World Economy

War ship

2030 යුරෝපයේ ආරක්ෂක මාර්ග සිතියම ඒකාධිපතිත්වයට සහ ගෝලීය යුද්ධයට පදනම දමයි

ජොහැන්නස් ස්ටර්න් විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 25 දින ‘Europe’s defence roadmap 2030 lays the groundwork for dictatorship and global warයන හිසින් පලවූ ජොහැන්නස් ස්ටර්න් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

War ship
2003 මාර්තු 23 වන දින මධ්‍යධරණී මුහුදේ ක්‍රියාත්මක වන USS කේප් ශාන්ත ජෝර්ජ් (CG 71) නියෙමු මිසයිල නෞකාවෙන් ටොමාහෝක් ගොඩබිම් ප්‍රහාරක මිසයිලයක් (TLAM) දියත් කරන අයුරු.[AP ඡායාරූප/බුද්ධි විශේෂඥ 1 වන කෙනත් මෝල්/එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව]

පසුගිය දිනවල සිදුවීම් රුසියාවට එරෙහි අධිරාජ්‍යවාදී මිලිටරි උත්සන්න කිරීමේ සහ තුන්වන ලෝක යුද්ධයකට සූදානම් වීමේ නව අවධියක් සනිටුහන් කරයි. බ්‍රහස්පතින්දා බ්‍රසල්ස් හි පැවති යුරෝපීය කවුන්සිලයේ රැස්වීම් සහ සිකුරාදා ලන්ඩනයේ පැවති ඊනියා “කැමැත්ත ඇත්තන්ගේ සන්ධානය” සාමාන්‍ය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික රැස්වීම් නොව යුද සමුළු විය. ඔවුහු එක්ව නව සම්බාධක, යුක්රේනයට තවදුරටත් මිලිටරි ආධාර සහ සමස්ත මහාද්වීපයම මිලිටරිකරණය කිරීම සඳහා වන පස් අවුරුදු සැලැස්මක් සකස් කරන “ආරක්ෂක සූදානම මාර්ග සිතියම 2030” අනුමත කළහ.

ඒ සමඟම, වොෂින්ටනය එහි සෘජු මැදිහත්වීම තීව්‍ර කළේය. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය යුක්රේනයට බටහිර රටවල් විසින් සපයන ලද දිගු දුර මිසයිල භාවිතා කිරීම සඳහා පනවා තිබූ ප්‍රධාන සීමාවන් ඉවත් කිරිම මගින්, කියෙව්ට රුසියානු භූමියේ ගැඹුරට පහර දීමට හැකියාව ඇති කළේය. අඟහරුවාදා, යුක්රේනය බ්‍රිතාන්‍ය සැපයූ ස්ටෝම්  ෂැඩෝ කෲස් මිසයිලයක් භාවිතා කර බ්‍රයන්ස්ක් හි පුපුරණ ද්‍රව්‍ය සහ රොකට් ඉන්ධන නිපදවන කම්හලකට ප්‍රහාරයක් එල්ල කළේය. යුක්රේන පොදු කාර්ය මණ්ඩලය (general staff) “සාර්ථක ප්‍රහාරය” සැමරූහ. එවැනි මෙහෙයුම් නේටෝ බලවතුන් සහ රුසියාව අතර විවෘත ගැටුමක් අවුලුවාලීමේ අවදානමක් ඇති කරන අතර එය වේගයෙන් න්‍යෂ්ටික සටනක් දක්වා සර්පිලාකාර විය හැකිය.

එක්සත් ජනපදය සහ එහි යුරෝපීය සහචරයෝ හිතාමතාම ගැටුම උත්සන්න කරමින් සිටිති. වොෂින්ටනය සහ ලන්ඩන් යන දෙපිරසම රුසියාවේ විශාලතම තෙල් හා ගෑස් නිෂ්පාදකයින් වන රොස්නෙෆ්ට් සහ ලුකොයිල්ට (Rosneft, Lukoil) එරෙහිව නව සම්බාධක ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර යුරෝපීය සංගමය තමන්ගේම ආර්ථික යුද්ධය දැඩි කිරීමට එකඟ විය. බ්‍රසල්ස් සමුළුවේදී ද්විත්ව-භාවිත භාණ්ඩ සඳහා අපනයන තහනම් පුළුල් කිරීමට, යුරෝපීය ප්‍රාග්ධන වෙළඳපොළට රුසියානු ප්‍රවේශය සීමා කිරීමට, රුසියානු “සෙවණැලි නැව් කණ්ඩායමේ (shadow fleet)” නැව් 117 කට යුරෝපා සංගම් වරායන් තහනම් කිරීමට සහ රුසියානු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයින්ට නව සංචාරක සහ මූල්‍ය සීමාවන් පැනවීමට තීරණය විය. කලින් සැලසුම් කළ කාල සීමාවන්ට වඩා වසරකට පෙර–2027 වන විට–රුසියානු ද්‍රව ස්වාභාවික ගෑස් (LNG) ආනයනය සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කරනු ඇත.

ඊටත් වඩා ප්‍රකෝපකාරී වන්නේ යුක්‍රේනයට ආයුධ සඳහා අරමුදල් සැපයීම පිණිස රුසියානු මහ බැංකුවේ සිර කළ වත්කම් අත්පත් කර ගෙන ප්‍රති-අරමුණුගත කිරීමට යුරෝපා සංගමය සැලසුම් කිරීමයි. බෙල්ජියම නීතිමය විරෝධතා මතු කළද, යුරෝපීය කවුන්සිලය කොමිසමට උපදෙස් දුන්නේ “හැකි ඉක්මනින් යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන ලෙසයි.” මෙය ජාත්‍යන්තර සොරකමකට වඩා අඩු දෙයක් නොවේ–එය බටහිර අවශ්‍යතා සමඟ ගැටෙන්නේ නම් තම  සංචිත ආරක්ෂිත නොවන බව පෘථිවියේ සෑම ජාතියකටම සංඥා කරන අධිරාජ්‍යවාදී අත්පත් කර ගැනීමකි.

යුක්‍රේනය පිළිබඳ යුරෝපීය කවුන්සිලයේ ප්‍රකාශය, 2022 සිට යුරෝපා සංගමය දැනටමත් යුරෝ බිලියන 177.5 ක් ලබා දී ඇති බවත්, “2026–2027 සඳහා එහි මිලිටරි සහ ආරක්ෂක කටයුතු ඇතුළුව යුක්‍රේනයේ හදිසි මූල්‍ය අවශ්‍යතා සපුරාලීමට කැපවී සිටින බවත්” පුරසාරම් දොඩයි. තවත් බිලියන සිය ගණනක් අනුමත කෙරෙනු ඇත.

සමුළුවට සමගාමීව ඉදිරිපත් කරන ලද, ඊනියා ආරක්ෂක සූදානම මාර්ග සිතියම 2030,  මෙම මුදල් කුමක් සඳහාද යන්න සම්පූර්ණයෙන්ම පැහැදිලි කරයි. එය පහත ප්‍රකාශයෙන් ආරම්භ වේ:

“ආරක්ෂක සූදානම යනු නවීන යුද්ධ සඳහා අවශ්‍ය හැකියාවන් වර්ධනය කිරීම සහ අත්පත් කර ගැනීමයි. එහි තේරුම යුරෝපයට උපායමාර්ගික වාසියක් සහ අවශ්‍ය ස්වාධීනත්වය ලබා දෙන ආරක්ෂක කාර්මික පදනමක් ඇති බව සහතික කිරීමයි. තවද, එහි තේරුම තීරණාත්මක කාලවලදී අති නවීන නවෝත්පාදනයන් සහ වේගවත්, මහා පරිමාණ නිෂ්පාදනයක් ලබා දීමට සූදානම් වීමයි.”

මෙය යුරෝපීය යුද ආර්ථිකයක් සඳහා මහා සැලැස්මකි–මහා පරිමාණ අවි ආයුධ සන්නද්ධ කිරීම සඳහා කර්මාන්ත, මූල්‍ය සහ තාක්‍ෂණය සම්බන්ධීකරණය කරන ලද බලමුලු ගැන්වීමකි.  මාර්ග සිතියම, “උත්සාහයන්  ඉහළ මට්ටමකට ගෙන ඒමේ සහ වේගවත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවය, අද දින වැඩිවන අන්තරායන් පිළිබිඹු කරයි,” ලෙස සඳහන් කරයි.

රුසියාව ප්‍රධාන සතුරා ලෙස හඳුනාගෙන ඇති අතර එය “දැකිය හැකි අනාගතය සඳහා යුරෝපීය ආරක්ෂාවට නිරන්තර තර්ජනයක්” ලෙස කියාපාන නමුත් ලේඛනයේ විෂය පථය ගෝලීය වේ:

“යුරෝපයේ සූදානම, 360° ප්‍රවේශයක් සහිත පුළුල් ගෝලීය සන්දර්භය තුළ මුල් බැස ගත යුතුය. …ගාසා තීරයේ සහ මැද පෙරදිග සිට අප්‍රිකාවේ සැඟවුණු හෝ විවෘත ගැටුම් කිහිපයක් දක්වා, ආසියා-පැසිෆික් කලාපයේ වැඩිවන ආතතීන්ගේ සිට ආක්ටික් දක්වා ආදී ලෝකයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලින් එල්ලවන තර්ජනවලට අපට අන්ධ විය නොහැක.”

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, යුරෝපා සංගමය එක්සත් ජනපදයෙන් ස්වාධීනව තම ආර්ථික හා භූ මූලෝපායික අවශ්‍යතා ඉටු කර ගැනීම සඳහා ලෝක ව්‍යාප්ත යුද්ධයකට සූදානම් වෙමින් සිටී. එය පැහැදිලිවම සඳහන් කරන්නේ, “සාම්ප්‍රදායික සහචරයින් සහ හවුල්කරුවන් ලෝකයේ අනෙකුත් කලාප වෙත තම අවධානය යොමු කරමින් සිටින” බවත් “යුද්ධයේ වෙනස්වන ස්වභාවයට අනුකූලව, යුරෝපයේ ආරක්ෂක ඉරියව්ව සහ හැකියාවන් … හෙට දවසේ යුධ පිටි සඳහා සූදානම් කළ යුතු” බවත්ය.

මාර්ග සිතියම 1930 ගණන්වල ප්‍රති-සන්නද්ධ කිරීමේ වැඩසටහන් සමඟ තරඟකාරීවන මට්ටමේ ප්‍රමාණාත්මක ඉලක්ක නියම කරයි. එය 2021 දී යුරෝ බිලියන 218 සිට 2025 දී යුරෝ බිලියන 392 දක්වා යුරෝපීය ආරක්ෂක වියදම් ඉහළ යාම සමරන අතර තවදුරටත් වේගවත් කිරීමක් ඉල්ලා සිටී. “ReArm Europe” (යුරෝපය  ප්‍රතිසන්නද්ධ කරමු) න්‍යාය පත්‍රය යටතේ, SAFE මෙවලම වැනි නව අරමුදල් යාන්ත්‍රණ හරහා අවි ආයුධ සඳහා යුරෝ බිලියන 800 ක් දක්වා බලමුලු ගන්වනු ලැබේ. 2035 වන විට දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 3.5 ක ආරක්ෂක වියදම් ඉලක්කයක් කරා ළඟා වීමට ජුනි මස නේටෝ සමුළුවේදී කරන ලද කැපවීම් සඳහා වාර්ෂිකව අවම වශයෙන් වසරකට අමතර යුරෝ බිලියන 288 ක් අවශ්‍ය වේ.

මෙම අතිවිශාල මුදල් සම්භාරයට මුදල් යෙදවිය හැක්කේ කුරිරු කප්පාදු, සමාජ වැඩසටහන් විනාශ කිරීම සහ මහජන අරමුදල් කොල්ලකෑම හරහා පමණි. “ආරක්ෂක සූදානම” සඳහා මුදල් සහ ආයුධ පමණක් නොව යුද්ධය සඳහා සමස්ත මහාද්වීපයම ප්‍රතිසංවිධානය කිරීම අවශ්‍ය බව ලේඛනය පැහැදිලි කරයි. “යුරෝපා සංගමය පුරා හමුදා සංචලන ප්‍රදේශයක් කරා” වගන්තිය යටතේ එය යෝජනා කරන්නේ:

“2027 අවසානය වන විට, නේටෝව සමඟ සමීප සම්බන්ධීකරණයෙන්, සංගමය පුරා හමුදා සහ හමුදා උපකරණ බාධාවකින් තොරව ප්‍රවාහනය සහතික කරන, සංගත  කළ නීති සහ ක්‍රියා පටිපාටි, ගොඩබිම් කොරිඩෝ, ගුවන්තොටුපළ, වරාය සහ ආධාරක අංග ජාලයක් සහිත, යුරෝපා සංගමය පුරා හමුදා සංචලන ප්‍රදේශයක් පිහිටුවනු ඇත.”

ඉලක්කය වන්නේ යුරෝපය තනි යුධ පිටියක් බවට පරිවර්තනය කිරීමයි–එනම්, හමුදා සහ සන්නාහ බෝල්ටික් සිට කළු මුහුද දක්වා නිදහසේ ගමන් කළ හැකි ඒකාබද්ධ සැපයුම් කලාපයක් සැකසීමයි. සිවිල් යටිතල පහසුකම් මිලිටරි අවශ්‍යතා සඳහා යටත් කරනු ලැබේ.  දස දහස් ගණනක් නේටෝ භටයින් චලනය කරමින් යුද විරෝධී විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහිව සොල්දාදුවන් යෙදවීම සිදු කළ හැම්බර්ග්හි, රෙඩ් ස්ටෝම් බ්‍රාවෝ වැනි අභ්‍යාස, මෙම මිලිටරිකරණයේ දේශීය මානය දැනටමත් අපේක්ෂා කරයි: එනම් අභ්‍යන්තර විරුද්ධත්වය මර්දනය කිරීම යි.

මෙම පරිවර්තනයේ පෙරමුණේ සිටින්නේ ජර්මනියයි.  හරිත පක්ෂයේ  සහ වාම පක්ෂයේ  සහාය ඇතිව, පාලක සන්ධානය ප්‍රති-සන්නද්ධ කිරීම සඳහා යුරෝ ට්‍රිලියනයක රාමුවක් නිර්මාණය කර ඇත. 2025 ආරක්ෂක අයවැය යුරෝ බිලියන 86.5 ක් වන අතර එය දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු ඕනෑම අවස්ථාවකට වඩා වැඩි වේ. 2029 වන විට යුරෝ බිලියන 150 කට වඩා වැඩි වන මෙම වියදම දළ වශයෙන් දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 3.5 කි.  “මිලිටරි සූදානම”සඳහා යටිතල පහසුකම් වියදම් ඇතුළත් කළහොත්, යුද්ධයට අදාළ මුළු වියදම් දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 5 ක් දක්වා ඉහල යනු ඇති අතර, එය වාර්ෂිකව යුරෝ බිලියන 215 ක් පමණ වේ.

නව හමුදා සහ සිවිල් තනතුරු දස දහස් ගණනක් නිර්මාණය වෙමින් පවතින අතර අනිවාර්ය හමුදා බඳවා ගැනීම නැවත ස්ථාපිත කෙරෙනු ඇත. ප්‍රහාරක ජෙට් යානා, ප්‍රවාහන හෙලිකොප්ටර්, නව යුධ ටැංකි, සන්නද්ධ වාහන, යුද නැව්, ඩ්‍රෝන යානා, මිසයිල පද්ධති සහ ඒ සඳහා කැපවූ අභ්‍යවකාශ විධානයක් (මූලස්ථානයක්) පවා නිර්මාණය කිරීම සඳහා බිලියන ගණනක් මුදල් හරවා ඇත. චාන්සලර් ෆ්‍රෙඩ්රික් මර්ස් ජර්මනිය “යුරෝපයේ ශක්තිමත්ම සාම්ප්‍රදායික හමුදාව” බවට පත් කිරීමේ තම ඉලක්කය විවෘතව ප්‍රකාශ කර තිබේ.

මෙම ප්‍රතිපත්ති, යලි සන්නද්ධ කිරීම සහ ලෝක බලය සඳහා වූ තල්ලුව මගින් ෆැසිස්ට් තන්ත්‍රයක් ස්ථාපනය කිරීම, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීම සහ කම්කරු පන්තිය මර්දනය කිරීම සිදු කළ, 1930 ගනන්වල ජර්මානු අධිරාජ්‍යවාදයේ සූදානම සිහිපත් කරයි. එම තර්කනය නැවතත් තහවුරු වෙමින් පවතී. යුරෝපය පුරා, පාලක ප්‍රභූන් සමාජ කෝපය මැඩපැවැත්වීමට සහ යුද්ධයට සූදානම් වීමට ෆැසිස්ට් බලවේග–බ්‍රිතාන්‍යයේ ෆරාජ්, ප්‍රංශයේ ල පෙන්, ඉතාලියේ මෙලෝනි සහ ජර්මනියේ ඒඑෆ්ඩී–වගා කරමින් සිටිති.

වෛෂයික ප්‍රවණතා නිසැකවම පැහැදිලිය. යුරෝපා සංගමය, නේටෝව සහ අවි කර්මාන්තය ඒකාබද්ධ යුද යාන්ත්‍රණයකට බද්ධ කිරීම ඒකාධිපති පාලනයක් කරා හැරීම සමඟ අත්වැල් බැඳගනී. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම්වලට පහර දීම, ගාසා සංහාරයට එරෙහි විරෝධතා අපරාධකරණය කිරීම සහ පොලිස් බලකායන් මිලිටරිකරණය කිරීම යන සියල්ල මහජන විරෝධයට පාලක පන්තියේ බිය පිළිබිඹු කරයි.

