Inequality

IMG 0544

ඔක්ස්ෆෑම්: 2020 සිට ඇමරිකානු බිලියනපතියන් 10 දෙනෙකුගේ ධනය 6 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 නොවැම්බර් 04 දින ‘Oxfam: 10 US billionaires have had their wealth increase 6-fold since 2020යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

සඳුදා, ඔක්ස්ෆෑම් පර්‍යේශන ආයතනය, එක්සත් ජනපදයේ සමාජ අසමානතාවයේ වර්ධනය පිළිබඳ “අසමාන්‍ය: නව ඇමරිකානු කතිපයාධිකාරයක නැගීම” යන මාතෘකාව යටතේ වාර්තාවක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.

“පසුගිය වසර සංකේන්ද්‍රිත ධනය හා බලය මගින් නොමැකෙන ලෙස හැඩගස්වා ඇති” බව වාර්තාව සඳහන් කරයි. පසුගිය මාස 12 තුළ පමණක්, එක්සත් ජනපදයේ ධනවත්ම බිලියනපතියන් 10 දෙනා ආසන්න වශයෙන් තවත් ඩොලර් බිලියන 700  කින් ධනවත් වූ බව පෙන්වන දත්ත එය උපුටා දක්වයි. මෙම කාලය තුළ ඔවුන්ගේ ධනය ඩොලර් ට්‍රිලියන 1.79 සිට ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.5 දක්වා සියයට 40 කින් විශ්මයජනක ලෙස වර්ධනය විය.

Billionaire
පසුගිය වසරේදී බිලියනපතියන් දස දෙනෙකු ඩොලර් බිලියන 728 කින් ධනය වැඩි කරගෙන ඇත.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව ප්‍රකාශයට පත් කිරීම සිදු වූයේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ඇමරිකානු පවුල් දස මිලියන ගණනකට ආහාර මුද්දර ප්‍රතිලාභ කප්පාදු කිරීමෙන් දිනකට පසුවය. මෙය සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ධවල මන්දිරයේ දැවැන්ත උත්සව ශාලාවක් ගොඩනඟා ගැනීමට ඉදිරියට යද්දී සහ ඔහුගේ බිලියනපති මිතුරන් ඔවුන් සඳහාම සති අන්තයේ ඔහුගේ මාර්-ඒ-ලාගෝ නිවාඩු නිකේතනයේදී “ග්‍රේට් ගැට්ස්බි” තේමාවෙන් යුත් සාදයක් පැවැත්වූ අවස්ථාවේදීය.

ධවල මන්දිරය බල ආසනය ලෙස තබාගෙන සිටින පරපෝෂී කතිපයාධිකාරිත්වයක්  විසින් එක්සත් ජනපදය මත ආධිපත්‍යය දැරීම සැමට දැකගත හැකි පරිදි ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.

නමුත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව පැහැදිලි කරන්නේ ට්‍රම්ප් යටතේ සිදු කෙරෙන ධනය ඉහළට යලි බෙදා හැරීම කෙතරම් ප්‍රචණ්ඩකාරී වුවත්, එය දශක ගණනාවක් තිස්සේ පක්ෂ දෙකම [රිපබ්ලිකන් හා ඩිමොක්‍රටික්] විසින් ක්‍රියාත්මක කරන ලද කප්පාදු සහ සංගත-ගැති ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රතිඵලයක් බවයි. වාර්තාව ප්‍රකාශ කරන පරිදි, “කතාව 2025 දී ආරම්භ නොවේ.”

ඇමරිකාවේ ධනවත්ම මිනිසුන් 10 දෙනා වෙත හැරෙමින් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කරන්නේ, “2020 සිට ඔවුන්ගේ උද්ධමනයට ගැලපූ ධනය 526% කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.” වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, 2020 මාර්තු සිට වර්තමානය දක්වා, මෙම පුද්ගලයින් 10 දෙනාගේ ධනය සාමූහිකව හය ගුණයකින් වැඩි විය.

2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 33 ක් වූ එලොන් මස්ක්ගේ ධනය එතැන් සිට එය 14 ගුණයක වැඩිවීමකින් ඩොලර් බිලියන 469 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබීම මේ සඳහා උදාහරණයක්.

ලැයිස්තුවේ දෙවන ස්ථානයේ සිටින ලැරී එලිසන්ගේ ධනය 2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 54 සිට ඩොලර් බිලියන 323 දක්වා හය ගුණයකින් වැඩි විය. ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටින ජෙෆ් බෙසොස්ගේ ධනය 2020 මාර්තු මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 126 සිට අද වන විට ඩොලර් බිලියන 265 දක්වා වැඩි විය.

Wealth
එක්සත් ජනපදයේ ජාතික ධනය බෙදී යෑම

වෝල් වීදියේ කොටස් වටිනාකම්වල අඛණ්ඩ සමපේක්ෂන වර්ධනයක් මගින් ධනයේ වැඩිවීම සිදු වේ. ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කළේ, “2025 දී, ෆෙඩරල් මහ බැංකව 1989 දී දත්ත ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ආරම්භ කළ දා සිට, ඉහළම සියයට 0.1 සතු වත්කම්වල කොටස වාර්තාගත ඉහළම අගයට (12.6%)  ළඟා වූ අතර, කොටස් වෙළඳපොලේ ඔවුන්ගේ කොටස ද (24%) ද එසේම විය.”

1989 දී, ඉහළම කුටුම්භ සියයට 0.1 ක් ධනයෙන් සියයට 8.6 ක් පාලනය කළ අතර, අද එය සියයට 13.9 කි. ඊට වෙනස්ව, ඇමරිකානු සමාජයේ පහළම සියයට 50 විසින් පාලනය කරන ලද ධනයේ කොටස 1989 දී සියයට 3.5 සිට අද සියයට 2.5 දක්වා පහත වැටී ඇත.

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ඇමරිකානු කුටුම්භවලින් ඉහළම සියයට 0.1, එනම් පුද්ගලයින් 100,000 කට වඩා යන්තම් වැඩි ප්‍රමාණයක්, සමාජයේ පහළම ස්ථානයේ සිටින කුටුම්භ මිලියන 64 ට  [ආසන්න වශයෙන් මුලු ජනගහනයෙන් අඩකට] වඩා හය ගුණයක ධනයක් පාලනය කරති.

ඇත්ත වශයෙන්ම, තෝමස් පිකෙටි සහ එමානුවෙල් සායෙස්ගේ සංඛ්‍යාලේඛන උපුටා දක්වමින් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව සඳහන් කරන්නේ, “ධනවත්ම 0.0001% පිරිස එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ ආන්තික අසමානතාවයෙන් අර්ථ දක්වා ඇති යුගයක් වන ස්වර්ණමය යුගයට (Gilded Age) වඩා ධනයෙන් වැඩි කොටසක් පාලනය කරන” බවයි.

“ධනවත්ම 1% පිරිස කොටස් වෙළඳපොළෙන් අඩක් (49.9%) හිමිකර ගන්නා අතර, එක්සත් ජනපදයේ පහළ භාගය කොටස් වෙළඳපොළෙන් 1.1% ක් පමණක් හිමිකර ගනී,” යනුවෙන් වාර්තාව තවදුරටත් දක්වයි.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සමාජ අසමානතාවය දැවැන්ත ලෙස ප්‍රසාරණය කරන ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටින බවට වාර්තාව නිවැරදිව අනතුරු අඟවයි. “ට්‍රම්ප් පරිපාලනය–බොහෝ දුරට කොංග්‍රසයේ රිපබ්ලිකන් පක්ෂයේ සහාය ඇතිව–කම්කරු පන්තික පවුල්වලට අනවරත ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට සහ ධනවතුන් සහ තමන්ට හොඳින් සම්බන්ධ වූවන් පොහොසත් කිරීමට තනතුරේ බලය භාවිතා කිරීමට විශ්මයජනක වේගයකින් සහ පරිමාණයකින් පියවර ගෙන ඇති” බවට එය අනතුරු අඟවයි.

“මෑතකදී සම්මත කරන ලද One Big Beautiful Bill Act (OBBBA) මගින් 2027 දී ඉහළම ආදායම් ලබන 0.1% ක බදු බිල ඇස්තමේන්තුගත ඩොලර් 311,000 කින් අඩු කරනු ඇති අතර, වාර්ෂිකව ඩොලර් 15,000 ට අඩු ආදායමක් උපයන අඩුම ආදායම් ලබන කුටුම්භ බදු වැඩිවීම්වලට මුහුණ දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ,” යනුවෙන් ඔක්ස්ෆෑම් සඳහන් කරයි.

නමුත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව පැහැදිලි කරන පරිදි, දශක ගණනාවක් තිස්සේ සිදුවෙමින් පැවති ක්‍රියාවලීන්හි පෙර නොවූ විරූ වේගයකින් වේගවත් වීමක් ට්‍රම්ප් පරිපාලනය  සනිටුහන් කරයි. “ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් අසමානතාවය තෝරාගෙන ඇති අතර, එම තේරීම්වලට ද්විපාර්ශ්වික සහයෝගය ලැබී තිබේ,” යැයි අධ්‍යයනයේ කතුවරිය වන රෙබෙකා රිඩෙල්, ගාඩියන්  ට පැවසුවාය. “බදු සහ සමාජ ආරක්ෂණ ජාලය කප්පාදු කිරීමේ සිට කම්කරු ගැටළු සහ ඉන් ඔබ්බට පසුගිය වසර 40 තුළ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සැබවින්ම දෙපාර්ශවයේම සහාය ලැබුණි.”

මෙම තක්සේරුව සත්‍යයකි. නමුත් වාර්තාව ගැටගැසී පැටලී ඇත්තේ මෙහිදීය. දේශපාලන පක්ෂ දෙකම යටතේ දශක ගණනාවක් තිස්සේ සමාජ අසමානතාවයේ වැඩිවීම සිදුවී ඇති බව අධ්‍යයනයේ කතුවරයා නිවැරදිව පෙන්වා දෙයි. නමුත් වාර්තාව පහත සඳහන් ප්‍රකාශය කිරීම සඳහා ඉදිරියට යයි:

දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම, අඩු වැටුප් ලබන සේවකයින් සඳහා වැඩිදියුණු කළ වැටුප් සහ පවුල්වල සාක්කුවලට මුදල් නැවත ලබා දෙන ශක්තිමත් වෙළෙඳ-ඒකාධිකාර විරෝධී ක්‍රියාමාර්ග (antitrust action) වැනි බයිඩන් පරිපාලනය තුළ ලබා ගත් ජයග්‍රහණ, ජනතාවගේ ජීවිත වැඩිදියුණු කරන ප්‍රතිපත්ති වෙනසක් ලබා ගැනීම සඳහා සංවිධානය වීමේ සැබෑ විභවය පෙන්නුම් කළේය.

10richest
බයිඩන් යටතේ ධනවත්ම එජ බිලියනපතියන් දස දෙනා තම ධනය දෙගුණයක් කරගති

වාර්තාවේම සොයාගැනීම් වලට මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම පටහැනි වේ. බයිඩන් පරිපාලනය යටතේ මූල්‍ය කතිපයාධිකාරීන් විසින් පාලනය කරන ලද ධනයේ කොටස ඉහළ ගිය ප්‍රමාණය දෙවැනි වන්නේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය යටතේ ඉහළ ගිය පමණට පමණි. ඇමරිකාවේ ධනවත්ම පුද්ගලයින් 10 දෙනාගේ ඒකාබද්ධ ධනය, 2021 ජනවාරි මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 976 සිට 2025 ජනවාරි මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 1,991 දක්වා දෙගුණ විය. මෙම කාලය තුළ, ජාතික ආදායමෙන් ශ්‍රමයේ කොටස සර්වකාලීන අවම මට්ටමකට පහත වැටුණි.

Labor share
ජාතික ආදායමෙන් ශ්‍රමයේ කොටස


බයිඩන් යටතේ ඇමරිකානු දරුවන්ගේ ආහාර අනාරක්ෂිතතා අනුපාතය සියයට 13 සිට සියයට 19 දක්වා වැඩි විය. ඔහුගේ පරිපාලනයේ අවසාන වසර වන විට, එක්සත් ජනපද නිවාස හා නාගරික සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුව සිය වාර්ෂික වාර්තාව “එක් රාත්‍රියක නිවාස නොමැතිකම අත්විඳින පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාව 2024 දී මෙතෙක් වාර්තා වූ ඉහළම අගය ගත්තේය” යි අවධරණය කළේය. 

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, බයිඩන් පරිපාලනය කම්කරු පන්තියට ව්‍යසනයක් වූ අතර මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයට සරු ලාභ ගෙන දෙන්නක් විය.

Food insecurity
ආහාර අනාරක්ෂිත පවුල්වල ජීවත්වන එජ දරුවන් ප්‍රතිශතය

වාර්තාවේ පෙරවදන ලියා ඇත්තේ ඩිමොක්‍රටික් සෙනෙට් සභික එලිසබෙත් වොරන් විසිනි. ඇය ප්‍රකාශ කරන්නේ “ඉහළම සිටින අයට හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන සහ අනෙක් සියල්ලන් ඔවුන්ගේ නියපොතු වලින් එල්ලී සිටින ආර්ථිකයක් … හිතාමතා ගත් ප්‍රතිපත්ති තේරීම් හරහා සිදු වූ” බවයි.

එහෙත් ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාවේ ලේඛනගත කර ඇති සමාජ අසමානතාවයේ වැඩිවීමේ විශාල කොටසක්, ඇය අනුමත කළ සහ,  ඇය නැවත නැවතත් සහ ව්‍යතිරේකයකින් තොරව ආරක්ෂා කළ පරිපාලනයක් යටතේ සිදු වූයේ කෙසේදැයි ඇය පැහැදිලි නොකරයි.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාවේ ප්‍රධාන වචනවල සඳහන් නොවී ඇත්තේ එක් වචනයකි: ධනවාදය. එහි මූලික රාමුව වන්නේ සමාජ අසමානතාවයේ වර්ධනය ප්‍රතිපත්තිමය තේරීමක් පමණක් බවත්, වර්තමාන සමාජ රාමුව තුළ තවත් තේරීමක් ඒ තරම්ම පහසුවෙන් අනුගමනය කළ හැකි බවත් තර්ක කිරීමයි.

කෙසේ වෙතත්, යථාර්ථයේ දී, ඩිමොක්‍රටික් සහ රිපබ්ලිකන් යන දෙපාර්ශවය යටතේම සමාජ අසමානතාවයේ අඛණ්ඩ වර්ධනය, ධනේශ්වර ක්‍රමයේ මූලික ලක්ෂණයකි. වසර 150 කට පෙර කාල් මාක්ස් පැහැදිලි කළ පරිදි, “එක් ධ්‍රැවයක ධනය සමුච්චය වීම යනු … ඒ සමඟම ප්‍රතිවිරුද්ධ ධ්‍රැවයේ, එනම්, ප්‍රාග්ධනයේ ස්වරූපයෙන් තමන්ගේම නිෂ්පාදනය නිපදවන පන්තියේ පැත්තේ, දුක්ඛිතභාවය, වෙහෙසී වැඩ කිරීමේ වද වේදනාව, වහල්භාවය, නොදැනුවත්කම, ම්ලේච්ඡත්වය, මානසික පරිහානිය සමුච්චය වීමයි.”

