමාන ප්‍රතිඵල පිළිබිඹු කරයි.

Albanese pic
2025 මැයි 3 වන දින නැවත තේරී පත්වීමෙන් පසු ඕස්ට්‍රේලියානු අගමැති ඇන්තනි ඇල්බනීස්. [AP ඡායාරූපය/රික් රයික්‍රොෆ්ට්]

ආණ්ඩුවේ නායකයින් ප්‍රසිද්ධියේ තහනම සාධාරණීකරණය කිරීමේදී ඔවුන්ගේ දේශපාලන අභිප්‍රේරණ සඟවා ගනිති. ඒ වෙනුවට, අගමැති ඇන්තනි ඇල්බනීස් ළමයින් එළිමහනේ සෙල්ලම් කල සුන්දර අතීතයකට නැවත යෑමේ අවශ්‍යතාවය පිළිබඳ ගතානුගතික කතා ඇද බෑවේය.

නමුත් යටින් පවතින න්‍යාය පත්‍රය වෙනත් සන්දර්භයන් තුළ ප්‍රකාශ වී ඇත. නොවැම්බර් මාසයේ පැවති දේශනයකදී, දේශීය ඔත්තු ඒජන්සියක් වන ASIO හි ප්‍රධානී මයික් බර්ගස්, ගාසා සමූල ඝාතනය කෙරෙහි සතුරුකම සහ වාමාංශික විරෝධය සමඟ සම්බන්ධ වී වර්ධනය වන “විප්ලවවාදී අන්තවාදය” ගැන අනතුරු ඇඟවීය.

තරුණයින් අතර විරුද්ධවාදී හැඟීම් මර්දනය කිරීමේ ක්ෂණික ගැටලුවට අමතරව, රජයේ නායකයින් දිගු කලක් තිස්සේ සාමාන්‍ය ජනතාවට සාපේක්ෂ නිර්නාමික භාවයකින් අන්තර්ජාලය හරහා දේශපාලන ප්‍රකාශ නිකුත් කිරීමේ හැකියාවට එරෙහිව කෑ මොර දී ඇත.

ඇල්බනීස්, “කිසිදු බියකින් තොරව නිර්නාමිකව ඕනෑම දෙයක් පැවසිය හැකි යතුරුපුවරු රණශූරයන්” හෙළා දැක තිබේ. එම සන්දර්භය තුළ, සමාජ මාධ්‍ය සමාගම් විසින් රැස් කරන ලද හඳුනාගැනීමේ තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශ නොවන බවට රජය කරන ප්‍රකාශයන්හි කිසිදු පදනමක් නොමැත.

වර්ධනය වන සමාජ කෝපය ජාත්‍යන්තර ස්වභාවයක් ගන්නවා සේම, අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් ද එය මර්දනය කිරීමේ උත්සාහයේදී සම්බන්ධීකරණය වෙමින් සිටිති.

2024 දෙසැම්බර් මාසයේදී, සමාජ මාධ්‍ය තහනම සඳහා වූ නීති සම්පාදනය සම්මත වී දින කිහිපයක් ගතවෙද්දීම, ෆයිව් අයිස් (Five Eyes) ඔත්තු බැලීමේ ජාලය “තරුණ රැඩිකලීකරනයට” එරෙහිව අනතුරු ඇඟවීමේ වාර්තාවක් නිකුත් කළේය. ෆයිව් අයිස් එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවනු ලබන අතර එක්සත් රාජධානිය, කැනඩාව, ඕස්ට්‍රේලියාව සහ නවසීලන්තයෙන් සමන්විත වේ.

තරුණයින් “අන්තර්ජාලය හරහා හැදී වැඩී ඇති අතර තාක්‍ෂණික සූර වේ” යනුවෙන් වාර්තාව අනතුරු ඇඟවීය. ඔවුහු එවැනි වේදිකා  “තමන් සහ අන් අය තවදුරටත් රැඩිකල් කරන ප්‍රචණ්ඩකාරී අන්තවාදී අන්තර්ගතයන් නැරඹීමට සහ බෙදා හැරීමට” භාවිතා කරති. මෙම තර්ජනයට එරෙහිව “මුළු සමාජයේම” උත්සාහයකින් සටන් කළ යුතුව තිබුණි.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සහ යුරෝපීය රටවල් ද ඒ හා සමාන ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමට පියවර ගනිමින් සිටීම අවධාරණය කරන පරිදි වයස අවුරුදු 16 න් පහළ සමාජ මාධ්‍ය තහනම එම උත්සාහයේ කොටසක් බව පැහැදිලිය.

එම සන්දර්භය තුළ, “ප්‍රචණ්ඩ අන්තවාදය” පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීම් පැහැදිලි වංචාවකි. ට්‍රම්ප් අන්ත දක්ෂිනාංශික සහ නාසි බලවේග පවා බලමුලු ගැන්වීම හරහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පෙරලා දමමින් ෆැසිස්ට්වාදී ආඥාදායකත්වයක් ගොඩනැගීමට උත්සාහ කරමින් සිටී.

සමාජ මාධ්‍ය සමාගම් සංක්‍රමණික විරෝධී සහ වර්ගවාදී අන්තර්ගතයන් විස්තාරණය  කරන තරමට, එය දේශපාලන හා මාධ්‍ය සංස්ථාපිතය විසින් ෆැසිස්ට්වාදයේ පුළුල් ප්‍රවර්ධනය සදහා දරන  ව්‍යායාමයේ එක් සංරචකයක් වේ. ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ හිටපු සාමාජිකයෙකු වන ලොව ධනවත්ම මිනිසා වන එලොන් මස්ක් විසින් අන්ත-දක්ෂිණාංශික ප්‍රචාරණය සඳහා හොරණෑවක් බවට වැඩි වැඩියෙන් පරිවර්තනය කරන ලද X/Twitter මගින් මෙම සම්බන්ධතාවය නිරූපණය කෙරේ.

අන්තර්ජාල නිදහසට එල්ල කරන ප්‍රහාරය වාමාංශික විපක්ෂයට එරෙහි පුළුල් ප්‍රහාරයක කොටසකි.  “නීතියට සහ ආගමනය (පිළිබඳ නීති) බලාත්මක කිරීමට විරුද්ධවන්නන්; සමූහ සංක්‍රමණය සහ විවෘත දේශසීමා සඳහා පක්ෂ අන්තවාදී අදහස්” හෝ “ධනවාදයට එරෙහි” අදහස් දරන්නන්, “දේශීය ත්‍රස්තවාදීන්” ලෙස වර්ගීකරණය කරමින්, එක්සත් ජනපද නීතිපති පෑම් බොන්ඩි විසින් මෙම සතියේ නිකුත් කරන ලද සංදේශය ද ඊට ඇතුළත් ය.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් මර්දනය කිරීම සඳහා ට්‍රම්ප් වැනි විවෘතව ෆැසිස්ට් බලවේග පමණක් නොව සමස්ත දේශපාලන සංස්ථාපිතයම සම්බන්ධ වන බව,  වාරණය සඳහා ගෝලීය පූර්වාදර්ශයක් සකසමින් සිටින්නේ කම්කරු පක්ෂ ආණ්ඩුවක් විසින් බව යන කාරණයෙන් ප්‍රකාශ වේ.

රජයන් විසින් අන්තර්ජාලය පාලනය කිරීමට දිගු කලක් තිස්සේ දරන උත්සාහයන් මත එම පූර්වාදර්ශය ගොඩ නැගෙන අතර, අන්තර්ජාලය විප්ලවීය තර්ජනයක් ලෙස සලකනු ලබන්නේ, බලයේ කොරිඩෝර (කේන්ද්‍රස්ථාන) වලින් බැහැර සිටින්නන්ට තම අදහස් ප්‍රචාරය කිරීමට, සන්නිවේදනය කිරීමට සහ විරුද්ධත්වය සංවිධානය කිරීමට හැකියාව ලබා දෙන බැවිනි. 

2017 දී Google, රජයේ ආයතනවල නියෝගය පරිදි ක්‍රියා කරමින්, සෙවුම් ප්‍රතිඵලවල ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය සහ අනෙකුත් විකල්ප මාධ්‍ය මර්දනය කරමින්, ඒ වෙනුවට සංගතවල ප්‍රකාශනවලට ප්‍රමුඛත්වය දෙන නව ඇල්ගොරිතමයක් හඳුන්වාදීම මගින් ප්‍රධාන හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් සනිටුහන්  කෙරිණි.

ධනවාදයේ අර්බුදය එකී පියවරයන් ආරම්භ කළ කාලයට වඩා බෙහෙවින් ගැඹුරු ය. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ ප්‍රධාන බලවතුන්, ගාසා තීරයේ ජන සංහාරය වැනි අපරාධ පමණක් නොව, න්‍යෂ්ටික ලෝක යුද්ධ තර්ජනයක් ගෙනෙන රුසියාව සහ චීනය සමඟ ගැටුම් ද ඇතුළුව අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වමින් සිටිති. දේශීය වශයෙන්, ඔවුන් ප්‍රංශ විප්ලවයේ දින වල  සිට නොදුටු සමාජ අසමානතාවය ඒකාධිපති පියවරයන් හරහා ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටිති.

පුළුල් ලෙස පැතිරුණු (සමාජ) සතුරුකමක් සහ වැඩෙන ප්‍රතිරෝධයක් පවතී. ඕස්ට්‍රේලියාවේ සමාජ මාධ්‍ය තහනම හෙළා දකිමින් සහ එය නොබියව මග හරිමින් සිටින තරුණ ජනයාගේ විශාල සංඛ්‍යාවක් තුළ එය ප්‍රකාශ වී තිබේ. විරෝධතා, පාසල් වැඩවර්ජන සහ අනෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග සංවිධානය කළ යුතුය.

විකල්ප දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනයක් අවශ්‍ය වේ. වාරණය සහ අවසානයේ ඒකාධිපතිත්වයේ ධනවාදී වැඩසටහනට එරෙහිව සටන් කළ හැක්කේ සමස්ත දේශපාලන සංස්ථාපිතයෙන් ස්වාධීන වූ කම්කරු පන්තියේ මහජන ව්‍යාපාරයක් හරහා පමණි.

අන්තර්ජාල නිදහස සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සාකච්ඡාව සඳහා වන සටන, මර්දනකාරී ධනේශ්වර රාජ්‍ය උපකරණ විසුරුවා හැරීම සහ තාක්‍ෂණික සංස්ථා ඇතුළු සමාජයේ සියලුම ප්‍රධාන නිෂ්පාදන බලවේග කම්කරු පන්තියේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය සහ හිමිකාරිත්වය යටතේ ස්ථානගත කිරීමට වඩා අඩු දෙයක් නොවේ.

ඕස්ට්‍රේලියාවේ සමාජ මාධ්‍ය තහනම අන්තර්ජාල වාරණය සඳහා ගෝලීය පූර්වාදර්ශයක් සකසයි Read More »

Floods in Sri Lanka

දිට්වා සුළි කුණාටු ව්‍යසනයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ එන්පීපී ආණ්ඩුව හදිසි නීතිය පනවයි: කම්කරු පන්තියට අනතුරු ඇඟවීමක්

සංජය ජයසේකර විසිනි.

මෙම ලිපිය ඉංග්‍රීසි බසින් 2025 දෙසැම්බර් 02 දින thesocialist.lk හි පල විය. 

Sri Lanka Floods
2025 නොවැම්බර් 30 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ මුතූර් ප්‍රදේශයේ ඩිට්වා සුළි කුණාටුවෙන් ඇති වූ ගංවතුර

නොවැම්බර් 28 වන දින ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කරමින්, ඩිට්වා සුළි කුණාටුවෙන් සිදු වූ ව්‍යසනකාරී විනාශයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, දුෂ්ට මහජන ආරක්ෂක ආඥා පනත (PSO) ක්‍රියාත්මක කළේය. සුළි කුණාටුවෙන් අවම වශයෙන් ජීවිත 410 ක් අහිමි වී, 400 කට ආසන්න පිරිසක් තවමත් අතුරුදහන් වී ඇති අතර, එය 2017 න් මෙපිට ශ්‍රී ලංකාවේ වඩාත්ම මාරාන්තික ස්වාභාවික විපත සනිටුහන් කරයි. මිලියනයකට ආසන්න ජනතාවක් පීඩාවට පත්ව ඇති අතර, 180,000 කට වැඩි පිරිසක් රජය විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන ආරක්ෂක මධ්‍යස්ථානවල නවාතැන් ගෙන සිටිති.

නොවැම්බර් 29 වන දින ජාතිය අමතමින් ජනාධිපතිවරයා කළ කතාවේදී, ජාතිය නැවත ගොඩනැගීම සඳහා “එක්සත්” වන ලෙස සහ “සියලු පක්ෂ හා දේශපාලන වෙනස්කම් ඉවත ලන ලෙස” ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටිමින්, ජනතාවාදී වාගලංකාර කතා ප්‍රවේශමෙන් භාවිතා කළේය. හදිසි අවස්ථා රෙගුලාසි තනිකරම ආපදා කළමනාකරණය සඳහා වන පරිපාලන අවශ්‍යතාවක් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීමට ඔහු ප්‍රවේශම් විය. එහෙත් මෙම හදිසි බලතලවල පන්ති ස්වභාවය නොවරදවාම එය සඟවා ඇති තැනින් හෙළිදරව් වේ.

හදිසි අවස්ථා තත්ත්වය සමඟ ගැසට් කර ඇති හදිසි නීති රෙගුලාසි, ආපදා සහනවල අවශ්‍යතා වලට වඩා එපිට බොහෝ දුරට විහිදෙන පුළුල් බලතල ලබා දෙයි. “රාජ්‍ය නිලධාරීන් අතර අප්‍රසාදයබ් ඇති කිරීම” අපරාධකරණය කිරීම, “මහජන ආරක්ෂාවට, මහජන සාමයට හෝ ජනතාවගේබ්බ් ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය සැපයුම් හා සේවා නඩත්තු කිරීමට අගතිදාහක වන කාරණා අඩංගු වන දැන්වීම් කොළ, අත්පත්‍රිකා හෝ පත්‍රිකා ඇලවීම හෝ බෙදා හැරීම” තහනම් කිරීම සහ “මහජනයා බිය ගැන්විය හැකි හෝ මහජනයා කැලඹිය හැකි” “කටකතා හෝ අසත්‍ය ප්‍රකාශ” ලෙස සැලකෙන තොරතුරු මර්දනය කිරීම මෙයට ඇතුළත් වේ (18,19, 20 රෙගුලාසි). ශ්‍රී ලාංකික චින්තන පර්ශදයක් වන විකල්ප ප්‍රතිපත්ති කේන්ද්‍රය (CPA), එවැනි “පුළුල් රෙගුලාසි (නීත්‍යානුකූල සීමාවන් ඉක්මවා යන) මගින් ගමනාගමනයේ නිදහස, රැස්වීමේ, ප්‍රකාශනයේ සහ නිසි පටිපාටියේ මූලික අයිතිවාසිකම් ඇතුළු සිවිල් නිදහසට හානි කිරීමේ අවදානමක් ඇති බවට” අනතුරු ඇඟවීමක් කර තිබේ. 2005 ආපදා කළමනාකරණ පනත වැනි වඩා අඩුවෙන් දැඩි ආපදා කළමනාකරණය සඳහා නිශ්චිත නීති තිබියදීත් හදිසි නීති ක්‍රියාත්මක කර ඇති බව එය සඳහන් කරයි.

දිසානායක තම කතාවේදී සඳහන් නොකළ නමුත් කම්කරු පන්තිය තේරුම් ගත යුතු දෙය නම්, මෙම හදිසි බලතල වැඩ වර්ජන බිඳීම, කම්කරු පන්ති අරගලවලට එරෙහිව සන්නද්ධ හමුදා යෙදවීම, සහ “ජාතිය නැවත ගොඩනැගීම” මුවාවෙන් ම්ලේච්ඡ කප්පාදු පියවර පැනවීම සඳහා නීතිමය රාමුව සපයන බවයි. හදිසි නීති රෙගුලාසි යටතේ අත්‍යවශ්‍ය සේවා කොමසාරිස් ජනරාල්වරයෙකු පත් කිරීම හරියටම මෙම අභිප්‍රාය සංඥා කරයි.