අධිරාජ්‍යවාදය යුද්ධයට තල්ලු කරන එම ප්‍රතිවිරෝධතාම–සියල්ලටත් වඩා ධනේශ්වර ක්‍රමයේ ගැඹුරු අර්බුදය–විප්ලවවාදී නැගිටීම් සඳහා කොන්දේසි ද ඇති කරයි. ප්‍රති-සන්නද්ධ කිරීම, ජීවන තත්වයන් විනාශ කිරීම සහ  නිරන්තරයෙන් වර්ධනය වන න්‍යෂ්ටික සමූලඝාතනයේ අනතුර සඳහා මුදල් යෙදවීම සඳහා ධනය විශාල වශයෙන් නැවත වෙන් කිරීම කම්කරු පන්තිය පුරා ප්‍රතිරෝධය අවුස්සනු ඇත. එක්සත් ජනපදයේ, ඔක්තෝබර් 18 වන දින ට්‍රම්ප්ගේ ෆැසිස්ට් ප්‍රතිපත්තිවලට එරෙහි “රජුන් එපා” විරෝධතාවලට මිලියන 7 කට වැඩි පිරිසක් එක් වූහ. යුරෝපයේ අනෙකුත් ස්ථාන අතර, ග්‍රීසිය, බෙල්ජියම, ඉතාලිය, නෙදර්ලන්තය සහ ප්‍රංශය හි කප්පාදු පියවරයන්ට සහ මිලිටරිවාදයට එරෙහිව වැඩවර්ජන සහ විරෝධතා පුපුරා ගොස් ඇත.  මේවා පන්ති අරගලයේ පුපුරන සුලු ගෝලීය පුනර්ජීවනයක සලකුණු ය.

නමුත් ස්වයංසිද්ධ විරුද්ධත්වය ප්‍රමාණවත් නොවේ. යුද්ධයට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහි සටන, ඒවායේ මූල හේතුවට, එනම් ධනේශ්වර ක්‍රමයටම එරෙහි අරගලයට සම්බන්ධ කරන සවිඥානික දේශපාලන වැඩපිළිවෙලකින් එය සන්නද්ධ විය යුතුය. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුවවේ (හජාජාක)”සමාජවාදය සහ යුද්ධයට එරෙහි සටන”-2016 ප්‍රකාශය දැන් දැවෙන හදිසිතාවයක් අත්කර ගන්නා මූලධර්ම ඉදිරිපත් කර ඇත:

  • යුද්ධයට එරෙහි අරගලය, සමාජයේ මහා විප්ලවවාදී බලවේගය වන කම්කරු පන්තිය මත පදනම් විය යුතු අතර, ජනගහනයේ සියලු ප්‍රගතිශීලී කොටස් කම්කරු පන්තිය පිටුපස එක්සත් කළ යුතුය.
  • නව යුද විරෝධී ව්‍යාපාරය ධනවාදී විරෝධී සහ සමාජවාදී විය යුතුය, මන්ද, මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයේ ආඥාදායකත්වය අවසන් කිරීමට සහ මිලිටරිවාදයේ සහ යුද්ධයේ මූලික හේතුව වන ආර්ථික ක්‍රමය අවසන් කිරීමට කරන සටනකින් තොරව යුද්ධයට එරෙහි බරපතල අරගලයක් තිබිය නොහැකි බැවිනි.
  • එබැවින්, නව යුද විරෝධී ව්‍යාපාරය, අවශ්‍යයෙන්ම, ධනපති පන්තියේ සියලුම දේශපාලන පක්ෂ සහ සංවිධානවලින් සම්පූර්ණයෙන්ම සහ නිසැකවම ස්වාධීන විය යුතු අතර ඒවාට සතුරු විය යුතුය.
  • නව යුද විරෝධී ව්‍යාපාරය, සියල්ලටත් වඩා, ජාත්‍යන්තර විය යුතු අතර, අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි ඒකාබද්ධ ගෝලීය අරගලයක් තුළ කම්කරු පන්තියේ දැවැන්ත බලය බලමුලු ගැන්විය යුතුය.

යුරෝපය පුරා සහ ජාත්‍යන්තරව කම්කරුවන්, තරුණයින් සහ බුද්ධිමතුන් [oppressed middle class] මුහුණ දෙන කර්තව්‍යය පැහැදිලිය: සෑම වැඩබිමකම සහ අසල්වැසි ප්‍රදේශයකම ස්වාධීන ක්‍රියාකාරී කමිටු ගොඩනැගීම, ඔවුන්ගේ අරගල දේශසීමා හරහා සම්බන්ධ කිරීම සහ සමාජවාදය සඳහා සටනේදී සවිඥානික විප්ලවවාදී නායකත්වයක්–හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තරයේ කමිටුවේ කොටස් ලෙස සමාජවාදී සමානතා පක්ෂ–වර්ධනය කිරීම. ධනේශ්වර ක්‍රමය පෙරලා දමා, පෘථිවියේ සම්පත් ලාභය සඳහා නොව තාර්කිකව සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව මානව අවශ්‍යතා සඳහා භාවිතා කරන සමාජවාදී ලෝක සමූහාණ්ඩුවක කොටසක් ලෙස යුරෝපීය එක්සත් සමාජවාදී රාජ්‍යයක් මගින් එය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමෙන් පමණක්, මානව වර්ගයාට ලෝක යුද්ධයේ ව්‍යසනය වළක්වා ගත හැකිය.

2030 යුරෝපයේ ආරක්ෂක මාර්ග සිතියම ඒකාධිපතිත්වයට සහ ගෝලීය යුද්ධයට පදනම දමයි Read More »

Gold price surge continues, passing the $4,000 mark

By Nick Beams.

This article was originally published in the World Socialist Website on 08 October 2025.

After hitting record highs throughout this year, the price of gold continues to surge and has now passed $4,000 an ounce, taking its rise this year to more than 50 percent after a 12 percent increase for September alone.

Image Not Found
Gold bars are shown stacked in a vault at the United States Mint on July 22, 2014 in West Point, New York [AP Photo/Mike Groll]

The gold price surge is a sign of growing uncertainty and doubts over the stability of the international monetary system based on the US dollar as the global currency. As a Wall Street Journal article noted, the gold price “has surged this year more than it did during some of America’s biggest crises” including the 2007–2009 recession and the onset of the pandemic.

Back in June, as the gold surge was accelerating and it had become the second-largest reserve asset held by central banks after the dollar, surpassing the euro, an article in the Financial Times (FT) described it as the “world’s refuge from uncertainty” and pointed to the broader implications of its rise.

Bullion, it said, had “made a roaring comeback, not just among speculators and so-called gold bugs who mistrust paper currencies, but even among the most conservative investors in the world” and that “in a febrile political era, when many of the core assumptions about the global economy are being questioned, gold has once more become an anchor.”

In the four months since these lines were written all the processes it identified have intensified.

The key “core assumption,” not only being questioned but increasingly eroded, is the capacity of the US state and its financial institutions to provide a stable foundation for the international monetary order based on the US dollar as a fiat currency after US president Nixon removed its gold backing in August 1971.

While this process has accelerated under the second Trump presidency it was already well underway before he arrived on the scene.

It has been fueled by the ongoing crises in the US financial system, expressed most sharply in the financial crisis of 2008 and the freezing of the US Treasury market in March 2020 when, for a number of days, no buyers could be found for US government debt, supposedly the safest financial asset in the world.

A central factor in the latest gold surge has been the escalation of US government debt. It now stands at more than $37 trillion. For more than a decade the rise in debt—used to finance wars, tax cuts to the wealthy and corporations as well as government bailouts—was able to proceed almost unnoticed because of the ultra-low interest rates maintained by the Fed.

But after the rate rises started in 2022, the interest bill has become an increasing drain on government finances, such that it has risen to almost $1 trillion annually and is set to become the biggest item in the US budget, surpassing even military outlays.

This has meant that the global monetary system is based on the currency of the most indebted country in the world, whose credit rating has been downgraded by all the three major rating agencies and which needs to borrow money just to pay the interest bill on past debts.

The policies of the Trump administration are working to exacerbate these underlying tensions within the global financial system.

A major blow came with the so-called “reciprocal tariffs” of April 2, through which the Trump regime upended what had remained of the post-war international trading order. The “liberation day” measures led to a spike in Treasury yields combined with a fall in the value of the dollar—a rare occurrence.

Since then, in the trade “deal” with Japan and the proposals of the Trump regime for South Korea, the tariffs have been revealed as the mechanism for standover demands by the US for the investment of hundreds of billions of dollars in the US under the direct control of the administration.

As part of his drive to establish a personalist dictatorship, combined with the moves to establish martial law in major US cities, Trump has moved to try to take direct control of the Fed. This has sparked concerns that its political independence will be effectively ended, sparking concerns in international markets about financial stability leading to an increasing turn to gold as a safe haven.

And the latest surge has been spurred on by the US government shutdown initiated by Trump as part of a drive to sack hundreds of thousands of government employees and axe whole departments.

As Mark Sobel, a former US Treasury official and now the US chair of the think-tank OMFIF told the FT back in June: “Gold’s rise in part reflects the administration’s undermining of the properties underpinning dollar dominance.”

Sobel said that attacking institutions such as the Fed and the courts while “threatening to add massively to debt and deficits through the ‘big, beautiful bill,’ and being an unreliable partner to our allies and partners” had all undercut the dollar’s status.

Others have gone further in their analysis, describing the shift into gold as a move “back to the future.” As the latest surge was getting underway in the middle of the year, Randy Smallwood, chief executive of a precious metals company, told the FT: “It wouldn’t surprise me if, in 20 years, when you take an economics course, there will be a discussion about the 60-year experiment from 1970 to 2030 on fiat currencies, and how it failed.”

In an earlier period, such comments might have been dismissed simply as the outlook of “gold bugs.” Not so today.

Even before the latest actions by Trump, central banks had begun to move. In each of the past three years, they have bought more than 1,000 tonnes of gold, hitting record levels. The bulk of the purchases have been by countries not closely aligned with the US such as China, India, and Turkey. But the rise of gold to be the second-largest reserve asset is an indication that other central banks are heading in the same direction.

The shift is extending to the private sector with the move by investors into gold-backed exchange-traded funds (ETFs). The World Gold Council has reported that $13.6 billion flowed into these funds in September, bringing the total so far this year to $60 billion—a record.

The significance of this shift is reflected in an analysis by Morgan Stanley. The traditional benchmark for investor allocations is 60 percent of funds in equities with 40 percent in bonds. But it suggested that the split should be 60/20/20. That is, gold should have an equal weight with bonds.

Significantly, such is the uncertainty around the financial position and indebtedness of all the major economies—the debt-induced turmoil in France is a case in point—that the move out of the dollar is being accompanied by growing uncertainty about other currencies. As one analyst at a metals trading firm told the FT: “People are looking to short the dollar, but they are not quite sure what currency to purchase—that uncertainty leads you straight to gold.”

And while the gold issue may appear to be simply a market phenomenon—investors trying to capitalize on the surge, others seeking a hedge in times of uncertainty, on top of the concerns of central banks, it goes deeper than that.

The entire fiat monetary system that has prevailed for the past 50 years and more—the foundation for the functioning of the global capitalist order—is starting to unravel, and that will have major economic, financial and political consequences.

Gold price surge continues, passing the $4,000 mark Read More »

Jeff

ආර්ථික බුබුලු “හොඳයි” යැයි ප්‍රකෝටිපති ජෙෆ් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කරයි

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 03 දින ‘Ultra-billionaire Jeff Bezos declares economic bubbles are “good”යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

Jeff
2025 ජනවාරි 20 වන සඳුදා වොෂින්ටනයේ එක්සත් ජනපද කැපිටල් හි රොටුන්ඩා හි 60 වන ජනාධිපති පදවි ප්‍රාප්තිය ඉදිරිපිට වමේ සිට මාර්ක් සකර්බර්ග්, ලෝරන් සැන්චෙස්, ජෙෆ් බෙසෝස් සහ සුන්දර් පිචායි. [AP ඡායාරූපය/කෙනී හොල්ස්ටන්/ද නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්]

සිකුරාදා, ලෝකයේ සිව්වන ධනවත්ම මිනිසා සහ ඇමසන් සමාගමේ නිර්මාතෘ සහ සභාපති, තාක්ෂණ කතිපයාධිකාරී ජෙෆ් බෙසෝස්, එක්සත් ජනපද ආර්ථිකය තාක්‍ෂණික සමාගම් කොටස් මත කේන්ද්‍රගත වූ ආර්ථික බුබුලක් මධ්‍යයේ පවතින බව කෙලින්ම පිළිගෙන එය “හොඳ” බව ප්‍රකාශ කළේය.

එක්සත් ජනපදය ආර්ථික බුබුලක් මධ්‍යයේ සිටින බවට බෙසෝස්ගේ පිළිගැනීම දශක ගණනාවක පූර්වාදර්ශයන්ගෙන් බිඳ දමයි. ප්‍රධාන සමපේක්ෂන උමතුකම් අතරතුර, ඇමරිකාවේ ප්‍රකෝටිපතියන්, ඔවුන් ආර්ථික බුබුලකට ඉන්ධන සපයන බව ප්‍රතික්ෂේප කරනු ඇති අතර, පසුව නොවැළැක්විය හැකි බිඳවැටීම දෙවියන්ගේ අනපේක්ෂිත ක්‍රියාවක් ලෙස හුවා දක්වමින්, මානව වර්ගයාගේ පොදු යහපත සඳහා යැයි කියමින් රජයේ ඇපකර ඩොලර් ට්‍රිලියන ගනනක් එකතු කර ගනු ඇත.

2008 දී එක්සත් ජනපද රජය ඩොලර් ට්‍රිලියන 30 කට වැඩි මූල්‍ය වත්කම්වල වටිනාකම් ඉහළ නැංවීම සඳහා හදිසි කොන්දේසි මත ඩොලර් ට්‍රිලියන 7 කට වඩා ණයට දුන් විට වූ  තිර රචනය මෙය විය. 2020 දී බයිඩන් සහ ට්‍රම්ප් පරිපාලනයන් COVID-19 වසංගතය යොදා ගනිමින් “Cares Act” සහ හදිසි ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුවේ ව්ව්මැදිහත්වීම හරහා අධික ලෙස උත්තෝලනය කරන ලද (over-leveraged) බැංකු සහ සංගතවලට ඩොලර් ට්‍රිලියන ගනනක් මාරු කිරීමට කඩතුරාවක් ලෙස භාවිතා කළ විට එය නැවත නැවතත් සිදු විය.

තාක්‍ෂණ සමාගම් සඳහා කොටස් වටිනාකම්වල දැවැන්ත වැඩිවීම ගැන සඳහන් කරමින් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කළේ, “මෙය එක්තරා ආකාරයක කාර්මික බුබුලක්” බවයි.

තාක්‍ෂණික කොටස්වල බුබුලක් ඇති බව පිළිගැනීමේදී, බෙසෝස් ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකි ලෙස නිවැරදිය. බරපතල මූල්‍ය විශ්ලේෂකයින් අතර, සෑම අනතුරු ඇඟවීමේ ලකුණක්ම රතු පැහැයෙන් දැල්වෙමින් පවතී. නොසැලකිය හැකි ඉපැයීම් ඇති තාක්‍ෂණ සමාගම්, වඩාත්ම ශුභවාදී අවස්ථාවන්හිදී පවා ඉටු කළ නොහැකි උපකල්පන මත පදනම්ව ආයෝජන සිදු කිරීමට සැලසුම් කරයි. වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලයේ මෑත ලිපියක සඳහන් වූයේ, ප්‍රමුඛ පෙළේ තාක්‍ෂණ සමාගම්, දශක හතරක් පුරා එක්සත් ජනපද අන්තර් ප්‍රාන්ත මහාමාර්ග පද්ධතිය ගොඩනැගීමේ පිරිවැයට වඩා වැඩි මුදලක්, AI දත්ත මධ්‍යස්ථාන සහ ඒ ආශ්‍රිත තාක්ෂණයන් ගොඩනැගීම සඳහා පොරොන්දු වී ඇති බවයි.

බේන් සහ සමාගම විසින් මෑතකදී කරන ලද විශ්ලේෂණයකින් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ, AI මත පදනම් වූ මෘදුකාංග සඳහා වත්මන් වාර්ෂික ආදායම වන ඩොලර් බිලියන 45 ට සාපේක්ෂව, යටිතල පහසුකම් වියදම්වල වත්මන් රැල්ල සඳහා ගෙවීමට වාර්ෂික ආදායම ඩොලර් ට්‍රිලියන 2 ක් අවශ්‍ය වනු ඇති බවයි. මෙම 40 ගුණයකින් වැඩි වීම කෙසේ සිදුවනු ඇත්දැයි කිසිවෙකු දන්නේ නැත.

නමුත් ඔහුගේ සමාගම වැනි තාක්‍ෂණ සමාගම්වල වත්කම් වටිනාකම් දැවැන්ත ලෙස අධිතක්සේරු කිරීම හොඳ දෙයක් බව බෙසෝස් පැවසීය. කාර්මික බුබුලු “හොඳ වෙන්නත් පුළුවන්, මොකද දූවිලි තැන්පත් වෙලා [බුබුල පුපුරා යාමෙන් පසු] ජයග්‍රාහකයින් කවුද කියලා ඔබ දකිනකොට, සමාජයට ඒ නව නිපැයුම් වලින් ප්‍රතිලාභ ලැබෙනවා… ඒ වගේම මෙතන සිද්ධ වෙන්න යන්නේ ඒකයි.”