එහි ඉහළම හා වඩාත්ම විකෘතරූපී  ප්‍රකාශනය තුළ, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, වසර 150 කට පෙර කාල් මාක්ස් විසින් විස්තර කරන ලද ධනේශ්වර ක්‍රමයේ අත්‍යවශ්‍ය ලක්ෂණවල දිගුවක් නියෝජනය කරයි. එය බිලියනපතියන් සහ ඔවුන්ගේ සංගත සදහා සෘජුවම පාලනය කරන, ධනේශ්වර කතිපයාධිකාරය විසින් කතිපයාධිකාරය වෙනුවෙන්, කතිපයාධිකාරයේම වූ රජයකි.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීමේ පන්ති අන්තර්ගතය මෙයයි. ට්‍රම්ප්ගේ ඒකාධිපතිත්වය සඳහා වැඩිදියුණු  වන කුමන්ත්‍රණය, ප්‍රචණ්ඩත්වය, මර්දනය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් විනාශ කිරීම තුළින් පමණක් තම ධනය හා බලය පවත්වා ගත හැකි පාලක පන්තියක අවශ්‍යතාවයන්ගෙන් ගලා එයි. ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ හවුල්කාරිත්වය සහ බියගුලුකම පැහැදිලි වන්නේ එය එකම ධනේශ්වර කතිපයාධිකාරයේම තවත් කන්ඩායමක් නියෝජනය කරන බැවිනි.

නමුත් එක්සත් ජනපදයේ සමාජ මනෝභාවය වෙනස් වෙමින් පවතී. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් සහ කප්පාදු ප්‍රතිපත්තිවලට එල්ල කළ ප්‍රහාරය, ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ විශාලතම පෙලපාලි අතරින් එකක් වූ “රජුන් එපා” නමින් වූ පසුගිය මාසයේ පැවති පෙලපාලිවල මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවගේ විරෝධතාවලට තුඩු දුන්නේය. මෑතක Axios  මත විමසුමකින් හෙළි වූයේ, එක්සත් ජනපදයේ තරුණයින්ගෙන් සියයට 67 ක් දැන් “සමාජවාදය” යන යෙදුම ධනාත්මකව හෝ මධ්‍යස්ථව දකින බවත්, “ධනවාදය” සඳහා එය  සියයට 40 ක් පමණක් වන බවත්ය.

සමාජ අසමානතාවයට සහ මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයේ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව, කම්කරුවන් සහ තරුනයින් ඇතුළු ජනගහනයේ පුලුල් කොටස් අතර විරෝධය වැඩෙමින් පවතී.

මූල්‍ය ප්‍රභූවේ අශික්ෂිත ධනය අත්පත් කර ගත යුතු බව සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය අවධාරනය කරයි. කතිපයාධිකාරීන්ගේ ධනය, ආර්ථික හා දේශපාලන ජීවිතයේ සෑම අංශයකම ආධිපත්‍යය දරන යෝධ සංගත, බැංකු සහ ආයෝජන අරමුදල් මත ඔවුන්ගේ පාලනයෙන් වෙන් කළ නොහැකි ය. මෙම ආයතන පොදු අයිතිය ඇති උපයෝගිතා බවට පරිවර්තනය කර, කම්කරු පන්තිය විසින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව පාලනය කරනු ලැබිය යුතු අතර, පුද්ගලික ලාභය නොව මානව අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා ප්‍රතිසංවිධානය කළ යුතුය.

වෝල් වීදියේ පක්ෂ දෙකටම ආයාචනා කිරීමෙන් එවැනි පරිවර්තනයක් සාක්ෂාත් කරගත නොහැකිය. ඒ සඳහා සාමාන්‍ය කම්කරුවන්ගේ කමිටුවල ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංධානයක්  (IWA-RFC) හරහා ජාත්‍යන්තරව එක්සත් වූ කම්කරු කමිටුවලින් සංවිධානවූ කම්කරු පන්තියේ මහජන ව්‍යාපාරයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වේ. අසමානතාවයට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහි සටන, එහි සාරය වශයෙන්, ධනවාදයට එරෙහි සටනකි. සූරාකෑම, දරිද්‍රතාවය සහ යුද්ධය අවසන් කිරීම සඳහා, කම්කරු පන්තිය බලය අල්ලාගෙන සමාජවාදී පදනම් මත ආර්ථික ජීවිතය නැවත ගොඩනැගිය යුතුය.

ඔක්ස්ෆෑම්: 2020 සිට ඇමරිකානු බිලියනපතියන් 10 දෙනෙකුගේ ධනය 6 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ Read More »

Gen-Z

The Gen-Z Uprisings and the Crisis of Leadership: Permanent Revolution against ‘Leaderless’ movements and ‘Left Populism’ – Part 1

By Sanjaya Jayasekera.

We publish here Part 1 of a series examining the global wave of Gen Z protests, the deepening crisis of revolutionary leadership, and the necessity of fighting for the program of socialist internationalism on the basis of Leon Trotsky’s Theory of Permanent Revolution.

Gen-Z
“Gen Z” Madagascar supporters wave the skull and crossbones flag during a gathering at May 13 Square in Antananarivo, Madagascar, Saturday, Oct. 18, 2025. [AP Photo/Brian Inganga]

From the streets of Dhaka to Nairobi, from Colombo to Kathmandu, from Manila to every corner of the former colonial world—from Morocco to Peru, from Madagascar onward—a wave of youth-led uprisings has shaken the global capitalist order between 2022 and 2025. These movements have captured global attention with their scale, militancy, and apparent spontaneity. In September 2024, in Bangladesh, millions, predominantly angry youth, marched demanding the resignation of Prime Minister Sheikh Hasina1.  In Kenya, the largest and most sustained protest movement since its Independence from colonial Britain took place from June 20242 to last month, where Generation Z (Gen-Z) protesters stormed parliament and brought President William Ruto’s government to the brink of collapse over his proposed austerity law. Sri Lanka’s youth occupation of Galle Face Green in July 2022 forced President Gotabaya Rajapakse to flee the country. Nepal saw its government toppled amid deadly street battles last September. Last month, the Philippines witnessed its largest demonstrations in two decades, while, on October 14, Madagascar President Andry Rajoelina was toppled following a mass popular mobilization and subsequent military intervention. These movements unfolded alongside hundreds of mass demonstrations—mobilizing millions across Europe and around the globe—against Zionist Israel’s genocide in Gaza, against the Trump administration’s preparations for a presidential dictatorship in the United States, and against the growing belligerency of imperialism around the world.

In Bangladesh, the military installed Muhammad Yunus, a banker with close ties to Western imperialism, who immediately announced “robust and far-reaching economic reforms”—a transparent code for savage International Monetary Fund austerity. In Kenya, late opposition leader Raila Odinga, who had postured as champion of the masses, joined hands with Ruto’s government to implement the identical policies the protests opposed, while the country was designated a US “major non-NATO ally”. Sri Lanka’s uprising delivered power to Ranil Wickremesinghe, a pro-IMF stooge who ruthlessly enforced austerity using police-state repression. Nepal’s protests were exploited by the military to install a technocratic interim government headed by former Chief Justice Sushila Karki, sidelining all political parties while maintaining capitalist rule.

For the millions of youth who risked their lives in these struggles, the outcomes represent devastating betrayals. The fundamental questions facing the working class and the oppressed masses remain unresolved: How can youth secure jobs, education, and a decent future? How can democratic rights be defended against increasingly authoritarian regimes? How can the stranglehold of imperialist finance capital be broken? Most urgently, as the United States and NATO prepare for catastrophic wars against Russia and China, how can the working class and youth prevent themselves from becoming cannon fodder in conflicts that serve only the interests of rival capitalist powers? 

The answer lies not in the “leaderless”— so, fundamentally pro-imperialist and pro-capitalist— mythology promoted by pseudo-left organizations, nor in the anti-corruption frameworks that channel mass anger into support for one bourgeois faction against another. It requires understanding why these movements, despite their revolutionary potential, have been systematically hijacked by forces defending capitalism. It demands a return to the theoretical foundations established by Leon Trotsky in his Theory of Permanent Revolution and defended by the International Committee of the Fourth International (ICFI) against decades of Stalinist, Maoist, and Pabloite revisionism. Above all, it necessitates the independent political mobilization of the working class under revolutionary leadership—the building of sections of the ICFI in every country to wage the struggle for world socialist revolution. 

Global Gen-Z uprisings and their betrayed outcomes

The Gen-Z protest movements of 2022-2025 follow a remarkably consistent pattern across continents, revealing not isolated national phenomena but expressions of a single global crisis of capitalism.

Sri Lanka 2022 provided the template. Between April and July, hundreds of thousands took to the streets as skyrocketing prices, fuel shortages, power-cuts, fertilizer cuts and crop destruction, and medicine scarcity made life unbearable. The COVID-19 pandemic and the economic disruption from the US-NATO proxy war against Russia in Ukraine had devastated global supply chains. Sri Lanka’s foreign reserves collapsed, forcing the government to default on its debt and halt vital imports. Mass protests erupted with demands that President Rajapakse resign—”Gota Go Home”—and that all 225 parliamentarians be removed, in which millions drawn from rural and urban poor participated across ethnic lines (except for the fact that the struggles could not gather support largely from the youth of Jaffna in the North of the country and from the up-country estate workers primarily because they saw no regime change in the South would solve any of their fundamental problems, and not necessarily due to the stronghold of discredited bourgeois Tamil nationalists and the trade union bureaucracy operating within those communities). Trade unions were compelled to call two limited one-day general strikes on April 28 and May 6, demonstrating the immense power of the working class when it intervenes. Rajapakse was forced to flee the country on July 13, 2022.

But the political leadership of the movement remained in the hands of trade union bureaucrats, the pseudo-left Frontline Socialist Party (FSP), youth proxies of the Janatha Vimukthi Peramuna (JVP) and middle-class groups at Galle Face Green, all of which subordinated the working class to demands for a transitional “interim government” that would preserve capitalist rule. Parliament was thus able to install Wickremesinghe, who imposed the IMF’s austerity program with an iron fist, using draconian legislation including the Essential Public Service Act to suppress worker opposition. The Socialist Equality Party (SEP) warned at the time: “The emancipation of the working class is the task of the workers themselves,” and that “there is no solution to the immense social problems and an end to the suppression of democratic rights within the existing social order.” However, the SEP’s forces remained limited, and it was not yet in a position to provide the mass revolutionary leadership necessary to mobilize a general strike and transform the popular uprising into a struggle for workers’ power. The decades-long betrayals of Stalinism, Maoism and nationalist trade union bureaucracies, and Pabloism within the Fourth International, had systematically undermined working-class consciousness, which in turn pressured the party into alienation, and prevented the emergence of a mass Trotskyist party capable of leading the working class, youth, and oppressed layers of the middle class in a united revolutionary offensive.

Bangladesh 2024 witnessed a similar trajectory compressed into explosive weeks. In July, university students organized under Students Against Discrimination began protesting a regressive job quota system. When Hasina’s government responded with murderous violence—unleashing police, military units, and Awami League thugs who killed scores of students—the protests escalated dramatically. By early August, millions were marching to Dhaka, expressing not merely anger over the quota system but accumulated rage over grinding poverty, massive inequality, and ruthless exploitation in the garment industry that produces billions in exports. The military, unable to contain the uprising, forced Hasina to resign and flee to India on August 5.

The military immediately installed an interim administration headed by Yunus, whose “close connections with US and European imperialist powers” were emphasized even in mainstream coverage. The Bangladesh National Party and Stalinist parties grouped in the Left Democratic Alliance pledged their full support. Throughout this upheaval, the trade unions and pseudo-left forces, including the Workers Party of Bangladesh, worked systematically to prevent the working class from intervening as an independent force with its own program3. The World Socialist Web Site (WSWS) correctly analyzed: “Workers and their families joined the student-initiated protests. However, they did so as individuals, not as a class, using strikes and other weapons of class struggle and advancing their own demands.”

Kenya’s Gen-Z insurgency in June-August 2024 represented perhaps the most politically advanced of these movements. Youth unemployment reaching 67 percent, combined with IMF-dictated tax increases in the Finance Bill 2024, ignited mass protests demanding President William Ruto’s resignation. The movement transcended the tribal divisions that the Kenyan ruling class has stoked for decades to weaken the working class4. On “Bloody Tuesday,” June 25, police opened fire on demonstrators, killing dozens as they stormed parliament. Over 60 would die in the uprising, with scores abducted by security forces.

Kenya Gen-Z
Protesters scatter as Kenya police spray water cannon at them during a protest over proposed tax hikes in a finance bill in downtown Nairobi, Kenya, June. 25, 2024. [AP Photo/Brian Inganga]

Ruto tactically withdrew the Finance Bill, but this concession only exposed the underlying conspiracy among the ruling class. In August, Raila Odinga’s Orange Democratic Movement (ODM)—which had postured as opposition—joined Ruto’s government5. The Central Organization of Trade Unions (COTU), led by Francis Atwoli, and influential Christian and Muslim clergy backed this coalition government. Austerity policies continue, the military has been deployed against civilian protesters for the first time in Kenyan history, and the country was designated a US “major non-NATO ally” by the Biden administration, positioning it as a proxy force in Washington’s preparations for war with China. 

The subsequent strike wave by teachers, transport workers, healthcare staff, and civil servants demonstrated the potential for working-class power. Yet COTU and the Stalinist Communist Party Marxist-Kenya (CPM-K) worked tirelessly to prevent these strikes from becoming a political challenge to the regime, insisting instead on “no politics” and “leaderless” organization that left the field open for bourgeois forces6.

The uprisings in Nepal (September 2025) and the Philippines (September 2025) confirmed that this pattern extends across Asia. In Nepal, protests triggered by a government ban on 26 social media platforms and fueled by deep resentment over the lavish lifestyles of “nepo kids”—the children of politicians exposed through viral videos—left at least 51 dead. The homes of prominent politicians including former prime ministers were vandalized and set ablaze. Parliament was stormed and burned. Prime Minister K.P. Sharma Oli was forced to resign, but the outcome was a technocratic interim government headed by Karki, with the military playing a decisive role behind the scenes. As the WSWS reported, Chief of Army Staff Ashok Raj Sigdel “warned that the military would be forced to declare a state of emergency if no political solution would be found,” compelling party leaders to consent to parliament’s dissolution.

The Philippines saw its largest demonstrations in two decades, with 100,000 rallying in Manila on September 21—the 53rd anniversary of Ferdinand Marcos Sr.’s declaration of martial law7. The protests were triggered by exposures of massive graft in flood control infrastructure—involving billions stolen through kickbacks to officials and fraudulent contracts. Yet the political character of these protests was “markedly middle-class.” Stalinist organization BAYAN and the pseudo-left Akbayan party led separate rallies, both increasingly aligned with bourgeois factions hostile to China and integrated into Washington’s war preparations. President Marcos Jr. announced his support for the protests “as long as they were peaceful,” attempting to contain any genuine threat to its rule.

Madagascar (October 2025) demonstrated the pattern’s most dramatic expression, with President Andry Rajoelina forcibly removed and exfiltrated by French military aircraft. The uprising erupted in late September when chronic power and water shortages—leaving over 75 percent of the population subsisting on less than €0.80 per day outraged—triggered protests led by the Gen Z Mada formation. When authorities arrested two city politicians who had planned a demonstration on September 25, protests spread rapidly across the island. The regime responded with murderous repression: at least 22 killed, hundreds injured, a dusk-to-dawn curfew imposed, and the appointment of General Zafisambo as Prime Minister on October 6 in a desperate militarization that only deepened the crisis.

On October 14, the CAPSAT military unit—which had itself backed Rajoelina’s rise to power in 2009—toppled him through a coordinated intervention. Colonel Michael Randrianirina announced the dissolution of the Senate and High Constitutional Court while maintaining the National Assembly, providing constitutional veneer to what was fundamentally a coup. Most revealing was French imperialism’s direct role: on October 12, Rajoelina fled aboard a French aircraft in an operation coordinated with Paris and approved by President Emmanuel Macron. The company facilitating his escape, TOA Aviation, was the same that had enabled fugitive automotive boss Renault CEO Carlos Ghosn’s extralegal flight from Japan. Macron emphasized “constitutional order” without condemning repression, exposing France’s concern not for democracy but for protecting strategic interests in Malagasy energy, telecommunications, and rare earth minerals.