මූලික ඇස්තමේන්තුවලට අනුව ගංවතුර, නායයෑම් සහ සුළං හේතුවෙන් ඇති වූ ආර්ථික හානිය ඩොලර් මිලියන 500 ඉක්මවන අතර එය 2022 ආර්ථික අර්බුදයෙන් තවමත් මිදී නැති රටක කෘෂිකර්මාන්තයට වඩාත්ම බලපා ඇත. විදේශ අමාත්‍යාංශය පෙන්වා දී ඇත්තේ නොවැම්බර් 28 වන විට කෘෂිකර්මාන්තය, වාරිමාර්ග වැව් සහ හානියට පත් ඇළ මාර්ග ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා රුපියල් බිලියන 31 ක් අවශ්‍ය බවයි. හානියට පත් මාර්ග, දුම්රිය මාර්ග, පාලම්, විදුලි සැපයුම් සහ රජයේ ගොඩනැගිලි අලුත්වැඩියා කිරීම සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා සැලකිය යුතු පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවනු ඇත. ගොවිබිම් හෙක්ටයාර 57,000 කට වඩා බලපෑමට ලක්ව ඇති අතර, ණය බරින් සහ වෙළඳපොළ යැපීමෙන් දැනටමත් අරගල කරමින් සිටින ග්‍රාමීය නිෂ්පාදකයින් විනාශකාරී ලෙස පීඩාවට පත්ව ඇත.

Floods in Sri Lanka
Towns inundated with flood water after cyclone Ditwah swept through the island. Mutur Central, November 30, 2025.

මෙම ව්‍යසනය සමාජයේ වඩාත්ම අවදානම් සහගත තත්වයන්හි සිටින ස්ථරවලට විශේෂයෙන් දරුණු ලෙස පහර දෙයි. ජලයෙන් යට වූ ගොවිබිම්, හානි වූ ගබඩා පහසුකම් සහ කපා දැමූ සැපයුම් මාර්ග ඉදිරි සතිවලදී බාණ්ඩ හිඟයක සහ මිල වැඩි වීමේ තර්ජනයක් මතු කරමින් ඉහළ යන ආහාර අනාරක්ෂිතභාවය පිළිබඳව බලධාරීන් අනතුරු අඟවා ඇත. කම්කරු පන්තියට සහ ග්‍රාමීය දුප්පතුන්ට, මෙය කුසගින්නේ සහ මන්දපෝෂණයේ අද්දරට තල්ලු කිරීමක් බවට පරිවර්තනය වේ–එය හුදෙක් ‘ස්වාභාවික’ ව්‍යසනයක නොව, දශක ගණනාවක් තිස්සේ පැවති නව ලිබරල් ප්‍රතිපත්තිය යටතේ කෘෂිකාර්මික යටිතල පහසුකම් සහ ආහාර සුරක්ෂිතතාව ක්‍රමානුකූලව නොසලකා හැරීමේ සෘජු ප්‍රතිවිපාකයකි.

ආණ්ඩුව මෙම අර්බුදයට මුහුණ දෙන්නේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) යකඩ කූඩුව තුළ සිර වී සිටියදීය. හිටපු අමාත්‍ය සහ දිවයිනේ රාජ්‍ය මූල්‍ය පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු කමිටුවේ සභාපති හර්ෂ ද සිල්වා සඳහන් කළ පරිදි, මූලික අභියෝගය පවතින්නේ “ශ්‍රී ලංකාව මත පනවා ඇති ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ මූල්‍ය සීමාවන් තුළ වැඩ කිරීම තුළ වන අතර එමඟින් ප්‍රාථමික වියදම් දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 13 කට සීමා වේ”. විශේෂයෙන් IMF වියදම් සීමාවන් සැලකිල්ලට ගත් විට, දිගු කාලීන නැවත ගොඩනැගීම සඳහා සැලකිය යුතු බාහිර ආයෝජන අවශ්‍ය වනු ඇත, ඔහු පවසා තිබේ.

වෛෂයික ආර්ථික යථාර්ථය මෙයයි:  පූර්වගාමී ආන්ඩුව විසින් සාකච්ඡා කරන ලද IMF ගිවිසුම පවත්වා ගැනීමට පොරොන්දු වූ NPP ආණ්ඩුවට, කම්කරු පන්තියේ ජීවන තත්වයන්ට තවදුරටත් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම හැර වෙනත් කිසිදු ක්‍රමයක් නොමැත. “ජාත්‍යන්තර ආධාර” සහ “විදෙස් ගත වූවන්ගෙන් සහ ශ්‍රී ලාංකික සමාගම්වලින් පරිත්‍යාග” සඳහා වන ඉල්ලීම්, රජයේ ඊළඟ ඉල්ලීමට පූර්විකාවකි: එනම්, රාජ්‍ය සේවකයින් ඔවුන්ගේ වැටුප්, ප්‍රතිලාභ සහ වැඩ කරන වේලාවන්ගෙන් “කැප කිරීම්” කිරීම යි.

මෙම ව්‍යසනය තනිකරම “ස්වාභාවික” සංසිද්ධියක් ලෙස තේරුම් ගත නොහැක. කාලගුණ විද්‍යාඥයින් සඳහන් කරන්නේ, ගෝලීය උණුසුම හා සම්බන්ධ ප්‍රවණතාවක් වන උණුසුම් වූ මුහුදු මතුපිට උෂ්ණත්වය හේතුවෙන් ඩිට්වාහි තීව්‍රතාවය ඇති වූ බවයි. ඉන්දුනීසියාව, තායිලන්තය, මැලේසියාව සහ අනෙකුත් අග්නිදිග ආසියානු රටවලට පහර දුන් විනාශකාරී සුළි සුළං සමඟ සමගාමීව ඩිට්වා සුළි කුණාටුව ශ්‍රී ලංකාවට හ්බලපෑ අතර, එය ආන්තික කාලගුණික සංසිද්ධි මගින් මෙහෙයවනු ලබන පුළුල් ව්‍යසනයක් ලෙස කලාපය පුරා මිලියන ගණනකට බලපෑවේය.

එවැනි ව්‍යසනයන් උත්සන්න වීම ගෝලීය ධනවාදය විසින් ස්වභාවධර්මය නිර්දය ලෙස සූරාකෑමේ සෘජු ප්‍රතිවිපාකයකි. දියුණු අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්–ප්‍රධාන වශයෙන්, එක්සත් ජනපදය, යුරෝපීය සංගමය සහ ජපානය–හරිතාගාර වායු විමෝචනය සඳහා අතිමහත් ලෙස අසමානුපාතික ඓතිහාසික වගකීම දරන නමුත් වඩාත්ම විනාශකාරී ප්‍රතිවිපාකවලට ගොදුරු වන්නේ ආසියාවේ, අප්‍රිකාවේ හා ලතින් ඇමරිකාවේ සහ එම අධිරාජ්‍යවාදයේ මධ්‍යස්ථානවල ම වැඩ කරන ජනතාවයි.

එපමණක් නොව, ශ්‍රී ලංකාව තුළම, දශක ගණනාවක් තිස්සේ නියාමනය නොකළ ධනවාදී සංවර්ධනය ස්වභාවික ගංවතුර බාධක ක්‍රමානුකූලව විනාශ කර, තෙත්බිම් ඉවත් කර, ප්‍රමාණවත් යටිතල පහසුකම් නොමැතිව ආපදාවන්ට ගොදුරු විය හැකි ප්‍රදේශවල අවදානමට ලක්විය හැකි ජනගහනය සංකේන්ද්‍රණය කර ඇත. අවදානම් කලාපවල සිටින අය වෙනත් ස්ථානයකට ගෙන යාමට හෝ දිගුකාලීන ආපදා සූදානම සඳහා අවශ්‍ය අරමුදල් වෙන් කිරීමට ආණ්ඩුව කිසිදු බැරෑරුම් උත්සාහයක් ගෙන නොමැත. බදුකරණය හරහා කම්කරු පන්තියෙන් ලබා ගන්නා සෑම රුපියලක්ම ගංවතුර පාලන පද්ධති, පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ යටිතල පහසුකම් හෝ දේශගුණික අනුවර්තන පියවරයන් සඳහා ආයෝජනය කිරීම වෙනුවට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන වෙත පොලී ආපසු ගෙවීම ඇතුළුව ණය සේවා සැපයීම සඳහා යොමු කරන ලදී.

ශ්‍රී ලංකාවේ කම්කරු පන්තිය හදිසි අවස්ථා ප්‍රකාශයට ප්‍රවේශ විය යුත්තේ ඓතිහාසික අත්දැකීම්වල සම්පූර්ණ බර සමඟිනි. එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ සිට ශ්‍රීලනිපය දක්වා, රාජපක්ෂගේ සිට වික්‍රමසිංහ දක්වා පෙර පැවති සෑම ආණ්ඩුවක්ම හදිසි අවස්ථා නීති භාවිතා කර ඇත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන් සැබෑ අර්බුද විසඳීමට නොව, කප්පාදු සහ සූරාකෑමට එරෙහිව කම්කරු පන්තියේ ප්‍රතිරෝධය මැඩපැවැත්වීම සඳහා ය.

බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලනයෙන් උරුම වූ සහ අනුප්‍රාප්තික ධනේශ්වර ආණ්ඩු යටතේ පරිපූර්ණ කරන ලද, පාලක පන්තියේ අවි ගබඩාවේ භයානක ආයුධවලින් එකක් වන මහජන ආරක්ෂක ආඥා පනත, වැඩ වර්ජන කුරිරු ලෙස මර්දනය කිරීම, කම්කරු ආරවුල් මිලිටරිකරණය කිරීම සහ සමාජ විරුද්ධත්වය අපරාධකරණය කිරීම සඳහා නීතිමය මෙවලම ලෙස සේවය කර ඇත. නොවැම්බර් 26 වන දින, PSO හි 12 වන වගන්තිය යටතේ ජනාධිපතිවරයා ශ්‍රී ලංකාව පුරා ‘මහජන සාමය’ පවත්වා ගැනීම සඳහා ත්‍රිවිධ හමුදා සාමාජිකයින් කැඳවූ අතර, එය ඔහුගේ සියලු පූර්වගාමීන් විසින් අනුගමනය කරන ලද පියවරකි. හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවයකින් තොරව ඇඳිරි නීතිය ප්‍රකාශ කිරීමට PSO ජනාධිපතිවරයාට බලය ලබා දෙයි. නොවැම්බර් 28 වන දින, අත්‍යවශ්‍ය මහජන සේවා පනතේ 2 වන වගන්තිය යටතේ ජනාධිපතිවරයා විසින් සේවාවන් කිහිපයක් අත්‍යවශ්‍ය මහජන සේවා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. මෙම නීතියේ විධිවිධාන ප්‍රවාහන, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපන සහ අනෙකුත් අංශවල සේවකයින්ට වැඩ වර්ජනය කිරීමේ මූලික අයිතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම වළක්වයි.

එන්පීපී ආණ්ඩුව, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ (ජේවීපී) සංස්ථාපිත-විරෝධී ජනතාවාදී වාගාලංකාරය තිබියදීත්, දැන් එම ධනේශ්වර රාජ්‍ය උපකරණයම පරිපාලනය කරමින්, එම පන්ති අවශ්‍යතාවලින්ම බැඳී, අධිරාජ්‍යවාදී මූල්‍ය පද්ධතියෙන්ම තල්ලු වෙන තැනට පත්ව ඇත. හදිසි අවස්ථා බලතල ඉල්ලා සිටීමේදී එය එහි පූර්වගාමීන්ගේ සමාන තර්කනය අනුගමනය කරයි: එනම්, ධනේශ්වර දේපළ සබඳතා ආරක්ෂා කිරීම සහ අධිරාජ්‍යවාදී නියෝග ක්‍රියාත්මක කිරීම මිනිස් ජීවිතවලට වඩා පරම ප්‍රමුඛතාවයක් ගනී.

සාම්ප්‍රදායික දක්ෂිණාංශික පක්ෂ මගින් හෝ NPP වැනි සුලු ධනේශ්වර ජනතාවාදයේ පක්ෂ මගින් නියෝජනය වන ධනේශ්වරය, ආරක්ෂිත ස්ථානවල ප්‍රමාණවත් නිවාස, විස්තීර්ණ ආපදා සූදානම, ආහාර සුරක්ෂිතතාව හෝ දේශගුණික ව්‍යසනයෙන් ආරක්ෂාව යන මුඛ්‍ය අවශ්‍යතා පවා සැපයීමට මූලික වශයෙන් අසමත් බව කම්කරු පන්තිය තේරුම් ගත යුතුය.

ශ්‍රී ලංකාවේ දිග හැරෙන ව්‍යසනය ධනවාදයේ ගෝලීය අර්බුදයේ ක්ෂුද්‍ර නිරූපණයකි. දේශගුණික විපත් උත්සන්න වන විට, සමාජ යටිතල පහසුකම් කප්පාදුව යටතේ බිඳ වැටෙන විට, අසමානතාවය අසභ්‍ය අනුපාතයන්ට ළඟා වන විට, ධනේශ්වර ජාතික රාජ්‍යය මානව පැවැත්ම සඳහා අවශ්‍ය ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සම්බන්ධීකරණය කිරීමට නොහැකි යල් පැන ගිය සහ ප්‍රතිගාමී ආයතනයක් ලෙස තමන්ව හෙළි කරයි.

හදිසි නීතියට එරෙහිව, IMF කප්පාදුවලට එරෙහිව, දේශගුණික ව්‍යසනයට එරෙහිව සටන් කිරීම, ධනේශ්වර පාර්ලිමේන්තුවාදයේ රාමුව තුළ හෝ දිසානායක විසින් කැඳවන ලද “ජාතික සමගිය” සඳහා ආයාචනා හරහා දියත් කළ නොහැක. ඒ සඳහා ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී වැඩපිළිවෙලක් මත කම්කරු පන්තියේ ස්වාධීන දේශපාලන බලමුලු ගැන්වීම අවශ්‍ය වේ.

මෙයින් අදහස් වන්නේ:

  • හදිසි නීතියට සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම්වලට ඇති සියලු සීමාවන්ට කොන්දේසි විරහිතව විරුද්ධ වීම
  • අහිමි වූ ජීවිත හා දේපළ හානි සඳහා සම්පූර්ණ වන්දි සහ යහපත් ජීවන තත්වයන් සහිතව නැවත පදිංචි කිරීම.
  • IMF විසින් පනවන ලද සියලුම කප්පාදු පියවර ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, පෙර පාලන තන්ත්‍රයන් යටතේ රැස් කරගත් විදේශ ණය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සහ අධිරාජ්‍යවාදයේ නියෝජිතයන් ලෙස ක්‍රියා කරන බැංකු සහ මූල්‍ය සමූහ සමාගම් වන්දි ගෙවීමකින් තොරව අත්පත් කර ගැනීම.
  • ධනපති පන්තිය විසින් රැස්කරගෙන ඇති ධනය අත්පත් කර ගැනීමෙන් අරමුදල් සපයනු ලබන දේශගුණික අනුවර්තන යටිතල පහසුකම් සඳහා දැවැන්ත රාජ්‍ය ආයෝජන.
  • තවදුරටත් කප්පාදු පියවර ඉල්ලා සිටින අධිරාජ්‍යවාදී “ආධාර” වැඩසටහන් නොව, කම්කරුවන්ගේ පාලනය යටතේ දේශගුණික විපත්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධීකරණය
  • ස්වාධීන සහන සේවා කටයුතු සංවිධානය කිරීම සහ හදිසි නීතියට එරෙහි ප්‍රතිරෝධය දැක්වීම සඳහා සේවා ස්ථාන, අසල්වැසි ප්‍රදේශ සහ ගම්මානවල ක්‍රියාකාරී කමිටු ගොඩනැගීම.

විකල්පය පැහැදිලිය: එක්කෝ කම්කරු පන්තිය ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී විප්ලවය හරහා ධනවාදයේ සහ අධිරාජ්‍යවාදයේ සිරගෙයින් මිදිය යුතුය, නැතහොත් උත්සන්න වන වෙළඳ යුද්ධය, දේශගුණික ව්‍යසනය, මිලිටරිකරණය වූ මර්දනය, සමාජ බිඳවැටීම සහ න්‍යෂ්ටික යුද්ධය මගින් සලකුණු කරන ලද ම්ලේච්ඡත්වයට ඇද වැටීමකට මානව වර්ගයා මුහුණ දිය යුතුය.