ඇමරිකානු ඉතිහාසය එවැනි “කාර්මික බුබුලු” වලින් පිරී තිබේ. එයින් වඩාත්ම වැදගත්ම එක වූයේ 1920 ගණන්වල “ගර්ජනාත්මක” කාර්මික හා තාක්‍ෂණික ධාරිතාවයේ දැවැන්ත අධික-ආයෝජනයයි; එය 1929 මූල්‍ය බිඳවැටීමට අවසාන හේතුව වූ අතර මහා අවපාතයට ප්‍රධාන දායකත්වයක් ලබා දුන්නේය. මෙම කාලාවර්තක බුබුලු සෑම විටම වංචාකරුවන්ගේ පොහොසත් වීමට සහ කම්කරු ජනතාව දුප්පත් කිරීමට හේතු වී තිබේ.

නමුත් මෙය 1920 ගණන්වල හෝ 1930 ගණන්වල නොවේ. ඒ කාලයේ දී, වෙළඳපොළවල් තමන්වම “පිරිසිදු” කර ගැනීමට ඉඩ දීම ආර්ථික සම්ප්‍රදාය විය. බැංකුකරු ඇන්ඩෲ මෙලන්ගේ ආදර්ශ පාඨය වූයේ: “ශ්‍රමය ඈවර කරන්න, කොටස් ඈවර කරන්න, ගොවීන් ඈවර කරන්න, දේපළ ඈවර කරන්න. එය පද්ධතියෙන් කුණුවීම ඉවත් කරනු ඇත.”

මෙම දැක්ම එක්සත් ජනපද දේශපාලන සංස්ථාපිතය විසින් සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. නිල ආර්ථික විද්‍යාවේ සමස්ත රාමුවම, හිතකර අනුපාත යටතේ අසීමිත ණය ලබා දීම පමණක් නොව, බැංකු සහ සංගතවලට ලබාදෙන සෘජු රජයේ ඇපකර හරහා ද මූල්‍ය අර්බුද ඕනෑම වියදමකින් සමනය කළ යුතු බවට ප්‍රකාශ කිරීමට මාරු වී ඇත. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, මූල්‍ය බුබුලු බිඳවැටීමේ විභවය ප්‍රධාන සංගතවල ශේෂ පත්‍රවලට පමණක් නොව, එක්සත් ජනපද රජයේ, එහි මහ බැංකුවේ සහ සමස්ත ඩොලර් මත පදනම් වූ මූල්‍ය පද්ධතියේ නුබූන්වත්කමට ද තර්ජනය කරයි.

2008 සහ 2020 දී මෙම ඇපකර මගින් බෙසෝස්ගේම ධනයේ දැවැන්ත වැඩිවීමක් සඳහා කොන්දේසි නිර්මානය කරන ලදී. 2007 දී බෙසොස්ගේ ශුද්ධ වත්කම ඩොලර් බිලියන 8.7 ක් විය. 2008 බිඳවැටීමෙන් වසර 10 කට පසු, 2018 වන විට ඔහුගේ ධනය ඩොලර් බිලියන 161 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණි. එතැන් සිට එය තවදුරටත් වර්ධනය වීම පමණක් සිදු වී ඇත අතර,  වර්තමානයේ මුළු වත්කම ඩොලර් බිලියන 250 කි.

ජනක AI (generative AI) හි යටින් පවතින ආර්ථික සංවර්ධනය සමාජයට ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන බවට වන පදනම මත බෙසෝස් මූල්‍ය වත්කම්වල වර්තමාන අධි තක්සේරුව ආරක්ෂා කරයි. නිසැකවම, සමාජවාදය ලෙස හැඳින්වෙන සමාජයට ප්‍රතිලාභ ලබා දීම සඳහා සංවිධානය කරන ලද ආර්ථික පද්ධතියක, ජනක AI දැවැන්ත ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත. නමුත් ධනවාදය යටතේ, ජනක AI හි දැවැන්ත ශ්‍රම ඉතිරි කිරීමේ බලයේ බලපෑම ප්‍රධාන වශයෙන් සමස්ත ශ්‍රම පන්තින් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම, විරැකියාව ඉහළ නැංවීම, වැටුප් පහත හෙලීම සහ ආර්ථික අසමානතාවය වැඩි කිරීමයි.

කෙසේ වෙතත්, බුබුල AI වලට පමණක් සීමා නොවන බව බෙසෝස් දනී. ගෝලීය ක්‍රිප්ටෝ මුදල් වෙළඳපොළ ඩොලර් ට්‍රිලියන 4 ක තක්සේරුවකට ලක්ව ඇති අතර, බිට්කොයින් ඩොලර් බිලියන 47 කින් ඉහළ ගොස් ඇත. ජනක AI මෙන් නොව, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් අපරාධ සහ මුදල් විශුද්ධිකරණයෙන් පිටත කිසිදු වැදගත් භාවිතයක් ඇති බව කිසි විටෙකත් පෙන්වා නැත.

AI බුබුල පමණක් නොව ක්‍රිප්ටෝ මුදල් බුබුල ද නොවැළැක්විය හැකි දියවීමකට ලක් වූ විට රජයන්ගේ ප්‍රතිචාරය කුමක් වේද? ට්‍රම්ප්ගේ සෙසු කතිපයාධිකාරීන්ට ඇප ලබා දීම සඳහා අතිවිශාල හා පෙර නොවූ විරූ නව මුදල් ලබා දෙමින් ට්‍රම්ප් රජය වහාම ක්‍රියාත්මක වනු ඇත.

මෙම ඇපදීම සඳහා ගෙවනු ලබන්නේ කෙසේද යන ප්‍රශ්නය මෙය මතු කරයි. එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් ණය ඩොලර් ට්‍රිලියන 37 දක්වා ළඟා වී ඇති අතර, ණය-දළ දේශීය නිෂ්පාදිත අනුපාතය එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ ඉහළම මට්ටමේ පවතී. ඩොලරයේ නුබුන්වත්භාවය පිළිබඳ වෙළඳපල අවිනිශ්චිතතාවයට විකල්පයක් වන රත්‍රන්වල මිල ඩොලර් 3,900 දක්වා ළඟා වී ඇති අතර එය මාස හයක් තුළ සියයට 25 කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.

යථාර්ථය නම්, මූල්‍ය කතිපයාධිකාරීන් පැත්තෙන් ඔවුන්ගේ ධනය තිරසාර නොවන මූල්‍ය බුබුලකින් ආධාරක වන බවට ඇති දැනුම, සමාජ වියදම් කප්පාදු කිරීමට, ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ෆෙඩරල් සේවකයින් සේවයෙන් පහ කිරීමට සහ ප්‍රධාන හිමිකම් වැඩසටහන් – මෙඩිකෙයාර්, මෙඩිකේඩ් සහ සමාජ ආරක්ෂණය – විනාශ කිරීමට ට්‍රම්ප් පරිපාලනය දරන ක්‍රමානුකූල උත්සාහයන් පිටුපස පවතී. බුබුල අනිවාර්යයෙන්ම පුපුරා යන විට ඔවුන්ගේ බොල් ණය වලට ඇප තැබීමට මෙම මුදල් අවශ්‍ය වන බව ඔවුන් සම්පූර්ණයෙන්ම දනී.

තව දුරටත් ධනය මහත් ලෙස ඉහළට යලි බෙදාහැරීමකට මහජන විරෝධයක් ඇති වනු ඇති බව කතිපයාධිකාරීන් ඒ හා සමානව හොඳින් දනී. ජනාධිපති ආඥාදායකත්වයක් ස්ථාපිත කිරීමට ට්‍රම්ප් දරන උත්සාහයට ඔවුන්ගේ සහයෝගය පිටුපස ඇත්තේ මෙයයි.

ආර්ථික බුබුලු “හොඳයි” යැයි ප්‍රකෝටිපති ජෙෆ් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කරයි Read More »

Trump Putin

The Trump-Putin summit in Alaska and the shift in American geostrategy

By WSWS Editorial Board

We repost below the World Socialist Web Site Editorial Board Statement of August 17, 2025, published Here.

Trump Putin
President Donald Trump meets with Russia’s President Vladimir Putin Friday, Aug. 15, 2025, at Joint Base Elmendorf-Richardson, Alaska. [AP Photo/Julia Demaree Nikhinson]

The heads of all the major European powers are heading to Washington today for emergency meetings with US President Donald Trump and Ukrainian President Volodymyr Zelensky, following Trump’s summit with Russian President Vladimir Putin in Alaska on Friday. That meeting, in which Trump warmly embraced Putin and called for a negotiated peace in Ukraine, has set off a political crisis across Europe.

Attending the talks in Washington are German Chancellor Friedrich Merz, French President Emmanuel Macron, British Prime Minister Keir Starmer, NATO Secretary-General Mark Rutte, Finnish President Alexander Stubb, Italian Prime Minister Giorgia Meloni and European Commission President Ursula von der Leyen. They aim to present a united front as they confront the fallout from Trump’s shift in US support for the Ukraine war, hoping they can prevent Trump from abruptly pulling the plug on their entire operation.

In advance of Monday’s talks, debate within the media and among officials in both the United States and Europe centered on whether any settlement would involve binding “security guarantees” for Ukraine and, at the same time, compel Ukraine to surrender territory to Russia. On Sunday, US Special Envoy Steve Witkoff told CNN that for the first time Russia had agreed to allow the United States and European powers to extend “Article 5-like protection” to Ukraine, a reference to NATO’s mutual defense clause. 

Zelensky called it “a historic decision,” writing on X that the guarantees must provide “protection on land, in the air, and at sea” with Europe’s full participation. At the same time, however, Trump has diverged from Ukraine and the major European powers by backing Putin’s demand that Kiev cede territory, including sections of the Donbas region not currently under Russian control.

That such a change was coming had been evident for some time. The Alaska summit made it official, and the reaction in European capitals has bordered on hysteria, augmented by the fact that Ukraine has suffered a series of military defeats. Whatever they declare publicly, the reality is that without US backing the prosecution of the war in Ukraine becomes untenable. The NATO alliance has been held together until now by Washington’s ferocious hostility toward Russia, a policy spearheaded by the Democratic Biden administration. 

Trump, reviving the tradition of the far-right “America Firsters” of the World War II era, speaks for layers of the American ruling class oriented toward war in the Pacific and the confrontation with China. He has coupled this outlook with tariff and trade war measures directed against the European powers. For this faction, disengaging from the conflict with Russia over Ukraine offers potential advantages: securing access to vital resources in Russia and Ukraine, loosening Moscow’s alignment with Beijing, and weakening European imperialism.

Particularly since Trump’s re-election, the US foreign policy establishment has discussed a “reverse Kissinger” strategy. Faced with China’s economic rise, they aim to invert the policy championed in the 1970s by US President Richard Nixon’s Secretary of State Henry Kissinger of allying with China against the Soviet Union. In an article titled “A ‘Reverse Kissinger’?,” the American Enterprise Institute think-tank endorsed attempts to ally with Russia against China, but noted that the Ukraine war was an obstacle to winning over Putin. It wrote:

Moscow and Beijing have been forced together by the war in Ukraine. Ending that war, and mending ties with Russian President Vladimir Putin, could slow the Sino-Russian convergence—and perhaps even make Moscow a partner in containing Beijing. The aspiration is admirable. … It didn’t work, because Putin was less interested in stability than in swallowing Ukraine.

At the same time, any shift in Washington’s policy toward Russia will provoke bitter conflicts within the American state apparatus. For powerful sections of the ruling class, the defeat of Russia remains non-negotiable—not only to salvage the credibility of American imperialism after pouring vast sums into the Ukraine war, but also because they view concessions to Moscow as weakening the broader confrontation with China.

The heads of European imperialism converging on Washington are not only seeking to pressure Trump directly, hoping to play for time if not shift course, but also to rally allies within the American political establishment to block any retreat from the NATO war drive.

However the situation develops, certain fundamental issues must be stressed. First, Trump’s shift on Ukraine is not a “peace policy.” His support for the genocide in Gaza and the bombing of Iran make this clear. The divisions within the American ruling class center on tactical issues related to a shared project of global domination.

Second, Trump’s maneuver takes place within the framework of an escalating global war and intensifying conflicts between the United States and the European imperialist powers. The costs of this conflict will be imposed through a massive assault on the working class.

Across Europe, governments are carrying out a vast program of remilitarization that can only be financed by dismantling what remains of social protections and diverting trillions into a military build-up. In the United States, Trump is spearheading a social counterrevolution and dictatorship against the working class, tearing down every constraint on the accumulation of wealth by the rich. One element of his calculations is undoubtedly the need to redirect military resources toward the “near abroad” in Latin America and against workers within the United States itself.

Third, Putin’s fawning praise for Trump at the summit on Friday underscores the thoroughly reactionary character of the Russian government. Putin’s ludicrous flattery recalls Stalin’s infamous toast to Hitler in August 1939, as the Stalin-Hitler Non-Aggression Pact was being concluded: “I know how much the German nation loves its Führer. I should therefore like to drink to his health.” Within a week, World War II had erupted; two years later, Hitler launched his invasion of the Soviet Union, at the cost of 27 million Soviet lives.

Like Stalin, Putin seeks deals with imperialism that can only end in disaster for the working class. The Russian invasion of Ukraine in February 2022 was provoked by the US and European imperialist powers, through the relentless expansion of NATO to the east and the refusal to negotiate over Ukraine. The invasion, however, was the action of a bourgeois state defending its own interests. It had nothing in common with the independent mobilization of the Russian or Ukrainian working class against imperialism.

The reactionary character of Putin’s rule is underscored by his alignment with far-right forces across Europe and the United States—including Viktor Orbán in Hungary, Marine Le Pen’s National Rally in France, and Alternative for Germany. They will be strengthened by the realignment now underway.

The outcome of today’s talks in Washington remains uncertain, but what is beyond doubt is that the fundamental tendencies driving the world toward catastrophe remain. There will be no progressive resolution to this crisis without the independent intervention of the international working class.

The Trotskyist movement completely rejects the opportunist mantra that “the enemy of my enemy is my friend.” Neither the maneuvers of Trump, nor the intrigues of the European powers, nor the reactionary calculations of Putin offer a way forward. The struggle against genocide, austerity, dictatorship and war requires the building of a conscious, international socialist movement of the working class, fighting irreconcilably against all the capitalist governments and their political agents.

The Trump-Putin summit in Alaska and the shift in American geostrategy Read More »

after the blasts

හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි පරමාණු බෝම්බ හෙලීමෙන් වසර 80 කට පසූ

ඇලෙක්ස් ලැන්ටියර් විසිනි.
මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 අගෝස්ත මස 06  දින ‘80 years since the atomic bombing of Hiroshima and Nagasaki’ යන හිසින් පලවූ ඇලෙක්ස් ලැන්ටියර්  විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.
after the blasts
හිරෝෂිමා, ජපානය 1945 නොවැම්බර්. [ඡායාරූපය: LTJG Charles E. Ahl Jr]

වසර අසූවකට පෙර, එක්සත් ජනපද ආන්ඩුව ලෝක අධිරාජ්‍යවාදයේ බිහිසුණුම යුද අපරාධ වලින් එකක් සිදු කලේය: ඒ ජපානයේ හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි වලට පරමාණු බෝම්බ හෙලීමයි. 1945 අගෝස්තු 6 සහ 9 යන දිනවල සිදුවූ බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් පුද්ගලයන් 120,000 ක් ක්ෂණිකව මිය ගිය අතර ඉන් ඉක්බිතිව 250,000 ත් 300,000 ත් අතර සංඛ්‍යාවක් මිය ගියහ.

හිරෝෂිමා බෝම්බ ප්‍රහාරය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර අනුස්මරණයක් ඊයේ නොතිබූ වූ තරම් වූ අතර, සෙනසුරාදා ට නාගසාකි බෝම්බ ප්‍රහාරයට ඊට වඩා වැඩිය ලැබෙන බවට ඉඟියක් නැත. එහෙත් අද, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඉරානයට සහ රුසියාවට න්‍යෂ්ටික අවිවලින් තර්ජනය කරන අතර යුරෝපය පුරා ආන්ඩු න්‍යෂ්ටික අවි- සන්නද්ධ රාජ්‍යයන් අතර “ඉහළ-තීව්‍රතා යුද්ධයක්” සඳහා සූදානම් වන ලෙස ඉල්ලා සිටින විට, මෙම යුද අපරාධය භයානක සමකාලීන වැදගත්කමක් ගනී. ඔවුන්ව ඉන් වළකාලූයේ නැතිනම් බලවත්ම ධනේශ්වර ආන්ඩුවල ප්‍රතිපත්ති ලොව ගෙන යන්නේ කොතැනටද යන්න එය ලොව පුරා කම්කරුවන්ට අනතුරු ඇඟවීමකි.