The Malagasy Trade Union Solidarity collective, comprising about fifty unions, called a general strike demanding Rajoelina’s resignation and wage increases after a freeze since 2022, while calling on the Church and local elites for “dialogue”. The opposition parties Tiako i Madagasikara (TIM) and Malagasy Miara-Miainga (MMM) positioned themselves as alternatives. This was essentially an opportunistic role, “channeling popular anger into the narrow framework of institutional negotiations while safeguarding the foundations of capitalism.”8 The military intervention aimed to defend bourgeois order and preserve the interests of imperialism and the national bourgeoisie, replicating the pattern observed in Egypt and Tunisia 2011 where “the supposed neutrality or support of the army served to defuse mobilization, restore bourgeois order, and ensure the continuity of the capitalist system under a new facade.”

Across all these movements, certain features recur with striking consistency: economic crisis driven by IMF austerity and capitalist breakdown, and chronic social inequality; massive youth and middle-class participation; violent state repression; the promotion of “leaderless” organization by pseudo-left groups; the systematic blocking of independent working-class political action by trade union bureaucracies and parties based on the petty-bourgeoisie; and outcomes that serve imperialist strategic interests while intensifying the exploitation of the masses.

To be continued…

  1. World Socialist Web Site, ‘Bangladeshi Prime Minister flees to India amid mass uprising’ (6 August 2024) ↩︎
  2. World Socialist Web Site, ‘Mass protests against Kenyan President Ruto’s IMF-dictated Finance Bill‘ (20 June 2024) ↩︎
  3. World Socialist Web Site, ‘Bangladesh’s right-wing interim government moves to consolidate its power, end popular ferment’ (23 August 2024) ↩︎
  4. World Socialist Web Site, ‘Kenya’s Gen Z insurgency, the strike wave and the struggle for Permanent Revolution – Part 1‘ (3 October 2024) ↩︎
  5. World Socialist Web Site, ‘One year since the Gen-Z Uprising in Kenya: The need for a socialist and internationalist strategy’ (24 June 2025) ↩︎
  6. World Socialist Web Site, ‘Ruto’s new Kenyan coalition government to reinstate rejected tax measures’ (21 August 2024) ↩︎
  7. World Socialist Web Site, ‘Major protests against corruption in the Philippines’ (21. September 2025) ↩︎
  8. World Socialist Web Site, ‘Madagascar president Rajoelina flees with French aid amid mass Gen Z protests’ (19 October 2025) 
    ↩︎

The Gen-Z Uprisings and the Crisis of Leadership: Permanent Revolution against ‘Leaderless’ movements and ‘Left Populism’ – Part 1 Read More »

Jeff

ආර්ථික බුබුලු “හොඳයි” යැයි ප්‍රකෝටිපති ජෙෆ් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කරයි

ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි. 

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) 2025 ඔක්තෝම්බර් 03 දින ‘Ultra-billionaire Jeff Bezos declares economic bubbles are “good”යන හිසින් පලවූ ඇන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි.

Jeff
2025 ජනවාරි 20 වන සඳුදා වොෂින්ටනයේ එක්සත් ජනපද කැපිටල් හි රොටුන්ඩා හි 60 වන ජනාධිපති පදවි ප්‍රාප්තිය ඉදිරිපිට වමේ සිට මාර්ක් සකර්බර්ග්, ලෝරන් සැන්චෙස්, ජෙෆ් බෙසෝස් සහ සුන්දර් පිචායි. [AP ඡායාරූපය/කෙනී හොල්ස්ටන්/ද නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්]

සිකුරාදා, ලෝකයේ සිව්වන ධනවත්ම මිනිසා සහ ඇමසන් සමාගමේ නිර්මාතෘ සහ සභාපති, තාක්ෂණ කතිපයාධිකාරී ජෙෆ් බෙසෝස්, එක්සත් ජනපද ආර්ථිකය තාක්‍ෂණික සමාගම් කොටස් මත කේන්ද්‍රගත වූ ආර්ථික බුබුලක් මධ්‍යයේ පවතින බව කෙලින්ම පිළිගෙන එය “හොඳ” බව ප්‍රකාශ කළේය.

එක්සත් ජනපදය ආර්ථික බුබුලක් මධ්‍යයේ සිටින බවට බෙසෝස්ගේ පිළිගැනීම දශක ගණනාවක පූර්වාදර්ශයන්ගෙන් බිඳ දමයි. ප්‍රධාන සමපේක්ෂන උමතුකම් අතරතුර, ඇමරිකාවේ ප්‍රකෝටිපතියන්, ඔවුන් ආර්ථික බුබුලකට ඉන්ධන සපයන බව ප්‍රතික්ෂේප කරනු ඇති අතර, පසුව නොවැළැක්විය හැකි බිඳවැටීම දෙවියන්ගේ අනපේක්ෂිත ක්‍රියාවක් ලෙස හුවා දක්වමින්, මානව වර්ගයාගේ පොදු යහපත සඳහා යැයි කියමින් රජයේ ඇපකර ඩොලර් ට්‍රිලියන ගනනක් එකතු කර ගනු ඇත.

2008 දී එක්සත් ජනපද රජය ඩොලර් ට්‍රිලියන 30 කට වැඩි මූල්‍ය වත්කම්වල වටිනාකම් ඉහළ නැංවීම සඳහා හදිසි කොන්දේසි මත ඩොලර් ට්‍රිලියන 7 කට වඩා ණයට දුන් විට වූ  තිර රචනය මෙය විය. 2020 දී බයිඩන් සහ ට්‍රම්ප් පරිපාලනයන් COVID-19 වසංගතය යොදා ගනිමින් “Cares Act” සහ හදිසි ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුවේ ව්ව්මැදිහත්වීම හරහා අධික ලෙස උත්තෝලනය කරන ලද (over-leveraged) බැංකු සහ සංගතවලට ඩොලර් ට්‍රිලියන ගනනක් මාරු කිරීමට කඩතුරාවක් ලෙස භාවිතා කළ විට එය නැවත නැවතත් සිදු විය.

තාක්‍ෂණ සමාගම් සඳහා කොටස් වටිනාකම්වල දැවැන්ත වැඩිවීම ගැන සඳහන් කරමින් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කළේ, “මෙය එක්තරා ආකාරයක කාර්මික බුබුලක්” බවයි.

තාක්‍ෂණික කොටස්වල බුබුලක් ඇති බව පිළිගැනීමේදී, බෙසෝස් ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකි ලෙස නිවැරදිය. බරපතල මූල්‍ය විශ්ලේෂකයින් අතර, සෑම අනතුරු ඇඟවීමේ ලකුණක්ම රතු පැහැයෙන් දැල්වෙමින් පවතී. නොසැලකිය හැකි ඉපැයීම් ඇති තාක්‍ෂණ සමාගම්, වඩාත්ම ශුභවාදී අවස්ථාවන්හිදී පවා ඉටු කළ නොහැකි උපකල්පන මත පදනම්ව ආයෝජන සිදු කිරීමට සැලසුම් කරයි. වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලයේ මෑත ලිපියක සඳහන් වූයේ, ප්‍රමුඛ පෙළේ තාක්‍ෂණ සමාගම්, දශක හතරක් පුරා එක්සත් ජනපද අන්තර් ප්‍රාන්ත මහාමාර්ග පද්ධතිය ගොඩනැගීමේ පිරිවැයට වඩා වැඩි මුදලක්, AI දත්ත මධ්‍යස්ථාන සහ ඒ ආශ්‍රිත තාක්ෂණයන් ගොඩනැගීම සඳහා පොරොන්දු වී ඇති බවයි.

බේන් සහ සමාගම විසින් මෑතකදී කරන ලද විශ්ලේෂණයකින් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ, AI මත පදනම් වූ මෘදුකාංග සඳහා වත්මන් වාර්ෂික ආදායම වන ඩොලර් බිලියන 45 ට සාපේක්ෂව, යටිතල පහසුකම් වියදම්වල වත්මන් රැල්ල සඳහා ගෙවීමට වාර්ෂික ආදායම ඩොලර් ට්‍රිලියන 2 ක් අවශ්‍ය වනු ඇති බවයි. මෙම 40 ගුණයකින් වැඩි වීම කෙසේ සිදුවනු ඇත්දැයි කිසිවෙකු දන්නේ නැත.

නමුත් ඔහුගේ සමාගම වැනි තාක්‍ෂණ සමාගම්වල වත්කම් වටිනාකම් දැවැන්ත ලෙස අධිතක්සේරු කිරීම හොඳ දෙයක් බව බෙසෝස් පැවසීය. කාර්මික බුබුලු “හොඳ වෙන්නත් පුළුවන්, මොකද දූවිලි තැන්පත් වෙලා [බුබුල පුපුරා යාමෙන් පසු] ජයග්‍රාහකයින් කවුද කියලා ඔබ දකිනකොට, සමාජයට ඒ නව නිපැයුම් වලින් ප්‍රතිලාභ ලැබෙනවා… ඒ වගේම මෙතන සිද්ධ වෙන්න යන්නේ ඒකයි.”

ඇමරිකානු ඉතිහාසය එවැනි “කාර්මික බුබුලු” වලින් පිරී තිබේ. එයින් වඩාත්ම වැදගත්ම එක වූයේ 1920 ගණන්වල “ගර්ජනාත්මක” කාර්මික හා තාක්‍ෂණික ධාරිතාවයේ දැවැන්ත අධික-ආයෝජනයයි; එය 1929 මූල්‍ය බිඳවැටීමට අවසාන හේතුව වූ අතර මහා අවපාතයට ප්‍රධාන දායකත්වයක් ලබා දුන්නේය. මෙම කාලාවර්තක බුබුලු සෑම විටම වංචාකරුවන්ගේ පොහොසත් වීමට සහ කම්කරු ජනතාව දුප්පත් කිරීමට හේතු වී තිබේ.

නමුත් මෙය 1920 ගණන්වල හෝ 1930 ගණන්වල නොවේ. ඒ කාලයේ දී, වෙළඳපොළවල් තමන්වම “පිරිසිදු” කර ගැනීමට ඉඩ දීම ආර්ථික සම්ප්‍රදාය විය. බැංකුකරු ඇන්ඩෲ මෙලන්ගේ ආදර්ශ පාඨය වූයේ: “ශ්‍රමය ඈවර කරන්න, කොටස් ඈවර කරන්න, ගොවීන් ඈවර කරන්න, දේපළ ඈවර කරන්න. එය පද්ධතියෙන් කුණුවීම ඉවත් කරනු ඇත.”

මෙම දැක්ම එක්සත් ජනපද දේශපාලන සංස්ථාපිතය විසින් සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. නිල ආර්ථික විද්‍යාවේ සමස්ත රාමුවම, හිතකර අනුපාත යටතේ අසීමිත ණය ලබා දීම පමණක් නොව, බැංකු සහ සංගතවලට ලබාදෙන සෘජු රජයේ ඇපකර හරහා ද මූල්‍ය අර්බුද ඕනෑම වියදමකින් සමනය කළ යුතු බවට ප්‍රකාශ කිරීමට මාරු වී ඇත. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, මූල්‍ය බුබුලු බිඳවැටීමේ විභවය ප්‍රධාන සංගතවල ශේෂ පත්‍රවලට පමණක් නොව, එක්සත් ජනපද රජයේ, එහි මහ බැංකුවේ සහ සමස්ත ඩොලර් මත පදනම් වූ මූල්‍ය පද්ධතියේ නුබූන්වත්කමට ද තර්ජනය කරයි.

2008 සහ 2020 දී මෙම ඇපකර මගින් බෙසෝස්ගේම ධනයේ දැවැන්ත වැඩිවීමක් සඳහා කොන්දේසි නිර්මානය කරන ලදී. 2007 දී බෙසොස්ගේ ශුද්ධ වත්කම ඩොලර් බිලියන 8.7 ක් විය. 2008 බිඳවැටීමෙන් වසර 10 කට පසු, 2018 වන විට ඔහුගේ ධනය ඩොලර් බිලියන 161 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණි. එතැන් සිට එය තවදුරටත් වර්ධනය වීම පමණක් සිදු වී ඇත අතර,  වර්තමානයේ මුළු වත්කම ඩොලර් බිලියන 250 කි.

ජනක AI (generative AI) හි යටින් පවතින ආර්ථික සංවර්ධනය සමාජයට ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන බවට වන පදනම මත බෙසෝස් මූල්‍ය වත්කම්වල වර්තමාන අධි තක්සේරුව ආරක්ෂා කරයි. නිසැකවම, සමාජවාදය ලෙස හැඳින්වෙන සමාජයට ප්‍රතිලාභ ලබා දීම සඳහා සංවිධානය කරන ලද ආර්ථික පද්ධතියක, ජනක AI දැවැන්ත ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත. නමුත් ධනවාදය යටතේ, ජනක AI හි දැවැන්ත ශ්‍රම ඉතිරි කිරීමේ බලයේ බලපෑම ප්‍රධාන වශයෙන් සමස්ත ශ්‍රම පන්තින් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම, විරැකියාව ඉහළ නැංවීම, වැටුප් පහත හෙලීම සහ ආර්ථික අසමානතාවය වැඩි කිරීමයි.

කෙසේ වෙතත්, බුබුල AI වලට පමණක් සීමා නොවන බව බෙසෝස් දනී. ගෝලීය ක්‍රිප්ටෝ මුදල් වෙළඳපොළ ඩොලර් ට්‍රිලියන 4 ක තක්සේරුවකට ලක්ව ඇති අතර, බිට්කොයින් ඩොලර් බිලියන 47 කින් ඉහළ ගොස් ඇත. ජනක AI මෙන් නොව, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් අපරාධ සහ මුදල් විශුද්ධිකරණයෙන් පිටත කිසිදු වැදගත් භාවිතයක් ඇති බව කිසි විටෙකත් පෙන්වා නැත.

AI බුබුල පමණක් නොව ක්‍රිප්ටෝ මුදල් බුබුල ද නොවැළැක්විය හැකි දියවීමකට ලක් වූ විට රජයන්ගේ ප්‍රතිචාරය කුමක් වේද? ට්‍රම්ප්ගේ සෙසු කතිපයාධිකාරීන්ට ඇප ලබා දීම සඳහා අතිවිශාල හා පෙර නොවූ විරූ නව මුදල් ලබා දෙමින් ට්‍රම්ප් රජය වහාම ක්‍රියාත්මක වනු ඇත.

මෙම ඇපදීම සඳහා ගෙවනු ලබන්නේ කෙසේද යන ප්‍රශ්නය මෙය මතු කරයි. එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් ණය ඩොලර් ට්‍රිලියන 37 දක්වා ළඟා වී ඇති අතර, ණය-දළ දේශීය නිෂ්පාදිත අනුපාතය එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ ඉහළම මට්ටමේ පවතී. ඩොලරයේ නුබුන්වත්භාවය පිළිබඳ වෙළඳපල අවිනිශ්චිතතාවයට විකල්පයක් වන රත්‍රන්වල මිල ඩොලර් 3,900 දක්වා ළඟා වී ඇති අතර එය මාස හයක් තුළ සියයට 25 කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.

යථාර්ථය නම්, මූල්‍ය කතිපයාධිකාරීන් පැත්තෙන් ඔවුන්ගේ ධනය තිරසාර නොවන මූල්‍ය බුබුලකින් ආධාරක වන බවට ඇති දැනුම, සමාජ වියදම් කප්පාදු කිරීමට, ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ෆෙඩරල් සේවකයින් සේවයෙන් පහ කිරීමට සහ ප්‍රධාන හිමිකම් වැඩසටහන් – මෙඩිකෙයාර්, මෙඩිකේඩ් සහ සමාජ ආරක්ෂණය – විනාශ කිරීමට ට්‍රම්ප් පරිපාලනය දරන ක්‍රමානුකූල උත්සාහයන් පිටුපස පවතී. බුබුල අනිවාර්යයෙන්ම පුපුරා යන විට ඔවුන්ගේ බොල් ණය වලට ඇප තැබීමට මෙම මුදල් අවශ්‍ය වන බව ඔවුන් සම්පූර්ණයෙන්ම දනී.