ඩිට්වා සුළි කුණාටුවේ අත්දැකීම ශ්‍රී ලාංකික කම්කරු පන්තියේ දේශපාලන පිබිදීම සඳහා උත්ප්‍රේරකයක් ලෙස සේවය කළ යුතුය. මෙම ව්‍යසනය, එන්පීපී/ජේවීපී ජනතාවාදය (populism) ඇතුළු ධනේශ්වර පාලනයේ සියලු ප්‍රභේදවල බංකොලොත්භාවය අනුකම්පා විරහිතව පැහැදිලි කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ, දකුණු ආසියාවේ සහ ජාත්‍යන්තරව ධනවාදය විප්ලවීය ලෙස පෙරලා දමා කම්කරු බලය ස්ථාපිත කිරීම හරහා පමණක්, දේශගුණික විපර්යාස සහ අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධයේ ද්විත්ව ව්‍යසනයන්ට එරෙහිව මානව වර්ගයාට තම අනාගතය සුරක්ෂිත කර ගත හැකිය. මේ සඳහා, ප්‍රථමයෙන් සහ ප්‍රධාන වශයෙන්, සමාජවාදී විප්ලවයේ ලෝක පක්ෂය වන හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව (හජාජාක) ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වේ.

දිට්වා සුළි කුණාටු ව්‍යසනයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ එන්පීපී ආණ්ඩුව හදිසි නීතිය පනවයි: කම්කරු පන්තියට අනතුරු ඇඟවීමක් Read More »

Floods in Sri Lanka

Sri Lanka NPP government imposes Emergency Laws following Cyclone Ditwah disaster: A warning to the working class

By Sanjaya Jayasekera.

Sri Lanka floods
Floods caused by Cyclone Ditwah in Mutur Central, Sri Lanka, November 30, 2025

President Anura Kumara Dissanayake declared a state of emergency on November 28, invoking the draconian Public Security Ordinance (PSO) in response to the catastrophic devastation wrought by Cyclone Ditwah. The cyclone has claimed at least 410 lives, with nearly 400 people still missing, marking Sri Lanka’s deadliest natural disaster since 2017. Nearly one million people have been affected, with over 180,000 sheltering in government-run safety centers.

The president’s address to the nation  on November 29 carefully employed populist rhetoric, calling upon the people to “unite” and “  shed all party and political differences” in rebuilding the nation. He was careful to present the emergency measures as purely administrative necessities for disaster management. Yet the class character of these emergency powers reveals itself unmistakably in the fine print.

The Emergency Regulations gazetted alongside the state of emergency grant sweeping powers that extend far beyond disaster relief. These include provisions criminalizing “causing disaffection among public officers,” prohibiting “affixing or distributing posters, handbills or leaflets which are prejudicial to public security, public order or the maintenance of supplies and services essential to the life of the community”, and suppressing information deemed to constitute “rumours or false statements” that might cause “public alarm”. The Centre for Policy Alternatives, a Sri Lankan think tank, has raised alarm that such “overbroad regulations risk undermining civil liberties, including fundamental rights of freedom of movement, assembly, expression, and due process”. It notes that emergency laws have been put in place in spite of less-severe but specific laws available for disaster management like the Disaster Management Act of 2005.

What Dissanayake did not mention in his address—but what the working class must understand—is that these emergency powers provide the legal framework for strike-breaking, the deployment of armed forces against working class struggles, and the imposition of savage austerity measures under the guise of “national reconstruction.” The appointment of a Commissioner-General of Essential Services under the Emergency Regulations signals precisely this intention.

Preliminary estimates place economic damage due to floods, landslides and wind at over $500 million, hitting agriculture hardest in a nation still reeling from the 2022 economic crisis. The Foreign Ministry has indicated that Rs. 31 billion is required as of November 28 for restoration of agriculture, irrigation tanks, and damaged canals. Repairing and reconstruction of damaged roads, railway tracks, bridges, electrical supplies, and government buildings will cause significant costs. More than 57,000 hectares of farmland have been affected, devastating rural producers already struggling under the weight of debt and market dependency.

Floods in Sri Lanka
Towns inundated with flood water after cyclone Ditwah swept through the island. Mutur Central, November 30, 2025.

The catastrophe strikes at the most vulnerable layers of society with particular ferocity. Authorities have warned of rising food insecurity, as submerged farmland, damaged storage facilities and severed supply routes threaten shortages and price increases in the weeks ahead. For the working class and rural poor, this translates into imminent hunger and malnutrition—a direct consequence not merely of ‘natural’ disaster, but of the systematic neglect of agricultural infrastructure and food security under decades of neoliberal policy.

The government confronts this crisis while imprisoned within the iron cage of the International Monetary Fund program. As noted by former minister and Chairman of the island’s Parliamentary Committee on Public Finance, Harsha de Silva, the fundamental challenge lies in “working within the fiscal limits of the International Monetary Fund (IMF) programme imposed on Sri Lanka, which caps primary expenditure at 13 per cent of GDP”. Substantial external investments will be necessary for long-term rebuilding, particularly given IMF expenditure constraints, he has said.

This is the objective economic reality: the NPP government, having pledged to maintain the IMF agreement negotiated by its predecessor, possesses no means to address the disaster except through further attacks on the living standards of the working class. The calls for “international aid” and “donations from expatriates and Sri Lankan companies” are a prelude to the next calling by the government: “dedication “ from public employees from their salaries, benefits and working hours. 

The disaster itself cannot be understood as a purely “natural” phenomenon. Meteorologists note that Ditwah’s intensification was fueled by warm sea surface temperatures, a trend linked to global warming. Cyclone Ditwah struck Sri Lanka simultaneously with devastating cyclones battering Indonesia, Thailand, Malaysia, and other Southeast Asian nations, affecting millions across the region in what constitutes a broader catastrophe driven by extreme weather phenomena.

The intensification of such disasters is the direct consequence of global capitalism’s relentless exploitation of nature. The advanced imperialist powers—principally the United States, European Union, and Japan—bear overwhelmingly disproportionate historical responsibility for greenhouse gas emissions, yet it is the working masses of Asia, Africa, and Latin America and in the same centers of  imperialism who suffer the most catastrophic consequences. 

Moreover, within Sri Lanka itself, decades of unregulated capitalist development have systematically destroyed natural flood barriers, eliminated wetlands, and concentrated vulnerable populations in disaster-prone areas without adequate infrastructure. The government has made no serious effort to relocate those in danger zones or allocate necessary funds for long-term disaster preparedness. Every rupee extracted from the working class through taxation was funneled toward debt servicing including interest repayment to international financial institutions rather than invested in flood control systems, early warning infrastructure, or climate adaptation measures.

The working class of Sri Lanka must approach the declaration of emergency with the full weight of historical experience. Every previous government—from the UNP to the SLFP, from Rajapaksa to Wickremesinghe—has employed states of emergency not primarily to address genuine crises, but to suppress working class resistance to austerity and exploitation.

The Public Security Ordinance, one of the dangerous weapons of the arsenal of the ruling class, inherited from British colonial rule and perfected under successive bourgeois governments, has served as the legal instrument for the brutal suppression of strikes, the militarization of labor disputes, and the criminalization of social opposition. On November 26, the President under Section 12 of the PSO called out all the members of the three armed forces for the purpose of maintenance of ‘public order’ all over Sri Lanka, a move resorted to by all his predecessors. PSO grants the President the power to declare curfew without the need to declare a state of emergency.  On November 28, the President also declared several services as essential public services in terms of Section 2 of the Essential Public Services Act. The provisions of this law prevent workers in transport, health, education, and other sectors from exercising their fundamental right to strike.

The NPP government, despite the anti-establishment populist rhetoric of Janatha Vimukthi Peramuna (JVP), now finds itself administering the same capitalist state apparatus, bound by the same class interests, compelled by the same imperialist financial architecture. Its invocation of emergency powers follows the identical logic of its predecessors: the defense of capitalist property relations and implementation of imperialist dictates takes absolute priority over human life.

The working class must understand that the bourgeoisie—whether represented by traditional right-wing parties or by parties of petty-bourgeois populism like the NPP—is fundamentally incapable of providing even the basic necessities of a decent life: adequate housing in safe locations, comprehensive disaster preparedness, food security, or protection from climate catastrophe.

The disaster unfolding in Sri Lanka is a microcosm of the global crisis of capitalism. As climate disasters intensify, as social infrastructure crumbles under austerity, as inequality reaches obscene proportions, the bourgeois nation-state reveals itself as an obsolete and reactionary institution, incapable of coordinating the international cooperation necessary for human survival.

The fight against emergency rule, against IMF austerity, against climate catastrophe, cannot be waged within the framework of bourgeois parliamentarism or through appeals to the “national unity” invoked by Dissanayake. It requires the independent political mobilization of the working class on an international socialist program.

This means:

  • Unconditional opposition to the state of emergency and all restrictions on democratic rights
  • Full compensation for the lives lost and property damaged and resettlement with decent living conditions
  • Rejection of all IMF-imposed austerity measures and repudiation of external debt accumulated under previous regimes, and expropriation of Banks and financial conglomerates that act as agents of imperialism, without compensation.
  • Massive public investment in climate adaptation infrastructure, funded by the expropriation of the wealth hoarded by the capitalist class
  • International coordination of climate disaster response under workers’ control, not imperialist “aid” programs that calls for further austerity
  • The building of action committees in workplaces, neighborhoods, and villages to organize independent relief efforts and resistance to emergency rule

The alternative is clear: either the working class breaks free from the prison of capitalism and imperialism through international socialist revolution, or humanity faces a descent into barbarism marked by escalating trade war, climate catastrophe, militarized repression, social collapse and nuclear war.

The experience of Cyclone Ditwah must serve as a catalyst for the political awakening of the Sri Lankan working class. The disaster exposes with pitiless clarity the bankruptcy of all variants of bourgeois rule, including that of NPP/JVP populism. Only through the revolutionary overthrow of capitalism and the establishment of workers’ power—in Sri Lanka, South Asia and internationally—can humanity secure its future against the twin catastrophes of climate change and imperialist war. This requires, first and foremost, the building of the world party of the socialist revolution, the International Committee of the Fourth International (ICFI). 

Sri Lanka NPP government imposes Emergency Laws following Cyclone Ditwah disaster: A warning to the working class Read More »

Socialism Adi

World Socialist Web Site to launch Socialism AI

By WSWS Reporter.

This article was originally published in the World Socialist Web Site on the 24 November 2025.

At two major public meetings over the past week—in Berlin on November 18 and London on November 22—David North, chairperson of the World Socialist Web SiteInternational Editorial Board, delivered lectures analyzing the deepening crisis of American capitalism and the Trump administration’s drive toward dictatorship. Both meetings drew over 100 attendees, demonstrating the widespread concern over the threat of fascism under Trump and his counterparts internationally.

Most significantly, North used both occasions to announce the imminent launch of Socialism AI, a revolutionary tool that will harness artificial intelligence for the development of socialist consciousness in the international working class.

In his concluding remarks at the Berlin meeting, held at Humboldt University, North explained the transformative potential of Socialism AI, stating:

The vast pedagogical potential of AI, combined with the revolutionary perspectives of scientific socialism, opens unprecedented possibilities. The consciousness of the working class, the understanding of the objective conditions of capitalist crisis, the clarification of the path to working class power—all of this can be spread on a scale that previous generations could scarcely have imagined.

Drawing a profound historical parallel, North continued:

Just as Diderot’s Encyclopedia in the eighteenth century became an instrument of enlightenment that contributed to the French Revolution by making knowledge available to masses of people who had been kept in ignorance, so artificial intelligence—properly developed and democratically controlled, utilized by the revolutionary Marxist-Trotskyist party and placed in the service of the working class rather than capitalist profit—can become an instrument of socialist consciousness and liberation.

North then formally announced Socialism AI, saying:

I am pleased to announce today that the International Committee has taken measures to harness the power of AI for the purposes and interests of the working class movement. Within a few weeks, we will be releasing Socialism AI, a revolutionary application of augmented intelligence to the development of socialist consciousness and the organizational capacity of the international working class. It is a chatbot which will enable users to pose political, historical, social questions, problems of organization and technical initiative, and receive a response which draws on the vast archive of Marxist thought. First and foremost, the archive of the World Socialist Web Site itself, which encompasses well over 100,000 articles.

North stressed that Socialism AI “will not be programmed as the existing chatbots are to provide an answer which has been conditioned by the establishment media.” Rather, “It will provide an accurate, thoroughly researched reply to critical issues which arise in the day to day struggles of the working class. It will answer questions posed by intellectuals, students, youth on a vast range of questions, and will give answers which reflect and express the interests of the working class.”

Drawing parallels between the launching of Socialism AI and the World Socialist Web Site in 1998, North stated: 

This is not a minor technical project. Some 28 years ago, when the internet was first coming into existence, we understood the power of this new technology, and we were the first left-wing tendency to actually make the shift from a written newspaper to the internet. We founded the World Socialist Web Site… We understood the implications of this technology and acted upon it, and this was critical for the development of the revolutionary movement. We understand the power of AI, both its reactionary but also its revolutionary potential. We are acting on the latter. I am convinced that in the weeks and months ahead, and certainly in the years ahead, all of you will be using it. And thousands, tens of thousands, hundreds of thousands and millions of workers will utilize this powerful instrument as a means of education, social education, political education, cultural education. It will be used not in one language, but in dozens of languages.

North concluded:

This application of the most advanced productive forces to the transformation of consciousness has vast significance. It makes available instantly and globally the theoretical resources, the historical analysis, the programmatic clarity necessary for the working class to understand its historic mission and seize power.

The announcement of Socialism AI came at the conclusion of an extensive lecture addressing the fundamental question: “Where is America going?” North opened by noting that most people would respond, “To hell”—a judgment he acknowledged as largely justified given the accelerating political crisis.

Drawing on Marx’s description of France’s financial aristocracy as the “lumpenproletariat on the heights of bourgeois society,” North characterized the contemporary American ruling class as “a super-Mafia at the summit of capitalist society, flaunting crime and perversion while ordinary people pay the cost in misery and blood.”

North presented extensive data documenting the unprecedented concentration of wealth in the United States. Trump’s cabinet and top appointees possess a collective net worth exceeding $60 billion, with sixteen of his twenty-five wealthiest appointees ranking among the 813 billionaires in a nation of 341 million people—placing them in the top 0.0001 percent. “This is not symbolic representation,” North stated. “It is direct rule by the oligarchy.”

The lectures traced the historical roots of the crisis to the collapse of the Bretton Woods system in 1971 and the subsequent financialization of the American economy. North documented how the total value of publicly traded US stocks now exceeds 220 percent of annual economic output—more than double the GDP—compared to just 80 percent in 1971. This represents an economy increasingly detached from real production and built on “fictitious capital.”

North argued that moral outrage alone cannot provide the foundation for revolutionary struggle. What is required is a scientific understanding of capitalism’s contradictions, particularly Marx’s law of the decline in the rate of profit. The current frenzy of investment in artificial intelligence under capitalism, while appearing to promise increased profitability through mass layoffs, will in fact accelerate the systemic decline in the rate of profit by further reducing the source of surplus value—living labor.

North concluded with a powerful metaphor: 

The world in which we live is like a sleeping volcano upon whose slopes civilization builds its monuments, establishes its institutions, and organizes its daily life. For periods of time, the volcano appears dormant. But beneath the surface, immense pressures accumulate. The magma rises. The tremors intensify. And finally, the eruption comes with catastrophic force, transforming the landscape entirely.

He continued: 

The eruption of class struggle in the United States will destroy the rotting structures of capitalism but will also open the possibility for a new world. From the depths of social oppression will arise a force greater than any army or corporation—the collective power of a class that produces all wealth yet owns nothing. When that force acts consciously, guided by scientific socialism and the analysis of objective reality, it will sweep away the barriers of nationality and ethnicity and unite humanity in a common struggle for liberation.

Following both lectures in Berlin and London, animated discussions took place, with many attendees leaving their contact information and purchasing books at the literature tables.

Both meetings reflected growing interest among workers, students, and youth in a genuine socialist alternative to the escalating crises of capitalism, dictatorship, and imperialist war. The announcement of Socialism AI was received with great enthusiasm as a tool that can democratize access to Marxist theory and historical analysis on an unprecedented scale.