1945 අගෝස්තු 6 වන දින එනෝලා ගේ  නම් B-29 බෝම්බ හෙලන අහස් යානය  “ලිට්ල් බෝයි” නමින් කේතනය කළ පරමාණු බෝම්බයක්බ් හිරෝෂිමා වෙත හෙළීය. TNT ටොන් 15,000ක පමණ බලයකින් පුපුරා ගිය එය, න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාවෙන් වාෂ්ප වීමෙන් හෝ නගරය සමතලා කරමින් එය මුදා හැරි කම්පන තරංග සහ ගිනි කුණාටුවෙන්, මිනිසුන් 80,000 ක් වහාම මරා දැමීය. දින තුනකට පසු තවත් බොක්ස්කාර් නම් B-29 ක්, “ෆැට් මෑන්” බෝම්බය නාගසාකි වෙත හෙළන ලද අතර, එය තවත් මිනිසුන් 40,000ක්  එසැනින් මරා දැමීය.

පිපිරුමේදී නගරයේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක දහස් ගණනකට ළඟා වීම නිසාවෙන්,  සිවිල් වැසියන්ට සිදු වූ බිහිසුණු පිළිස්සුම් තුවාල පිළිබඳව හිරෝෂිමා හි වෛද්‍යවරු සාක්ෂි දුන්හ. එක් වෛද්‍යවරයෙක් පැවසුවේ, “පණපිටින් තැම්බූවාක් මෙන් පෙනෙන මියගිය මිනිසුන්ගෙන් පිරී ගිනි ජලාශ” තමාට හමු වූ බවයි. තවත් අයෙක් සම්පූර්ණයෙන්ම නිරුවත්, ලේ වැකි සහ මඩ වලින් වැසී තිබු මිනිසෙකුගේ රූපාකාරය,  ඔහු දුටු ආකාරය විස්තර කළේය:

ශරීරය සම්පූර්ණයෙන්ම ඉදිමී තිබුණි. සිරුරේ නිරුවත් ලැමෙහි සහ ඉනෙහි වැරහැලි එල්ලෙමින් තිබිණි. පහතට හැරවූ අත්ල සමග දෑත් පියයුරු  මත විය. රෙදි කඩමළු වලින් වතුර බිංදු  බේරී වැටුණා. ඇත්ත වශයෙන්ම, මම රෙදි කඩමළු ලෙස දැක ඇත්තේ මිනිස් සම් කැබලි වූ අතර ජල බිංදු මිනිස් රුධිරය විය. … මම මා ඉදිරියේ ඇති පාර දිහා බැලුවා. නිර්වස්ත්‍ර වූ, පිළිස්සුණු සහ ලේ වැකි, ගණන් කළ නොහැකි නොමලවුන් මගේ  මාවත අවුරා සිටියහ.

ඉන් සතියකට පසු, වෛද්‍යවරු කම්පනයට පත් කරමින් බොහෝ දිවි ගලවා ගත් අය   අධික උණ සහ අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය හේතුවෙන් මිය යාමට පටන් ගත්තේ  තවමත් එතරම් නොදන්නා රෝගයකිනි: විකිරණ විෂ වීම. පසුව විද්‍යාඥයින් සොයා ගත්තේ බෝම්බ වලින් නිකුත් වූ ගැමා විකිරණ දිවි ගලවා ගත් අයගේ ඇටමිදුළු විනාශ කර නව රුධිර සෛල නිපදවීම අවසන් කර ඇති බවයි – එවිට ඔවුන්ගේ රුධිරය භයානක ලෙස තුනී වී ආසාදනවලට එරෙහිව සටන් කිරීමට නොහැකි වේ. මිය නොගිය අය අතරින් තවත් බොහෝ දෙනෙක් පසුව පිළිකා වලින් මිය යැමට නියමිත විය.

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය බෝම්බ ප්‍රහාර යුද අපරාධයක් ලෙස හෙලා දුටුවේය. සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ (එස්ඩබ්ලිව්පී) නායක ජේම්ස් පී. කැනන් 1945 අගෝස්තු 22 දා නිව් යෝර්ක්හි සමරුවකදී, ස්ටැලින්වාදී ඒජන්ත රේමන් මර්කේඩර් විසින් ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ඝාතනය කර වසර පහක් සැමරීමේ රැස්වීමක දී මේ පිලිබඳව කතා කලේය. හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි වැසියන්, “වෝල් වීදියේ අධිරාජ්‍යවාදීන් සහ ජපානයේ එවැනිම කල්ලියක් අතර ඇති වූ ආරවුලක් හේතුවෙන් ප්‍රහාර දෙකකින් මිය ගිය බව” ඔහු පැවසීය. ඔහු  1945 දී මෙන් අදත් සත්‍ය වන අනතුරු ඇඟවීමක් නිකුත් කළේය: 

“බොහෝ කලකට පෙර විප්ලවවාදී මාක්ස්වාදීන් පැවසුවේ මානව වර්ගයා මුහුණ දෙන විකල්පය සමාජවාදය හෝ නව ම්ලේච්ඡත්වය බවයි, ධනවාදය නටඹුන් වෙත කඩා පාත් වෙමින් එයත් සමග ශිෂ්ටාචාරයද  ඇදගෙන යාමට තර්ජනය කරන බවයි. එහෙත් මෙම යුද්ධයේ දී වර්ධනය වී ඇති සහ අනාගතය සඳහා ප්‍රක්ෂේපණය කර ඇති දේ අනුව, … විකල්පය වඩාත් නිශ්චිත කළ හැකිය: මානව වර්ගයා මුහුණ දෙන විකල්පය සමාජවාදය හෝ මූලොත්පාටනය යි! ධනවාදයට පවතින්නට ඉඩ දෙනවාද එසේත් නැතිනම් මනුෂ්‍ය වර්ගයා මේ මිහිතලය මත තවදුරටත් නොනැසී පවතිනවාද යන්න ප්‍රශ්නය වේ.”

කැනන්ගේ ප්‍රකාශය දෙවන ලෝක යුද්ධයේ දී පමණක් නොව නැගී එන සීතල යුද්ධයේ දී ද කම්කරුවන් මුහුන දෙන ගැටළු ආලෝකවත් කලේ ය. අධිරාජ්‍යවාදී හා ස්ටැලින්වාදී යුද ප්‍රචාරකයින් කියා සිටි පරිදි ලෝක යුද්ධය ෆැසිස්ට්වාදයට එරෙහිව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සුරක්ෂිත කිරීමේ යුද්ධයක් නොවීය. පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී මෙන්ම, ප්‍රමුඛ ධනේශ්වර බලවතුන් ලෝකය තමන් අතර නැවත බෙදා ගැනීමට නිර්දය ලෙස සටන් කරමින් සිටියහ.

පරමාණු බෝම්බ හෙලීම පිටුපස භූ දේශපාලනික අවශ්‍යතා: වොෂින්ටනය සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව “කුලු ගෙඩියක්” ලබා ගනී

දශක ගනනාවක් තිස්සේ, එක්සත් ජනපදයේ පාසල් සිසුන්ට උගැන්වූයේ පරමාණු බෝම්බ හෙලීමේ අරමුණ වූයේ “ජීවිත බේරා ගැනීම” සහ ජපානයට යටත් වීමට බල කළ හැකි එකම මාර්ගය එය වූ බවය යන බොරුව ය. මෙම ආඛ්‍යානයට අනුව හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි පුළුස්සා දැමීම, ජපානයට එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙය වන  භූමි ආක්‍රමණයක ඊටත් වඩා විශාල ලේ වැගිරීමක් වැළැක්වීය. යථාර්ථය වූයේ, මිත්‍ර පාක්ෂික නාවික හමුදා විසින් ඉන්දුනීසියාවේ (වර්තමානයේ) තෙල් මූලාශ්‍රවලින් එහි මිලිටරිය කපා දමන ලදුව සහ එහි නගර අතොරක් නැති ලෙස ගිනි බෝම්බ  ප්‍රහාර එල්ල කරන  ලදුව, ජපානය  ඒ වන විට යටත් වීමට අපේක්ෂාවෙන් සිටි බවය.

ජපානයේ “දම්  කේතය” (“Purple Code”-රහස් කේතනය) බිඳ දමන ලදුව, USSR හි ජපාන තානාපති Sato Naotake ඒ වන විටත් මොස්කව්හිදී යටත් වීමේ කොන්දේසි සාකච්ඡා කරමින් සිටින බව එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් දැන සිටියහ. 1945 ජූනි 30 වන දින, ජපාන අධිරාජ්‍යයා වූ හිරෝහිතෝට යුද්ධය “ඉක්මන් අවසන් කිරීමට” අවශ්‍ය බවත්, නමුත් “එංගලන්තය සහ එක්සත් ජනපදය කොන්දේසි විරහිතව යටත් විය යුතු බව අවධාරනය කරන තාක්” මෙය කළ නොහැකි බවත් ක්‍රෙම්ලිනයට පැවසීමට සැටෝට නියෝග ලැබී තිබුණි. ටෝකියෝවට අවශ්‍ය වූයේ රට තුළ විප්ලවය වැළැක්වීම සඳහා  යුද්ධයෙන් පසු ජයග්‍රාහී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින් අධිරාජ්‍ය පවුල බලයෙන්   ඉවත් නොකරන බවට සහතික වීම ය.

නමුත් 1945 අගෝස්තු 2 වන දින එක්සත් ජනපදය, බ්‍රිතාන්‍යය සහ සෝවියට් සංගමය අතර පොට්ස්ඩෑම් ගිවිසුම ජපානය විසින් “කොන්දේසි විරහිතව යටත් වීම” සඳහා වූ බල කිරීම එලෙසම තබා ගත්තේය. මිලියන 20ක ජීවිත බිලිගත් චීනයේ ජන සංහාරක වාඩිලාගැනීමේ යුද්ධයක් ඇතුළු බිහිසුණු ජපන් යුද අපරාධවලින් පසුව ජපන් අධිරාජ්‍යයා බලයේ තබා ගැනීමට වොෂින්ටනය අකමැති වූවා නොවේ. ඇත්ත වශයෙන්ම අවසානයේ, ජපානයේ පශ්චාත් යුධ එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමේ නිලධාරීන් හිරෝහිටෝ බලයේ සිටීමට ඉඩ හැරියේ ය. ඒ වෙනුවට, එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් අරමුන කර ගත්තේ අනුකම්පා විරහිත බව පෙන්නුම් කරමින් සෝවියට් සංගමය බිය ගැන්වීම සඳහා පරමාණු බෝම්බය භාවිතා කිරීමයි.

ඔවුන් ජූලි 17-අගෝස්තු 2 පොට්ස්ඩෑම් සමුළුව සූදානම් කරන විට, එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් මොස්කව් සමඟ වඩ වඩාත් කෝපයට පත් වෙමින් සිටියහ. එවකට ලෝකයේ ප්‍රමුඛ කාර්මික බලවතා වූ ඇමරිකානු ධනේශ්වරය, මැද පෙරදිග හා  නැගෙනහිර යුරෝපය මත ආධිපත්‍යය දැරීමත්, චීනය අල්ලාගන එය ඉන්දියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයට ප්‍රතිවාදී යටත් විජිතයක් ලෙස භාවිතා කිරීමත් අරමුණු කර ගත්හ. රතු හමුදාවේ නැගෙනහිර යුරෝපයේ සහ ඉරානයේ  යුද කාලීන පැවැත්ම සහ එය චීනයේ ජපන් හමුදාවන්ට එරෙහිව දියත් කිරීමට තිබූ ප්‍රහාරය, එක්සත් ජනපද අවශ්‍යතාවලට බරපතල බාධාවක් විය.

1945 ජුලි 16 වන දින එක්සත් ජනපද පරමාණු බෝම්බයේ ත්‍රිත්ව පරීක්ෂණය සාර්ථක වීම සමග එක්සත් ජනපද ජනාධිපති හෙන්රි ටෲමන් උද්යෝගයෙන් පිරී ගියේය. ඔහු පසුව පැවසූ පරිදි, එය ඔහුට “ඒ කොල්ලන්ට එරෙහි කුලු ගෙඩියක්” ලබා දුන්නේය. පොට්ස්ඩෑම් සම්මන්ත්‍රණයට පෙර බොහෝ ඉහල එක්සත් ජනපද නිලධාරීන්ගේ අදහස මෙය  ප්‍රතිරාවය කළේය.

“රුසියානුවන් සමඟ ගනුදෙනු කිරීමට” කාලය පැමිණ තිබේ යයි යුධ ලේකම් හෙන්රි ස්ටිම්සන් එවකට ටෲමන්ගේ මාණ්ඩලික ප්‍රධානියා වූ ජෙනරාල් ජෝර්ජ් මාෂල් වෙත එවන් එක් සංදේශයක ලිවීය. “අපි අසමසම වන ආයුධයක් ක්‍රියාවට ගෙනෙමින් ඇති ” නිසා, මෙය “හොදට රළු සහ යථාර්ථවාදී ආකාරයකින් කළ හැකි” බව ස්ටිම්සන් තවදුරටත් පැවසීය.

ටෲමන්ගේ සාපරාධී පරමාණු බෝම්බය එක්සත් ජනපද ලෝක ආධිපත්‍යය ස්ථාපිත කිරීමට අසමත් විය. රතු හමුදාව, 1949 චීන විප්ලවයට ප්‍රධාන දායකත්වයක් ලබා දුන් උතුරු චීනයේ චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂ හමුදාවන්ට පරාජිත ජපන් හමුදාවේ ආයුධ භාර දුන් අතර නැගෙනහිර යුරෝපය පුරා ස්ටැලින්වාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මතු විය. සෝවියට් හමුදා ඉරානය හැර ගිය අතර වොෂින්ටනය එහි ෂාගේ ලේවැකි ආඥාදායකත්වයට පිටුබලය දුනි. එම පාලනය 1979 ඉරාන විප්ලවය විසින් පෙරලා දමන ලදී.

කෙසේ වෙතත්, න්‍යෂ්ටික සංහාරයක අන්තරාය 1945 සිට මනුෂ්‍යත්වය මත ඩැමොක්ලස්ගේ කඩුවක් (Sword of Damocles) මෙන් ලඹ දී ඇත. එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් 1950-1953 කොරියානු යුද්ධයේදී උතුරු කොරියානු සහ චීන හමුදාවන්ට එරෙහිව න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතා කිරීම ගැන සාකච්ඡා කළහ. කිහිප වතාවක්ම, වඩාත්ම  කුප්‍රකට ලෙස 1962 කියුබානු මිසයිල අර්බුදයේදී, කියුබාවේ සෝවියට් මිසයිලවලට බෝම්බ හෙලීමට එක්සත් ජනපද නිලධාරීන්  ඉල්ලා සිටි විට, ශිෂ්ටාචාරය අවසන් කරන න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ආරම්භ වීමට ඉතා ආසන්න විය.

නැගී එන තුන්වන ලෝක යුද්ධයේ න්‍යෂ්ටික අවි

හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි බෝම්බ හෙලීමෙන් වසර අසූවකට පසු ලෝකය නැවතත් න්‍යෂ්ටික යුද්ධයේ අන්තරායට සෘජුව මුහුන දෙයි. 1991 දී ස්ටැලින්වාදී නිලධරය විසින් සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම, සීතල යුද්ධ යුගයේ භූ-දේශපාලනික ගැටුම් නිරාකරණය නොකළ අතර  අවසානයේදි ඒවා  උග්‍ර කළේය. ඉරාකය, ඇෆ්ගනිස්ථානය, යුගෝස්ලාවියාව සහ සිරියාව ඇතුළු රටවලට එරෙහිව 1991 සිට එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද යුද්ධ යුරේසියාවේ සහ ලෝකයේ ආධිපත්‍යය සඳහා නව ගෝලීය යුද්ධයකට ඒකාබද්ධ වී ඇත.

සැලකිය යුතු ලෙස, දැනට එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ සහ එහි යුරෝපීය සහචරයින්ගේ ඉහලම ඉලක්කගත රටවල් වන රුසියාව, චීනය සහ ඉරානය, හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි විනාශ කිරීම සම්බන්ධයෙන් ටෲමන් තීරණය ගනිද්දදීද ඔහුගේ උත්සුකතා ලැයිස්තුවේ ඉහලින්ම සිටි රටවල් වේ.

කෙසේ වෙතත්, අද ලෝකයේ සියලුම න්‍යෂ්ටික බලවතුන් සිය න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩා වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා බිලියන ගණනින් වියදම් කරමින් ජපානයට හෙළන ලද බෝම්බ අගුටුමිටි කෙරෙන ආයුධ තබාගෙන සිටිති. ඔවුන්ගේ අන්තර් මහද්වීපික බැලස්ටික් මිසයිල (ICBM), යුධ ශීර්ෂ (warheads) කිහිපයක් රඳවා ගන්නා අතර, ඒ සෑම එකක්ම TNT ටොන් ලක්ෂ ගණනක හෝ මිලියන ගණනක බලයකින් පුපුරා යයි. නගරයක් මතට හෙළුවහොත්, එක් එක් යුධ ශීර්ෂයේ ආරම්භක පිපිරුම දස දහස් ගණනක් නොව මිලියන ගණනක් මරා දැමිය හැකි බැවින් විද්‍යාඥයින් දැන් ප්‍රක්ෂේපණය කරන්නේ තනි රුසියානු ICBM කට ප්‍රංශය තරම් විශාල රටක් විනාශ කළ හැකි බවයි.