තව දුරටත් ධනය මහත් ලෙස ඉහළට යලි බෙදාහැරීමකට මහජන විරෝධයක් ඇති වනු ඇති බව කතිපයාධිකාරීන් ඒ හා සමානව හොඳින් දනී. ජනාධිපති ආඥාදායකත්වයක් ස්ථාපිත කිරීමට ට්‍රම්ප් දරන උත්සාහයට ඔවුන්ගේ සහයෝගය පිටුපස ඇත්තේ මෙයයි.

ආර්ථික බුබුලු “හොඳයි” යැයි ප්‍රකෝටිපති ජෙෆ් බෙසෝස් ප්‍රකාශ කරයි Read More »

Trump

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich

By Patrick Martin.

Reposted below is the article published on wsws.org here on July 04, 2025.

Trump

The House of Representatives gave final approval to President Trump’s tax and spending bill Thursday, with a 218-214 vote that fell nearly along party lines. Republicans backed the legislation by 218-2 and all 212 Democrats opposed it.

The bill cuts taxes for the wealthy by $3 trillion, slashes more than $1 trillion from social spending on Medicaid and food stamps and pours $300 billion more into military violence abroad and domestic repression, particularly against immigrants.

Trump plans to sign the legislation Friday morning in a fascist-style ceremony drenched in Fourth of July hoopla, topped off with a flyover by B-2 bombers, the same warplanes that he ordered to attack Iran barely 10 days ago.

The bill was unchanged from the version passed by the Senate two days before, despite the clamor from the fascistic House Freedom Caucus that it did not sufficiently cut the federal deficit, while more than a dozen Republican “moderates” deplored the cuts, particularly in Medicaid, as too large.

In the end, however, nearly every Republican fell in line with the dictates of the White House, with Trump threatening to purge anyone who voted against his principal legislative initiative by supporting primary challengers against them. Underlying the political bullying was the deluge of online threats against anyone who might oppose the bill, including threats of violence.

House Speaker Mike Johnson, addressing the House just before the vote, delivered an anti-communist tirade in which he declared that the United States was the first country to be founded on religious principles, pointing to the slogan “In God We Trust” embossed on the wall of the chamber (put up not by the Founding Fathers but by the McCarthyite witch-hunters of the 1950s and early 1960s).

As the WSWS explained when the bill passed the Senate:

The bill is one of the largest transfers of wealth from workers and the poor to the oligarchy in US history. It calls for $930 billion in cuts to the Medicaid program, which, according to the Congressional Budget Office, will deprive 11.8 million low-income and disabled workers of medical care.

It also includes $285 billion in food stamp cuts, a 20 percent reduction in a program on which 40 million Americans rely to feed themselves and their families. Nearly 11 million people, including 4 million children, could lose food assistance.

While the Democratic Party claimed to oppose the bill and every Democrat in the House and Senate voted against it, there was no serious effort by the party leadership to mobilize popular opposition.

The Democrats did not call a single protest in Washington or in any way alert the American population to the onslaught against their living standards and right to access healthcare services that this legislation authorizes. Instead, they engaged in a handful of futile gestures on Capitol Hill.

House Minority Leader Hakeem Jeffries delivered an eight-hour and 32-minute “speech” opposing the Trump bill, breaking the previous record for such a performance, but this only delayed passage in the House until Thursday afternoon. Senate Minority Leader Chuck Schumer did even less, making a parliamentary point of order that led to a change in the name of the bill, which the Republicans wished to call the “One Big Beautiful Bill Act,” in tribute to Trump’s sloganeering.

The real attitude of these gentlemen to the fascist in the White House was demonstrated in the weeks leading up to the passage of the tax and spending bill. 

In the Senate, Schumer intervened to break a parliamentary deadlock over a so-called Continuing Resolution, legislation required to provide funds to keep the government running. He led a group of Democrats to give the Republicans a 60-vote majority needed for passage.

In the House, Jeffries mobilized a majority of the Democratic caucus to vote against a resolution to impeach Trump for ordering air strikes on Iran without seeking congressional authorization, let alone the constitutionally required declaration of war.

If the congressional arithmetic were reversed, with Democrats holding a narrow majority in each house over the Republicans, the Democrats would not even have attempted to push through their supposed priorities over Republican opposition.

It should be recalled, for example, that the Biden administration was unable to enact either an increase in the federal minimum wage, significant debt forgiveness for college student loans, or measures to curb police violence after the nationwide protests against the police murder of George Floyd, because one or two right-wing Democratic senators blocked the legislation.

The spinelessness of the Democratic Party cannot by itself explain the passage of this monstrous legislation. The Democrats were responding to their real constituencies, Wall Street and the military-intelligence apparatus, and not to the working people whom they claim to defend.

The corporate oligarchs wanted the Trump tax cuts, enacted in 2017 and set to expire at the end of this year, made permanent. The legislation guarantees the 21 percent corporate tax rate and includes a treasure chest of other pro-corporate provisions that allow giant companies and billionaires to pay taxes at lower rates than factory workers and school teachers.

There is considerable discontent on Wall Street that the tax cuts will be financed largely through borrowing, since the spending cuts are to be phased in over a 10-year period and in any case do not come close to the $4 trillion windfall for the wealthy. But it is well understood that the cuts in Medicaid and food stamps are only a down payment, and that even more savage cuts are being prepared in future years, targeting Social Security and Medicare, the two largest social spending programs.

As to the military-police aspects of the legislation, roughly equal sums of about $150 billion each are provided for the Pentagon and the Department of Homeland Security. The DHS funds will go to finish building the wall on the US-Mexico border begun during Trump’s first term, and to build a network of concentration camps to detain the millions of immigrants Trump and his fascist aides Stephen Miller and Tom Homan plan to round up and expel.

The Pentagon funds will be used at least in part to begin work on Trump’s proposed anti-missile program. This is not a “defensive” measure but a direct preparation for nuclear war, since it would encourage a US nuclear attack on a foreign antagonist, such as Russia or China, in the illusion that the US would survive a retaliatory strike.

The Democrats have said virtually nothing about either measure, because they support the massive build-up of both the US military machine and the apparatus of domestic repression directed against immigrants and the working class as a whole. They have criticized Trump only for his most overtly fascistic methods of attacking immigrants, and for his shifting the focus of US foreign policy away from the war against Russia in Ukraine and towards the Middle East and China.

There are a raft of anti-democratic measures incorporated into the 950-page bill, which the WSWS will analyze in the coming days. One provision stands out immediately: The bill authorizes the Trump administration to terminate all federal funding for healthcare services through Planned Parenthood clinics. That is a longstanding demand of the fascist right, which seeks to bankrupt Planned Parenthood, the largest provider of abortion services, by cutting off funding for its non-abortion healthcare operations as well.

House passes Trump bill, which robs working people to give tax cuts for the super-rich Read More »

billionaires

බිලියනපතියන්ගේ ධනය ඩොලර් ට්‍රිලියන 2 කින් පිම්මේ ඉහළ යද්දී, “රදල කතිපයාධිකාරය” විසින් ලෝකය පාලනය කරන බව ඔක්ස්ෆැම් පවසයි

ආන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2025 ජනවාරි 20 දින “Oxfam says world ruled by “aristocratic oligarchy,” as billionaire wealth surges by $2 trillion” යන හිසින් පල වූ ආන්ඩ්‍රේ ඩේමන් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය සුනිල් ප්‍රනාන්දු විසිනි.

billionaires
මාක් සකබර්ග්, ජෙෆ් බෙසොස්, සුන්දර් පිචෙයි සහ එලොන් මස්ක් ඇතුළු අමුත්තන්, 2025 ජනවාරි 20, සඳුදා, වොෂින්ටන් හි එක්සත් ජනපද කැපිටල් ගොඩනැගිල්ලේ රොටන්ඩා හි 60 වැනි ජනාධිපති පදවි ප්‍රාප්තිය සදහා පැමිණ. (AP Photo/Julia Demaree Nikhinson, Pool)

සඳුදා, ඔක්ස්ෆැම් දරිද්‍රතාවයට එරෙහි පුණ්‍යායතනයෙහි වාර්ෂික වාර්තාවට අනුව, 2024 දී ලෝකයේ බිලියනපතියන්ගේ ධනය ඩොලර් ට්‍රිලියන 2කට ඉක්මවා වැඩි වීය. ගෝලීය සමාජය තුල වැඩි වැඩියෙන් ආධිපත්‍යය දරන්නේ “රදල කතිපයාධිකාරයක්” විසින් බව ඔක්ස්ෆෑම් අනතුරු ඇඟවීය.

ලෝක බිලියනපතියන්ගේ ධනය 2024 දී ඩොලර් ට්‍රිලියන 13 සිට ඩොලර් ට්‍රිලියන 15 දක්වා වර්ධනය වූ බව පුණ්‍යායතනය වාර්තා කළේය; එය 2023 ට වඩා තුන් ගුණයක වේගවත් බවකි.

2024 දී ධනවත්ම පුද්ගලයන් 10 දෙනාගේම ධනය සාමාන්‍යයෙන් දිනකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 100කින් පමණ වර්ධනය විය.

බිලියනපතියන් සංඛ්‍යාව 204 කින් 2,769 දක්වා වර්ධනය විය. සාමූහිකව, ඔවුන්ගේ ධනය සෑම දිනකම ඩොලර් බිලියන 5.7 කින් පමණ වර්ධනය වූ අතර සාමාන්‍යයෙන් සතියකට නව බිලියනපතියන් හතර දෙනෙකු බිහි විය.

දශකය අවසන් වන විට ලෝකයේ ට්‍රිලියනපතියන්  එක් අයෙකු පමණක් සිටිනු ඇති බවට වූ එහි පසුගිය වසරේ ඇස්තමේන්තුව සමඟ සංසන්දනාත්මකව, මෙ වසරේ ඔක්ස්ෆැම් සිය වාර්තාවේ පුරෝකථනය කළේ , ඒ වන විට  ට්‍රිලියනපතියන් පස් දෙනෙකු සිටිනු ඇති බවයි.

“අපගේ ගෝලීය ආර්ථිකය වරප්‍රසාද ලත් සුළු පිරිසක් විසින් ග්‍රහණය කර ගැනීම, අතීතයේදී අපට සිතා ගැනීමටවත්  නොහැකි තරම් ඉහළ මට්ටමකට පැමිණ තිබේ” යැයි ඔක්ස්ෆෑම් ජාත්‍යන්තර විධායක අධ්‍යක්ෂ අමිතාබ් බෙහාර් පැවසීය. “බිලියනපතියන් බිහිවීම නැවැත්වීමට අපොහොසත් වීම මගින් දැන් ‘නුදුරේ-ට්‍රිලියනපතියන් වීමට සිටින්නන්’ බිහි කරමින් තිබේ. බිලියනපතියන්ගේ ධනය සමුච්චය වීමේ වේගය තුන් ගුණයකින් වේගවත් වී ඇතිවා පමණක් නොව ඔවුන්ගේ බලය ද එලෙසම වේගවත් වී ඇත,” ඔහු පැවසීය.

ලොව ධනවත්ම පුද්ගලයන් වන්නේ- ටෙස්ලා සහ ස්පේස් X නිර්මාතෘ එලොන් මස්ක්, ශුද්ධ වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 449; ඇමේසන් ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ජෙෆ් බෙසොස්, ශුද්ධ වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 245; සහ ෆේස්බුක් ප්‍රධාන විධායක මාර්ක් සකර්බර්ග්, ශුද්ධ වත්කම ඩොලර් බිලියන 217 .

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ පදවි ප්‍රාප්තිය තුළ කැපී පෙනෙන ලෙස දක්නට ලැබුණේ මස්ක්, බෙසොස්, සකර්බර්ග්, ප්‍රංශයේ බ’නාඩ් ආනොල් සහ ගූගල් සම-නිර්මාතෘ සර්ජි බ්‍රින් ඇතුළු ලොව ධනවත්ම පුද්ගලයින් 10 දෙනාගෙන් පස් දෙනෙකුගේම පැමිණීමයි.

“ට්‍රම්ප් සහ මස්ක් ගැන සඳහන් කරමින් බෙහාර් පැවසුවේ, “මේ මොහොතේ ඔබ දකින්නේ (ලොව) ධනවත්ම පුද්ගලයාගේ සහාය ඇතිව බිලියනපති  ජනාධිපතිවරයෙකු අද දිවුරුම් දීමයි. එබැවින් මෙය බොහෝ දුරට ගෝලීය කතිපයාධිකාරීන්ගේ ඔටුන්නෙහි මාණික්‍යයයි.”

“මේ එක් නිශ්චිත පුද්ගලයෙකු ගැන නොවේ,” ඔහු තවදුරටත් පැවසීය. “එය, අවසානයේ ඔවුන්ට වඩ වඩාත් ලාභ  ලබා දෙන හා  දැන් බොහෝ දුරට බිලියනපතියන්ට ආර්ථික හා  සමාජ ප්‍රතිපත්ති හැඩගස්වා ගැනීමට හැකි වන පරිදි, අප විසින් නිර්මාණය කර ඇති ආර්ථික ක්‍රමය යි.”

මූල්‍ය ප්‍රභූවේ දැවැන්ත ධනවත්වීම සිදු වෙන්නේ මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ අතිමහත් බහුතරයකගේ ජීවන වියදම් අර්බුදයක් මධ්‍යයේ ය. සමාජයේ ධනවත්ම සියයට 1 සියලු ධනයෙන් සියයට 45කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් හිමිකර ගන්නා අතර, මනුෂ්‍ය වර්ගයාගෙන් සියයට 44ක් (පරිවර්තක සටහන- මෙය 67% ලෙස නිවැරදි විය යුතුය) ලෝක බැංකුවේ දිනකට ඩොලර් 6.85 දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් ජීවත් වෙති.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව “රදල කතිපයාධිකාරයක්” ලෙස හඳුන්වන දෙයෙහි වඩ වඩාත් මුල් බැසගත් ස්වභාවය ද පෙන්වා දෙයි. වාර්තාවේ සඳහන් වන්නේ, “ ආන්තික (අතිමහත්) ධනය යනු ආන්තික (අතිමහත්) දක්ෂතා වල විපාකයක් යන අදහස අපගේ මාධ්‍ය සහ ජනප්‍රිය සංස්කෘතිය තුළ පැතිරී ඇති අතර දැඩි ලෙස ශක්තිමත් කර ඇත. නමුත් මෙම සංජානනය (අදහස) යථාර්ථය තුල  මුල් බැස ගන නැත. ”

එය තවදුරටත් මෙසේ පැවසීය: “2023 දී – පළමු වතාවට – ව්‍යවසායකත්වයට වඩා උරුමය හරහා තවත් නව බිලියනපතියන් ධනවත් විය. ලෝකයේ අවුරුදු 30 ට අඩු සියලුම බිලියනපතියන් ඔවුන්ගේ ධනය උරුමයෙන් අත් කර ගත්තේ විය.

මෙම මූල්‍ය කතිපයාධිකාරීන්ගේ ධනය ඇත්ත වශයෙන්ම “සිතා ගත නොහැකි”  බව පැහැදිලි කරන සංඛ්‍යාලේඛන වාර්තාවට ඇතුළත් වේ. එහි සඳහන් වූයේ, “මීට වසර 315,000 කට පෙර පළමු මානවයාගේ සිට ඔබ දිනපතා ඇමෙරිකානු ඩොලර් 1,000ක් ඉතිරි කළත්, ධනවත්ම බිලියනපතියන් දස දෙනාගෙන් කෙනෙකු තරම් ඔබට මුදලක්  එකතු නොවනු ඇත.”