In the coming days, the WSWS will post the full video recording of the London lecture.

World Socialist Web Site to launch Socialism AI Read More »

IMG 0544

ඔක්ස්ෆෑම්: 2020 සිට ඇමරිකානු බිලියනපතියන් 10 දෙනෙකුගේ ධනය 6 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 නොවැම්බර් 04 දින ‘Oxfam: 10 US billionaires have had their wealth increase 6-fold since 2020යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

සඳුදා, ඔක්ස්ෆෑම් පර්‍යේශන ආයතනය, එක්සත් ජනපදයේ සමාජ අසමානතාවයේ වර්ධනය පිළිබඳ “අසමාන්‍ය: නව ඇමරිකානු කතිපයාධිකාරයක නැගීම” යන මාතෘකාව යටතේ වාර්තාවක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.

“පසුගිය වසර සංකේන්ද්‍රිත ධනය හා බලය මගින් නොමැකෙන ලෙස හැඩගස්වා ඇති” බව වාර්තාව සඳහන් කරයි. පසුගිය මාස 12 තුළ පමණක්, එක්සත් ජනපදයේ ධනවත්ම බිලියනපතියන් 10 දෙනා ආසන්න වශයෙන් තවත් ඩොලර් බිලියන 700  කින් ධනවත් වූ බව පෙන්වන දත්ත එය උපුටා දක්වයි. මෙම කාලය තුළ ඔවුන්ගේ ධනය ඩොලර් ට්‍රිලියන 1.79 සිට ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.5 දක්වා සියයට 40 කින් විශ්මයජනක ලෙස වර්ධනය විය.

Billionaire
පසුගිය වසරේදී බිලියනපතියන් දස දෙනෙකු ඩොලර් බිලියන 728 කින් ධනය වැඩි කරගෙන ඇත.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව ප්‍රකාශයට පත් කිරීම සිදු වූයේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ඇමරිකානු පවුල් දස මිලියන ගණනකට ආහාර මුද්දර ප්‍රතිලාභ කප්පාදු කිරීමෙන් දිනකට පසුවය. මෙය සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ධවල මන්දිරයේ දැවැන්ත උත්සව ශාලාවක් ගොඩනඟා ගැනීමට ඉදිරියට යද්දී සහ ඔහුගේ බිලියනපති මිතුරන් ඔවුන් සඳහාම සති අන්තයේ ඔහුගේ මාර්-ඒ-ලාගෝ නිවාඩු නිකේතනයේදී “ග්‍රේට් ගැට්ස්බි” තේමාවෙන් යුත් සාදයක් පැවැත්වූ අවස්ථාවේදීය.

ධවල මන්දිරය බල ආසනය ලෙස තබාගෙන සිටින පරපෝෂී කතිපයාධිකාරිත්වයක්  විසින් එක්සත් ජනපදය මත ආධිපත්‍යය දැරීම සැමට දැකගත හැකි පරිදි ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.

නමුත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව පැහැදිලි කරන්නේ ට්‍රම්ප් යටතේ සිදු කෙරෙන ධනය ඉහළට යලි බෙදා හැරීම කෙතරම් ප්‍රචණ්ඩකාරී වුවත්, එය දශක ගණනාවක් තිස්සේ පක්ෂ දෙකම [රිපබ්ලිකන් හා ඩිමොක්‍රටික්] විසින් ක්‍රියාත්මක කරන ලද කප්පාදු සහ සංගත-ගැති ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රතිඵලයක් බවයි. වාර්තාව ප්‍රකාශ කරන පරිදි, “කතාව 2025 දී ආරම්භ නොවේ.”

ඇමරිකාවේ ධනවත්ම මිනිසුන් 10 දෙනා වෙත හැරෙමින් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කරන්නේ, “2020 සිට ඔවුන්ගේ උද්ධමනයට ගැලපූ ධනය 526% කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.” වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, 2020 මාර්තු සිට වර්තමානය දක්වා, මෙම පුද්ගලයින් 10 දෙනාගේ ධනය සාමූහිකව හය ගුණයකින් වැඩි විය.

2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 33 ක් වූ එලොන් මස්ක්ගේ ධනය එතැන් සිට එය 14 ගුණයක වැඩිවීමකින් ඩොලර් බිලියන 469 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබීම මේ සඳහා උදාහරණයක්.

ලැයිස්තුවේ දෙවන ස්ථානයේ සිටින ලැරී එලිසන්ගේ ධනය 2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 54 සිට ඩොලර් බිලියන 323 දක්වා හය ගුණයකින් වැඩි විය. ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටින ජෙෆ් බෙසොස්ගේ ධනය 2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 126 සිට අද වන විට ඩොලර් බිලියන 265 දක්වා වැඩි විය.

Wealth
එක්සත් ජනපදයේ ජාතික ධනය බෙදී යෑම

වෝල් වීදියේ කොටස් වටිනාකම්වල අඛණ්ඩ සමපේක්ෂන වර්ධනයක් මගින් ධනයේ වැඩිවීම සිදු වේ. ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කළේ, “2025 දී, ෆෙඩරල් මහ බැංකව 1989 දී දත්ත ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ආරම්භ කළ දා සිට, ඉහළම සියයට 0.1 සතු වත්කම්වල කොටස වාර්තාගත ඉහළම අගයට (12.6%)  ළඟා වූ අතර, කොටස් වෙළඳපොලේ ඔවුන්ගේ කොටස ද (24%) ද එසේම විය.”

1989 දී, ඉහළම කුටුම්භ සියයට 0.1 ක් ධනයෙන් සියයට 8.6 ක් පාලනය කළ අතර, අද එය සියයට 13.9 කි. ඊට වෙනස්ව, ඇමරිකානු සමාජයේ පහළම සියයට 50 විසින් පාලනය කරන ලද ධනයේ කොටස 1989 දී සියයට 3.5 සිට අද සියයට 2.5 දක්වා පහත වැටී ඇත.

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ඇමරිකානු කුටුම්භවලින් ඉහළම සියයට 0.1, එනම් පුද්ගලයින් 100,000 කට වඩා යන්තම් වැඩි ප්‍රමාණයක්, සමාජයේ පහළම ස්ථානයේ සිටින කුටුම්භ මිලියන 64 ට  [ආසන්න වශයෙන් මුලු ජනගහනයෙන් අඩකට] වඩා හය ගුණයක ධනයක් පාලනය කරති.

ඇත්ත වශයෙන්ම, තෝමස් පිකෙටි සහ එමානුවෙල් සායෙස්ගේ සංඛ්‍යාලේඛන උපුටා දක්වමින් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කරන්නේ, “ධනවත්ම 0.0001% පිරිස එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ ආන්තික අසමානතාවයෙන් අර්ථ දක්වා ඇති යුගයක් වන ස්වර්ණමය යුගයට (Gilded Age) වඩා ධනයෙන් වැඩි කොටසක් පාලනය කරන” බවයි.

“ධනවත්ම 1% පිරිස කොටස් වෙළඳපොළෙන් අඩක් (49.9%) හිමිකර ගන්නා අතර, එක්සත් ජනපදයේ පහළ භාගය කොටස් වෙළඳපොළෙන් 1.1% ක් පමණක් හිමිකර ගනී,” යනුවෙන් වාර්තාව තවදුරටත් දක්වයි.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සමාජ අසමානතාවය දැවැන්ත ලෙස ප්‍රසාරණය කරන ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටින බවට වාර්තාව නිවැරදිව අනතුරු අඟවයි. “ට්‍රම්ප් පරිපාලනය–බොහෝ දුරට කොංග්‍රසයේ රිපබ්ලිකන් පක්ෂයේ සහාය ඇතිව–කම්කරු පන්තික පවුල්වලට අනවරත ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට සහ ධනවතුන් සහ තමන්ට හොඳින් සම්බන්ධ වූවන් පොහොසත් කිරීමට තනතුරේ බලය භාවිතා කිරීමට විශ්මයජනක වේගයකින් සහ පරිමාණයකින් පියවර ගෙන ඇති” බවට එය අනතුරු අඟවයි.

“මෑතකදී සම්මත කරන ලද One Big Beautiful Bill Act (OBBBA) මගින් 2027 දී ඉහළම ආදායම් ලබන 0.1% ක බදු බිල ඇස්තමේන්තුගත ඩොලර් 311,000 කින් අඩු කරනු ඇති අතර, වාර්ෂිකව ඩොලර් 15,000 ට අඩු ආදායමක් උපයන අඩුම ආදායම් ලබන කුටුම්භ බදු වැඩිවීම්වලට මුහුණ දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ,” යනුවෙන් ඔක්ස්ෆෑම් සඳහන් කරයි.

නමුත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව පැහැදිලි කරන පරිදි, දශක ගණනාවක් තිස්සේ සිදුවෙමින් පැවති ක්‍රියාවලීන්හි පෙර නොවූ විරූ වේගයකින් වේගවත් වීමක් ට්‍රම්ප් පරිපාලනය  සනිටුහන් කරයි. “ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් අසමානතාවය තෝරාගෙන ඇති අතර, එම තේරීම්වලට ද්විපාර්ශ්වික සහයෝගය ලැබී තිබේ,” යැයි අධ්‍යයනයේ කතුවරිය වන රෙබෙකා රිඩෙල්, ගාඩියන්  ට පැවසුවාය. “බදු සහ සමාජ ආරක්ෂණ ජාලය කප්පාදු කිරීමේ සිට කම්කරු ගැටළු සහ ඉන් ඔබ්බට පසුගිය වසර 40 තුළ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සැබවින්ම දෙපාර්ශවයේම සහාය ලැබුණි.”

මෙම තක්සේරුව සත්‍යයකි. නමුත් වාර්තාව ගැටගැසී පැටලී ඇත්තේ මෙහිදීය. දේශපාලන පක්ෂ දෙකම යටතේ දශක ගණනාවක් තිස්සේ සමාජ අසමානතාවයේ වැඩිවීම සිදුවී ඇති බව අධ්‍යයනයේ කතුවරයා නිවැරදිව පෙන්වා දෙයි. නමුත් වාර්තාව පහත සඳහන් ප්‍රකාශය කිරීම සඳහා ඉදිරියට යයි:

දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම, අඩු වැටුප් ලබන සේවකයින් සඳහා වැඩිදියුණු කළ වැටුප් සහ පවුල්වල සාක්කුවලට මුදල් නැවත ලබා දෙන ශක්තිමත් වෙළෙඳ-ඒකාධිකාර විරෝධී ක්‍රියාමාර්ග (antitrust action) වැනි බයිඩන් පරිපාලනය තුළ ලබා ගත් ජයග්‍රහණ, ජනතාවගේ ජීවිත වැඩිදියුණු කරන ප්‍රතිපත්ති වෙනසක් ලබා ගැනීම සඳහා සංවිධානය වීමේ සැබෑ විභවය පෙන්නුම් කළේය.

10richest
බයිඩන් යටතේ ධනවත්ම එජ බිලියනපතියන් දස දෙනා තම ධනය දෙගුණයක් කරගති

වාර්තාවේම සොයාගැනීම් වලට මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම පටහැනි වේ. බයිඩන් පරිපාලනය යටතේ මූල්‍ය කතිපයාධිකාරීන් විසින් පාලනය කරන ලද ධනයේ කොටස ඉහළ ගිය ප්‍රමාණය දෙවැනි වන්නේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය යටතේ ඉහළ ගිය පමණට පමණි. ඇමරිකාවේ ධනවත්ම පුද්ගලයින් 10 දෙනාගේ ඒකාබද්ධ ධනය, 2021 ජනවාරි මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 976 සිට 2025 ජනවාරි මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 1,991 දක්වා දෙගුණ විය. මෙම කාලය තුළ, ජාතික ආදායමෙන් ශ්‍රමයේ කොටස සර්වකාලීන අවම මට්ටමකට පහත වැටුණි.

Labor share
ජාතික ආදායමෙන් ශ්‍රමයේ කොටස


බයිඩන් යටතේ ඇමරිකානු දරුවන්ගේ ආහාර අනාරක්ෂිතතා අනුපාතය සියයට 13 සිට සියයට 19 දක්වා වැඩි විය. ඔහුගේ පරිපාලනයේ අවසාන වසර වන විට, එක්සත් ජනපද නිවාස හා නාගරික සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුව සිය වාර්ෂික වාර්තාව “එක් රාත්‍රියක නිවාස නොමැතිකම අත්විඳින පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාව 2024 දී මෙතෙක් වාර්තා වූ ඉහළම අගය ගත්තේය” යි අවධරණය කළේය. 

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, බයිඩන් පරිපාලනය කම්කරු පන්තියට ව්‍යසනයක් වූ අතර මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයට සරු ලාභ ගෙන දෙන්නක් විය.

Food insecurity
ආහාර අනාරක්ෂිත පවුල්වල ජීවත්වන එජ දරුවන් ප්‍රතිශතය

වාර්තාවේ පෙරවදන ලියා ඇත්තේ ඩිමොක්‍රටික් සෙනෙට් සභික එලිසබෙත් වොරන් විසිනි. ඇය ප්‍රකාශ කරන්නේ “ඉහළම සිටින අයට හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන සහ අනෙක් සියල්ලන් ඔවුන්ගේ නියපොතු වලින් එල්ලී සිටින ආර්ථිකයක් … හිතාමතා ගත් ප්‍රතිපත්ති තේරීම් හරහා සිදු වූ” බවයි.

එහෙත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාවේ ලේඛනගත කර ඇති සමාජ අසමානතාවයේ වැඩිවීමේ විශාල කොටසක්, ඇය අනුමත කළ සහ,  ඇය නැවත නැවතත් සහ ව්‍යතිරේකයකින් තොරව ආරක්ෂා කළ පරිපාලනයක් යටතේ සිදු වූයේ කෙසේදැයි ඇය පැහැදිලි නොකරයි.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාවේ ප්‍රධාන වචනවල සඳහන් නොවී ඇත්තේ එක් වචනයකි: ධනවාදය. එහි මූලික රාමුව වන්නේ සමාජ අසමානතාවයේ වර්ධනය ප්‍රතිපත්තිමය තේරීමක් පමණක් බවත්, වර්තමාන සමාජ රාමුව තුළ තවත් තේරීමක් ඒ තරම්ම පහසුවෙන් අනුගමනය කළ හැකි බවත් තර්ක කිරීමයි.

කෙසේ වෙතත්, යථාර්ථයේ දී, ඩිමොක්‍රටික් සහ රිපබ්ලිකන් යන දෙපාර්ශවය යටතේම සමාජ අසමානතාවයේ අඛණ්ඩ වර්ධනය, ධනේශ්වර ක්‍රමයේ මූලික ලක්ෂණයකි. වසර 150 කට පෙර කාල් මාක්ස් පැහැදිලි කළ පරිදි, “එක් ධ්‍රැවයක ධනය සමුච්චය වීම යනු … ඒ සමඟම ප්‍රතිවිරුද්ධ ධ්‍රැවයේ, එනම්, ප්‍රාග්ධනයේ ස්වරූපයෙන් තමන්ගේම නිෂ්පාදනය නිපදවන පන්තියේ පැත්තේ, දුක්ඛිතභාවය, වෙහෙසී වැඩ කිරීමේ වද වේදනාව, වහල්භාවය, නොදැනුවත්කම, ම්ලේච්ඡත්වය, මානසික පරිහානිය සමුච්චය වීමයි.”

එහි ඉහළම හා වඩාත්ම විකෘතරූපී  ප්‍රකාශනය තුළ, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, වසර 150 කට පෙර කාල් මාක්ස් විසින් විස්තර කරන ලද ධනේශ්වර ක්‍රමයේ අත්‍යවශ්‍ය ලක්ෂණවල දිගුවක් නියෝජනය කරයි. එය බිලියනපතියන් සහ ඔවුන්ගේ සංගත සදහා සෘජුවම පාලනය කරන, ධනේශ්වර කතිපයාධිකාරය විසින් කතිපයාධිකාරය වෙනුවෙන්, කතිපයාධිකාරයේම වූ රජයකි.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීමේ පන්ති අන්තර්ගතය මෙයයි. ට්‍රම්ප්ගේ ඒකාධිපතිත්වය සඳහා වැඩිදියුණු  වන කුමන්ත්‍රණය, ප්‍රචණ්ඩත්වය, මර්දනය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීම තුළින් පමණක් තම ධනය හා බලය පවත්වා ගත හැකි පාලක පන්තියක අවශ්‍යතාවයන්ගෙන් ගලා එයි. ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ හවුල්කාරිත්වය සහ බියගුලුකම පැහැදිලි වන්නේ එය එකම ධනේශ්වර කතිපයාධිකාරයේම තවත් කන්ඩායමක් නියෝජනය කරන බැවිනි.