දශක ගනනාවක් තිස්සේ, ජාතික රාජ්‍ය පද්ධතියේ අතාර්කිකත්වය සහ ප්‍රතිගාමී ස්වභාවය, එය අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් සහතික වූ විනාශයේ (Mutually Assured Destruction – MAD) න්‍යාය මත රඳා පැවතීම මගින් නිදසුන් විය. මෙම තර්කය  අනුව කිසිදු ප්‍රධාන න්‍යෂ්ටික බලවතෙකු තවත් කෙනෙකුට තර්ජනය නොකරනු ඇත්තේ,  එකිනෙකාට න්‍යෂ්ටික බෝම්බවලින් අනෙකා විනාශ කළ හැකි බැවිනි. කෙසේ වෙතත්, න්‍යෂ්ටික සංහාරයක් පිලිබඳ භීතිය තවදුරටත් අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් කිසිඳු ආකාරයකින් බාධා කර තබා නොගන්නා බව පෙනී යයි.

පසුගිය සතියේ ට්‍රම්ප් රුසියාවට තර්ජනය කිරීම සඳහා න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ සබ්මැරීන දෙකක් යෙදවීම නිවේදනය කිරීම මගින් නේටෝ-රුසියා න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක හැකියාව ඉස්මතු කළේය. ගවේෂණාත්මක මාධ්‍යවේදී බොබ් වුඩ්වර්ඩ්ගේ වාර්තාවකට අනුව, යුක්‍රේනයේ රුසියාව සමඟ තුන් අවුරුදු යුද්ධයේ විවිධ අවස්ථා වලදී රුසියාව න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතා කිරීමේ සම්භාවිතාව සියයට 50ක් තරම් ඉහළ මට්ටමක පැවති බව එක්සත් ජනපද-නේටෝ ඔත්තු සේවා නිලධාරීහු ගණනය කරති. එසේ වුවත්, රුසියාවට තුලට ගැඹුරින් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා යුරෝපීය රටවල් විසින් දිගු දුර මිසයිල යුක්රේන පාලන තන්ත්‍රයට  ලබා දීම සඳහා  එක්සත් ජනපදය හා නේටෝව ඉදිරියට ගියේය.

සමූල ජන ඝාතක  අවදානම  පිළිබඳ නොසැලකිලිමත්කමේ මනෝභාවයක් පාලක කතිපයාධිකාරය අලලා ගනිද්දි, එහි නියෝජිතයෝ හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි වෙත බෝම්බ හෙලීම දෙස ආශක්තව ආපසු හැරී බලන්නේ ඔවුන් විසඳුමක් නොදුටු දේශපාලන හා සමාජ ගැටලු විසඳීමට සමූහ මිනීමැරුම් භාවිතා කරන ආකාරය පිළිබඳ උදාහරණයක් ලෙස ය. කලින් මේ වසරේ  ගාසා තීරයේ ඊශ්‍රායල ජන සංහාරය මධ්‍යයේ ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික පිහිටුම් ස්ථාන වෙත එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල් බෝම්බ හෙලීම, ට්‍රම්ප් සිය සුපුරුදු ආවරිත, මාෆියා පන්නයේ තර්ජන සමඟින් ප්‍රශංසා කළ අතර, එය ටෲමන්ගේ බෝම්බ භාවිතය සිහිපත් කළ බව ප්‍රකාශ කළේය. ඔහු මෙසේ පැවසීය:

“එය වෙනත් සිදුවීමක් ගැන මිනිසුන්ට මතක් කර දුන් අතර හැරී ට්‍රෲමන්ගේ පින්තූරය දැන් එය තිබිය යුතු වූ ලස්සන ස්ථානයක ලොබියේ ඇත. නමුත් එය බොහෝ සටන් නතර කළ අතර, මෙය බොහෝ සටන් නතර කළේය. එය සිදු වූ විට, එය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් පන්දු ක්‍රීඩාවක් විය.”

එනමුත් ධනේශ්වර ආන්ඩු න්‍යෂ්ටික අවි සමඟ රුසියානු සූදු ක්‍රීඩාව (Russian roulette) කරමින් සිටී. සමස්ත ධනේශ්වර පද්ධතියේ මාරාන්තික අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, ඔවුන් න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතා කිරීම ඇතුළු ඕනෑම අපරාධයකට යොමු වීමට සූදානම්ව සිටිති.

හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි වෙත පරමාණුක අවි හෙළීමෙන් වසර 80කට පසු මානව ශිෂ්ටාචාරය අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධය හරහා සමූලඝාතනය වීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත. ධනේශ්වර කතිපයාධිකාරය අතින් බලය ලබාගෙන අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධයේ මූල හේතුව වන ධනේශ්වර පද්ධතිය පෙරලා දැමීමේ ඉදිරිදර්ශනයකින් සන්නද්ධ කම්කරු පන්තිය තුල බහුජන, ජාත්‍යන්තර යුද විරෝධී ව්‍යාපාරයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වේ.

හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි පරමාණු බෝම්බ හෙලීමෙන් වසර 80 කට පසූ Read More »

යුරෝපීය සංගමය-චීන සමුළුව: බීජිං සහ බ්‍රසල්ස් අතර තියුණු ආතතීන්

පීටර් ෂ්වාස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ජුලි 25 දින ‘European Union-China summit: sharp tensions between Beijing and Brussels’ යන හිසින් පලවූ පීටර් ෂ්වාස් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

එක්සත් ජනපදයේ ආක්‍රමණශීලී වෙලඳ යුද්ධ ප්‍රතිපත්තිය අනෙකුත් කාර්මික රටවල් සහ කලාප වඩාත් සමීප කරනු ඇතැයි දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂාවන් පැවතුනි. කෙසේ වෙතත්, චීනය සහ යුරෝපා සංගමය (EU) අතර බ්‍රහස්පතින්දා සමුළුව ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට යොමු කරයි. බීජිං සහ බ්‍රසල්ස් අතර ආතතීන් වසර ගණනාවක් තිස්සේ මෙතරම් ඉහළ මට්ටමක නොතිබුණි.

Image Not Found

චීන අගමැති Li Qiang, වමේ සිව්වන , යුරෝපීය කොමිසමේ සභාපති Ursula von der Leyen, දකුණ තුන්වන , යුරෝපීය කවුන්සිලයේ සභාපති Antonio Costa, දකුණ දෙවන , සහ විදේශ කටයුතු සහ ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ ඉහළ නියෝජිත සහ යුරෝපීය කොමිසමේ උප සභාපති Kaja Kallas, දකුණට, 2025 ජුලි 24 බ්‍රහස්පතින්දා , චීන මහජන මහා ශාලාවේදී රැස්වීම ආරම්භයේදී සවන් දෙයි. [AP ඡායාරූපය/Andres Martinez Casares]

එක්සත් ජනපදය සිය තීරුබදු මගින් සෑම පාර්ශ්වයකටම හානි කරන බවට නිරන්තරයෙන් චෝදනා කරන යුරෝපීය සංගම් කොමිසමේ (EU) සභාපති Ursula von der Leyen,  ට්‍රම්ප් පන්නයේ වෙළඳ සම්බාධක මගින් චීනයට තර්ජනය කලාය. චීනය සහ යුරෝපා සංගමය අතර සබඳතා “හැරවුම් ලක්ෂයක” පවතින බවට ඇය අනතුරු ඇඟවීය. වෙළඳ සබඳතාව “අතිශයින් අසමතුලිත” වූ අතර, ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා නැවත තුලනය කිරීම “අත්‍යවශ්‍ය” බව ඇය පැවසුවාය. චීනය රාජ්‍ය සහනාධාර ලත් අධි-ධාරිතාවෙන් ලෝක වෙලඳපොලවල් තුළට තල්ලු කර ගැනීම දිගටම කරගෙන යන්නේ නම්, “යුරෝ සංගමයට එහි වත්මන් මට්ටමේ විවෘත භාවය පවත්වා ගැනීම ඉතා අපහසු වනු ඇත” යි ඇය පැවසුවාය. 

එවන් ආකාරයේ 25 වැන්න වූ සමුළුව, යුරෝපා සංගමය සහ චීනය අතර රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා පිහිටුවීමේ 50 වැනි සංවත්සරය සැමරීම සඳහා අරමුණු කරන ලදී. මෙම සබඳතා කිසිදා ආතතියෙන් නිදහස් ව නොතිබුණි. යුරෝපීය ආයෝජන සහ භාණ්ඩ සඳහා චීනයට ප්‍රවේශය, ප්‍රකාශන හිමිකම් සහ පේටන්ට් බලපත්‍ර සදහා ආරක්ෂාව, ප්‍රපාතන මිල ගණන් (dumping prices- විශේෂයෙන් විදේශ වෙළඳපළවල තරගකාරී වීම සදහා මිල බොහෝ අඩු කිරීම) සහ සහනාධාර සහ තවත් බොහෝ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් ආරවුල් ඇති වී තිබේ. චීනයට පීඩනය යෙදීම සඳහා යුරෝපා සංගමය ටිබෙටයේ සහ ෂින්ජියැන්ග්හි වාර්ගික සුළුතරයන්ගේ තත්ත්වය ද ප්‍රයෝජනයට ගෙන ඇත.

චීනයට එරෙහි වෙලඳ යුද පියවර පිලිබඳ වොන් ඩර් ලේයන්ගේ තර්ජනය පෙන්නුම් කරන්නේ තීරුබදු පැනවීම එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ පුද්ගලික විකාරයක් නොව, ධනේශ්වර පද්ධතියේ ගෝලීය අර්බුදයට ප්‍රතිචාරයක් බවයි. පළමු හා දෙවන ලෝක යුද්ධ ආසන්නයේ දී මෙන්, අමුද්‍රව්‍ය, වෙලඳපොලවල් සහ ලාභ සඳහා අරගලය තවදුරටත් සාමකාමී තරඟයකින් නොව, බලහත්කාරයෙන්, බ්ලැක්මේල් සහ මිලිටරි බලය හරහා ගෙන යනු ලැබේ.

කෙසේ වෙතත්, ආර්ථික සබඳතා විශාල ලෙස වර්ධනය වී ඇත. 2024 දී, යුරෝපා සංගමය සහ චීනය අතර භාණ්ඩ හා සේවා වෙළඳාමේ වටිනාකම යුරෝ බිලියන 845 කට වඩා වැඩි විය. මෙය ලෝක වෙලඳාමෙන් සියයට 30කට යන්තම් අඩු ප්‍රමාණයකට අනුරූප වේ. EU යනු චීනයේ වැදගත්ම වෙළඳ සහකරු වන අතර චීනය යුරෝපා සංගමයේ හි දෙවන විශාලතම වෙලඳ ගනුදෙනුකරු වේ.

චීන අපනයනය, ආනයනය මෙන් දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි ය. 2024 දී යුරෝපා සංගමය චීනය සමඟ යුරෝ බිලියන 300 කට වඩා වැඩි වෙළඳ හිඟයක් වාර්තා කළේය. විශේෂයෙන්ම චීනය තවදුරටත් යුරෝපීය සංගත සඳහා අඩු වැටුප් වේදිකාවක් සහ විකුණුම් වෙලඳපොලක් ලෙස පමණක් සේවය නොකරන අතර, විදුළි මෝටර් රථ, දුර්ලභ ඛනිජ (rare earths) සහ වැඩි වැඩියෙන් AI වැනි තාක්ෂණයන්හි ලෝක ප්‍රමුඛයා බවට පත් වී ඇති බැවින්, පරතරය පුළුල් වෙමින් පවතී.

2020 දීත්, Volkswagen සියයට 19 ක වෙළඳපල කොටසක් සතුව චීනයේ ප්‍රමුඛතම මෝටර් රථ නිෂ්පාදකයා වූ නමුත් එතැන් සිට එම කොටස සියයට 12 දක්වා අඩු වී ඇත. අනෙක් අතට, චීන වෙළඳ නාම පසුගිය වසර පහ තුළ ඔවුන්ගේ වෙළඳපල කොටස සියයට 36 සිට 69 දක්වා වැඩි කරගන ඇත. මෙයට ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වී ඇත්තේ මිල අඩු, උසස් තත්ත්වයේ විදුලි මෝටර් රථ නිෂ්පාදනය කිරීමයි.

පසුගිය ගිම්හානයේදී යුරෝපා සංගමය චීන මෝටර් රථ සඳහා මූලික සියයට 10ක තීරුබදු මත්තෙහි සියයට 17 සිට 35 දක්වා අමතර අධිභාර පැන වූයේ  ඒවා යුරෝපීය වෙලඳපොලද ජයගැනීම වැලැක්වීම සඳහාය. බොහෝ නවීන තාක්ෂණයන් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන දුර්ලභ ඛනිජ මත චීනයට ගෝලීය ඒකාධිකාරයක් බදු තත්වයක් ඇත.

චීනයේ ආර්ථික නැගීම කෙරෙහි යුරෝපා සංගමය අතිශය ආක්‍රමණශීලී ලෙස ප්‍රතිචාර දක්වයි. ඒ අතරම, ආර්ථික බැඳීම් සම්පූර්ණයෙන් බිඳ නොදැමීමට උත්සාහ කරයි. යුරෝපා සංගමයේ විශාලතම වෙලඳ සහකරු වන එක්සත් ජනපදය පැනවීමට තර්ජනය කරන දණ්ඩන තීරුබදු සමග එක් වූ කල මෙය විනාශකාරී ආර්ථික ප්‍රතිවිපාකා ඇති කරනු ඇත.

චීනයේ පාර්ශ්වයෙන්, එහි නායකත්වය වැඩිදුර ආර්ථික සහයෝගීතාව සඳහා තම උනන්දුව අවධාරනය කර ඇතත්, යුරෝපීය බ්ලැක්මේල් තර්ජන වලට යටත් වීමට එය සූදානම් නැත. යුරෝපා සංගම් නායකයින් සමඟ පැවති සාකච්ඡාවකදී ජනාධිපති ෂී ජින්පින් ප්‍රකාශ කළේ චීනය සහ යුරෝපා සංගමය අතර බැඳියා ගැටුම් (conflicts of interest) හෝ භූ දේශපාලනික ප්‍රතිවිරෝධතා නොමැති බවයි. යුරෝපා සංගම් වෙලඳපොල විවෘතව පවතිනු ඇතැයිද, යුරෝපීය පාර්ශවය “සීමාකාරී ආර්ථික හා වෙළඳ උපකරණ භාවිතා කිරීමෙන් වැළකී සිටිනු ඇතැයිද ” යනුවෙන් බලාපොරොත්තු වන බව ඔහු පැවසීය.

චීනයට එරෙහිව දැඩි ආස්ථානයක් ගැනීම මගින්  යුරෝපා සංගමය එක්සත් ජනපදය සමඟ ඇති තීරුබදු ගැටුමේ දී වාසිදායක එකඟතාවයකට එළඹෙනු ඇති බවටද බීජිනය බිය වේ. යුරෝපා සංගමය දැනටමත් චීනයට දේශපාලන හා මිලිටරි පීඩනය වැඩි කරමින් සිටී.

යුක්රේනය සමඟ යුද්ධයේදී, චීනය රුසියාවේ  තෙල් මිල දී ගෙන, බටහිර සම්බාධක මගහරිමින් ද්විත්ව භාවිත සංරචක (dual-use components), එනම් ආයුධ නිෂ්පාදනය සඳහා ද භාවිතා කළ හැකි සංරචක සැපයීමෙන් රුසියාවට සහාය දෙන බවට චෝදනා කිරීම සමුළුව පුරාවටම පුනරාවර්තිත තේමාවක් විය. රුසියාවේ මිලිටරි-කාර්මික පදනමට ද්‍රව්‍යමය ආධාර ලබා නොදෙන ලෙසත් යුද්ධය අවසන් කිරීමට එහි බලපෑම භාවිතා කරන ලෙසත් යුරෝපා සංගමය චීනයෙන් ඉල්ලා සිටියේය.

බීජිංහි සමුළුවට පෙර දින, යුරෝපා සංගම් නියෝජිතයෝ ටෝකියෝ හි පැවති යුරෝපා සංගම්-ජපාන සමුළුවකට සහභාගී වූ අතර ආයුධ කර්මාන්තයේ සමීප සහයෝගීතාව සඳහා සහ තීරණාත්මක අමුද්‍රව්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ උපායමාර්ගික යැපීම් අඩු කිරීම සම්බන්ධයෙන් එකඟ වූහ. මෙම තීරණ දෙකම චීනය ඉලක්ක කර ගත් ඒවාය. ජපානය, නේටෝවේ ද සහාය ලබන, චීනයට එරෙහි යුද්ධය සඳහා එක්සත් ජනපද සූදානම සමග  දැඩි ලෙස සම්බන්ධ වී සිටී.

ඒ අනුව යුරෝපා සංගම්-චීන සමුළුව කිසිදු දැනෙන ප්‍රතිඵලයකින් තොරව අවසන් විය. මුලින් එය දින දෙකක් පැවැත්වීමට නියමිතව තිබූ අතර, එය එවිටමත් දිනකට කෙටි කර තිබුණි. ඒකාබද්ධ අවසන් ප්‍රකාශයක් නොවුණි. තීරණාත්මක අමුද්‍රව්‍ය බෙදා හැරීම ප්‍රමාද වූ විට උපදේශන යාන්ත්‍රණයක් සහ දේශගුණික ආරක්ෂාව සඳහා බැඳීමක් නොමැති කැපවීමක් පමණි එකඟ වූ සියල්ල වූයේ.