එය තවදුරටත්, “ධනවත්ම බිලියනපතියන් 10 දෙනාගෙන් ඕනෑම කෙනෙකුගේ ධනයෙන් සියයට 99ක් අහිමි වුවත්, ඒත් තව දුරටත් ඔහු බිලියනපතියෙක්ම වනු ඇත.”

 වාර්තාව, සමාජ අසමානතාවයේ වර්ධනයට කර්මාන්ත වල වැඩිවන ඒකාධිකාරීකරණය සම්බන්ධ කරයි . “ඒකාධිකාරයන් කර්මාන්ත මත ඔවුන්ගේ ග්‍රහණය දැඩි කරන විට, බිලියනපතියන් ඔවුන්ගේ ධනය පෙර නොවූ විරූ මට්ටම්වලට අහස උසට නඟිනු අත්දකිමින්  සිටිති. ඒකාධිකාරී බලය ලොව පුරා ආන්තික (අති මහත්) ධනය හා අසමානතාවය උත්සන්න කරයි. ඒකාධිකාරී සංගතවලට වෙලඳපොල පාලනය කිරීමටත්, අනෙකුත් සමාගම් සහ කම්කරුවන් සමඟ ගනුදෙනු කිරීමේ (හුවමාරුවේ) නීති රීති සහ කොන්දේසි සැකසීමටත්, ව්‍යාපාර කටයුතු වලට හානි නොකර ගනිමින්  ඉහල මිල ගණන් නියම කිරීමටත් හැකිය.

උදාහරණයක් ලෙස, වාර්තාව සඳහන් කළේ “ඇමසන්, [ලෝකයේ දෙවන ධනවත්ම පුද්ගලයා වන බෙසොස් සතු] ජර්මනිය, ප්‍රංශය, එක්සත් රාජධානිය සහ ස්පාඤ්ඤය යන රටවල අන්තර්ජාල මිලදී ගැනීම්වලින් සියයට 70ක් හෝ ඊට වැඩි ප්‍රමාණයක් හිමි කර ගන ඇති බවයි.”

සති අන්තයේ ධූරයෙන් ඉවත්ව යාමෙන් පසු කළ කතාවක දී, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ජෝ බයිඩන්, “අතිශයින් ධනයෙන්, බලයෙන් සහ බලපෑමෙන් යුත් කතිපයාධිකාරයක් ඇමරිකාව තුල හැඩගැසෙමින් පවතින බවට “අනතුරු ඇඟවීය.

එසේ වෙතත්, ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව පැහැදිලි කරන්නේ, මෙම කතිපයාධිකාරය හුදෙක් “හැඩගැසෙමින් පවතින බව” පමණක් නොව, එය බයිඩන් පරිපාලනය යටතේ එහි ධනය හා බලය විශාල ලෙස වර්ධනය කර ගෙන ඇති බවයි. COVID-19 වසංගතයේ උච්චතම අවස්ථාවේදී බයිඩන් බලයට පත් වූ අතර, ඔහුගේ පරිපාලනයේ කේන්ද්‍රීය ගෘහස්ථ අවධානය වූයේ, වෝල් වීදියට ඇප දීම සහ ප්‍රධාන සංගත සඳහා පිරිවැය අඩු කිරීමේ අරමුන ඇතිව, ආසාදනවල මර්මස්ථාන වූ සේවා ස්ථාන වෙත කම්කරුවන් ආපසු ගෙන යාමයි. එහි ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජාතික ආදායමේ කම්කරුවන්ගේ කොටස දශක ගනනාවක් තුල පහලම මට්ටමට වැටුනි.

මෙම මූල්‍ය කතිපයාධිකාරය දේශපාලන පක්ෂ දෙක මත ඇති  තම පාලනය, තමන්ගේ ධනය හා බලය ව්‍යාප්ත කිරීමට යොදා ගන්නේ ඔවුන්ගේ ධනයේ පදනම වන සූරා කැවෙන කම්කරු පන්තියේ වියදමෙනි. ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය පැහැදිලි කර ඇති පරිදි, එළබෙන ට්‍රම්ප් පරිපාලනය, “කතිපයාධිකාරය විසින්, එය වෙනුවෙන් සහ එහි” ආන්ඩුවකි.

ඔක්ස්ෆෑම් වාර්තාව ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබුවේ ස්විට්සර්ලන්තයේ ඩාවෝස් හි පැවැත්වෙන ලෝක ආර්ථික සංසදයේ (World Economic Forum) වාර්ෂික රැස්වීමට පූර්වයෙන්ය. වාර්තාව අසමානතාවයේ වර්ධනය පිලිබඳ බලගතු සහ ප්‍රතික්ෂේප කල නොහැකි දත්ත ඉදිරිපත් කරන අතර, එය තර්ක කරන්නේ “සංගත සහ සුපිරි ධනවතුන් ඔවුන්ගේ සාධාරණ බදු කොටස ගෙවීම සහතික කිරීම” මගින් මූල්‍ය කතිපයාධිකාරයේ වැඩිවන ග්‍රහණය බිඳ දැමිය හැකි බවයි. මූල්‍ය කතිපයාධිකාරය බලයේ සියලු ලීවර පාලනය කරන කොන්දේසි යටතේ මෙය ඉටු කළ යුතු ආකාරය එය පැහැදිලි නොකරයි.

එහෙත් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ අලුත් අවුරුදු ප්‍රකාශය පැහැදිලි කල පරිදි,

“කතිපයාධිකාරයට එරෙහි සටන එහි ස්වභාවයෙන්ම විප්ලවවාදී කර්තව්‍යයකි. එහි ධනය උදුරා ගත යුතු අතර ආර්ථික හා දේශපාලන ජීවිතය මත එහි ඇති ග්‍රහණය අහෝසි කළ යුතුය. දේශපාලන බලය ලබා ගැනීමටත්, නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය මත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය ස්ථාපිත කිරීමටත්, සමාජවාදයේ පදනම මත – එනම් පුද්ගලික ලාභය මත නොව සමාජ අවශ්‍යතා මත – සමාජය ප්‍රතිසංවිධානය කිරීමටත්, ලෝක පරිමානව  කම්කරු පන්තිය බලමුලු ගැන්වීම මේ සදහා  අවශ්‍ය කරයි.”

බිලියනපතියන්ගේ ධනය ඩොලර් ට්‍රිලියන 2 කින් පිම්මේ ඉහළ යද්දී, “රදල කතිපයාධිකාරය” විසින් ලෝකය පාලනය කරන බව ඔක්ස්ෆැම් පවසයි Read More »

Stock exchange

ට්‍රම්ප් තීරුබදු යුද්ධය මූල්‍ය වෙලඳපොල අස්ථාවරත්වය උග්‍ර කරයි

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2025 පෙබරවාරි 7 දින “Trump tariff war exacerbates financial market fragility” යන හිසින් පල වූ නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය සුනිල් ප්‍රනාන්දු විසිනි.

එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ ගෝලීය තීරුබදු යුද්ධයේ බලපෑම පිළිබඳ මාධ්‍ය ආවරණය මේ දක්වා ප්‍රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කර ඇත්තේ වෙළඳ ශේෂයන්, ගෝලීය සැපයුම් දාමයන් සහ ඉහළ නැංවීම් වල උද්ධමන බලපෑම වැනි කරුණු කෙරෙහි ය.

Stock exchange
නිව් යෝර්ක් කොටස් වෙළඳපොල බිමේ වෙළෙදාම්කරු මයිකල් ගැලුචි. [AP ඡායාරූපය/රිචඩ් ඩෲ]

නමුත් අඩු නොවන වැදගත්කමක් ඇති තවත් පැත්තක්ද තිබේ. එනම්,   අනපේක්ෂිත වර්ධනයන් සහ ට්‍රම්ප් මීළඟට කුමක් කරයිද යන්න පිළිබඳ අවිනිශ්චිතතාවය මගින් අර්බුදයක් ඇති කිරීමේ හැකියාව ඇති, වාර්තාගත මට්ටමේ ණය සහ සමපේක්ෂන මගින් පුම්බා ඇති බිඳෙනසුලු ගෝලීය මූල්‍ය වෙලඳපොලවල් මත, එහි කුමන බලපෑමක් ඇති කරනු ඇති ද යන්නයි.

මෙක්සිකෝවට සහ කැනඩාවට එරෙහිව පැනවූ සියයට 25ක තීරුබදු තර්ජනය සමඟින් ආරම්භ වූ ගෝලීය තීරුබදු යුද්ධය දිනපතාම පාහේ දිගු වෙමින් පවතී. ඊයේ ට්‍රම්ප් එහි නාම මාත්‍ර මිත්‍ර පාක්ෂික ජපානයට තීරුබදු පැනවිය හැකි බවට අනතුරු ඇඟවූ අතර, මෙතෙක් නම් නොකළ රටවල් මාලාවකට එරෙහිව ලබන සතියේ දී ‘එකට-එක’ කිරීමේ තීරුබදු එළිදක්වන බව නිවේදනය කළේය. යුරෝපීය සංගමය සෘජුවම මෙම වෙඩි තැබීමේ එල්ල රේඛාවේ සිටී.

සිදු විය හැකි  ප්‍රචණ්ඩ චලනය වෝල් වීදියේ දැනටමත් දර්ශනය වී ඇත. චීන  කෘතිම බුද්ධි (AI) සමාගමක් වන ඩිප් සීක්  (DeepSeek) තමන් විසින් AI සංවර්ධනය කිරීමේ ලාභදායී ක්‍රමයක් වර්ධනය කර ඇති බවට පසුගිය මාසයේ නිවේදනය කිරීම, එක්සත් ජනපද චිප් නිෂ්පාදක Nvidia හට  – ඉතිහාසයේ කිසියම් ම සමාගමකට අත්විඳීමට සිදුවූ විශාලතම එක්දින වැටීම වූ  – වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණයෙන් ඩොලර් බිලියන 600 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් අහිමි වීමට හේතු විය.

දිනකට ඩොලර් ට්‍රිලියන 7.5ක් තරම් වෙළඳාම් කෙරෙන මුදල් වෙලඳපොලවල් ද තියුණු චලනයන්ට බඳුන් විය හැක. මෙක්සිකෝව සහ කැනඩාව මත සියයට 25ක තීරුබදු පැනවීමට ට්‍රම්ප් කළ තර්ජනයද, පසුව එය දින 30කින්  ප්‍රමාද කිරීමට එකඟ වීමෙන් පසුවද අත්දුටු ඩොලරයේ අගය වෙනස් වීම තුල මෙය දක්නට ලැබේ.

මෙම සතියේ ෆිනෑන්ෂල් ටයිම්ස් (FT) වාර්තා කළේ, වෝල් වීදියේ විශ්ලේෂකයින් “ජනාධිපතිගේ ප්‍රතිපත්ති සංගත ඇමරිකාව හරහා කඩා බිඳ දමමින් ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය පිලිබඳ පූර්ව සලකුණක් ලෙස, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ වෙලඳ යුද්ධවලට මුහුණ දෙන්නේ කෙසේද යන්න පිලිබඳ ප්‍රශ්න, බෝම්බ වර්ෂාවක් මෙන් එක්සත් ජනපද සමාගම් මතට  හෙලමින් සිටින” බවය.

ගෝලීය බැංකු සහ මූල්‍ය සමාගමක් වන UBS හි ට්‍රම්ප් ටැරිෆ් ලූසර්ස්  දර්ශකයේ  අදාල සමාගම් සමූහයක් ඇත. එය එක්සත් ජනපද තීරුබදු මගින් හෝ එකටෙක කිරීමක් ලෙස පනවනු ලබන තීරුබදු මගින් හෝ බලපෑ හැකි සමාගම්වල කාර්ය සාධනය නිරීක්ෂණය කරයි.

FT ට අනුව, Goldman Sachs පවසා ඇත්තේ, BMW සහ Mercedes-Benz වැනි මෝටර් රථ කර්මාන්තයේ දැවැන්තයන් ඇතුළුව, ට්‍රම්ප්  තීරුබදු ගාස්තුවලට නිරාවරණය වන යුරෝපයේ හෙජ් අරමුදල් අරමුදල් සමාගම් “වැඩි වැඩියෙන් ෂෝටඩ් (shorted)” කර ඇති බවයි. සමාගම් කොටස් ‘ෂෝටිං’  (shorting) කිරීම යනු  ලාභයක් ගෙන ඒම සඳහා  එහි මිල පහත වැටෙනු ඇති බවට ඔට්ටු ඇල්ලීමයි. එය අනපේක්ෂිත ලෙස විරුද්ධ පැත්තට ගමන්  කළහොත් විශාල පාඩුවක් සිදුවිය හැකිය.

එක් දිනක සිට ඊළඟ දිනය දක්වා ට්‍රම්ප් විසින් කුමන විධායක නියෝගයක් ක්‍රියාත්මක කරනු ඇත්දැයි කිසිවෙකුට විශ්වාස නැති බැවින් වෙලඳපොලවල වැඩෙන කැළඹීමක් පවතී. දිනකට පමණක් පවතින ඉතා කෙටි කාලීන වෙළඳපල චලනයන් සඳහා ඔට්ටු ඇල්ලීමට භාවිතා කරන කොන්ත්‍රාත්තු වන ශුන්‍ය-දින ඹප්ෂන්ස්  (zero-day options) හි වෙළඳාම් (ගනුදෙනු) කිරීම  ජනවාරි 31 වන දින වාර්තාගත ඉහළම ඩොලර් ට්‍රිලියන 1.4 ක අගයක් සටහන් කල බවට වාර්තාවීමෙන් මේ බව පිළිබිඹු වේ.

ගෝලීය මූල්‍ය සමාගමක් වන GAM හි ආයෝජන අධ්‍යක්ෂ පෝල් මැක්නමාරා විසින් පල කරන ලද අදහස් වලින් මුදල් වෙලඳපොලවල අවිනිශ්චිතතාවය සාරාංශ කරන ලදී.

“විශාල ප්‍රශ්නය වන්නේ දේවල් මුව අද්දරට ගෙන යාම ඇතුළත් කරගන්නාවූ යම් මහා සැලැස්මක් [ට්‍රම්ප්ට] තිබේද යන්නයි,  එසේ නැතහොත් ඔහු ඉදිරියට යන ගමන තුළදී ඔහු එය සකසා ගන්නේද යන්නයි. මේ මිනිසාගේ මනස කියවීමට උත්සාහ කිරීම හුදෙක්ම … එය හුදෙක්ම ඇදහිය නොහැකි තරම් දුෂ්කර ය. එය අයෙක් ඒ අතට හෝ මේ අතට යා හැකි දෙයක් මත වෙළඳාම් කිරීමට උත්සාහ කිරීමක්.”

යම් සැලකිය යුතු ඔට්ටුවක් වැරදී, දාම ප්‍රතික්‍රියාවක් ආරම්භ කළහොත් අධික වෙළඳපල කැළඹීම් ඇතිවීමේ විභවය ඒ තුළ  

පසුගිය වසරේ සියයට 26 කින් ඉහළ යාමෙන් පසු මේ සතියේ අවුන්සයකට ඩොලර් 2,900 කට ආසන්න නව වාර්තාගත ඉහළ මට්ටමක් වාර්තා කළ රන් මිලෙහි ද, වැඩෙන අවිනිශ්චිතතාවය පිළිබිඹු වේ. එය මේ වසරේ මේ වන විට දැනටමත් සියයට 8 කින් ඉහළ ගොස් ඇත.