නමුත් එක්සත් ජනපදයේ සමාජ මනෝභාවය වෙනස් වෙමින් පවතී. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් සහ කප්පාදු ප්‍රතිපත්තිවලට එල්ල කළ ප්‍රහාරය, ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ විශාලතම පෙලපාලි අතරින් එකක් වූ “රජුන් එපා” නමින් වූ පසුගිය මාසයේ පැවති පෙලපාලිවල මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවගේ විරෝධතාවලට තුඩු දුන්නේය. මෑතක Axios  මත විමසුමකින් හෙළි වූයේ, එක්සත් ජනපදයේ තරුණයින්ගෙන් සියයට 67 ක් දැන් “සමාජවාදය” යන යෙදුම ධනාත්මකව හෝ මධ්‍යස්ථව දකින බවත්, “ධනවාදය” සඳහා එය  සියයට 40 ක් පමණක් වන බවත්ය.

සමාජ අසමානතාවයට සහ මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයේ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව, කම්කරුවන් සහ තරුනයින් ඇතුළු ජනගහනයේ පුලුල් කොටස් අතර විරෝධය වැඩෙමින් පවතී.

මූල්‍ය ප්‍රභූවේ අශික්ෂිත ධනය අත්පත් කර ගත යුතු බව සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය අවධාරනය කරයි. කතිපයාධිකාරීන්ගේ ධනය, ආර්ථික හා දේශපාලන ජීවිතයේ සෑම අංශයකම ආධිපත්‍යය දරන යෝධ සංගත, බැංකු සහ ආයෝජන අරමුදල් මත ඔවුන්ගේ පාලනයෙන් වෙන් කළ නොහැකි ය. මෙම ආයතන පොදු අයිතිය ඇති උපයෝගිතා බවට පරිවර්තනය කර, කම්කරු පන්තිය විසින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව පාලනය කරනු ලැබිය යුතු අතර, පුද්ගලික ලාභය නොව මානව අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා ප්‍රතිසංවිධානය කළ යුතුය.

වෝල් වීදියේ පක්ෂ දෙකටම ආයාචනා කිරීමෙන් එවැනි පරිවර්තනයක් සාක්ෂාත් කරගත නොහැකිය. ඒ සඳහා සාමාන්‍ය කම්කරුවන්ගේ කමිටුවල ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංධානයක්  (IWA-RFC) හරහා ජාත්‍යන්තරව එක්සත් වූ කම්කරු කමිටුවලින් සංවිධානවූ කම්කරු පන්තියේ මහජන ව්‍යාපාරයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වේ. අසමානතාවයට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහි සටන, එහි සාරය වශයෙන්, ධනවාදයට එරෙහි සටනකි. සූරාකෑම, දරිද්‍රතාවය සහ යුද්ධය අවසන් කිරීම සඳහා, කම්කරු පන්තිය බලය අල්ලාගෙන සමාජවාදී පදනම් මත ආර්ථික ජීවිතය නැවත ගොඩනැගිය යුතුය.

ඔක්ස්ෆෑම්: 2020 සිට ඇමරිකානු බිලියනපතියන් 10 දෙනෙකුගේ ධනය 6 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ Read More »

Thermonuclear

ට්‍රම්ප් එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කරන බව නිවේදනය කරයි

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 31 දින ‘Trump announces resumption of US nuclear weapons testing’ යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

Thermonuclear
1952 නොවැම්බර් 1 වන දින මාෂල් දූපත් වල එනෙවෙටැක් අටෝල් මත ලොව ප්‍රථම තාප න්‍යෂ්ටික උපාංගයක් (හයිඩ්‍රජන් බෝම්බයක්) අත්හදා බැලීමෙන් පසු හතු වලාකුළ.[AP ඡායාරූපය/ලොස් ඇලමොස් ජාතික රසායනාගාරය]

තුන්වන ලෝක යුද්ධය සඳහා වන සූදානම සීමා කරන ඉතිරිව ඇති සියලුම ආරක්ෂක වැටවල් ඉවත් කිරීම සදහා  එක්සත් ජනපදය ගත් නවතම පියවර ලෙස, බ්‍රහස්පතින්දා(29), ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කරන බව නිවේදනය කලේය. ලෝකයේ සියලුම රටවල් නිල වශයෙන් න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් තහනම් කර තිබියදී, මෙම පියවර මගින් එක්සත් ජනපදය මෙම ක්‍රියාවට ඉඩ දෙන ලෝකයේ එකම රට බවට පත්වේ.

මාරාන්තික විකිරණ වායුගෝලයට විසුරුවා හැරීම සහ භූගත ජලය දූෂණය කිරීමට අමතරව, න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම්, වැරදි ගණනය කිරීම් හෝ හිතාමතා ප්‍රකෝප කිරීම් හරහා හෝ න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක හැකියාව පුළුල් කරන දැවැන්ත යුද උන්මාදී ක්‍රියාවක් ලෙස විශ්වීය වශයෙන් වටහාගෙන ඇත.

කියුබානු මිසයිල අර්බුදයේදී එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක අද්දරට පැමිණ වසරකට පසු, 1963 දී, කෙනඩි පරිපාලනය අර්ධ න්‍යෂ්ටික පරීක්ෂණ තහනම් ගිවිසුම (Partial Nuclear Test Ban Treaty) සාකච්ඡා කළ අතර, එමඟින් භූගතව සිදු කරන ලද ඒවා හැර අනෙකුත් සියලුම න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් තහනම් කරන ලදී. 1992 දී, සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීමෙන් පසුව, ජනාධිපති ජෝර්ජ් එච්.ඩබ්ලිව්. බුෂ් න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් සඳහා ඒකපාර්ශ්වික තහනමක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.

අත්හදා බැලීම් තහනම් කිරීමට පෙර දශක කිහිපය තුළ, න්‍යෂ්ටික පිපිරීම් 2,000 කට වඩා සිදු කරනු ලැබ ඇති අතර, ඉන් අඩකට වඩා සිදු කරන ලද්දේ එක්සත් ජනපදය විසිනි. මෙම පරීක්ෂණ ඇමරිකානු බටහිර ඇතුළත සහ දකුණු පැසිෆික් කලාපය පුරා ප්‍රජාවන් රෝගාතුර කළ අතර මුළු ප්‍රදේශම ජනාවාස කළ නොහැකි තත්ත්වයට පත් කළේය.

ට්‍රම්ප් මෙම නිවේදනය නිකුත් කළේ, දැනට ක්‍රියාත්මක වන ඇමරිකානු-චීන වෙළඳ යුද්ධය පිළිබඳව දකුණු කොරියාවේ සාකච්ඡා සඳහා චීන ජනාධිපති ෂී ජින්පින් හමුවීමට ටික වේලාවකට පෙරය. ට්‍රම්ප් ඇමරිකානු න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාව ලෝක වේදිකාවේ ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදයේ කොල්ලකාරී අවශ්‍යතා සුරක්ෂිත කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස භාවිතා කලේ, න්‍යෂ්ටික යුද්ධය හරහා සමූලඝාතනය කිරීමේ තර්ජනය මානව වර්ගයාගේ හිසට ඉහළින් ලෙලවමිනි.

ලොව විශාලතම න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන එක්සත් ජනපදය සතුව ඇති අතර, රුසියාව සහ චීනය එක්ව වැය කරන මුදල මෙන් දෙගුණයක් න්‍යෂ්ටික අවි සඳහා වැය කරයි. දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසානයේ සෝවියට් සංගමයට තර්ජනය කිරීම සඳහා හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි හි අනාරක්ෂිත ජනගහනය සමූලඝාතනය කරමින් න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතා කළ එකම රට ද එක්සත් ජනපදයයි.

ට්‍රම්ප්ගේ නිවේදනය වාර්තා කිරීමේදී, එක්සත් ජනපද මාධ්‍ය එයට කිසිදු ඓතිහාසික සන්දර්භයක් හෝ පූර්වගාමීත්වයක් ඉදිරිපත් කිරීමට අපොහොසත් වී ඇත. එහෙත්, එම නිවේදනය හුදෙක් ක්ෂණික සිතුවිල්ලක් වීමට වඩා වෙනස්ව, අවම වශයෙන් 2020 සිට එක්සත් ජනපද හමුදා සැලසුම්කරුවන් න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කිරීම පිළිබඳව ක්‍රියාකාරීව සාකච්ඡා කරමින් සිට ඇත.

මෙම පියවර නිවේදනය කරමින් ට්‍රම්ප් විසින්ම කරන ලද සටහන, එය පැහැදිලිවම එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාව වසර ගණනාවක් තිස්සේ ගොඩනැගීමේ සන්දර්භය තුළ තැබීය. ඔහු ලිවීය, “වෙනත් කිසිදු රටකට වඩා එක්සත් ජනපදය සතුව න්‍යෂ්ටික අවි තිබේ. පැවති ආයුධ සම්පූර්ණයෙන් යාවත්කාලීන කිරීම සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම ඇතුළුව මෙය සාක්ෂාත් කර ගන්නා ලද්දේ මගේ පළමු ධුර කාලය තුළයි.”

“ඊට සමාන පදනමකින් අපගේ න්‍යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම ආරම්භ කරන ලෙස මම යුද දෙපාර්තමේන්තුවට උපදෙස් දී තිබෙනවා. එම ක්‍රියාවලිය වහාම ආරම්භ වේවි”, ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

කෙසේ වෙතත්, ට්‍රම්ප්ගේ සටහන පැවසුවේ කතාවේ කොටසක් පමණකි . ඔහු පුරසාරම් දෙඩූ න්‍යෂ්ටික ගොඩනැගීම ඇත්ත වශයෙන්ම ඔබාමා පරිපාලනය යටතේ ආරම්භ කරන ලද අතර එය ට්‍රම්ප්ගේ පළමු ධුර කාලය තුළ, බයිඩන්ගේ ධුර කාලය තුළ සහ දැන් දෙවන ට්‍රම්ප් ධුර කාලය තුළ ද අඛන්ඩව ක්‍රියාත්මක විය. ඇමරිකානු ජනගහනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් නොදන්නා මෙම න්‍යෂ්ටික ගොඩනැගීම, ඩොලර් ට්‍රිලියන 1 කට වඩා වැඩි වියදමක් දරමින්  පූර්ණ ද්විපාර්ශ්වික (ඩිමොක්‍රටික් සහ රිපබ්ලිකන් පක්ෂවල) සහයෝගය ඇතිව දිගටම පැවතුනි.

වසරකට පෙර, නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් “චංචල නව න්‍යෂ්ටික යුගයක් සඳහා නවීන අවි ගබඩාවක්” නිර්මාණය කිරීම හරහා “ඇමරිකාව නැවතත් න්‍යෂ්ටික බවට පත් කිරීම” සඳහා කැප වූ රහස් සැලැස්ම පිළිබඳ පුළුල් විශේෂාංග ප්‍රවෘත්තියක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.

“ඔබ සබ්මැරීන වෑල්ඩින් කරන හෝ මිසයිල කටාරම් හාරා ඇති ස්ථානයක ජීවත් නොවන්නේ නම්, එය සිදුවන බව ඔබ නොදැන සිටීමට බොහෝ අවස්ථාවක් තිබේ,”ටයිම්ස් ලිවීය. “කොංග්‍රස් මණ්ඩල විභාග සහ මූලෝපා පත්‍රිකා වල හැර, සැලැස්ම ගැන හෝ වියදම් කරන  අති විශාල මුදල ගැන, ෆෙඩරල් රජය ප්‍රසිද්ධියේ  එතරම් කතා කර නැත. සැලකිය යුතු විවාදයක් සිදුවී නොමැත. ඩොලර් බිලියන ගණන් වල  වැඩසටහන් රේඩාර් වලට  යටින්  ගමන් කරයි.”

එම ලිපිය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු වසර තුළ, දැවැන්ත එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික ගොඩනැගීම සහ ඒ වටා ඇති නිහඬතාවයේ කුමන්ත්‍රණය යන දෙකම අඛණ්ඩව පැවත ඇත. දෙසැම්බර් මාසයේදී, න්‍යෂ්ටික නවීකරණ උත්සාහයන් සඳහා වාර්තාගත අරමුදල් සම්පාදනයක් හා මානව ඉතිහාසයේ ඕනෑම රටක විශාලතම මිලිටරි අයවැය ද වන ඩොලර් බිලියන 895 ක ජාතික ආරක්ෂක බලය පැවරීමේ පනත (NDAA) කොංග්‍රසය අනුමත කළේය.

ජනවාරි මාසයේදී ට්‍රම්ප් නිවේදනය කළේ එක්සත් ජනපදය “අති නවීන යකඩ මිසයිල ආරක්ෂක පලිහක් (Iron Dome) ඉදිකිරීම වහාම ආරම්භ කරන” බවයි. එහෙත්, ආරක්ෂක පියවරක් වීමට විපරීතව, මිසයිල පලිහ එක්සත් ජනපදය පළිගැනීමේ ක්‍රියාවන්ගෙන් ආරක්ෂා කරනු ඇතැයි  අපේක්ෂා කරන බැවින්, මෙම ඊනියා “ගෝල්ඩන් ඩෝමය” ධවල මන්දිරය පූර්ව-භංග න්‍යෂ්ටික පළමු ප්‍රහාරයකින් අනෙකුත් රටවලට තර්ජනය කිරීමට දිරිගන්වනු ඇත.

එක්සත් ජනපදයේ අඛණ්ඩ න්‍යෂ්ටික ගොඩනැගීමේ කොටසක් ලෙස, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතය සඳහා ඇති සියලු සීමාවන් ඉවත් කිරීමට උත්සාහ කර ඇත. වඩාත්ම කැපී පෙනෙන දෙය නම්, 2019 අගෝස්තු මාසයේදී–නැවතත්, ට්‍රම්ප් යටතේම–එක්සත් ජනපදය අතරමැදි පරාස න්‍යෂ්ටික බලකා (INF) ගිවිසුමෙන් ඉවත් වීමයි.

2018 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ට්‍රම්ප් විසින් එක්සත් ජනපදය INF ගිවිසුමෙන් ඉවත් වන බවට කළ නිවේදනයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින් ප්‍රකාශ කළේ, පොසයිඩන් ලෙස හඳුන්වන දිය යට ඩ්‍රෝන යානයක් සහ බුරෙවෙස්ට්නික් ලෙස හඳුන්වන නව දිගු දුර කෲස් මිසයිලයක් ඇතුළුව නව න්‍යෂ්ටික  (ප්‍රහාර) සැපයුම්  යාන්ත්‍රණ මාලාවක් සංවර්ධනය කිරීම රුසියාව ආරම්භ කරන බවයි.

රුසියාව මෑතකදී එකී පද්ධති දෙකෙහිම න්‍යෂ්ටික අවි නොවන බෙදාහැරීමේ  (ප්‍රහාර)  යාන්ත්‍රණයන් පිළිබඳ පරීක්ෂණ සිදු කළ අතර, එය දිගු කලක් තිස්සේ සැලසුම් කර තිබූ සහ දිගු කලක් සාකච්ඡා කරන ලද එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කිරීම නිවේදනය කිරීම සඳහා ට්‍රම්ප් විසින් ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ලදී.

INF ගිවිසුමෙන් ඉවත් වීමෙන් පසුව, එක්සත් ජනපදය ගිවිසුම යටතේ කලින් තහනම් කරන ලද න්‍යෂ්ටික අවි, රුසියාවට සහ චීනයට පහර දිය හැකි ස්ථානවල ස්ථානගත කිරීමට පියවර ගෙන තිබේ. පෙන්ටගනය එහි ඉලක්ක ගත ප්‍රහාරක මිසයිලයේ (Precision Strike Missile) පරාසය පුළුල් කර ඇති අතර SLCM-N ලෙස හඳුන්වන නව න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ, මුහුදේ දියත් කරන කෲස් මිසයිලයක් සංවර්ධනය කිරීම සඳහා ඩොලර් මිලියන සිය ගණනක් වැය කර ඇත.