විරැකියාව, සමාජ වියදම් කප්පාදුව සහ වෙඩි උණ්ඩ සදහා ගොදුරු ලෙස භාවිතාව වැනි බර පැන කරගැසීමට සිදුවන කම්කරු පන්තියේ උරමතින් වෙලඳ යුද්ධ සහ යුද්ධ දියත් කෙරේ. එය බෙදීමට ලක්වීම හා ජාතිකවාදී උද්ඝෝෂණ විය ගසට  යොදා ගැනීමට ඉඩ නොදිය යුතුය. එය ජාත්‍යන්තරව එක්සත් වී ධනවාදය පෙරලා දැමීම සඳහා සටන් කළ යුතුය. දැවැන්ත තාක්‍ෂණික වර්ධනයන් විනාශ කිරීමේ මාධ්‍යයක් බවට පත් කිරීම වෙනුවට සමාජ ප්‍රගතිය සඳහා සේවයට යෙදවිය හැක්කේ මේ ආකාරයෙන් පමණි.

යුරෝපීය සංගමය-චීන සමුළුව: බීජිං සහ බ්‍රසල්ස් අතර තියුණු ආතතීන් Read More »

Trump

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich

By Patrick Martin.

Reposted below is the article published on wsws.org here on July 04, 2025.

Trump

The House of Representatives gave final approval to President Trump’s tax and spending bill Thursday, with a 218-214 vote that fell nearly along party lines. Republicans backed the legislation by 218-2 and all 212 Democrats opposed it.

The bill cuts taxes for the wealthy by $3 trillion, slashes more than $1 trillion from social spending on Medicaid and food stamps and pours $300 billion more into military violence abroad and domestic repression, particularly against immigrants.

Trump plans to sign the legislation Friday morning in a fascist-style ceremony drenched in Fourth of July hoopla, topped off with a flyover by B-2 bombers, the same warplanes that he ordered to attack Iran barely 10 days ago.

The bill was unchanged from the version passed by the Senate two days before, despite the clamor from the fascistic House Freedom Caucus that it did not sufficiently cut the federal deficit, while more than a dozen Republican “moderates” deplored the cuts, particularly in Medicaid, as too large.

In the end, however, nearly every Republican fell in line with the dictates of the White House, with Trump threatening to purge anyone who voted against his principal legislative initiative by supporting primary challengers against them. Underlying the political bullying was the deluge of online threats against anyone who might oppose the bill, including threats of violence.

House Speaker Mike Johnson, addressing the House just before the vote, delivered an anti-communist tirade in which he declared that the United States was the first country to be founded on religious principles, pointing to the slogan “In God We Trust” embossed on the wall of the chamber (put up not by the Founding Fathers but by the McCarthyite witch-hunters of the 1950s and early 1960s).

As the WSWS explained when the bill passed the Senate:

The bill is one of the largest transfers of wealth from workers and the poor to the oligarchy in US history. It calls for $930 billion in cuts to the Medicaid program, which, according to the Congressional Budget Office, will deprive 11.8 million low-income and disabled workers of medical care.

It also includes $285 billion in food stamp cuts, a 20 percent reduction in a program on which 40 million Americans rely to feed themselves and their families. Nearly 11 million people, including 4 million children, could lose food assistance.

While the Democratic Party claimed to oppose the bill and every Democrat in the House and Senate voted against it, there was no serious effort by the party leadership to mobilize popular opposition.

The Democrats did not call a single protest in Washington or in any way alert the American population to the onslaught against their living standards and right to access healthcare services that this legislation authorizes. Instead, they engaged in a handful of futile gestures on Capitol Hill.

House Minority Leader Hakeem Jeffries delivered an eight-hour and 32-minute “speech” opposing the Trump bill, breaking the previous record for such a performance, but this only delayed passage in the House until Thursday afternoon. Senate Minority Leader Chuck Schumer did even less, making a parliamentary point of order that led to a change in the name of the bill, which the Republicans wished to call the “One Big Beautiful Bill Act,” in tribute to Trump’s sloganeering.

The real attitude of these gentlemen to the fascist in the White House was demonstrated in the weeks leading up to the passage of the tax and spending bill. 

In the Senate, Schumer intervened to break a parliamentary deadlock over a so-called Continuing Resolution, legislation required to provide funds to keep the government running. He led a group of Democrats to give the Republicans a 60-vote majority needed for passage.

In the House, Jeffries mobilized a majority of the Democratic caucus to vote against a resolution to impeach Trump for ordering air strikes on Iran without seeking congressional authorization, let alone the constitutionally required declaration of war.

If the congressional arithmetic were reversed, with Democrats holding a narrow majority in each house over the Republicans, the Democrats would not even have attempted to push through their supposed priorities over Republican opposition.

It should be recalled, for example, that the Biden administration was unable to enact either an increase in the federal minimum wage, significant debt forgiveness for college student loans, or measures to curb police violence after the nationwide protests against the police murder of George Floyd, because one or two right-wing Democratic senators blocked the legislation.

The spinelessness of the Democratic Party cannot by itself explain the passage of this monstrous legislation. The Democrats were responding to their real constituencies, Wall Street and the military-intelligence apparatus, and not to the working people whom they claim to defend.

The corporate oligarchs wanted the Trump tax cuts, enacted in 2017 and set to expire at the end of this year, made permanent. The legislation guarantees the 21 percent corporate tax rate and includes a treasure chest of other pro-corporate provisions that allow giant companies and billionaires to pay taxes at lower rates than factory workers and school teachers.

There is considerable discontent on Wall Street that the tax cuts will be financed largely through borrowing, since the spending cuts are to be phased in over a 10-year period and in any case do not come close to the $4 trillion windfall for the wealthy. But it is well understood that the cuts in Medicaid and food stamps are only a down payment, and that even more savage cuts are being prepared in future years, targeting Social Security and Medicare, the two largest social spending programs.

As to the military-police aspects of the legislation, roughly equal sums of about $150 billion each are provided for the Pentagon and the Department of Homeland Security. The DHS funds will go to finish building the wall on the US-Mexico border begun during Trump’s first term, and to build a network of concentration camps to detain the millions of immigrants Trump and his fascist aides Stephen Miller and Tom Homan plan to round up and expel.

The Pentagon funds will be used at least in part to begin work on Trump’s proposed anti-missile program. This is not a “defensive” measure but a direct preparation for nuclear war, since it would encourage a US nuclear attack on a foreign antagonist, such as Russia or China, in the illusion that the US would survive a retaliatory strike.

The Democrats have said virtually nothing about either measure, because they support the massive build-up of both the US military machine and the apparatus of domestic repression directed against immigrants and the working class as a whole. They have criticized Trump only for his most overtly fascistic methods of attacking immigrants, and for his shifting the focus of US foreign policy away from the war against Russia in Ukraine and towards the Middle East and China.

There are a raft of anti-democratic measures incorporated into the 950-page bill, which the WSWS will analyze in the coming days. One provision stands out immediately: The bill authorizes the Trump administration to terminate all federal funding for healthcare services through Planned Parenthood clinics. That is a longstanding demand of the fascist right, which seeks to bankrupt Planned Parenthood, the largest provider of abortion services, by cutting off funding for its non-abortion healthcare operations as well.

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich Read More »

Dollar

Dollar fall an expression of the crisis of US and global capitalism

By Nick Beams.

Reposted below is the perspective published on wsws.org here on July 01, 2025

Dollar
A worker carries a sheet of newly printed U.S. dollar bills at the Bureau of Engraving and Printing’s Western Currency Facility in Fort Worth, Texas, Dec. 8, 2022. [AP Photo/LM Otero]

The US dollar has had its worst start for the year since 1973, in the wake of President Nixon’s August 1971 decision to remove its gold backing and abrogate the Bretton Woods Agreement of 1944, which had been a central plank of the post-war monetary order established after the chaos of the 1930s.

In the first six months of the year, it has fallen by more than 10 percent against a basket of six major currencies, in a sign of a loss of confidence in its status as the dominant currency and a safe haven in periods of financial turbulence and stress.

The dollar had been under downward pressure from the beginning of the year, with a turning point in its slide coming after April 2, when Trump announced the imposition of massive “reciprocal tariffs” on a range of countries.

The upending of the post-war international trading system signified by this decision set off financial turbulence, with a significant fall in the US bond market sending yields (interest rates) higher.

But instead of there being a move into the dollar, considered to be the “normal” response, there was a dollar selloff, sending its value in currency markets down as the prevailing theme was “sell America.”

This downward movement has continued despite Trump’s decision on April 9 for a 90-day pause in initiating the tariff hikes to allow negotiations to take place. Trump was responding to a selloff in the bond markets, which he said had started to get a little “yippy.”

In the near three-month period since then, no agreements have been announced, except for a deal with the UK, and nervousness is returning with the July 9 deadline for the end of the pause approaching. The concern is not only on the blanket reciprocal tariffs, but involves other measures announced by Trump, in particular, the tariff hikes on autos, which are directed against Japan and Germany.

Japan has been engaged in a series of discussions with the Trump administration over the tariff hikes, which threaten to cost its car industry tens of billions of dollars, but no agreement has been reached.

In comments to the Financial Times on the dollar’s slide, after it dropped by a further 0.5 percent yesterday, a foreign exchange strategist at the financial firm ING, Francesco Pesole, pointed to some of the reasons.

“The dollar has become the whipping boy of Trump 2.0’s erratic policies,” he said, citing the tariff war, the growth of US debt, and the continued attacks on the independence of the US Federal Reserve.

Trump has labeled Fed Chair Jerome Powell a “numskull” and a “moron” for his refusal to cut interest rate cuts in line with his demand that the Fed rate be reduced to as low as 1 or 2 percent from its present level of 4.5 percent.

The turbulence resulting from Trump’s agenda and the increase in the debt flowing from his tax-cutting budget, which could see as much as $3.2 trillion added to the US debt mountain of $36 trillion, were cited in comments by economists in a poll conducted by the FT.

In its report on the poll, it said that Trump’s “breathtaking fiscal policy excess,” together with “attacks on the Federal Reserve’s independence, risk diminishing the US’s status as the ultimate safe haven for foreign investors.”

A comment by Saroj Bhattarai of the University of Texas at Austin summed up the prevailing sentiment.

“The safe-haven assets appear to be [the] Swiss Franc and gold. In fact, [the] US looks like an emerging market, whereby policy uncertainty leads to rising risk premia that drive long-term yields up and the currency value down.”

Citing what took place after April 2, dubbed by Trump as “liberation day,” Evi Papa, an economist at a major Madrid University, said: “US Treasury [bonds] might not be a safe asset anymore.”

Lack of confidence in the US dollar is driving the price of gold to new highs – it has risen by around 25 percent this year and at one point hit $3,500 per ounce, 100 times its price of $35 when Nixon removed the gold backing from the US dollar. One of the drivers of the rise is increased buying by central banks.

The Taxpayers Association of Europe (TAE) has even sent letters to the finance ministries and central banks of Italy and Germany, urging that their gold held in the Fed’s gold vault in Manhattan be moved out.

TAE President Michael Jäger told the FT: “We are very concerned about Trump tampering with the Federal Reserve Bank’s independence.”

Those fears are not misplaced when it is recalled that the removal of the gold backing from the US dollar in 1971 was simply announced on Sunday night television without any discussion with other powers.

As the dollar slide continues amid mounting debt, there is a real prospect that the Trump administration could act unilaterally at any stage.

One idea circulating in the economic circles of the Trump regime is that US Treasury bonds could be turned into perpetual bonds, that is, while they would continue to pay interest, the principal would never be repaid – an action that would be regarded as a default by the US on its debt.

This was rejected by Treasury Secretary Scott Bessent back in April, but the fact that he had to quash it, at least for the present, is an indication of the kind of measures being discussed as the debt crisis deepens.

While the actions of the Trump administration are the proximate cause of the dollar decline, they are themselves the outcome of the historic crisis of US imperialism, rooted in its long-term economic decline.

When global capitalism was restabilized after the war, not least by the Bretton Woods Agreement, it was the industrial powerhouse of the world. It used that power to establish economic order after the chaos of the 1930s.

This was not a product of the benevolence of the US. It was based on the recognition that unless this were done, then the world, and the US, would return to the conditions of the Depression, bringing with it the prospect of social revolution.

But the revival of the world economy steadily undermined the dominant position of the US in world trade, leading to balance of payments and trade deficits, which meant it could no longer redeem dollars for gold.

Following the Nixon decision, the dollar retained its position as the global currency. But it did so on new foundations. It was a fiat currency, no longer backed by value in the form of gold, but by the power of the US state and its financial markets.

However, the rise of finance, which this entailed, set in motion processes that have led to the present crisis. Over the past 50 years, the US has become the center of financial parasitism and speculation, resulting in a series of financial storms – the October 1987 stock market crash, the collapse of the dotcom bubble in 2001, the crash of 2008, and the Treasury market freeze of March 2020, to name some of the more prominent.

Throughout this period, there has been an escalation of government debt, not least because of the increase in military spending and massive corporate bailouts. This is reflected in the growth of the Treasury market, where government debt is bought and sold, from around $5 trillion in 2008 to $29 trillion today.

The rise of parasitism and speculation as the chief driver of profit accumulation, leading to the rise of an oligarchy based on finance capital, is indicated by the fact that just 15 percent of financial market transactions are involved in the development of new investments, with 85 percent based on dealings in financial assets.

Finance capital cannot continue to endlessly accumulate, seemingly creating profit out of thin air, through debt. All financial assets, shares, debt, and the various other arcane mechanisms are, in the final analysis, a claim on the surplus value extracted from the working class.

Consequently, there is no peaceful solution to the mounting crisis within the framework of the capitalist order. For the US, this means the intensification of war, on the economic and military front, as it seeks to batter down its rivals, foes like China, as well as erstwhile allies in Europe, coupled with a war against the working class at home, enforced by a dictatorial regime.

Nor is there the prospect of a so-called multipolar world where currencies coexist and peacefully compete, as is being advanced by China and increasingly by Europe. That road is a return to the economic conflicts of the 1930s, which led to World War II. This is why, in the midst of deepening economic turmoil, governments around the world are arming and rearming.

The dollar-debt crisis is rooted not simply in the personality and actions of Trump – he is only the most malignant expression of the historic bankruptcy of the capitalist system as a whole.

It places before the working class the necessity to end this system of war, economic crisis, deprivation, fascistic and authoritarian regimes in the political struggle for international socialism and the building of the world party of socialist revolution, the International Committee of the Fourth International, to lead it.

Dollar fall an expression of the crisis of US and global capitalism Read More »

iranattackin israel

ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධය පිටුපස ඊට පාදක වූ භූ-මූලෝපායික හේතු

ගේබ්රියෙල් බ්ලැක් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ජුනි 27 දින ‘The underlying geostrategic reasons behind the US-Israeli war against Iran යන හිසින් පලවූ ගේබ්රියෙල් බ්ලැක් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

iranattackin israel
ගිනි නිවන භටයින් 2025 ජුනි 24 වන අඟහරුවාදා ඊශ්‍රායලයේ ඉරාන මිසයිල ප්‍රහාරයකින් පහර දුන් ස්ථානය පරීක්ෂා කරයි. [AP Photo/Leo Correa]

ජූනි 12දා ඊශ්‍රායල යුධ ගුවන් යානා එරටට පුලුල් ප්‍රහාරයක් දියත් කරමින් ඇරඹු නීති විරෝධී යුද්ධය නාටකීය ලෙස උත්සන්න කරමින්, ජූනි 21දා එක්සත් ජනපදය ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික ස්ථාන තුනකට බෝම්බ හෙලීය.

ළමයින් 13 දෙනෙකු ද ඇතුළුව, ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධයෙන් මියගිය මුළු සංඛ්‍යාව දැන් 610 කකි. ඔවුන්ගෙන් අතිමහත් බහුතරය සිවිල් වැසියන් වේ.

මේ වන විට ඉරානයට බෝම්බ හෙලීම නතර වී ඇත. බිඳෙනසුලු සටන් විරාමයක් ක්‍රියාත්මක වේ. නමුත් ඊශ්‍රායල හමුදාවේ මාණ්ඩලික ප්‍රධානී ලුතිනන් ජෙනරාල් Eyal Zamir අඟහරුවාදා  තර්ජනය කළ ලෙස, “අපි සැලකිය යුතු පරිච්ඡේදයක් අවසන් කර ඇත, නමුත් ඉරානයට එරෙහි මෙහෙයුම අවසන් වී නැත.”

මෙම නිශ්චිත “පරිච්ඡේදයේ” ප්‍රතිඵලය කුමක් වුවත්, එක්සත් ජනපදය සහ ඊශ්‍රායලය, කලාපය තුළ තම දිගුකාලීන උපායමාර්ගික අරමුන–ඉරාන පාලන තන්ත්‍රය අබලන් කිරීම සහ ගල්ෆ්හි දැවැන්ත තෙල් හා ගෑස් සංචිතවල පාලනය යලි තහවුරු කිරීම–සාක්ෂාත් කර ගැනීමට කැපවී සිටින බව සමීර්ගේ ප්‍රකාශවලින් පිළිබිඹු වේ:

2024 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ඊශ්‍රායලය විසින් ඉරාන භූමියට එරෙහිව එතෙක් සිදු කරන ලද විශාලතම තනි ප්‍රහාරය දියත් කරන ලදී. එහෙත් එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරනය අවසන් වන තෙක් පුළුල් යුද්ධයක් කල් දමන ලදී. එම මාසයේම ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ඔහුගේ අභිප්‍රාය පැහැදිලි කළේය: “අවසානයේ ඉරානය නිදහස් වූ විට–මිනිසුන් සිතනවාට වඩා එම මොහොත ඉතා ඉක්මනින් පැමිණෙනු ඇත—සියල්ල වෙනස් වනු ඇත.”