ට්‍රම්ප්ගේ ප්‍රතිපත්ති මගින් ජනනය කරන ලද “පෙර නොවූ විරූ” මට්ටමේ දේශපාලන හා ආර්ථික අවිනිශ්චිතතාවය ආරක්ෂිත තෝතැන්නක් ලෙස රත්‍රන් සඳහා ඇති ඉල්ලුම වැඩි කිරීමට හේතු වන බව ලෝක රන් කවුන්සිලයේ ප්‍රධාන වෙළඳපල මූලෝපායඥ ජෝන් රීඩ් පැවසීය. පසුගිය එක් එක් වසර තුන සඳහා  ටොන් 1,000 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් මිල දී ගත් මහ බැංකු විශාලතම ගැනුම්කරුවන් අතර වීය.

අවම වශයෙන් තීරුබදු යුද්ධය විසින් අඩ වශයෙන් හෝ අවුලුවන ලද තවත් මූල්‍ය අර්බුදයක් සදහා වූ වැඩි විභවය, මූල්‍ය වෙලඳපොලවල දැනටමත් පවතින ඉතා අස්ථායී තත්වය මතින් පැමිණේ.

පසුගිය මාසයේ FT (ෆයිනෑන්ෂල් ටයිම්ස්) සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී වෙල්කම් ට්‍රස්ට් නම් වූ විසල් පුණ්‍යාධාර පදනමේ හි ප්‍රධාන ආයෝජන නිලධාරි නික් මෝක්ස් අනතුරු ඇඟවූයේ, පුද්ගලික ණය වෙලඳපොලට මුදල් ගඟුලක් ගලා ඒම නිසා “සිදුවීමට ඇති අනතුරු” පවතින බවයි.

මෙම වෙලඳපොල බොහෝ දුරට ක්‍රියාත්මක වන්නේ නියාමනය කරන ලද බැංකු පද්ධතියට පිටින් ය. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සහ අනෙකුත් ගෝලීය මූල්‍ය ආයතන එහි ක්‍රියාකාරකම් සහ පුළුල් බැංකු හා මූල්‍ය පද්ධතිය සමඟ ඇති සම්බන්ධතා සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට සාපේක්ෂව අඩු දැනුමක් ඇති බව පවසා ඇත. ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයෙන් පසු වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වූ එහි වටිනාකම 2008 දී  ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.5 ක් පමණ වූ අතර 2021 වන විට ඩොලර් ට්‍රිලියන 10 දක්වා හතර ගුණයකින් වැඩි වූ අතර මේ වසරේ එය ඩොලර් ට්‍රිලියන 15 දක්වා ළඟා වනු ඇතැයි අපේක්ෂා.

“ආර්ථික වශයෙන් ලෝකය තව පොඩ්ඩක් අමාරු වූව හොත්, පුද්ගලික ණය ලෝකයේ යම් අනතුරු සිදුවීමට ඉඩ ඇති බව මම සිතමි,” මෝක්ස් පැවසීය. යම් ආකාරයක “පද්ධතිමය වැදගත්කමක්” තිබෙන සමහර “ඉහළ මට්ටමේ ආයෝජකයින්” වන ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකුට “සෑහෙන ලෙස හානි වනු ඇත,” යනුවෙන් ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

සිදුවීම්වල වේගය පිළිබඳ ඇඟවීමක් ලෙස, ඔහු සම්මුඛ සාකච්ඡාව ලබා දුන් ජනවාරි මැද සිට ලෝකය ආර්ථික වශයෙන් සැලකිය යුතු ලෙස වඩා දුෂ්කර වී ඇත.

ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදු යුද්ධයට අමතරව, ඔහුගේ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ප්‍රවර්ධනය කිරීම – එක්සත් ජනපදය “ලෝකයේ බිට්කොයින් සුපිරි බලවතා” කිරීමට ඔහුට අවශ්‍ය බව පවසා ඇත – ඔහුගේම ආධාරකරුවන් ඇතුළු සමහර මූල්‍ය කවයන් තුළ කනස්සල්ලට හේතු වෙමින් ඇත.

පසුගිය මාසයේ FT විසින් උපුටා දක්වන ලද ආයෝජක සටහනක, ‘එලියට්’ හෙජ් අරමුදල අනතුරු ඇඟවූයේ ක්‍රිප්ටෝ  බිඳවැටීම “විනාශයක්” ඇති කළ හැකි බවයි. එලියට් 1977 දී ආරම්භ කරන ලද්දේ, ට්‍රම්ප්ට සෘජුවම පිටුබලය දෙන දේශපාලන ක්‍රියාකාරී කමිටුවට ඩොලර් මිලියන 5ක් ද ඇතුළුව, පක්ෂයේ මැතිවරන ව්‍යාපාරයට ඩොලර් මිලියන 56ක් පරිත්‍යාග කළ, දිගුකාලීන රිපබ්ලිකන් ආධාරකරුවෙකු වන පෝල් සිංගර් විසිනි. 

මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් ඇති නමුත් “කිසිදු  හරයක්” නොමැති ක්‍රිප්ටෝ වත්කම් සඳහා ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ලබා දෙන සහයෝගය ගැන එලියට් විවේචනය කළේ අරමුදල, “මෙවැනි වෙළඳපොළක් කිසිදා දැක නැති” බව පවසමිනි.” 

වෙලඳපොලවල සමපේක්ෂී නැගීම, ක්‍රිප්ටෝ හි ප්‍රමාණය වැඩිවීම නිසා පමණක් නොව, එහි “ධවල මන්දිරයට සමීප බව” ද හේතු විය.

බුබුලේ “නොවැළැක්විය හැකි බිඳවැටීම” “අපට තවමත් පෙර දැකිය නොහැකි අයුරින් මහා විනාශයක් කල හැකි” බව එය සඳහන් කළේය.

එක්සත් ජනපදය ලෝකයේ සංචිත මුදල ලෙස “අතිවිශාල වාසියක්” භුක්ති විඳිනා අතරතුර, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ඩොලරයට විකල්පයක් ලෙස එහි සහායකයෝ සකලකන ක්‍රිප්ටෝ ප්‍රවර්ධනය කරන්නේ මන්දැයි සටහන ප්‍රශ්න කරයි.

බොහෝ ආර්ථික විශ්ලේෂකයින් පෙන්වා දී ඇති පරිදි, එක්සත් ජනපද ආන්ඩුවට වෙනත් කිසිම රටකට කළ නොහැකි පරිදි – දැන් ඩොලර් ට්‍රිලියන 36 ක පරිමාවක් ගන්නා-  දැවැන්ත ලෙස නය ගැති වීමට හැකියාව ලැබී ඇත්තේ ඩොලරයට හිමි තත්ත්වය නිසාම පමණි.

සමපේක්ෂන බුබුල බිඳවැටීමෙන් ඇතිවන මහත් විනාශය හරියටම කෙලෙස සිදුවේවිද යන්න පිලිබද නිශ්චිතව අනාවැකි කිව නොහැක. එසේම එය අවුලුවාලිය හැක්කේ කුමක් ද- ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදු යුද්ධයෙන් ගලා එන අර්බුදයක්, පුද්ගලික කොටස් අංශයේ ( private equity sector ) නරක ඔට්ටු (සම්පේක්ෂණ) මාලාවක්, ක්‍රිප්ටෝ වෙලඳපොලේ හෝ වෙනත් එකක බිඳවැටීම ආදියෙන් තවමත් අනපේක්ෂිත, ක්ෂනික හේතුව කුමක් ද යන්න සෘජුවම තහවුරු කර ගත නොහැක. එහෙත් කම්කරු පන්තියට එහි ප්‍රතිවිපාක පිළිබඳව නම් සැකයක් නැත.

එය, ෆැසිස්ට් ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ආඥාදායකත්වය තුලින් මුහුණ දීමට සූදානම් වනු ලබන  කම්කරුවන්ගේ සමාජ තත්වයට දැවැන්ත ප්‍රහාර ගෙන එනු ඇත.

ධනේශ්වර අර්බුදයේ උමතුවෙන් මිදීමට ඇති එකම මාර්ගය –  එහි නොවැළැක්විය හැකි තර්කය මිලිටරි ගැටුම වන තීරු බදු යුද්ධ, මහා ජනතාවන්ගේ වියදමින් අධි ධනකුවේරයන්ගේ නිමක් නැති පොහොසත් කිරීම, සමාජ වියදම් කප්පාදු කිරීම සහ ආඥාදායකත්වය – සමස්ත ලාභ පද්ධතිය පෙරලා දැමීම සහ මානව අවශ්‍යතා මත පදනම් වූ සැලසුම්ගත සමාජවාදී ආර්ථිකයක් පිහිටුවීමයි.

ට්‍රම්ප් තීරුබදු යුද්ධය මූල්‍ය වෙලඳපොල අස්ථාවරත්වය උග්‍ර කරයි Read More »

IMF-oxfam-Aug28

මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය දුප්පත් රටවල ජීවනාලිය උරා බොයි

නික් බීම්ස්

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2024 අගෝස්තු 28 දින ‘’Finance capital sucking the lifeblood out of impoverished countries” යන හිසින් පල වූ නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය සුනිල් ප්‍රනාන්දු විසිනි.

විශේෂයෙන්ම කෝවිඩ් අර්බුදයේ බලපෑමට හසු වීම  නිසා, වඩා අඩු ආදායම්ලාභී සහ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ගණනාවක පසුගිය වසර හතර තුළ සැලකිය යුතු ලෙස නරක අතට හැරී ඇති, ණය ආපසු ගෙවීම අබලන් කරවන  බලපෑම් දක්වන බ්ලොග් මාලාවක් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.

IMF-oxfam-Aug28
ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදලේ වාර්ෂික රැස්වීම වොෂින්ටන්, 2022. [AP Photo/Patrick Semansky]

“වසංගතයේ ආර්ථික කැළැල්, ලොව පුරා සිදුවන ගැටුම් සහ ගෝලීය පොලී අනුපාත හදිසියේ ඉහළ යාම” මගින් අඩු ආදායම්ලාභී රටවලට දැඩි ලෙස පහර වැදී ඇති බව මෙම මස මුලදී එය පළ කළ සටහනක සඳහන් විය.

නමුත් මෙය විසින් ඇති කරන දුප්පත්කම, කුසගින්න සහ දුක්ඛිතභාවයේ තවත් පැත්තක් තිබේ. ප්‍රතිලාභ නෙලා ගැන්මේ යෙදෙන මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය යෝධ වැකුම් ක්ලීනරයක් මෙන්  මුදල් උරා ගනී.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට අනුව, “මධ්‍යස්ථය වන  (median) අඩු ආදායම්ලාභී රටක්, වසර 10කට පෙර ණය සේවා සඳහා විදේශීය ණය හිමියන්ට ගෙවූ තම ආදායමේ කොටස මෙන් දෙගුණයක්  — වසර 10කට පෙර සියයට 6 සිට, 2023 අවසානයේ සියයට 14 ක් පමණ වන —  වියදම් කරයි ”

සමහර රටවල් සඳහා මෙම අනුපාතය සියයට 25 දක්වා ඉහළ අගයක් ගනී. මෙම වසර ආරම්භයේදී ලෝක බැංකුව වාර්තා කළේ අඩු ආදායම්ලාභී රටවල් සහ ඇතැම් මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටවල් සඳහා වන මුළු ණය සේවාව, දේශීය ණය ආපසු ගෙවීම සමඟ එක්ව ගත් කල ඩොලර් බිලියන 185ක් ලෙස ගණන් බලා ඇති බවයි.

“මෙම අගය, සාමාන්‍යයෙන්, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ යටිතල පහසුකම් සඳහා ඔවුන්ගේ ඒකාබද්ධ රාජ්‍ය වියදම්වලට වඩා ඉහළ අගයක්” බව එය සඳහන් කරයි.

දශක හතරක් තුළ පැවති ඉහළම මට්ටමට  ඔසවා ඇති පොලී අනුපාත මගින්  සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ඇති විනාශකාරී බලපෑම පෙන්නුම් කරන වාර්තාවක් පසුගිය දෙසැම්බරයේ ලෝක බැංකුව නිකුත් කළේය. ඔවුන්, 2022 දී ඔවුන්ගේ ණය ගෙවීම සඳහා වාර්තාමය වන ඩොලර් බිලියන 443.5 ක් වියදම් කළහ. අඩු ආදායම්ලාභී රටවල්වලින් සියයට 60ක් පමණ ඉහළ අවදානම් සහිත ණය පීඩන තත්වයක  හෝ ඊට ආසන්නව සිටින බව එය සොයා ගත්තේය.

පෙර වසර තුන තුළ, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ස්වෛරී නය පැහැර හැරීම් 18 ක් සිදුවී ඇති අතර, එය පෙර දශක දෙක තුළ වාර්තා වූ සංඛ්‍යාවට වඩා වැඩි ය.

පසුගිය ඔක්තෝබරයේ ඔක්ස්ෆෑම් ජාත්‍යන්තර ආධාර ඒජන්සිය වාර්තා කළේ, බිලියන 2.4ක ජනතාවක් වෙසෙන ලෝකයේ දුප්පත්ම රටවලින් සියයට 57කට, ඉදිරි වසර පහ තුළ මුලු ඩොලර් බිලියන 229කින් රාජ්‍ය  වියදම් කපා හැරීමට සිදුවනු ඇති බවයි.

“ අද දින දුප්පත්ම රටවල්, ධනවත් ණය හිමියන්ට ණය ආපසු ගෙවීම සදහා සෞඛ්‍ය සේවයට වඩා හතර ගුණයක් වියදම් කරද්දී”, වර්තමානය සහ 2029 අතර, ණය සහ පොලී ගෙවීම සඳහා සෑම දිනකම ඩොලර් මිලියන 500ක් ගෙවීමට අඩු සහ මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටවලට බල කෙරී ඇත.

නය අර්බුදය පිලිබඳ ඔවුන්ගේ වාර්තා තුල, එය සමනය කිරීම අරමුනු කර ගෙන ඇතැයි කියා සිටින මුලපිරීම් වෙත ඇඟිල්ල දිගු කරමින් ඒවා ඉහළ නංවන ලෙස IMF සහ ලෝක බැංකුව ඉල්ලා සිටියි. ද්‍රවශීලතා අභියෝගයන්ට මුහුණ දෙන රටවලට උපකාර කිරීමට දැන් කාලය එළඹ ඇති බව IMF සිය නවතම බ්ලොග් අඩවියේ සඳහන් කර ඇත.

එවැනි ඇමතුම් අතීතයේ දී සිදු කර ඇති නමුත් IMF කිසි විටෙකත් අර්බුදය නරක අතට හැරීමට හේතුව සහ එහි විවිධ මුලපිරීම් එතරම් සීමිත වන්නේ මන්දැයි පැහැදිලි නොකරයි.

ඇත්ත වශයෙන්ම, ඔක්ස්ෆෑම් පෙන්වා දී ඇති පරිදි, අර්බුදයට විසඳුමක් ලබා දෙනවාට වඩා, IMF සහ ලෝක බැංකුව යන දෙකම එය උග්‍ර කිරීමට කටයුතු කරයි.

පසුගිය වසරේ මොරොක්කෝවේ මරකෙෂ් (Marrakech) හි පැවති සංවිධාන දෙකේ රැස්වීමකට ආසන්නයේ නිකුත් කරන ලද වාර්තාව පිළිබඳ අදහස් දැක්වීමකදී, ජාත්‍යන්තර අන්තර්කාලීන විධායක අධ්‍යක්ෂ අමිතාබ් බෙහාර් මෙසේ පැවසීය: “ දශක ගණනාවකට පසු පළමු වතාවට ලෝක බැංකුව සහ IMF, එම පැරණි අසාර්ථක පණිවිඩයම  සමඟ අප්‍රිකාවට ආපසු පැමිණ ඇත : ඔබේ වියදම් කපා දමන්න, රාජ්‍ය සේවකයින් නෙරපන්න, විශාල මිනිස් පිරිවැය නොතකා ඔබේ ණය ගෙවන්න.” 