INF ගිවිසුම යටතේ කලින් තහනම් කරන ලද බැලස්ටික් සහ කෲස් මිසයිල සංවර්ධනය කිරීම, රුසියාවේ ගැඹුරු අභ්‍යන්තරයට  නේටෝ නියෝජිත වන  යුක්රේනයේ සෘජු ප්‍රහාර උත්සන්න කිරීම සමඟ ඒකාබද්ධ වී ඇත. මෙම මාසයේ, වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලය,“බටහිර සහචරයින් විසින් සපයන ලද සමහර  දිගු දුර මිසයිල යුක්රේනය භාවිතා කිරීම සඳහා පනවා තිබූ ප්‍රධාන සීමාවක් ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ඉවත් කර ඇත” යනුවෙන් වාර්තා කල අතර, ඒ අනුව මේ මාසයේ දකුණු රුසියාවේ බ්‍රයන්ස්ක් නගරයට එක්සත් රාජධානිය විසින් සපයන ලද ස්ටෝම් ෂැඩෝ මිසයිල භාවිතා කරමින් ප්‍රහාරයක් එල්ල විය.

මේ මස මුලදී, ට්‍රම්ප් තහවුරු කළේ යුක්රේනයට ටොමාහෝක් මිසයිල යැවීම ගැන සලකා බලන බවයි. ට්‍රම්ප්ගේ තර්ජනයට ප්‍රතිචාර දක්වමින් හිටපු රුසියානු ජනාධිපති දිමිත්‍රි මෙඩ්විඩෙව් නිරීක්ෂණය කළේ, “ගුවනේදී න්‍යෂ්ටික ටොමාහෝක් මිසයිලයක් සාම්ප්‍රදායික එවැන්නකින්  වෙන්කර හඳුනා ගැනීමට නොහැකි” බවයි. ටොම්හෝක් මිසයිලවලට දිගු කලක් තිස්සේ න්‍යෂ්ටික යුධ ශීර්ෂ රැගෙන යාමේ හැකියාව තිබුණි.

රුසියානු සහ චීන දේශසීමා වල කෙටි දුර න්‍යෂ්ටික අවි ස්ථානගත කිරීම, නේටෝව විසින් සපයන ලද දිගු දුර අවි රුසියානු නගරවලට ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා උසි ගැන්වීම සහ න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කිරීම යන මේවා අතර, මුළු ලෝකයම න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක කොකා ගස්සන කෙස් ගසක අද්දරට ගෙන යනු ඇත.

නේටෝවේ අර්ධ-නිල සහචර යුක්රේනයෙන් “සාම්ප්‍රදායික” මිසයිලයක් වෙඩි තබන ඕනෑම අවස්ථාවක, නැතහොත්,  ඊනියා ” වියරු මිනිසා න්‍යායේ” ලොව ප්‍රමුඛතම වෘත්තිකයා වන ට්‍රම්ප් විසින් නියෝග කරන ලද එක්සත් ජනපදයේ අනපේක්ෂිත න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීමක් සිදු කරන සෑම අවස්ථාවකම රුසියාවේ සහ චීනයේ සැලසුම්කරුවන් තමන්ගෙන්ම මෙසේ අසනු ඇත: “අපි න්‍යෂ්ටික ප්‍රහාරයකට ලක්ව සිටිත්ද?”

රුසියාව සහ චීනය යටපත් කර ගැනීම සඳහා ගණන් බලමින් එක්සත් ජනපදය අවදානම් සීමාවට යෑම,  අසීමාන්තික ප්‍රතිවිපාක සහිත දැවැන්ත යුද උත්සන්නියේ සර්පිලයක් අවුලුවාලිය හැකිය.

අධිරාජ්‍යවාදී මිලිටරිවාදයේ නැගීම එක්සත් ජනපදයේ කම්කරු පන්තියට එල්ල වන ප්‍රහාරය සමඟ වෙන්කළ නොහැකි සේ බැඳී පවතී. එක්සත් ජනපදය න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කරන බවට ට්‍රම්ප් කළ නිවේදනය, ආහාර මුද්දර සඳහා අරමුදල් සැපයීම අවසන් කිරීමට නියමිත දින කිහිපයකට පෙර පැමිණ ඇති අතර, එමඟින් ස්තුති දීමේ නිවාඩුවට (Thanksgiving) සහ නත්තල් නිවාඩුවට ආසන්න පෙරාතුවේ  ඇමරිකානුවන් දස මිලියන සංඛ්‍යාත පිරිසකට අත්‍යවශ්‍ය ජීවනාලියක් අහිමි කෙරේ.

මේ දෙක අතර සෘජු සම්බන්ධයක් තිබේ. මෙම මාසයේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ප්‍රකාශයක, ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට පක්ෂපාත බෲකින්ස් ආයතනය, ඩිමොක්‍රටික් සහ රිපබ්ලිකන් පක්ෂ දෙකෙන්ම සහාය දක්වන ප්‍රතිපත්තියක් වෙනුවෙන් කතා කරමින්, “යොදා ගත හැකි සියලුම රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික මෙවලම් උපයෝගී කර ගන්නා ඔරොත්තු දීමේ සමස්ත සමාජ මූලෝපායක්: පූර්ණ යුද්ධ යුගයක් සඳහා පූර්ණ ආරක්ෂාව” ඉල්ලා සිටියේය.

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී ජර්මානු හමුදා නායකත්වය විසින් පුරෝගාමී කරන ලද්දා වූ සහ නාසි පාලන තන්ත්‍රය යටතේ රාජ්‍ය මූලධර්මය ලෙස දිගටම පැවතියා වූ “පූර්ණ යුද්ධයේ” මූලධර්මය, ජාතික මිලිටරි සාර්ථකත්වයේ නාමයෙන් කම්කරු පන්තියෙන් “කැපකිරීම” ඉල්ලා සිටිමින්, සමස්ත සමාජයම යුධ ප්‍රයත්නයට යටත් කරන ලදී.

“පූර්ණ යුද්ධයේ” මූලධර්මය යටතේ, නාසි ජර්මනියේ නායකයින් නැගෙනහිර යුරෝපය පුරා සමූලඝාතන යුද්ධයක් දියත් කළාක් මෙන් නිසැකවම ජර්මනියේ මහජනතාව මත ව්‍යසනයක් ගෙන ආහ. දැන්, සමස්තයක් ලෙස ඇමරිකානු කතිපයාධිකාරය වෙනුවෙන් කතා කරන ට්‍රම්ප්, නාසි තන්ත්‍රය, එක්සත් ජනපදයේ ඒකාධිපතිත්වයට පමණක් නොව, ලොව පුරා මිලිටරි ප්‍රචණ්ඩත්වයට ආදර්ශයක් ලෙස දකී.

පාලක පන්තිය, තම රට තුළ කම්කරු පන්තියට එල්ල කරන ප්‍රහාරය විදේශයන්හි මිලිටරි උත්සන්න කිරීම සමඟ බද්ධ කරයි. කම්කරු පන්තිය තම සමාජ හා ආර්ථික අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීම අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධයට එරෙහි අරගලය සමඟ ඒකාබද්ධ කිරීමෙන් ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතුය. මෙම මස මුලදී පැවති “රජුන් එපා” රැලිය ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ ඒකාධිපතිත්වය සහ කප්පාදු ප්‍රතිපත්තිවලට මහා ජන විරෝධයක් පවතින බව පෙන්නුම් කළේය. අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධයට එරෙහි සටන ධනවාදයට එරෙහි සහ සමාජවාදය සඳහා වන සටනට බද්ධ කරන කම්කරු පන්තියේ ව්‍යාපාරයක් ලෙස මෙම විරුද්ධත්වය වර්ධනය කළ යුතුය.

ට්‍රම්ප් එක්සත් ජනපද න්‍යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම් නැවත ආරම්භ කරන බව නිවේදනය කරයි Read More »

Goodall

චිම්පන්සීන් සහ අප පිළිබඳ අපගේ අවබෝධයේ විප්ලවීය වෙනසක් කළ වානර විද්‍යාඥ ජේන් ගුඩෝල්, වයස අවුරුදු 91 දී මිය යයි

ෆිලිප් ගුපා විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 06 දින “Jane Goodall, the primatologist who revolutionized our understanding of chimpanzees and ourselves, dies at 91යන හිසින් පලවූ ෆිලිප් ගුපා විසිනි විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

Goodall
බ්‍රිතාන්‍ය චර්යා විද්‍යාඥවරියක සහ චිම්පන්සියන් පිළිබඳ ලෝක ප්‍රසිද්ධ විශේෂඥවරියක වන ජේන් ගුඩෝල්, 2008 පෙබරවාරි 11 වන දින හංගේරියාවේ බුඩාපෙස්ට් හි බුඩාපෙස්ට් සත්වෝද්‍යානයේ ගෝරිල්ලෙකු දෙස බලයි. [AP ඡායාරූපය/බෙලා සැන්ඩෙල්ස්කි]

අපගේ සමීපතම පරිණාමීය ඥාතීන් වන චිම්පන්සියන් ගැන මනුෂ්‍ය වර්ගයාට ඉගැන්වූ විද්‍යාඥ ජේන් ගුඩෝල් පසුගිය සතියේ වයස අවුරුදු 91 දී මිය ගියාය. ඔක්තෝබර් 1 වන දින කැලිෆෝනියාවේ දේශන සඳහා වන චාරිකාවක යෙදී සිටියදී ස්වභාවික හේතූන් මත ඇය මිය ගිය බවට, 1977 දී ඇය විසින් ආරම්භ කරන ලද ජේන් ගුඩෝල් ආයතනය ප්‍රකාශයක් නිකුත් කළේය. වනගත චිම්පන්සියන් පිළිබඳ ඇගේ නවමු-ගවේෂණාත්මක පර්යේෂණ සඳහා ගුඩෝල් ලෝක ප්‍රසිද්ධ විය. චිම්පන්සියන් ඔවුන්ගේ ස්වාභාවික වාසස්ථානවල ක්‍රමානුකූලව දීර්ඝ කාලීනව සහභාගීවඩ් නිරීක්ෂණය කළ පළමු පර්යේෂිකාව ඇය විය.

අපගේ ජාන සැකැස්මෙන් අතිමහත් බහුතරයක් බෙදා ගන්නා චිම්පන්සීන්, මානව තාක්‍ෂණයේ ආරම්භය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා දෙන සරල මෙවලම් නිෂ්පාදනය සහ භාවිතය වැනි හැසිරීම් ද ප්‍රදර්ශනය කරන බව ඇගේ පර්යේෂණ මගින් හෙළි විය. මීට පෙර, මෙවලම් භාවිතය  තනිකරම මානව කුසලතාවක් ලෙස සැලකුනි.

තවද, චිම්පන්සියන් සහ අනෙකුත් වානරයන් මෙන්ම පොදුවේ සතුන්, නොසිතන සහ හැඟීම් විරහිත බවත්, සහජ බුද්ධියෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම මෙහෙයවනු ලබන බවටත් වූ පෙර සංකල්පවලට පටහැනිව, චිම්පන්සියන්ට තමන්ගේම ස්වාධීන පෞරුෂයන් ඇති බවත් සංකීර්ණ සමාජ හැසිරීම් වල නිරත වන බවත් ඇය සොයා ගත්තාය.  එනම්, කණ්ඩායමේ අනෙකුත් සාමාජිකයන් සමඟ සන්නිවේදනය කිරීම සඳහා කටහඬ භාවිතා කිරීම සමඟ අත් සහ හිස අභිනයන්  ඇතුළත් වේ. වැදගත් කාරණය වන්නේ, මෙම හැසිරීම් ජානමය රටාවන් නොවී  ප්‍රාරම්භක සංස්කෘතියක් නිර්මානය කරන ඉගෙන ගැනීම මගින් සැකසුනු බවය.

ඇයගේ පර්යේෂණ අනෙකුත් විශේෂ පිළිබඳවද පර්යේෂණ පැවැත්වීමට හේතු වී ඇති අතර, එම විශේෂවලටද මෙවැනිම සංකීර්ණ හැසිරීම් ඇති බව සොයාගෙන ඇත.

1934 දී එංගලන්තයේ උපත ලබා ලන්ඩනයේ හැදී වැඩුණු ගුඩෝල් මුලින් විද්‍යාඥවරියක් ලෙස පුහුණුව ලබා නොතිබුණ අතර, ලේකම්වරියක් ලෙස සේවය කළාය. ළමා වියේදී ඇය හැදී වැඩී අප්‍රිකාවට යාමට, වන සතුන් සමඟ ජීවත් වීමට සහ පොත් ලිවීමට සිහින මැවූ බව ඇය මෑතකදී හෙළි කළාය. පවුලේ මිතුරන් බැලීමට කෙන්යාවට ගිය ගමනකදී ඊට අවස්ථාවක් ලැබ ප්‍රසිද්ධ පූර්ව-මානව විද්‍යාඥ (paleoanthropologist) ලුවී ලීකි හමුවීමට හේතු වූ අතර, ඔහු සමඟ සතුන් කෙරෙහි ඇති ඇගේ ආදරය ගැන ඇය සාකච්ඡා කළාය. ඇගේ හැකියාවන් ඉව කල ඔහු, ටැන්සානියාවේ වන චිම්පන්සියන් අධ්‍යයනය කිරීමට ඇය කැමති දැයි ඇයගෙන් විමසීය. ඇය ඊට එකඟ වූ අතර මුලින් ලීකිගේ ලේකම්වරිය ලෙස සේවයට බැදුනී ය.

ක්ෂේත්‍රයට පැමිණීමෙන් පසු,1960 දී ටැන්ගනිකා විලෙහි නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ, මැලේරියාව සහ සත්ව විලෝපිකයන් සමඟ කටයුතු කරන අතරතුර,  චිම්පන්සියන්ට සමීප වීම පහසු කාර්යයක් නොවන බව ගුඩෝල් දැන ගත්තාය. චිම්පන්සියන් ප්‍රවේශම් සහගත වූ අතර ඔවුන්ගේ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගත්හ. කෙසේ වෙතත්, නොපසුබට උත්සාහයෙන් සහ ආක්‍රමණශීලී නොවන ප්‍රවේශයකින්, ඇය අවසානයේ ඔවුන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගත් අතර, සෘජු සවිස්තරාත්මක නිරීක්ෂණ කිරීමට සමත් වෙමින් කණ්ඩායමේ සෑම සාමාජිකයෙකුගේම තනිතනි ලක්ෂණ ඉගෙන ගෙන, එකල සම්මත පිළිවෙතින් බැහැරව, ඔවුනට ඉලක්කමක් වෙනුවට නම් ලබා දුන්නාය. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඇය වානර විද්‍යා (primatology) ක්ෂේත්‍ර වැඩ තාක්‍ෂණයක් හඳුන්වාදීම—දිගු කලක් සමාජ/සංස්කෘතික මානව විද්‍යාවේ භාවිතා කර තිබූ ‘සහභාගී නිරීක්ෂණය’—සදහා පුරෝගාමී වෙමින් අධ්‍යයනය කරනු ලබන විෂයයන් සමඟ  අන්තර් ක්‍රියා කරමින් දීර්ඝ කාලයක් ඒ සමග ජීවත් වූවාය.  