දැන්, පලස්තීන ජනතාවට එරෙහිව උත්සන්න කරමින් පවතින සමූල ජන සංහාරයක වසර දෙකක  පමණ ඇවෑමෙන්, ඊශ්‍රායලය, ප්‍රහාරය සඳහා තම මොහොත සොයාගන තිබේ. ඉරානයට එරෙහි යුද්ධය සනිටුහන් කරන්නේ වසර ගනනාවක් තිස්සේ ගොඩනැංවීමක කූටප්‍රාප්තියයි – කලාපය තුල ඔවුන්ගේ වඩාත්ම චිරස්ථායී විරුද්ධවාදියාට පහර දීමේ හවුල් අපේක්ෂාවක් ඊශ්‍රායල හා ඇමරිකානු සංස්ථාපිතය යන දෙකම බෙදා ගනී. එය සමාජ දෙකෙහිම වැඩෙන අභ්‍යන්තර අර්බුද සහ ප්‍රතිවිරෝධතා වලින් අවධානය ඉවත හැරවීම ලෙසද ක්‍රියා කරයි.

මෙම යුද්ධය පිටුපස ඇති අවසාන ඉලක්කය වන්නේ ඉරානයේ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා වන චීනයයි. චීනයට එරෙහි යුද්ධයට සූදානම් වීම කෙරෙහි අවධානය සංකේන්ද්‍රනය කර ඇති ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, ඉරාන පාලන තන්ත්‍රය ඉවත් කිරීම හෝ යටහත් පහත් කරගැනීම චීනය සමග යුද්ධය දෙසට තීරනාත්මක මූලෝපායික පියවරක් ලෙස සලකයි. එය විශාල බලශක්ති සංචිත නැවත ලබා ගැනීමට සහ ලෝකයේ වඩාත්ම තීරනාත්මක භූ-දේශපාලනික අවුරුම්  ස්ථාන (chokepoints) දෙකක් වන පර්සියානු බොක්ක සහ කැස්පියන් මුහුද මත එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය යලි තහවුරු කිරීමේ මාවත හෙළි කරයි.

ඉරානය තුල එක්සත් ජනපද සහ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදය

මිලියන 90 කට අධික ජනතාවක් වෙසෙන ඉරානය මැද පෙරදිග දෙවන වැඩිම ජනගහනය සහිත රට වේ. එය 2003 දී එක්සත් ජනපදය ආක්‍රමණය කර විනාශ කළ ඉරාකය මෙන් දෙගුණයක් විශාලය.

ශතවර්ෂයකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ එහි තෙල් සම්පත, ඉරානය එක්සත් ජනපද හා බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදයේ එල්ලයේ හරි මැද තබා ඇත.

1908 දී, බ්‍රිතාන්‍ය භූ විද්‍යාඥයින් ලෝකයේ විශාලතම තෙල් නිධි අතර වන ඉරානයේ දැවැන්ත තෙල් නිධි සොයා ගත්හ. අද දින BP [British Petroleum] හි පූර්වගාමියා වන ඇන්ග්ලෝ-පර්සියානු තෙල් සමාගම (Anglo-Persian Oil Company-APOC) පිහිටුවීමට බ්‍රිතාන්‍ය රාජ්‍යය ඉක්මනින් පියවර ගත්තේය. ඉරානයේ තෙල් බ්‍රිතාන්‍යයට අතිවිශාල ලාභයක් ලබා දුන් අතර ඉරාන ජනතාවට කිසිවක්ම පාහේ ලැබුණේ නැත.

1940 ගණන්වල අග භාගය වන විට, මෙම ධනය නැවත ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරමින් ප්‍රභල මහජන වැඩ වර්ජන සහ විරෝධතා ව්‍යාපාර මතු විය. අගමැති මොහොමඩ් මොසාඩෙග් (Mohammad Mossadegh) සහ ජාතික පෙරමුණේ නායකත්වයෙන් යුත් මෙම ව්‍යාපාරය තෙල් කර්මාන්තය ජනසතු කිරීමට, ඉඩම් නැවත බෙදා හැරීමට සහ රාජාණ්ඩුවේ බලය සීමා කිරීමට උත්සාහ කළේය. මධ්‍යස්ථ ධනේශ්වර ජාතිකවාදියෙකු වූ මොසාඩෙග්, එක්සත් ජනපදය වෙත ආමන්ත්‍රණය කරමින් සහ මහජන ව්‍යාපාරයේ කොටස් වලට එරෙහිව හමුදාව යෙදවීම මගින් තුලිතතාවයක් ඇති කර ගැනීමට උත්සාහ කළ නමුත් ඔහුගේ අර්ධ පියවර පවා බ්‍රිතාන්‍යය සහ එක්සත් ජනපදය ඕනෑවට වැඩි සේ සලකනු ලැබීය.

1953 දී, සීඅයිඒ සහ බ්‍රිතාන්‍ය බුද්ධි අංශ “ඔපරේෂන් ඇජැක්ස්” කුමන්ත්‍රණය දියත් කළ අතර එය මොසාඩෙග් බලයෙන් පහ කර ෂා නැවත ස්ථාපනය කරන ලදී. ජෙනරාල්වරුන් මිල දී ගැනීමට සහ ප්‍රචණ්ඩ මැරයන් බලමුලු ගැන්වීම සඳහා ඉරානයට මුදල් පියාසර කරවන ලදී. යුධ ටැංකි ටෙහෙරානයට ධාවනය කෙරුණි. ඉන්පසුව සිදුවූයේ ම්ලේච්ඡ මර්දනය හරහා බලාත්මක කරන ලද මොහොමඩ් රේසා පාලවි (Mohammad Reza Pahlavi) යටතේ දශක දෙකක ඒකාධිපති පාලනයකි. දස දහස් ගනනක් කම්කරුවන් සහ සමාජවාදීන් සිරගත කරන ලදී; වධහිංසා පමුණුවා හෝ මරා දමන ලදී. ඉරානයේ තෙල් යලිත් වරක් BP කේන්ද්‍ර කරගෙන බටහිර සංගත වෙත ගලා ගියේ ය.

ෂා යටතේ, ඉරානය ප්‍රධාන තෙල් නිෂ්පාදකයෙකු පමණක් නොව පුළුල් යුරේසියානු සීමාව හරහා එක්සත් ජනපද බල ප්‍රක්ෂේපනය සඳහා ඉදිරි මෙහෙයුම් කඳවුරක්ද විය. 1953 කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපදය ඉරානයේ මිලිටරි සහ ඔත්තු සේවා නවීකරණය කිරීමට උදව් කළ අතර මිසයිල පරීක්ෂණ සහ මිලිටරි සන්නිවේදනයන් නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද සෝවියට් දේශසීමා අසල තීරණාත්මක සංඥා බුද්ධි මධ්‍යස්ථානයක් ඇතුළුව නිරීක්ෂණ පහසුකම් ජාලයකට ප්‍රවේශය ලබා ගත්තේය. මෙම මුරපොලවල් එක්සත් ජනපදයට සෝවියට් දේශය තුලට ගැඹුරින් එබී බැලීමට ඉඩ සලසා දුන් අතර මැද පෙරදිග, කොකේසස් සහ මධ්‍යම ආසියාව පුරා කොමියුනිස්ට් බලපෑමට එරෙහිව පවුරක් ලෙස ඉරානය ස්ථානගත කිරීමට උදව් විය.

ෂා බලයෙන් පහ කර අයතුල්ලා බලයට පත් කරන 1979 ඉස්ලාමීය විප්ලවයෙන් පසුව, ඉරාකය  ව්‍යංග එක්සත් ජනපද අනුමැතිය ඇතිව ඉරානය ආක්‍රමණය කළේය. 1982 සිට රේගන් පරිපාලනය, කුරිරු අට වසරක යුද්ධය පුරා සදාම් හුසේන්ට ආයුධ, බුද්ධි සහ දේශපාලන සහයෝගය ලබා දුන්නේය.

1990 ගනන්වල සිට, ඉරානයේ ආර්ථිකය විනාශ කර මහා පරිමාණ දුගීකරනයේ ගිලී යාමට හේතු වූ අබල කරන සම්බාධක පනවන අතරම පිටුවහල් කරන ලද රාජාණ්ඩුවාදීන්ට සහ විරුද්ධ කණ්ඩායම්වලට අරමුදල් සැපයීමට එක්සත් ජනපදය බිලියන ගණන් වියදම් කර ඇත. මෙම ප්‍රතිපත්ති පාලන තන්ත්‍රය බිඳ හෙලීමට අපොහොසත් වී ඇති නමුත් ඒවා අතිවිශාල දුක් වේදනා ජනනය කිරීමට සමත් වී ඇත.

නගර 85 ක් දක්වා ව්‍යාප්ත වූ විශාල විරෝධතා 2017 ඇති විය. මෙම පෙලපාලි එක්සත් ජනපදය විසින් පාලනය නොකළ නමුත් ධනේශ්වර ජාතිකවාදී ඉස්ලාමීය සමූහාණ්ඩුව සහ රට මත තබා ඇති අධිරාජ්‍යවාදී ගෙල සිර කිරීමට යන දෙකටම එරෙහි පුලුල්ව පැතිරුනු වෛරය පිලිබිඹු කලේය.

ඉරානයේ තෙල් සහ චීන සංවර්ධනයේ එහි භූමිකාව

ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ඇති තෙල් සංචිත බැරල් බිලියන 150කට වඩා සහිත ඉරානය ගෝලීය වශයෙන් සිව්වන විශාලතම සංචිත හිමියා වේ. රුසියාවට පසු දෙවන විශාලතම ස්වාභාවික වායු සංචිතය ද එය සතුය. ලෝක නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 3 ක් පමණ වන දිනකට බැරල් මිලියන 3 ක් පමණ වන්නා වූ එහි තෙල් නිෂ්පාදනය, විභවයට වඩා බෙහෙවින් අඩු ය. එහි තෙල් නිෂ්පාදනයේ සැලකිය යුතු වැඩි වීමක් ඇති කල හැකි ප්‍රාග්ධනය, තාක්ෂණික විශේෂඥතාව සහ විදේශීය හවුල්කාරිත්වය සම්බාධක විසින්  ඉරානයට අහිමි කර ඇත්තේය.

සම්බාධක සහ අනෙකුත් බාධක තිබියදීත්, ඉරානයේ තෙල් අපනයනය තීරනාත්මක ගැනුම්කරුවෙකු සොයාගෙන ඇත: ඒ චීනය යි.

බොහෝ දුරට අවිධිමත් හෝ අර්ධ රහසිගත මාර්ග හරහා සේම  බොහෝ විට වට්ටම් යටතේ,  අද චීනය ඉරානයේ තෙල්වලින් සියයට 90ක් පමණ මිලදී ගනී. මෙම [තෙල්] ප්‍රවාහයන් බටහිර අධීක්‍ෂණය සහ සම්බාධක මග හරිමින්, රටවල් දෙකෙහිම මූලෝපායික හවුල්කාරිත්වයට ඉන්ධන සපයන අතර ඉරානයේ ආර්ථිකය ගෙල සිර කිරීමේ එක්සත් ජනපද ප්‍රයත්නයන්ට බාධා කරයි.

චීනය සඳහා, මෙම සම්බන්ධතාවය ඉතා වැදගත් වේ. එය දිනකට තෙල් බැරල් මිලියන 11 කට වඩා ආනයනය කරයි; එය ලෝකයේ ඕනෑම රටකට වඩා වැඩි ය. බීජිං පුනර්ජනනීය බලශක්තිය වේගයෙන් ව්‍යාප්ත කරමින් සිටි, එහි කාර්මික පදනම සහ ඛනිජ රසායන (petrochemical) අංශය තවමත් බොරතෙල් මත දැඩි ලෙස රඳා පවතී. දැනට   චීන තෙල් ආනයනයෙන් දළ වශයෙන් සියයට 15 ක් ඉරානය සතු වේ. 

පර්සියානු බොක්ක සහ හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය

නමුත් ඉරානයේ වැදගත්කම තෙල් නිෂ්පාදනයෙන් ඔබ්බට යයි. ඉරානයට ලෝකයේ වඩාත්ම තීරණාත්මක තෙල් ඇවුරුම් ලක්ෂය  වන හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය මත මුළුමනින්ම පාහේ වන පාලනයක් ඇත. මුහුදු ප්‍රවාහන තෙල්වලින් සියයට 20කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මෙම පටු මාර්ගය හරහා ගමන් කරයි. එක්සත් ජනපද ප්‍රහාරවලට පළිගැනීමක් ලෙස ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දමන බවට තර්ජනය කර තිබියදී, ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා නොදමනු ඇතැයි වෙළෙන්දෝ කැට තැබිම නිසා, මෙම ලිපිය ලියන අවස්ථාව වන විට තෙල් වෙලඳපොලවල් ප්‍රතිශත ලක්ෂ්‍යය  කිහිපයකින් පහත වැටී ඇත.

ඉරානය ඊනියා “තෙල් අවිය” භාවිතා කිරීමට අකමැති වීමට එක් හේතුවක් නම්, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධියෙන් ගලා යන තෙල්වලින් බහුතරය දැන් නැගෙනහිර දෙසට, එනම් දෙසට ගමන් කිරීම ය. සෞදි අරාබිය, කටාර්, කුවේට් සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය චීනයට ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවන් වේ. ඉරානය සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත්, එය මෙම ගල්ෆ් රාජ්‍යයන් සමඟ ඇති සබඳතා පළුදු කරන අතර, වඩාත් බරපතල කරුන ලෙස, එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන චීනයට හානි කරයි.

එක්සත් ජනපද උපායමාර්ගික සැලසුම්කරුවන් මෙම ගතිකය හොඳින් වටහාගෙන ඇත. ඉතිහාසයේ විශාලතම තෙල් උත්පාතය වන ඇමරිකානු හයිඩ්‍රොලික් ඛණ්ඩනයේ (hydraulic fracturing) නැගීම, රට තුළ සාපේක්ෂව අඩු ප්‍රතිවිපාක සහිතව මැද පෙරදිග සුනුවිසුනු කිරීමට එක්සත් ජනපදයට තාවකාලිකව හුස්ම ගැනීමේ අවකාශයක් ලබා දී ඇත. තෙල් වෙලඳපොලවල් ගෝලීය වන අතර මිල ඉහල යාමක් එවතුදු එක්සත් ජනපදයට බලපානු ඇත; නමුත් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ගමනාගමනයට සිදුවන ඕනෑම බාධාවක් වඩාත් සෘජුව හා ක්ෂණිකව බලපානු ලබන්නේ චීනයටයි.

චීනය තීරණාත්මක ඛනිජ පිරිපහදු කිරීමේ ගෝලීය ආධිපත්‍යය දැරුවද, එක්සත් ජනපදය සහ එහි මිත්‍ර රටවල් තවමත් ගෝලීය තෙල් හා ගෑස් ප්‍රවාහයන් කෙරෙහි වඩාත් විශාල පාලනයක් දරයි. චීනය සමග අනාගත ගැටුමකදී තෙල් හා ගෑස් සඳහා ප්‍රවේශය තීරණාත්මක පීඩන ලක්ෂ්‍යයක් ලෙස සේවය කරනු ඇත. සෑම දිනකම ලොව පුරා නිපදවන සෑම තෙල් බැරල් නවයකින් එකක්ම චීනයට යවනු ලැබේ. එම ප්‍රවාහය කපා හැරියහොත්, චීනයේ ආර්ථිකයට ඇති වන බලපෑම ක්ෂණික හා විනාශකාරී විය හැකිය.

විශේෂයෙන්ම ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, ඉරානය සමීකරණයෙන් ඉවත් කිරීමේ–චීනයේ ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවෙකු කපා හැරීමේ සහ ගෝලීය බලශක්ති පද්ධතිය මත එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ග්‍රහනය දැඩි කිරීමේ–අපේක්ෂාව ප්‍රිය කරන බව පෙනෙන්නේ මේ හේතුව නිසා ය.

ඉරානයේ වැදගත්කම අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා තෙල් කේන්ද්‍රීය වන අතර, එයට ඊට වඩා පුළුල් උපායමාර්ගික වටිනාකමක් ඇත. මැදපෙරදිග, කොකේසස්, මධ්‍යම ආසියාව සහ ඉන්දියන් සාගරය යන බහුවිධ භූ-දේශපාලනික දෝෂ රේඛාවල නාභියේ ඉරානය ස්ථානගතව  සිටී. එහි භූමි ප්‍රදේශය පර්සියානු ගල්ෆ් ප්‍රදේශයට පමණක් නොව කැස්පියන් මුහුදට සහ රුසියාවේ දකුණු පැත්තට සමීප වීමටද ඉඩ සලසයි.

ශතවර්ෂයකට වැඩි කාලයක් පුරා අධිරාජ්‍ය බලවතුන් ඉරානය මත පාලනය යුරේසියානු භූමි ප්‍රදේශය හරහා ආනුභාවය පැවැත්වීම සඳහා යතුර ලෙස සැලකූහ. අද, එක්සත් ජනපද සැලසුම්කරුවන් ඉරානය දකින්නේ චීනයේ බලශක්ති සුරක්ෂිතතාවයේ තීරනාත්මක සන්ධියක් ලෙස පමණක් නොව, චීනය, රුසියාව සහ ඔවුන්ගේ අසල්වැසියන් අතර කලාපීය ඒකාබද්ධතාවය කඩාකප්පල් කිරීමේ විභව ලීවරයක් ලෙස ය. එක්සත් ජනපද ඉදිරිදර්ශනයෙන් (බලන කල), ඉරානය අඩපණ කිරීම, නැගෙනහිර සහ බටහිර ආසියාව පුරා ඇමරිකානු ආධිපත්‍යයට වළකැපීමට තර්ජනය කරන සබදතාවයේ සමස්ත අක්ෂය දුර්වල කිරීමකි.