ඔක්ස්ෆෑම් විශ්ලේෂණයට අනුව, ණය ගෙවීම සඳහා බිමක් සකසා ගැනීම සදහා යන මැයෙන්, අඩු ආදායම්ලාභී රටවල් සමඟ ගිවිස ගත් ණය වැඩසටහන් 27ක්,  ඇත්ත වශයෙන්ම වැඩි කප්පාදුවක් සඳහා වූ ධූම කඩතුරාවක් විය. මක්නිසාද යත්, “IMF විසින් සමාජ සේවා සඳහා වියදම් කිරීමට ආන්ඩු දිරිමත් කරන ලද සෑම ඩොලර් 1ක් සඳහාම, කප්පාදු පියවරයන් හරහා ඊට වඩා හය ගුණයක් කපා හරින ලෙස ඔවුන්ට පවසා තිබීම හේතුවෙනි.

“ දුප්පත් රටවලට, වියදම් කපා හැරීමේ, අසමානතාවයේ සහ දුක් වේදනාවේ හාමත් පරිභෝජන රටාවක් සදහා IMF, බලකරයි,” බෙහාර් පැවසීය.

කෙසේ වෙතත්, ගෝලීය ආයතන හෙළා දකින අතරම – ඔවුන් ආධාර ආයතනවලට වඩා මූල්‍ය වැම්පයරයන් වේ – ඔහු ඔක්ස්ෆෑම්හි  බංකොලොත් ප්‍රතිසංස්කරණවාදී  ඉදිරිදර්ශනය හෙළිදරව් කළේ, “රටවල් අතර පුලුල් වන අසමානතාවයේ රැල්ල ආපසු හැරවීම සදහා  ඔවුන්ට සැබෑ ලෙසම වෙනස් විය හැකි බව පෙන්වීම පිනිස ” ඔවුන් වෙත ආයාචනා කිරීමෙනි.

මෙම සමනය කිරීමේ පූචානම් කතා පිරිනමනු ලබන්නේ කිසියම් දැනුම පිළිබඳ අඩුපාඩුවක් නිසා නොවේ – ඔක්ස්ෆෑම් සහ අනෙකුත් එවැනි සංවිධානවල සියලුම වාර්තා මගින් ඒ බව පැහැදිලි කෙරේ- නමුත් අවසාන විග්‍රහයේ දී, ධනේශ්වර දේපල සම්බන්ධතා වල ආරක්ෂාව මත පදනම් වන ඔවුන්ගේ පන්ති ආස්ථානය නිසා ය.

සරණාගතයින් ඇමරිකාවේ ලේ “විෂ” කරන බව පවසමින් ඔහුගේ ෆැසිස්ට් ව්‍යාපාරය ගොඩනැගීම සඳහා ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් ගසාකන සරණාගත අර්බුදය පිළිබඳ සැලකිය යුතු දත්ත කිහිපයක් ද ඔක්ස්ෆෑම් විසින් සපයා ඇත.

නිව් යෝර්ක් නගරය කරා පැමිණෙන සරණාගතයින් ගමනාරම්භ කරන රට වලින් ඉහළම රටවල් දහය, වසරකට ඩොලර් බිලියන 82 ක්  තරම් සුවිශාල මුදලක් විදේශ ණය හිමියන් හට රාජ්‍ය ණය සහ පොලී ලෙස ගෙවන බව එහි සඳහන් විය. මෙකී ණය හිමියන්ගෙන් බොහොමයක්, ට්‍රම්ප්, ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය හා  සමග දේශපාලන නියෝජිතයෙකු වන, එක්සත් ජනපද බැංකු, හෙජ් අරමුදල් සහ අනෙකුත් මූල්‍ය ආයතන වේ.

“මුදල් නැති නිසා” ණය සහ සාගිනි අර්බුදය විසඳිය නොහැක යන ඕනෑම අදහසක් විශාල බොරුවකට අඩු දෙයක් නොවේ..

ජූනි මාසයේ ප්‍රධාන බලවතුන්ගේ G7 රැස්වීම ආසන්නයේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද විශ්ලේෂනයේ ඔක්ස්ෆෑම් පැවසුවේ G7 මිලිටරි වියදම්වලින් හුදෙක් සියයට 3ක් පමණක් ගැඹුරු වන ගෝලීය ආහාර හා නය අර්බුදය විසඳීමට උපකාරී වනු ඇති බවයි.

ගෝලීය කුසගින්න තුරන් කිරීම සඳහා වාර්ෂිකව ඩොලර් බිලියන 31.7 ක් අවශ්‍ය වන අතර අතිරේකව වසරකට ඩොලර් බිලියන 4 ක් අවශ්‍ය වේ. එවැනි වියදම් G7 බලවතුන්ගේ මුළු මිලිටරි අයවැයෙන් සියයට 2.9ක් පමනක් වනු ඇත.

ඔක්ස්ෆෑම් හි අසමානතා ප්‍රතිපත්තියේ ප්‍රධානී මැක්ස් ලෝසන් මෙසේ පැවසීය: “අද දින  යුද්ධයට අරමුදල් සැපයීම සඳහා රජයන් ඔවුන්ගේ සාක්කු ගැඹුරු බව  (ඇති තරම් මුදල් ඇති බව) සොයා ගනිමින් ඇත, නමුත් කුසගින්න නැවැත්වීම සම්බන්ධ කාරණාවේදී  ඔවුන් සැණෙකින් බංකොලොත් වෙයි.”

ප්‍රධාන බලවතුන්ට , ඔවුන්ගේ යුද වියදම්වලින් සමහරක් සමාජ හා මානුෂීය අවශ්‍යතා වෙත හරවා යැවීමට ආයාචනා කිරීම, IMF සහ ලෝක බැංකුව වැනි ගෝලීය ධනවාදයේ ආයතනවලට ඔවුන්ගේ ගමන් මාවත වෙනස් කරන ලෙස ආයාචනා කිරීම තරම්ම නිෂ්ඵල ය.

මක්නිසාද යත්, මෙම ධාවකයන් බිඳවැටීමක් කරා ශීඝ්‍රව‍ ධාවනය වන ධනේශ්වර පද්ධතියේ වෛෂයික අර්බුදය තුල මුල් බැස ඇති නිසා වේ. දේශපාලන හා ආර්ථික ජීවිතයේ මෙම වෛෂයික සත්‍යය හඳුනාගෙන ක්‍රියා කළ යුතුය.

දිළිඳු රටවල ජනතාවගේ ලේ උරා බොන එම මූල්‍ය බලවතුන් විසින්ම, දියුනු රටවල කම්කරු පන්තියට එරෙහි ප්‍රහාර – සමාජ තත්වයන්ට එරෙහිව නොනවතින ප්‍රහාරය සහ  කම්කරු පන්තිය මිලිටරි වියදම් සඳහා ගෙවිය යුතු බවට කෙරෙන බල කිරීම මෙහෙයවයි.

ධනවාදයේ අර්බුදය, වත්මන් බල අධිකාරීන්  විසින් විසඳිය නො හැකි වනවාක් මෙන්ම, ජාත්‍යන්තර සමාජවාදය සඳහා වන එක්සත් අරගලය තුල – දියුනු රටවල හා  දුප්පත් රටවල එකසේ –  කම්කරු පන්තිය එක්සත් කිරීම මගින් පමනක්ම විසදිය හැකි වේ.

මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය දුප්පත් රටවල ජීවනාලිය උරා බොයි Read More »

8c988b7e7ba44897004a897389e0f7c65cff4fa6

එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ඉහල යන නය බර විස්තර කරයි

නික් බීම්ස්

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2024 ජුනි 18 දින ‘’ UN report details developing countries’ rising debt burden” යන හිසින් පල වූ නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය සුනිල් ප්‍රනාන්දු විසිනි.

බිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවන් දරිද්‍රතාවයේ ගැඹුරට තල්ලු කරමින්, බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවල ලාභ තර කිරීම සඳහා දුප්පත් හා අඩු සංවර්ධිත රටවල ධනය උරා බොන යෝධ වැකුම් ක්ලීනරයක් ලෙස ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක වේ.

මෙම මස මුලදී එක්සත් ජාතීන්ගේ වෙලඳ හා සංවර්ධන සමුලුව (UNCTAD) විසින් සකස් කරන ලද ගෝලීය වෙලඳාම පිලිබඳ වාර්තාවේ සෑම පිටුවකින්ම පාහේ ආර්ථික හා දේශපාලන ජීවිතයේ මෙම කරුන ඉස්මතු වේ.

8c988b7e7ba44897004a897389e0f7c65cff4fa6
එක්සත් ජාතීන්ගේ වෙලඳ හා සංවර්ධන සම්මේලන වාර්තාව: “නය බරිත ලොවක්” [ඡායාරූපය: UNCTAD]

 “එකක් පසුපස එකක් ලෙස කඩා පාත්වන  අර්බුද මෙන්ම ගෝලීය ආර්ථිකයේ මන්දගාමී හා සුමට නොවූ ක්‍රියාකාරිත්වය මගින් මෙහෙයවනු ලබන” ගෝලීය රාජ්‍ය නය වේගයෙන් ඉහල යන බව සඳහන් කරමින් වාර්තාව ආරම්භ වේ.

2023 දී, දේශීය හා විදේශීය නය වලින් සමන්විත සමස්ත රාජ්‍ය නය, වසරක් තුල ඩොලර් ට්‍රිලියන 5.6 ක වැඩිවීමක් සටහන් කරමින් ඩොලර් ට්‍රිලියන 97 දක්වා ලඟා විය.

තියුනුම වැඩිවීම සිදුවන්නේ ඊනියා සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල වන අතර, 2023 දී එය ඩොලර් ට්‍රිලියන 29ක් වෙමින්, ගෝලීය සමස්තයෙන් සියයට 30ක අගයක් වාර්තා කල‌ේය. මෙම ප්‍රතිශතය 2010 හි දී සියයට 16ක් ව පැවතිනි.

වාර්තාව සඳහන් කලේ, නය බරෙහි බලපෑම වෙනස් වූවද, “එය දරා ගැනීමේ  අඩුම හැකියාව ඇති  අය වැඩිපුරම ගෙවීමට සිදු විමෙන් අවසන් වන ” “ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ව්‍යුහය  තුල මුල් බැස ඇති අසමානතාවයන් මගින්  උත්සන්න කරන” බවයි.

මෙය සැලකිය යුතු සොයා ගැනීමකි. දේශපාලන නායකයන් සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල, ලෝක බැංකුව වැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධාන, නය බර ලිහිල් කිරීමේ සහ සහන සංවිධානය කිරීමේ අවශ්‍යතාවය පිලිබඳව කරන සියලුම ප්‍රකාශ තිබියදී, ජාත්‍යන්තර මූල්‍යය පද්ධතියේ රාමුව තුල විසඳුම් සෙවිය නොහැකි බව එයින් පැහැදිලි වේ. වාර්තාවේ දක්වා ඇති බිලියන ගනන් ජනයාගේ දරිද්‍රතාවය දෛනිකව වැඩි වීම, පද්ධතියේ ව්‍යුහය තුලම මුල් බැස ඇත.

වාර්තාව පැහැදිලි කල පරිදි:

“සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය සැකැස්ම සමඟ පොරබදමින් සිටින අතර, එහි මුල් බැස ඇති අසමමිතිය, තිරසාර සංවර්ධනය කෙරෙහි, එකක් පසුපස එකක් ලෙස කඩාවැටෙන අර්බුදවල බලපෑම තීව්‍ර කරයි. මෙම පද්ධතිය ඔවුන්ගේ නය බර තීව්‍ර කරන්නේ දැරිය හැකි සංවර්ධන මූල්‍ය වෙත ප්‍රවේශය සීමා කිරීමෙන් සහ වඩාත් සචල සහ මිල අධික මූලාශ්‍රවලින් නය ලබා ගැනීමට ඔවුන් තල්ලු කිරීමෙනි.

සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල සමස්ත විදේශ නය 2022 දී ඩොලර් ට්‍රිලියන 3.2 ක් වූ අතර ඉන් අඩක් සදහා එය ඔවුන්ගේ දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 28.4ක් සහ ඔවුන්ගේ අපනයනවලින් සියයට 92.4ක් තරම් ඉහල අගයක් විය.

2011 ට සාපේක්ෂව ආන්ඩු තම නය ගෙවීම සඳහා ආදායමට සාපේක්ෂව දෙගුනයක් සම්පත් දැන් වෙන් කිරීම නිසා තත්වය වඩාත් නරක අතට හැරෙමින් පවතින්නේ , “තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා ආයෝජන සඳහා සම්පත්වල වඩාත්  අඩු වන කොටසක්  ඉතිරි කරමිනි.”

බොහෝ විට ඉදිරිපත් කරන චිත්‍රය වන්නේ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා මූල්‍යමය වශයෙන් නය සහ ආධාර වෙන් කරන ආකාරයයි.

ඇත්ත වශයෙන්ම නම්, අරමුදල් ගලායාම සිදුවන්නේ අනෙක් දිශාවට ය. මෙය  සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ඒවා කෙරෙහි වැඩි වැඩියෙන් යැපීමට බල කෙරෙමින් පවතින ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය පද්ධතිය තුල පුද්ගලික නය අරමුදල්වල ඉහල යන භූමිකාවේ ප්‍රතිඵලයක් වේ.

2022 දී, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් නව අරමුදල්වලින් තමන්ට  ලැබුනු මුදලට වඩා වැඩිපුර ඩොලර් බිලියන 49 ක් ඔවුන්ගේ නය හිමියන්ට ගෙවා ඇත. ද්විපාර්ශ්වික සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධානවලින් ඩොලර් බිලියන 40 ක ගලා ඒමක් සිදු වූ අතර, හෙජ් අරමුදල් සහ පුද්ගලික සාමාන්‍ය කොටස් සමාගම් (private equity groups) වැනි පුද්ගලික නය දෙන්නන් වාර්තාගත ඩොලර් බිලියන 89 ක් ඉවතට ඇද  ගත්හ. ඇත්ත වශයෙන්ම සිදුවුනු දේ නම්, නිල මාර්ග හරහා ලබා දුන් මුදල් පෞද්ගලික ප්රාග්ධනයට මුදල් සැපවීම සඳහා භාවිතා කරන කෙරීමය.

2010 දී 32 සිට, 2022 දී 52 ක් දක්වා වැඩි වූ රටවල් සංඛයාවක්  මුදල් පිටතට ගලා යාමක් අත්විඳින ලදී. මෙම වැඩිවීමෙන් පිලිබිඹු වන්නේ , අනෙකුත් මහ බැංකු විසින්ද පසුව අනුගමනය කරන ලද, දශක කිහිපයකින් අත්දුටු  ඉහලම මට්ටම් වලට පොලී අනුපාත ඉහල නැංවීම එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් රිසව් බැංකව විසින් ආරම්භ කිරිමෙන් පසුව , 2022 දී පටන් ගත් පොලී අනුපාත ඉහල යාමේ බලපෑමයි. 

සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් සඳහා නය ගැනීමේ පිරිවැය, එක්සත් ජනපදයට වඩා දෙගුනයේ සිට සිව් ගුනයක්ද, ජර්මනියට වඩා හය ගුනයේ සිට දොලොස් ගුනයක්  වැඩිය යන කාරනය නය ගැනීම් තන්ත්‍රයේ විකෘති තර්කනය විදහා දක්වයි. දරා ගැනීමේ හැකියාව අවම  අයටම වැඩි මුදලක් ගෙවීම සදහා  බල කෙරෙයි.