චිම්පන්සියන් සරල මෙවලම් සෑදුවා පමණක් නොව (උදා: අතු වලින් කොළ ඉවත් කර ඒ  තනි කූරු හෝ දිගු තණකොළ බඳ භාවිතා කර වේයන්ගේ ජනපදවලින් ඔවුන්  නිස්සාරණය කර අනුභව කිරීම), ප්‍රීතිය, දුක සහ බිය වැනි මිනිස් හැඟීම් වලට සමාන හැසිරීම් ප්‍රදර්ශනය කළ බව ගුඩෝල් සොයා ගත්තාය. මව්වරුන් සහ ළදරුවන් අතර බැඳීම්, සහෝදර එදිරිවාදිකම් සහ සමාජ ධූරාවලීන් ස්ථාපිත කිරීම ද ඇය නිරීක්ෂණය කළාය. ඔවුන් මස් අනුභව කළ අතර අන්තර් කණ්ඩායම් ගැටුම්වලට සම්බන්ධ විය. දෘඩ කටු සහිත ගෙඩි වර්ග විවෘත කිරීමට භාවිතා කරන ගල් සහ ඔවුන් දඩයම් කරන වඳුරන්ට ඇනීමට භාවිතා කරන හෙල්ල ඇතුළුව චිම්පන්සියන් විවිධ ආකාරයේ මෙවලම් ද සාදා භාවිතා කරන බවත්, මේවා කණ්ඩායම් අතර වෙනස් වන සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන් බවත් වෙනත් පර්යේෂකයන් පසුව සොයාගෙන ඇත. පොදු පරිණාමීය සම්භවයක් පිළිබඳ අවබෝධය ශක්තිමත් කරමින් මානවයන්ගේ සහ චිම්පන්සියන්ගේ අවසාන පොදු මුතුන් මිත්තන්ට අවම වශයෙන් මෙම හැසිරීම් වල පූර්ව ස්වභාවයන් පැවති බව, මෙම සාක්ෂි මගින් තරයේ යෝජනා කරයි.

1963 දී නැෂනල් ජියෝග්‍රැෆික් සඟරාවේ මුල් කවරයේ පළ වූ “කැලෑ චිම්පන්සීන් අතර මගේ ජීවිතය” යන ඇගේ ලිපිය ප්‍රකාශයට පත් කළ විට ගුඩෝල්ගේ සොයාගැනීම් ලොව පුරා අවධානයට ලක් විය. ප්‍රමුඛ පරිණාමීය ජීව විද්‍යාඥ සහ විද්‍යා ඉතිහාසඥ ස්ටීවන් ජේ ගුල්ඩ් ඇගේ කාර්යයට ප්‍රශංසා කළේ, එය “බටහිර ලෝකයේ විශිෂ්ට විද්‍යාත්මක ජයග්‍රහණවලින් එකක් නියෝජනය කරයි” යනුවෙන් පවසමිනි. පසුව ඇය ඇගේ පර්යේෂණ මත පදනම්ව ළමුන් සඳහා වූ පොත්  15 ක් සමග පොත් 32 ක් ලිවූ අතර එමඟින් ඇගේ සොයාගැනීම් පුළුල් ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් අතර තවදුරටත් ව්‍යාප්ත විය. ඇය රූපවාහිනී වාර්තා චිත්‍රපට කිහිපයකම ද පෙනී සිටියාය. ඊට අමතරව, ඇයට ප්‍රථම උපාධියක් නොතිබුණද, ඇය ඉටුකල  කාර්ය සඳහා ඇයට 1965 දී කේම්බ්‍රිජ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ආචාර්ය උපාධියක් පිරි නැමුනි.

ඇගේ ක්‍රියාකාරකම් ඉක්මනින්ම පර්යේෂණයේ සිට වනජීවී සංරක්ෂණය සහ පාරිසරික සංරක්ෂණය දක්වා ව්‍යාප්ත විය. 1978 දී, ටැන්සානියාව ඇය සිය මුල් ක්ෂේත්‍ර කටයුතු සිදු කළ ගොම්බේ ස්ට්රීම් චිම්පන්සි රක්ෂිතය ජාතික වනෝද්‍යානයක් ලෙස නම් කිරීමෙන් ඇගේ කාර්යයට ගෞරව කළේය. 1992 දී ඇගේ ආයතනය ට්චිම්පොන්ගා චිම්පන්සි පුනරුත්ථාපන මධ්‍යස්ථානය ආරම්භ කළ අතර, එය මිනිසුන් විසින් මස් සඳහා දඩයම් කරන ලද හෝ සුරතල් සතුන් වෙළඳාම සඳහා පැහැර ගන්නා ලද සිය ගණනක් තුවාල ලැබූ සහ අනාථ වූ චිම්පන්සියන් රැකබලා ගෙන ඇත. ඇයගේ පුරෝගාමී පර්යේෂණ සඳහා පමණක් නොව, වනජීවී සහ වාසභූමි සංරක්ෂණය සඳහා ඇයගේ යෝධ යුද ප්‍රයත්නයන් සඳහාද ඇය ලෝක ප්‍රසිද්ධියට පත් විය.

ජේන් ගුඩෝල් ආයතනය ලොව පුරා විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සහ සංරක්ෂණ ව්‍යාපෘති සඳහා අරමුදල් සපයන අතර, තරුණයින් සමඟ කටයුතු කරන රූට්ස් ඇන්ඩ් ෂූට්ස් (Roots & Shoots) වැඩසටහන ද ඊට ඇතුළත් වේ. ගුඩෝල් තරුණ කාන්තාවන් ගණනාවක් විද්‍යාඥයින් වීමට පෙළඹවනු ලැබූ අතර, කඳුකර ගෝරිල්ලන් පිළිබඳව වසර ගණනාවක් අධ්‍යයනය කළ ඩයන් ෆොසි ද (Dian Fossey) ඒ අතර වේ. ඇගේ  මෙම ක්‍රියාකලාපය “මීදුම අතර ගෝරිල්ලන් ” (Gorillas in the Mist) චිත්‍රපටයේ ඇතුළත් ය.

ගුඩෝල් මානව හිමිකම් සහ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ උත්සුකයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නෙකු බවට ද පත්විය.

ජේන් ගුඩෝල් යනු මිනිසුන්, තමන්වමද, ස්වභාවික ලෝකය  සහ සත්ව රාජධානිය සමඟද ඔවුන්ගේ සම්බන්ධතාවය තේරුම් ගන්නා ආකාරය වෙනස් කළ අතිශයින් වැදගත් විද්‍යාත්මක චරිතයකි. ඩාවින්ගේ වඩාත්ම මතභේදාත්මක ප්‍රකාශය වූයේ මිනිසුන්ට සහ මහා වානරයන්ට පොදු මුතුන් මිත්තෙකු සිටියේ එතරමි ඈත කාලකට පෙර නොවන බවයි. මෙම සත්‍යය ෆොසිල වාර්තාවෙන් සනාථ වේ, නමුත් ගුඩෝල්ගේ කෘති එයට විශ්මයජනක සංයුක්තතාවයක් ලබා දුන්නේය. චිම්පන්සියන් මෙවලම් සාදන බවත් භාවිතා කරන බවත්, සහයෝගයෙන් දඩයම් කරන බවත්, කලක් මානවයන්ට අනන්‍ය යැයි සැලකූ සංකීර්ණ හැඟීම් සහ සමාජ ව්‍යුහයන් ප්‍රදර්ශනය කරන බවත් ඇය පෙන්වා දුන්නාය.

සැමවිටම අවතක්සේරු කළ ඇගේ කර්තව්‍යයන්හි ඇඟවුම්, යථා වශයෙන් නම්, මිනිසා මැවුම්කාර-දෙවියන් වහන්සේගේ ප්‍රතිරූපයෙන් අනන්‍ය ලෙස නිර්මාණය කර ඇති බවට පවසන සියලු ආකාරයේ ආගමික ලබ්ධින්ට එරෙහි පහර දීමකි. ඇත්ත වශයෙන්ම, මිනිසා මහා වානර පවුලේ සාමාජිකයෙකු වන නිසා මිනිසාට අනන්‍ය ගති ලක්ෂණ බොහොමයක් මහා වානරයන් සමඟ බෙදා ගනී. ගුඩෝල් නොපැහැදි ලෙස සර්වේශ්වර වාදී (pantheist)  ආගමික විශ්වාසයන් ඇදැහීය යන්න ඇගේ කෘතියේ ගැඹුරු භෞතිකවාදී අන්තර්ගතයට කිසිසේත්ම හානි නොකරයි. ඇය කෙතරම් ශ්‍රේෂ්ඨ විද්‍යාඥවරියක් වුවද, ගුඩොල් මිනිසුන්ට සහ ඇය අධ්‍යයනය කළ සතුන්ට අනුකම්පාව සහ මනුෂ්‍යත්වය සඳහා ප්‍රකට විය.

වැඩිදුර කියවන්න: 

My Life Among Wild Chimpanzees

Jane Goodall’s legacy: three ways she changed science

From tool use to warfare — here are 5 ways Jane Goodall revolutionized our knowledge of chimpanzees

චිම්පන්සීන් සහ අප පිළිබඳ අපගේ අවබෝධයේ විප්ලවීය වෙනසක් කළ වානර විද්‍යාඥ ජේන් ගුඩෝල්, වයස අවුරුදු 91 දී මිය යයි Read More »

Doing a

Former Kenyan prime minister Raila Odinga dies aged 80

By Kipchumba Ochieng.

This article was originally published in the World Socialist Web Site on 16 October 2025.

Few figures have done more to derail and contain the revolutionary strivings of Kenya’s oppressed masses than Raila Odinga. His death on Wednesday ends the long political career of a man who, for more than four decades, served as a central pillar of capitalist rule and imperialist domination in Kenya. Whether as opposition leader, cabinet minister, or prime minister, Odinga played the role of political fixer, channelling mass protests against inequality, corruption, and repression into the dead end of constitutional reform and imperialist-backed “national unity” coalitions.

Born in 1945 in Maseno, western Kenya, Odinga was the son of Jaramogi Oginga Odinga, Kenya’s first vice president after independence and a co-founder of the Kenya African National Union (KANU) alongside Jomo Kenyatta, the country’s first president. KANU struck a deal with British imperialism and ruled a de facto one-party state for over three decades.

Doing a
Raila Odinga in 2012 [Photo by CSIS / Flickr / CC BY-NC-SA 2.0]

In the early years after political independence, Jaramogi Odinga emerged as the leading figure of KANU’s left wing. Amid mass support for socialism among workers and the rural masses, Odinga sought to secure a base, advancing a programme of state-driven capitalist economic development within the national boundaries imposed by colonialism, the seizure of European settler farms without compensation and the rapid Africanisation of the civil service and public-sector jobs, as he explained in his book Not Yet Uhuru [Not Yet Freedom] (1967). These were measures to be carried out by a capitalist government leveraging close ties with the counterrevolutionary Soviet bureaucracy, not by the working class in alliance with the rural masses. 

Kenyatta crushed this opposition, banning Odinga’s attempts to launch a new party, the Kenya People’s Union (KPU), and placing Odinga under house arrest.

In the decades after independence, Kenya’s new elite enriched itself through vast land grabs financed by Western loans, buying up former settler estates at the expense of the rural poor while looting state resources and deepening military and economic ties with British and American imperialism that continue to this day. As with other post-colonial African independence governments, Kenya’s experience exposed the organic incapacity of Africa’s bourgeois nationalists to realise the aspirations of the African masses for freedom from foreign domination, democracy, and social justice.

Raila Odinga’s political ascent was built on his father’s legacy as the nominal left opposition to Kenyatta and his successor Daniel arap Moi. Educated in Stalinist East Germany as a mechanical engineer, he returned to a Kenya that his father had helped build to join the ranks of the new ruling class, expanding the family’s business empire in energy, construction, and media. By the time of his death, his fortune was estimated at between $1.2 and $3.3 billion, placing him among the richest 0.1 percent of Kenyans—an oligarchic layer of roughly 8,300 individuals who, according to Oxfam, own more wealth than the bottom 99.9 percent combined. This obscene inequality epitomises the class gulf between Odinga and the millions he claimed to represent.

Odinga under Moi and Kibaki

Odinga’s political career began in the 1980s after his arrest following the failed 1982 coup attempt against Moi’s regime. He spent nearly eight years in detention, during which he was beaten, denied medical care, and subjected to psychological torture that left him with lasting speech difficulties. Upon his release, he re-emerged in the 1990s as a leading figure in the bourgeois opposition to Moi’s dictatorship, the “Second Liberation” movement. Alongside Kenneth Matiba and Charles Rubia, Odinga campaigned for the restoration of multi-party democracy, channelling growing popular anger against the regime into a struggle for limited constitutional reforms within the framework of capitalism.

Odinga’s role as leader of the opposition was boosted by what passed as the leading underground left-wing opposition to the regime, the Maoist Mwakenya. With its two-stage theory of first reinstalling capitalist democracy, postponing indefinitely the struggle for socialism, it helped funnel opposition into Odinga’s camp. It called for “all progressive democratic and patriotic political organisations, workers trade unions, peasant cooperatives, professional bodies, religious organizations, student societies, the business community, welfare and other nongovernmental interest groups to unite in a single force of action to pressure Moi to resign.” Many of its members, including future Chief Justice Willy Mutunga, became key Odinga allies.

Facing mounting unrest and pressure from Washington, long his backer but now fearful of a genuine popular uprising, Moi was forced to repeal the constitutional ban on opposition parties, paving the way for Kenya’s first multi-party elections in 1992.

By the late 1990s, Odinga had reconciled with the regime and merged his National Development Party (NDP) with Moi’s deeply unpopular KANU after contesting the 1997 elections. He went on to serve as Moi’s Minister of Energy, marking his entry into the state apparatus. 

In 2002, as social opposition to Moi intensified, Odinga left Moi’s government and joined a coalition of anti-Moi bourgeois parties led by Mwai Kibaki, Moi’s former minister of finance. With Kibaki ill during the campaign, Odinga effectively led the election effort that ended Moi’s 24-year rule. However, after the victory, Kibaki sidelined him, denying Odinga and his allies the senior positions they had been promised. Given the post of Minister for Roads, Odinga soon fell out with Kibaki, whose government, like Moi’s before it, unleashed brutal police violence—including the extrajudicial killing of an estimated 8,000 mostly young men. 

Out of power, Odinga continued as the main opposition figurehead, while making it clear he was virulently opposed to socialism. In his autobiography, The Flame of Freedom (2013), he recounted how, ahead of the 2007 elections:

Because of my father’s and my longstanding support for equitable distribution of national resources, I had often been accused of being left-wing anti-capitalist (the latter a strange misconception about a man who, like his father before him, had long been involved in private enterprise). It was said that, as president, I would reverse some privatisations and make radical changes to the Kenyan stock market. The latter probably also had a connection with the charge I had made that the extensive profits from illegal drug-dealing had been ploughed into the national bourse [stock market]. In mid-October, I visited the Nairobi Stock Exchange to offer assurances of my support for its continued activities.

The “Grand Coalition” with Kibaki and alliance with Kenyatta

The 2007 elections marked the peak of Odinga’s political influence and the most violent crisis of Kenya’s post-independence history. Running as the main opposition candidate against incumbent Kibaki, Odinga appeared poised for victory until widespread electoral fraud secured Kibaki a self-declared win. Odinga called for mass demonstrations, and his supporters, largely drawn from Kenya’s working-class and impoverished layers in the slums and rural areas, poured into the streets. 

The regime responded with brutal repression. Ethnic violence, stoked by both ruling factions, engulfed the country, leaving more than 1,300 people dead and over 650,000 displaced. William Ruto, now Kenya’s president but then an ally of Odinga, played a criminal role in fomenting ethnic clashes for which he was later indicted by the International Criminal Court.

Odinga, fearing that the mass opposition might break out of his control and advised by Washington, entered into a US-brokered power-sharing agreement with Kibaki in 2008, becoming prime minister in a “Grand Coalition” government. The imperialist powers hailed the deal as a model of “stability.” It was designed to preserve Kenya’s role as a key regional base for Western military and financial interests.

During his five years as prime minister (2008–2013), Odinga demonstrated his loyalty to imperialism. His government backed US-led military interventions in Somalia under the banner of the “war on terror,” and supported France’s 2011 invasion of Ivory Coast. Domestically, his administration helped push through the 2010 Constitution, drafted under US and British guidance, as a mechanism to contain mass anger and restore confidence in the capitalist order after the post-election bloodshed of 2007.

In 2013, Odinga lost to Uhuru Kenyatta, son of the country’s first president. As disillusionment with the political establishment deepened, Odinga’s role as a “progressive” alternative was shown to be a fraud. When the 2017 elections were again marred by corruption and saw the killing of over 100 protesters, he briefly postured as leading a “people’s resistance movement.” But in early 2018, he abruptly reconciled with Kenyatta in the so-called “Handshake,” presenting the pact as a step toward “national unity.”

By the time of the 2022 election, Odinga had openly transformed into capitalist political fixer par excellence. Backed by Kenyatta, Kenya’s richest man whose family owns a multi-billion-dollar business empire, he faced Ruto, a former ally who exploited popular anger with a populist “bottom-up” campaign and by presenting himself as an outsider—despite being the sitting deputy president. Ruto’s slim victory reflected widespread hostility to Kenya’s political dynasties, including Odinga. 