ඉරානයේ කලාපීය සන්ධාන එහි මූලෝපායික බර තවදුරටත් ශක්තිමත් කරයි. ලෙබනනයේ හිස්බුල්ලා සහ යේමනයේ හූති ව්‍යාපාරය හරහා ඉරානය ගෝලීය තෙල් ගලායාම කඩාකප්පල් කිරීමේ හැකියාව පෙන්නුම් කර ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, 2019 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, හූති ඩ්‍රෝන යානා සෞදි අරාබියේ අබ්කායික් සහ කුරායිස් පහසුකම්වලට පහර දී,  මිල එක රැයකින් සියයට 20 කින් ඉහළ යවමින් ලෝකයේ තෙල් සැපයුමෙන් සියයට 5 ක් තාවකාලිකව බිඳ දැමූ වේය.

අද යුද්ධයේ භූ මූලෝපායික පසුබිම මෙයයි: අවසානයේ දී චීනය සමඟ ගැටුමකට සූදානම් වීම සදහා ඉරානයේ තෙල් පාලනය පමණක් නොව සමස්තයක් ලෙස ගල්ෆ් කලාපය වසා දැමීමේ සැලැස්මයි.

ඉරානය, චීනයට එරෙහි යුද්ධය කරා පියවරක්

පසුගිය සතිය මුලදී, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඉරානයේ උත්තරීතර නායක අයතුල්ලා කමේනි ඝාතනය කරන බවට තර්ජනය කළේය. “ඊනියා උත්තරීතර නායකයා සැඟවී සිටින්නේ කොතැනදැයි අපි හරියටම දනිමු,” පවසමින්  ඔහු “පහසු ඉලක්කයක්” බව  එකතු කළේය.

සංයමයෙන් සිටින ආකාරයෙන් පෙනී සිටි ට්‍රම්ප් පැහැදිලි කලේ : “අපි ඔහුව නැති කරන්න යන්නේ නැහැ – අඩු තරමින් දැනට”, නමුත් අනතුරු ඇඟවූයේ, “අපේ ඉවසීම තුනී  වී යමින් ඇත,” යනුවෙනි. 

ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක ඇමති ඊශ්‍රායල් කැට්ස් පසුගිය සිකුරාදා ප්‍රකාශ කළේ යුද්ධයේ අරමුන වූයේ “එහි බල පදනම්වලට” පහර දීමෙන් “තන්ත්‍රය අස්ථාවර කිරීම” බවයි.

ඉරානය සඳුදා එක්සත් ජනපද කඳවුරු වෙත රොකට් කිහිපයක් එල්ල කරමින් ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කලද, මෙම ප්‍රහාර බොහෝ දුරට සංකේතාත්මක හා මූණිච්ඡාවට බව පෙනේ. ඒවා ඉඟි කරන්නේ ඉරානය පූර්ණ යුද්ධයකට තුඩු දිය හැකි සැබෑ පළිගැනීමක් වළක්වා ගැනීමට තෝරා ගන්නා බවයි.

එහි දිගුකාලීන ආර්ථික පරිහානිය සමනය කිරීමට සහ එක්සත් ජනපදයේ ගෝලීය ආධිපත්‍යයට අභියෝග කළ හැකි ප්‍රතිවාදී බලයක් මතුවීම වැලැක්වීමේ මූලෝපායික  පියවරක් වශයෙන්,  එක්සත් ජනපදය චීනය සමග ප්‍රධාන ගැටුමකට සූදානම් වෙමින් සිටින බව අවම වශයෙන් 2015 සිට  ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය අනතුරු අඟවා ඇත. 

එක්සත් ජනපදය 2025 වන විට චීනය සමඟ යුද්ධයක යෙදෙන බව, 2023 දී රටේ ඉහළම ජෙනරාල්වරුන්ගෙන් කෙනෙක් පුරෝකථනය කලේය.

මේ මස මුලදී, එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් පීට් හෙග්සෙත්, වොෂින්ටනයේ ප්‍රධාන පැසිෆික් සහචරයින් වන ඔස්ට්‍රේලියාව, ජපානය, දකුනු කොරියාව සහ පිලිපීනය හමුවීමට ආසියාවට ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ “අත්‍යාසන්න” ගැටුමක් සදහා සූදානම් වන ලෙසයි. මෙම රටවල් හතරෙන් සෑම රටක්ම මිලිටරි වියදම් ඓතිහාසික මට්ටම් දක්වා ඉහළ නංවා ඇත. ඕස්ට්‍රේලියාවේදී, ආරක්ෂක ප්‍රධානී අද්මිරාල් ඩේවිඩ් ජොන්ස්ටන් ජාතියෙන් පැහැදිලිවම ඉල්ලා සිටියේ යුද්ධයට සූදානම් වෙන ලෙසයි.

ඉරානයට එරෙහි යුද්ධය මෙම පුළුල් සන්දර්භය තුළ තැබීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සඳහා ඉරානය ප්‍රධාන භූ මූලෝපායික පියවරකි–එනම්, මැද පෙරදිග චීනයේ ආස්ථානය දුර්වල කිරීමේ සහ පිරිහෙන එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය සමනය කිරීමේ පුලුල් සැලැස්මේ කොටසකි. යුද්ධය, මේ වන විට, පාලන තන්ත්‍ර මාරුවෙන් මෙහා නතර වුවද, එහි අරමුන වන්නේ ස්වාධීන බලවතෙකු ලෙස ක්‍රියා කිරීමට ඉරානයේ ඇති හැකියාව සැලකිය යුතු ලෙස අඩපණ කිරීම සහ එහි දිගුව ලෙස, චීනයේ බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය සහ කලාපීය බලපෑම යටපත් කිරීමයි.

අත්ලාන්තික් කවුන්සිලයේ ග්ලෝබල් චයිනා හබ් හි (Global China Hub) හි අනේවාසික සාමාජිකයෙකු වන වෙන්-ටි සුං, DW ජර්මානු ප්‍රවෘත්ති ඒජන්සියට පැහැදිලි කළ පරිදි, “එක්සත් ජනපද මිලිටරි මැදිහත්වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස–සමහරවිට  මිලිටරිමය වශයෙන්  සම්ප්‍රදායික පූර්ණ යුද්ධයක හෝ සිවිල් යුද්ධයක මායිමේ මැදිහත් වීමකින්–දුර්වල කෙරුණු ඉරානයක් මැද පෙරදිග චීන අනුහසේ ව්‍යාප්තිය සඳහා අඩු ඵලදායී හවුල්කරුවෙකු බවට පත් කරනු ඇත.” අවසානයේදී, මෙම යුද්ධයේදී එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ඉලක්කය මෙයයි.

ඔහුගේ 2025 මැයි දින දේශනයේදී–ෆැසිස්ට්වාදයට හා යුද්ධයට එරෙහි සමාජවාදයලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මණ්ඩලයේ සභාපති ඩේවිඩ් නෝර්ත් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය.

“ආධිපත්‍යය සහ පැවැත්ම සඳහා වන අරගලය, ශ්‍රමය සහ ලෝක වෙළඳපොළ ඇතුළු තීරණාත්මක සම්පත් වෙත ප්‍රවේශ වීම සම්බන්ධයෙන් අනිවාර්යයෙන්ම කටුක අරගලවලට මඟ පාදයි… මෙම ලෝක අරගලයේ ප්‍රධාන චරිතය එක්සත් ජනපදයයි. එහි ක්‍රියාවන්ට විශේෂයෙන් අනුකම්පා විරහිත සහ ප්‍රචණ්ඩකාරී ස්වභාවයක් ලබා දෙන්නේ, ඇමරිකානු පාලක පන්තියේ ගෝලීය ආධිපත්‍යය සඳහා අරගලය එහි සැබෑ ආර්ථික බලයේ දිග්ගැස්සුනු පරිහානියේ සන්දර්භය තුළ සිදුවෙමින් පවතින බැවිනි.”

ඉහල යන ණය, ව්‍යුහාත්මක අසමානතාවය, දේශපාලන දිරාපත්වීම වැනි වැඩෙන සහ නොවිසඳිය හැකි ලෙස පෙනෙන අර්බුදවලට මුහුන දී සිටින ඇමරිකානු පාලක පන්තිය ලෝක පර්යාය මත ගිලිහී යන තම ග්‍රහනය රැක ගැනීම සඳහා ගෝලීය පරිමානයේ ප්‍රචණ්ඩත්වයට යොමු වෙමින් සිටී.

එහෙත් මෙම අධිරාජ්‍ය ආක්‍රමණය ප්‍රතිරෝදයෙන් තොරව ගමන් නොකරනු ඇත. මැද පෙරදිග තුල පමනක් නොව, ලෝක අධිරාජ්‍යවාදයේ නියමු කුටිය වන එක්සත් ජනපදය තුල දීද ප්‍රතිරෝධය වර්ධනය වෙමින් පවතී.

ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය කර්තෘ මණ්ඩලය සෙනසුරාදා මෙසේ ලිවීය.

“එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය යුද්ධයට යන්නේ ඉරානයේ මිලියන 90ක ජනතාවට පමණක් නොව සමස්ත ලෝකයටම එරෙහිවය. නීතිවිරෝධී එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරයට එරෙහිව සිය විරෝධය ප්‍රකාශ කිරීමට සිකුරාදා මිලියන ගණනක් ඉරානයේ සහ මැද පෙරදිග අනෙකුත් රටවල වීදි බටහ.

ට්‍රම්ප් පෙරමුණු දෙකකින් යුද්ධය දියත් කරයි: ඒ විදේශයෙහිදී ඉරානයට එරෙහිව සහ රට තුල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන්ට සහ කම්කරු පන්තියට එරෙහිව  වශයෙනි. මේවා එකම ක්‍රියාවලියේ පැති දෙකකි. ඉරානය සමඟ යුද්ධයක් නොවැලැක්විය හැකි ලෙසම දේශපාලන මර්දනය සහ සමාජ කප්පාදුව උත්සන්න වීම සමග අත්වැල් බැඳගනු ඇත. යුධ අයවැය දැනටමත් ඩොලර් ට්‍රිලියන 1 ඉක්මවීමත් සමඟ, කම්කරු පන්තියට ඒ සදහා  බිල පියවීමට බල කෙරෙනු ඇත.”

යුද්ධ සාමාන්‍යයෙන් නොදිසි සහ දුරදිග යන ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය නිසැකව ම එහි ක්‍රියාවන් ඔහුගේ අසමසම “සුධීමත්වය” සහ “ගනුදෙනු හැකියාව” පිලිබඳ සාක්ෂියක් ලෙස ප්‍රචාරය කිරීමට උත්සාහ කරනු ඇතත්, මෙම ‘වෙන්න-හිට්ලර්’ සිදුකර ඇත්තේ රැඩිකල්කරණයේ ගෝලීය ක්‍රියාවලියක් වේගවත් කිරීම පමණි. ධනේශ්වර ක්‍රමයේ අර්බුදය ගැඹුරු වෙද්දී, එය විසින් මුදාහරින ප්‍රචණ්ඩත්වයේ හා භීෂණයේ පරිමානය වඩාත් පැහැදිලිව දැකගැනීමට බිලියන සංඛ්‍යාත ජනයා පටන් ගෙන ඇත. 

ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද-ඊශ්‍රායල යුද්ධය පිටුපස ඊට පාදක වූ භූ-මූලෝපායික හේතු Read More »

Iran

Oppose the imperialist war on Iran!

By WSWS Editoria Board.

We repost below the World Socialist Web Site statement published on wsws.org here on June 13, 2025

Iran
Damages are seen in a building after an explosion in a residence compound after Israel attacked Iran’s capital Tehran, Friday, June 13, 2025. (AP Photo/Vahid Salemi) [AP Photo]

On Thursday evening, under the cover of darkness, Israel launched a massive air and missile assault on Iran, striking air defenses, nuclear facilities, key military personnel and command centers.

At least 78 people were killed and over 300 injured in the largest attack on Iran since the Iran-Iraq War of the 1980s. Israel assassinated six nuclear scientists and 20 high-ranking military personnel, including the Chief of Staff of Iran’s military and the commander-in-chief of the Islamic Revolutionary Guard Corps.

The World Socialist Web Site unequivocally condemns Israel’s illegal and unprovoked assault on Iran as a brazen act of imperialist aggression. The increasingly unhinged Israeli regime—already carrying out a genocide against 2 million people in Gaza—has now deliberately provoked war with a country 10 times its size, threatening catastrophic consequences for the entire region.

Israel’s claim that it acted in “self-defense” against an alleged Iranian nuclear program is an absurd and transparent fraud. It is well known that Israel possesses nuclear weapons, acquired in violation of international law.

Prior to the assault, Iran was engaged in negotiations with the White House over its nuclear program. In the days leading up to the strike, every major imperialist government—including the United States—made statements saying they opposed an Israeli attack on Iran, calling instead for a negotiated settlement.

The United States even went so far as to announce a new round of talks with Iran on Sunday just hours before Israel, with US foreknowledge and complicity, began raining missiles down on Tehran. Within the span of 24 hours, the White House went from vocally proclaiming it opposed an Israeli attack on Iran to publicly gloating about it.

Asked by the Wall Street Journal Friday whether the US got a “heads-up” of the attacks, US President Donald Trump replied, “Heads-up? It wasn’t a heads-up. It was, we know what’s going on.”

In reality, the so-called “negotiations” were a treacherous charade, designed to provide Israel with the opportunity to kill Iran’s military leaders in their homes. Among those targeted and killed in Israel’s Thursday night attack was top Iranian nuclear negotiator Ali Shamkhani.

Citing US and Israeli officials, Axios reported Friday that “Trump and his aides were only pretending to oppose an Israeli attack in public—and didn’t express opposition in private. ‘We had a clear U.S. green light,’ one claimed. The goal, they say, was to convince Iran that no attack was imminent and make sure Iranians on Israel’s target list wouldn’t move to new locations.”

The fact that Iran allowed a significant portion of its leadership to be killed—apparently while they were in civilian dwellings vulnerable to missile strikes, even as the American press openly telegraphed an Israeli attack—is a devastating exposure of the Iranian regime’s strategic bankruptcy. The regime placed immense confidence in the good faith of the Trump administration. Ignoring and forgetting all that has happened, including Trump’s authorization of the murder of General Suleimani in January 2020, the Iranian leaders were convinced that the United States would restrain Israel while negotiations were pending. They fell for a simple trick, like a child taking candy from a stranger.

But there are politics behind the Iranian regime’s astonishing naivete. Terrified of its own working class, the Iranian capitalist elite is desperately seeking an agreement with the imperialist powers, who have demonstrated their full commitment to Iran’s destruction and subjugation.

Israel’s attack on Iran has also exposed where the European imperialist powers really stand, despite their recent criticisms of aspects of the Israeli genocide in Gaza. The German government announced that Netanyahu had informed Chancellor Merz of the planned assault. Both the French and German governments issued statements affirming Israel’s “right to defend itself” and condemning retaliatory strikes by Iran.

The attack on Iran is the direct outcome of the longstanding US-Israeli drive to create a “new Middle East” under imperialist domination, intensified in the wake of the events of October 7, 2023. It was made possible by the immense political, military and intelligence support Israel has received from the United States for decades, under both Democratic and Republican administrations.

The Pentagon and Israeli military have long planned and war-gamed an assault on Iran and its nuclear program—an attack that Trump has repeatedly vowed to authorize.

US imperialism has never accepted the outcome of the 1979 Iranian Revolution, which overthrew the dictatorship of Shah Mohammad Reza Pahlavi, a key American ally in the Middle East. Washington backed Iraq in its brutal war against Iran throughout the 1980s. Even as it turned on Iraq—waging war in 1990–91 and invading in 2003—the installation of a US-aligned regime in Tehran remained a central objective. 

Today, Iran is grouped with Russia, China, and North Korea as a major obstacle to US global hegemony—one that Washington is determined to eliminate at any cost.

The ultimate aim of this assault is the imperialist domination of the Middle East—the world’s most important oil-exporting region and home to critical trade routes and strategic chokepoints, including the Persian Gulf. By subjugating Iran, a key ally of both Russia and China, the United States aims to strengthen its global position in preparation for direct confrontation with its principal strategic rivals.

History has shown that imperialist wars lead to unforeseen and catastrophic consequences. Just as the US invasion of Iraq unleashed a regional disaster, so too will Israel’s assault on Iran. The people of the Middle East will not remain passive as their countries are turned into battlegrounds for imperialist domination. 

The international working class must respond by building a conscious movement against imperialist war and the capitalist system that gives rise to it.

The World Socialist Web Site calls for the defense of Iran from imperialist violence and subjugation. But this can not be waged through the support of any bourgeois government. It requires the independent mobilization of the working class of the Middle East and the whole world, in opposition to all ethnic, racial and religious divisions, on the basis of a revolutionary socialist program.

Oppose the imperialist war on Iran! Read More »

Scroll to Top