Once elected, Ruto violently turned against the working class, as the economic crisis facing the country deepened, particularly soaring costs of living intensified by the NATO-Russia war in Ukraine and the COVID-19 pandemic. In 2023, Ruto imposed the first round of an IMF austerity programme, sparking mass protests. Odinga once again sought to channel mass discontent. He called intermittent protests against the austerity-driven Finance Bill 2023, only to suspend them when they began to merge with broader strikes by teachers, doctors, and civil servants. Dozens of his supporters were gunned down.

Odinga and Ruto versus the Kenyan working class and youth

Just when Odinga believed he had successfully contained social unrest, the Gen-Z uprising of mid-2024 erupted against the entire Kenyan political establishment. What began as protests against President Ruto’s IMF-dictated Finance Bill 2024—imposing sweeping taxes on fuel, bread, cooking oil, and digital services—quickly developed into a nationwide rebellion against the whole post-independence capitalist order. Unlike previous mobilisations, this movement arose entirely outside Odinga’s control. On June 25, protesters stormed parliament, and in the brutal crackdown that followed more than 60 people were killed, thousands arrested, and dozens abducted.

While he publicly voiced sympathy for the protests, Odinga was privately negotiating with Ruto on how to defuse them. Soon after, he integrated his Orange Democratic Movement into Ruto’s administration to form the current “broad-based” government, providing a political cover for the regime to push ahead with its IMF austerity agenda and consolidate a police-state dictatorship. Odinga then moved to co-opt self-styled Gen Z “leaders” into the regime’s orbit. 

The result was a de facto parliamentary dictatorship, lacking even a nominal opposition. It soon escalated bloody repression. Last July, as hundreds of thousands took to the streets, security forces killed 57 demonstrators and injured more than 600 in one of the worst massacres perpetrated by the Kenyan ruling class in decades.

Nothing could better expose the rottenness of Odinga than his death being used by the current Ruto regime to impose austerity and police-state measures. Barely had the ink dried on Odinga’s death certificate, with the media providing wall-to-wall obituaries hailing his democratic credentials, than Ruto decided to sign into law eight deeply authoritarian and anti-working-class bills.

These include the Privatisation Bill 2025, which allows the government to sell off state-owned enterprises without parliamentary approval; the Computer Misuse and Cybercrimes (Amendment) Bill 2024, granting sweeping powers to police and intelligence agencies to monitor, censor, and shut down online platforms; and the National Police Service Commission (Amendment) Bill 2024, further expanding executive control over the security apparatus.

Other laws include the National Land Commission (Amendment) and Land (Amendment) Bills, centralizing decision-making authority in Nairobi, weakening local land protections to allow more land looting by Ruto’s entourage, while the Air Passenger Service Charge (Amendment) and Virtual Asset Service Providers Bill impose new levies.

In one of his final interviews with the Sunday Nation, Odinga drew a parallel between Kenya’s youth revolt and the Egyptian Revolution of 2011, which toppled Hosni Mubarak. He recalled being “the last international leader hosted by Mubarak” before the dictator’s fall, remarking that even regimes that seem strong can collapse within weeks. Odinga’s message was a warning to the ruling elite that uncontained popular uprisings threaten the entire capitalist order.

The real lesson of Egypt, and of Kenya today, is that bourgeois “opposition” figures like Odinga, posing as champions of democracy, play the decisive role in strangling revolutionary movements and paving the way for renewed repression, austerity, and military rule. Odinga died at 80 in a private hospital for the wealthy in Koothattukulam, India, where he had been flown for specialist treatment. Like the rest of Kenya’s ruling elite, he sought medical care abroad while the country’s public health system, ravaged by decades of corruption, privatisation, and IMF-imposed austerity, lies in ruins.

Odinga’s death comes amid a new wave of social upheaval across the world, from PeruNepal, and Bangladesh to Madagascar, MoroccoMozambique, and Angola, driven by soaring prices, mass unemployment, IMF austerity and opposition to war and genocide. These movements express the mounting anger of workers and youth against unbearable social inequality and imperialist oppression.

Victory depends on rejecting the various representatives of a pro-capitalist opposition, which, like Odinga, fear the independent movement of the masses far more than dictatorship. The defence of democratic and social rights poses before Kenyan workers and youth the task of building a revolutionary Marxist party, a section of the International Committee of the Fourth International (ICFI), dedicated to the perspective of Permanent Revolution—the unification of the struggles of workers and the oppressed across Africa and the world for the establishment of a United Socialist States of Africa.

Former Kenyan prime minister Raila Odinga dies aged 80 Read More »

Gaza

“සටන් විරාම” ගිවිසුමට ගාසා තීරයේ ස්ථිර ඊශ්‍රායල වාඩිලා ගැනීම ඇතුළත් වේ

ආන්ඩ්‍රේ ඩේමන්  විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 10 දින ‘Ceasefire” deal includes permanent Israeli occupation of Gaza’ යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

Gaza
2025 ඔක්තෝබර් 9 වන බ්‍රහස්පතින්දා, මධ්‍යම ගාසා තීරයේ වාඩි ගාසා අසල අවතැන් වූ පලස්තීනුවන් එක්රැස් වන විට, ගාසා නගරයට යන වෙරළබඩ මාර්ගයේ ඊශ්‍රායල ටැංකි ස්ථානගත කර ඇත. [AP ඡායාරූපය/අබ්දෙල් කරීම් හනා)]

ඊශ්‍රායලය සහ හමාස් බ්‍රහස්පතින්දා නිවේදනය කළේ හමාස් විසින් රඳවාගෙන සිටින සියලුම ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කිරීම සහ ගාසා තීරය ස්ථිර ඊශ්‍රායල ආක්‍රමණය කිරීම ඇතුළත් “සටන් විරාම” ගිවිසුමක් විධිමත් ලෙස සම්මත කර ගැනීමයි.

හමාස් දේශපාලන ප්‍රධානී කලීල් අල්-හයියා නිවේදනය කළේ, “අපගේ ජනතාවට එරෙහි යුද්ධය සහ ආක්‍රමණය අවසන් කිරීම සඳහා ගිවිසුමකට එළඹ තිබේ” යනුවෙනි.

යථාර්ථයේ දී, මෙම ගිවිසුම ගාසා තීරයේ ආධිපත්‍යය දැරීමේ සහ පලස්තීන ජනතාවගේ ජාතික අයිතිවාසිකම් මර්දනය කිරීමේ ඊශ්‍රායල-අධිරාජ්‍යවාදී සැලැස්මේ තවත් පියවරකි. එය ගාසා තීරය යටත් විජිත ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයක් බවට පත් කෙරේ. ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයාගේ නායකත්වයෙන් යුත් මණ්ඩලයක් විසින් එය අධීක්ෂණය කරනු ලබන අතර ගාසා තීරයේ විශාල කොටසක් ස්ථිර ඊශ්‍රායල අත්පත් කර ගැනීමට ඇතුළත් වේ.

අල්-හයියා ප්‍රකාශ කළේ, “මැදිහත්කරුවන්ගෙන් සහ එක්සත් ජනපද පරිපාලනයෙන් අපට සහතික ලැබුණු අතර, යුද්ධය සම්පූර්ණයෙන්ම අවසන් වී ඇති බව සියලු දෙනා තහවුරු කළහ” යනුවෙනි. කෙසේ වෙතත්, මෙම “සහතික” ලබා දුන් පුද්ගලයින්ම, පසුගිය මාසයේ කටාර් වෙත ඊශ්‍රායල බෝම්බ හෙලීමට පහසුකම් සැලසූ අතර එම ප්‍රහාරය අල්-හයියා මරා දැමීමට උත්සාහ කෙරුණකි.

සෞදි අරාබි රජය ගිවිසුමට ප්‍රශංසා කරමින්, “මෙම වැදගත් පියවර මානුෂීය දුක් වේදනා සමනය කිරීම සඳහා කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ගයකට තුඩු දෙනු ඇත … සම්පූර්ණ ඊශ්‍රායල ඉවත්වීමක් ලබා ගැනීම, ආරක්ෂාව සහ ස්ථාවරත්වය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සහ ද්වි-රාජ්‍ය විසඳුම මත පදනම් වූ සාධාරණ හා පුළුල් සාමයක් ලබා ගැනීම සඳහා ප්‍රායෝගික පියවර ආරම්භ කරනු ඇත”, යනුවෙන් ප්‍රකාශ කළේය.

එය එවැනි දෙයක් නොකරනු ඇත. එය පලස්තීනයේ නීති විරෝධී ඊශ්‍රායල වාඩිලෑම තහවුරු කරනු ඇති අතර ගාසා තීරය වාර්ගිකව සුද්ධ කිරීමේ සැලැස්මට පහසුකම් සැලසීම සහ ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා ගාසා තීරයේ ආහාර සැපයුමේ ගෙල සිර කිරීමට ඊශ්‍රායලය ස්ථිරවම ස්ථානගත කරනු ඇත.

ගිවිසුම අනුමත කර එය ක්‍රියාත්මක කිරීමට එකඟ වූ මැද පෙරදිග සහ පුළුල් කලාපයේ  ඊජිප්තුව, ජෝර්දානය, කටාර්, සෞදි අරාබිය, තුර්කිය සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය ඇතුළු ධනේශ්වර ජාතිකවාදී ආණ්ඩු විසින් විශේෂයෙන් අශෝභන කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත.

ගිවිසුමේ කොටසක් ලෙස, ඊශ්‍රායල හමුදා ගාසා තීරයෙන් සියයට 58 ක් වන ඊනියා “කහ රේඛාවකට” පසුබසිනු ඇත. ගිවිසුමේ අවසාන අදියරේදී, ඊශ්‍රායල හමුදා ගාසා තීරයට යන සියලුම ගොඩබිම් හරස් මාර්ග පාලනය කරන ස්වාරක්ෂක කලාපයකට පසුබසිනු ඇති අතර, එය ජනගහනය තවදුරටත් හිතාමතා සාගින්නෙන් පෙළන තර්ජනයට හෙලනු ඇත. 

මෙම ගනුදෙනුව 19 වන සියවසේ පැවති මැද පෙරදිග විවෘත යටත් විජිත ආධිපත්‍යයට නැවත පැමිණීමක් සනිටුහන් කරයි. යෝජනාව යටතේ, ගාසා තීරය පාලනය කරනු ලබන්නේ “ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ජේ. ට්‍රම්ප් විසින් ප්‍රධානත්වය දරනු ලබන සහ සභාපතිත්වය දරන” සහ “හිටපු [එක්සත් රාජධානියේ] අගමැති ටෝනි බ්ලෙයාර්” ඇතුළත් වන “සාම මණ්ඩලයක්” විසිනි.

වොෂින්ටන් පෝස්ට් පුවත්පත මෙම ගිවිසුම “හමාස් යටත් වීමක් සහ ට්‍රම්ප්ගේ ජයග්‍රහණයක්” බව ප්‍රකාශ කළේය. එය, “මෙම ගනුදෙනුව කුමක් දැයි හඳුන්වන්න: සම්පූර්ණ හමාස් යටත් වීමක්” එය “සැමරීමට වටිනවා”, යනුවෙන් පුරසාරම් දොඩා ඇත. 

වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලය ද ප්‍රීති ඝෝෂාවට එක්වෙමින්, “හමාස් එහි හොඳම ලීවරය අත්හරිමින් සිටින නමුත් ඊශ්‍රායලය එසේ නොවේ. ප්‍රාණ ඇපකරුවන් මුදවා ගැනීමෙන් පසුව පවා, ඊශ්‍රායල් සොල්දාදුවන් ඊජිප්තු දේශසීමාව ඇතුළුව ගාසා තීරයෙන් අඩකට වඩා රැඳී සිටිනු ඇත” යනුවෙන් ප්‍රකාශ කළේය. එය නිගමනය කළේ, “මෙම කොන්දේසි පිළිගැනීමේදී, හමාස් ඵලදායී ලෙස එහි පරාජය පිළිගනී.”

 වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලය පැහැදිලි කළ පරිදි, සටන් විරාමය ඊළඟ ප්‍රහාරය සඳහා කොන්දේසි නිර්මානය කරනු ඇත. “ගාසා තීරයේ යොදවා ඇති නව ගල්ෆ් අරාබි නායකත්වයෙන් යුත් ස්ථායීකරණ බලකාය හමාස් නිරායුධ කිරීමට සහ තීරුව මිලිටරිහරණය කිරීමට අපොහොසත් වුවහොත්, එය කිරීමට ට්‍රම්ප් ‘පූර්ණ සහාය’ ලෙස හඳුන්වන සහාය සමගින් ඊශ්‍රායල හමුදාවට හැකි වනු ඇත.”

පසුගිය මාසයේ කටාර් වෙත එල්ල වූ ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරය අරාබි රජයන් ගිවිසුම පිළිගැනීමට “බලපෑමට ලක්වීමට” උපකාරී වූ බව වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලය තවදුරටත් පැවසීය. රුසියාවට එරෙහි එක්සත් ජනපද යුද්ධය තීව්‍ර කිරීම සඳහා මැද පෙරදිග පුරා ඔහු භාවිතා කළ එම ආක්‍රමණශීලී බව පෙන්වන ලෙස ට්‍රම්ප්ට පුවත්පත උපදෙස් දුන්නේය. “ට්‍රම්ප් මහතා දැන් රුසියාව පිළිබඳ ඔහුගේ උපාය මාර්ගය ආපසු හරවන්නේ නම්, ලබන වසරේ නොබෙල් කමිටුවට පවා ඔහුට සාම ත්‍යාගය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට නොහැකි විය හැකිය” යනුවෙන් එය ප්‍රකාශ කළේය.

“සාම” ගිවිසුම ප්‍රථම වරට ප්‍රකාශයට පත් කළ විට එය හෙළා දකිමින්, පලස්තීනුවන් සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර යුක්තිය පිළිබඳ මධ්‍යස්ථානය (ICJP) මෙසේ ලිවීය: “සැලැස්මට ජාත්‍යන්තර ‘සාම මණ්ඩලයක්’ ඇතුළත් කිරීම … පලස්තීන අනාගතය පිළිබඳ තීරණ ගැනීමේදී පලස්තීන හඬ බැහැර කිරීම සහතික කරයි.”

ICJP හි ප්‍රකාශකයෙකු වන ඔර්ලයිත් රෝ සඳහන් කළේ, “මෙම සැලැස්ම ඊශ්‍රායලයට විරාමයක් තබා, නැවත සන්නද්ධ වී, නව දණ්ඩ විමුක්තියකින් පසුව ප්‍රචණ්ඩත්වයට නැවත පැමිණීමට තවත් අවස්ථාවක් ලබා දෙයි” යනුවෙනි. එය “යටත් විජිත වාචාලකමේ සැඟවී පවතින” බව ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

ගිවිසුම නිරීක්ෂණය කිරීම සහ අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපදය ඊශ්‍රායලයට අමතර භටයින් 200 ක් යවන බව ඇසෝසියේටඩ් ප්‍රෙස් වාර්තා කළේය.

වසර දෙකක් පුරා පැවති ගාසා සංහාරය අවම වශයෙන් පලස්තීනුවන් 65,000 ක් මරා දැමීමට සහ එම ප්‍රදේශයේ ගොඩනැගිලිවලින් අතිමහත් බහුතරයක් විනාශ කිරීමට හේතු වී තිබේ. ගාසා තීරය දෙදරා ගොස් ඇති අතර එහි ජනගහනය කුසගින්නේ සිටී. මෙම සතියේ ද ලැන්සෙට් හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ ගාසා තීරයේ ළමුන් 55,000 ක් උග්‍ර මන්දපෝෂණයෙන් පෙළෙන බවයි. සමීක්ෂණයට ලක් කළ ළමුන් අතර, සියයට 16 ක් ආහාර නොමැතිකම නිසා ඇතිවන නාස්තියේ සලකුණු පෙන්නුම් කළහ.

“සටන් විරාම” ගිවිසුමට ගාසා තීරයේ ස්ථිර ඊශ්‍රායල වාඩිලා ගැනීම ඇතුළත් වේ Read More »

Scroll to Top