සියලුම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලින් අඩකට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක්, රජයේ ආදායමෙන් අවම වශයෙන් සියයට 8ක් පොලී අනුපාත සඳහා වෙන් කරයි. පසුගිය දශකය තුල මෙම අගය දෙගුන වී ඇති අතර 2023 දී ඉන් බොහෝමයක් අප්‍රිකාවේ වූ, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතරින් වාර්තාගත 54ක්, එනම් සියයට 38 ක ප්‍රතිශතයක් , පොලී ගෙවීම් සඳහා ආදායමෙන් අවම වශයෙන් සියයට 10ක් වෙන් කර ඇත.

එම වසර තුල අධ්‍යාපනය සඳහා වන වියදම් ප්‍රමානය  ඉක්මවා පොලී වියදම් ගෙවන රටවල් 15ක් ද, ඒ්වා  සෞඛ්‍ය වියදම්වලට වඩා ඉහල අගයක් ගත් රටවල් 46ක් ද විය.

එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාව අවසන් කලේ “ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ව්‍යුහය” ප්‍රතිසංස්කරනය සඳහා වන ආයාචනා කිරීම සමඟින් සහ එවැනි කැඳවුම් එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මන්ඩලයේ වඩාත්ම මෑත රැස්වීමේදී මෙම ප්‍රශ්නය රටවල් 149 කට වැඩි ප්‍රමානයක් “මහ හඬින්” මතු කල බව පවසමිනි.  එසේ නමුත් මෙවැනි කැඳවුම් මීට පෙර අවස්ථා ගනනාවකදීම කර  ඇති වූවත්  ඇත්ත වශයෙන්ම සිදු වූයේ තත්ත්වය වඩාත් නරක අතට හැරීම පමනකි.

එපමනක් නොව, දරිද්‍ර රටවල බිලියන ගනන් ජනයා වඩ වඩාත් ගැඹුරුවන  දරිද්‍රතාවයට ඇද දමන එම “ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ව්‍යුහයම, ප්‍රධාන ආර්ථිකයන්හි කම්කරුවන්ගේ ජීවිත මත ද ආධිපත්‍යය දරන්නේ, දිනෙන් දින වඩාත් ඉහල මට්ටම් වලින් කම්කරුවන් සූරාකෑම සහ සමාජ වියදම් කප්පාදු කිරීම් මගින් තම අතෘප්තිකර ඉල්ලීම් සපුරාලීම සදහා පරපෝෂිත මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය  බලකර සිටිද්දීය.

ඉහල පොලී අනුපාතවල බලපෑම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් වල පොලී වියදම් බිල්පතෙහි පිලිබිඹු විය. එය 2023 දී ඩොලර් බිලියන 847 දක්වා ඉහල යමින්  2021 සිට සියයට 26 ක වැඩිවීමක් පෙන්වයි. 

2020-2022 කාලපරිච්ඡේදය තුල අප්‍රිකාවේ, ආසියාවේ සහ පැසිෆික් කලාපයේ බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල සෞඛ්‍ය සහ අධ්‍යාපනය සඳහා වියදම් කිරීමට වඩා පොලී බිල්පතේ වියදම වේගයෙන් ඉහල ගියේය.

මෙය සිදුවන රටවල් වල සංඛ්‍යාව ඉහල යමින් පවතින බව වාර්තාවේ. බිලියන 3.3 ක ජනතාවක් දැන් ජීවත් වන්නේ අධ්‍යාපනයට හෝ සෞඛ්‍යයට වඩා පොලී බිල සඳහා වියදම් කරන රටවල ය.

මක්නිසාද යත්, වාර්තාව විසින්ම පිලිගෙන ඇති පරිදි, අසමානතාවය පද්ධතිය තුලම “කාවැදී” ඇති බැවිනි.

ඉදිරි මාවත පවතින්නේ ඊනියා “ප්‍රතිසංස්කරනය” තුල නොවේ – එය කල නොහැක්කකි – ඊට විපරීතව එය පවතින්නේ , ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය යටතේ සමස්ත මූල්‍ය පද්ධතියේ පොදු අයිතිය ස්ථාපිත කිරීම කේන්ද්‍රීය පදනමක් වන, ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක් සඳහා ප්‍රධාන ආර්ථිකයන්හි සහ අඩු සංවර්ධිත රටවල කම්කරු පන්තියේ  ඒකාබද්ධ අරගලය තුලය.  

එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ඉහල යන නය බර විස්තර කරයි Read More »

Stf

පාතාලය, යුක්තියේ මෙහෙයුම නම් මගඩිය හා මහජන ආරක්ෂාව

නන්දන නන්නෙත්ති විසිනි.

කුඩු ජාවාරම “නැවැත්තුවේ නැති වුනොත් අපට සිද්ධ වෙනවා ඒ අය හොයාගෙන යන්න. ගැටුමක් ඇති වුනොත් ඒගොල්ලන්ට මැරුම්කන්න වෙනවා,“යැයි  ආන්ඩුව නීති වරෝධී මත් ද්‍රව්‍ය හා පාතාලයට එරෙහිව යැයි දියත් කර ඇති යුක්තියේ මෙහෙයුමේ ක්‍රියාකාරීත්වය ගැන පසු ගිය සෙනසුරාදා යාපනයේ දී පැවති රැස්වීමක දී මහජන ආරක්ෂක ඇමති ටිරාන් අලස් යලි ප්‍රකාශ කලේ ය.  රාජ්‍ය භීෂනය පීඩිත මහජනයා මත දිගේලී කිරීම තීව්‍ර කිරීමේ හා අඛන්ඩව පවත්වා ගෙන යාමේ  පියවරක් ලෙස 20 දා පාතාලය මර්දනය කිරීමට යැයි කියමින් තවත් පොලිස් විශේෂ බලඇනි 20 ක් මුදා හරිමින් පොලිස්පති කීවේ මාස කිහිපයකින් පාතාලය “අවසන් කරන” බවයි.  

Stf
2024 මාර්තු 20 විශේෂ පොලිස් බල ඇනි 20 ක් මුදා හැරීම Image Courtesy of NewsWire

පසු ගිය 11 දා රාත්‍රි පිටිගල සහ අම්බලන්ගොඩ ස්ථාන දෙකක දී වාර්තා වූ, සිව් දෙනෙකුගේ ජීවිත අහිමි කල හා තවත් හයදෙනෙකුට තුවාල සිදු කල, වෙඩි තැබීම් සිද්ධි දෙක පිලිබඳ සඳහන් කරමින් පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන් ද ඇමතිවරයා කී දෙය තවත් ආකාරයකින් අම්බලන්ගොඩ දී ප්‍රකාශයට පත් කර තිබිනි. “ඒ වගේ ක්‍රියාවල නිරත වන පිරිස්වලට තේරෙන භාෂාවෙන් ම පිලිතුරු දෙන්න අපි ක්‍රියා කරනවා“ යි ඔහු කී ය. 

ශ්‍රී ලංකා පොලිස්පති පෙර සදහන් ප්‍රකාශ කරන අවස්ථාව වන විටත්, ඊට පෙර දින පෑලියගොඩ පොලිසිය අත් අඩංගුවට ගත් සැකකරුවකු වෙඩි තබා ඝාතනය කර තිබිනි. ජනවාරි 24 දින කලපලුවාවේ ධම්මරතන නම් භික්ෂුව ඝාතනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් සැකකරුවෙකු ලෙස හම්බෙගමුව පොලිසිය විසින් 10 දා අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ මෙම සැකකරුවා පෑලියගොඩ පොලිසියට බාර දෙන ලදී. සැකකරු යුද හමුදා කොමාන්ඩෝ බලකායේ සේවය කර ඇති පොලොන්නරුව අරනගම්විල පදිංචි කල්හාර දිල්ශාන් නමැති දරුනු අපරාධකාරයෙකියි පොලිසිය කියයි. පෑලියගොඩ පොලිසිය පසු දින රාත්‍රී 11ට පමන අන්තනගල්ල, ඌරාපොල ලිහිනියා ඇල ප්‍රදේශයට ඔහු රැගෙන ගොස් ඩෙඩි තබා මරා දැමුවේ ය. මාංචු දමා සන්නද්ධ පොලිස් බලකායක ආරක්ෂාව යටතේ ගෙන ගිය මේ පුද්ගලයා “පොලිස් නිලධාරියෙකු හෙලකට තල්ලු කර දමා පලා යාමට තැත් කරද්දී වෙඩි තැබූ” බව දිවයින වාර්තා කර ඇත. 

මේ අනුව, ඉහත නිවේදනවලින් පැහැදිලි වන පරිදි, යුක්තියේ මෙහෙයුම යනු අධිකරන ක්‍රියා පටිපාටියට පිටින්, පිලිගත් මිනිස් අයිතිවාසිකම් හා පවතින නීති උල්ලංඝනය කරමින් මිනිසුන් ඝාතනය කිරීම දක්වා බලය පාවිච්චි කිරීමට පොලිසියට අවසර දෙන ආන්ඩුවේ ත්‍රස්ත ව්‍යාපාරයකි.  

ගිය වසරේ දෙසැම්බර් 17 දින සිට පොලිස් මෙහෙයුමක් ලෙස දියත් වූ මෙහෙයුම, මෙම මාර්තු 11 සිට පුලුල් කරමින් යුද හමුදාව ද ඒ සඳහා යොදා ගැනීමට තීන්දු කෙරුනි. ඒ වන විට රට පුරා වැටලීම් 68,931ක් සිදු කර රුපියල් කෝටි 85ක මත් ද්‍රව්‍ය සහ විවිධ වැරදි සම්බන්ධ සැකකරුවන් 68,577ක් අත් අඩංගුවට ගත් බව පොලිසිය වාර්තා කර තිබිනි. බොරු චෝදනා මත අත්අඩංගුවට ගත් බොහෝ අහිංසකයින් මීට ඇතුලත් ය. පොලිස් වාර්තා අනුව රුපියල් කෝටි 72 ක දේපල නීතිවිරෝධී වත්කම් ඒකකය මගින් අත් අඩංගුවට ගෙන පැවතිනි. තහනම් මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම පවත්වාගෙන යන මහා ව්‍යාපාරිකයන්ට ඊනියා මෙහෙයුම ලඟා නො වන නිසා මෙම සංඛ්‍යාවලින් පාඨකයා මුලාවට පත් නො විය යුතු ය. 

යුක්තියේ මෙහෙයුම මගින් තහනම් මත්ද්‍රව්‍ය ව්‍යාපාරය පාලනය කල බවට වාර්තාවක් නැත. නමුත් මෙහෙයුම බස් රථ තුල කාන්තාවන්ට ලිංගික හිරිහැර කරන පුද්ගලයන් සෙවීමේ සිට යාචකයන් අත් අඩංගුවට ගැනීම දක්වා දිගු කර ඇත. පෙබරවාරී 26දා, නුගේගොඩ, පාගොඩ පදිංචිව සිටි 69 හැවිරිදි මඩවලගේ නිව්ටන් නමැති මේසන්වරයකු වැඩට යාමට සිය සගයා එන තෙක් නුගේගොඩ දුම්රිය ස්ථානයේ බලා සිටිය දි, “රථවාහනවලට බාධා වන පරිදි සිඟමන් යැදීම” ට එරෙහි පොලිස් මෙහෙයුමක දී අත් අඩංගුවට ගැනීම යුක්තියේ ස්වභාවය පිලිබද නිදසුනකි. ඔහු හැඳුනුම්පත පෙන්වා තම අනන්‍යතාව තහවුරු කලත් පොලිසිය තවත් 9 දෙනෙකු සමග ඔහු ද අත් අඩංගුවට ගෙන උසාවියට ඉදිරිපත් කර යාචකයින් රඳවා සිටින මධ්‍යස්ථානයකටත් පසුව මැගසින් බන්ධනාගාරයටත් යවන ලදී. පපුවේ අමාරුවකින් පෙලුනු මේ වයෝවෘධ මිනිසා 7දා රාත්‍රී 1.30ට පමන මිය ගිය බව බන්ධනාගාරයෙන් පවුලේ අයට දන්වා ඇතැයි නිව්ටන්ගේ ඥාතීහු මාධ්‍යයට පැවසූහ. කැකෑරෙන මහජන වික්ෂෝපය තෙරපා සිටීම සඳාහා සෑම තැනකම සන්නද්ධ බලකායන් මෙහෙයවමින් දුප්පතුන් මැඩ තබා ගැනීම හා සමාජය තුල රාජ්‍ය භීෂනය පැතිර වීම ඊනියා යුක්තියේ මෙහෙයුමේ ඉලක්කය වන බවට මේවා සාක්ෂි ය.  

නීති විරෝධී මත් කුඩු වැටලීම් සම්බන්ධයෙන් යුක්තියේ මෙහෙයුම කුඩු භාවිත කරන හෝ ගෙන්වන අය නො ව අලෙවි කරන පුද්ගලයන් එල්ල කර ගන්නා බව මහජන ආරක්ෂක ඇමති  අලස් මෙහෙයුම දියත් කරමින් කියා සිටියේ ය.  දෙසැමිබර් 17 මෙහෙයුම දියත් කිරීම ගැන අවස්ථා ගනනක දී ම ඇමතිවරයා කියා සිටියේ කුඩු විකුනන අය නැති වූ විට බොන අයටත් ගෙන්වන අයටත් සිය අරමුනු ඉටු කර ගැනීමට ඉඩ නැති වන නිසා තම ඉලක්කය කුඩු විකුනන අය නැති කිරීම බව ය. මේ ප්‍රකාශය එල්ල කෙරෙන්නේ ගම් හා නගරවල ජීවනෝපායයට අන් මඟක් නැති නිසා මෙවන් ක්‍රියාවන්ට පෙලඹෙන දුගීන් වෙත ය. පෙබරවාරි 12දා පොලිස්පති කලුතර දී ප්‍රජා පොලිසි කමිටු රැස්වීමක් අමතමින් “ගෙදර කෙනෙක් අහුවෙනකොට දෙවෙනියා වැඩේට බැස්සා කියා“ වාරතාවක් ලැබී ඇති බව කී ය. “මේ ව්‍යාපාරයේ කෙනෙක් අල්ලං ගියාම එයා හිරගත වුනාම එයාගෙන් කුඩු ගත් කොට්ටාශයක් ඉන්නවා නම් ඒ අය කාගෙන්ද දැන් ගන්නේ කියා හොයා“ දිගටම මෙහෙයුම සිදු කරන හැටි ඔහු විස්තර කලේ ය. ගෙදර කෙනෙක් අත් අඩංගුවට ගත් විට එම අනතුර බාර ගැනීමට එම ගෙදරම තවෙකෙකු ඉදිරිපත් වනවා නම් එහි තේරුම එතැන ජීවනෝපාය පිලිබඳ බරපතල ප්‍රශ්න ඇති බව ය. කුඩු ව්‍යාපාරිකයන්ට එකෙකුට පසු එකෙක් ලෙස ඔවුන් යොදා ගත හැකි වන්නේ ඒ නිසා ය. 

ප්‍රබල පාතාලයෙකු පොලිස් නිලධාරියෙකු සමග කල සංවාදයක් යැයි කියන හඬ පටයක් මෑත දී මාධ්‍ය හරහා ප්‍රසිද්ධ විය. “පොලිසිය හැටියට ඔබේ රාජකාරිය කරන්න. රාජකාරිය නිසා එය ඔබ කල යුතු ය. කුඩු විකුනන කීපදෙනෙකු අල්ලා නඩු දැමුවාට කමක් නැත. අපේ බිස්නස් නතර කරන්නට උත්සාහ නො කරන්න.“ යි ඔහු නිලධාරියාට කී ය. මහජන ආරක්ෂක ඇමතිගේ සැලැස්ම හරියටම මේ යෝජනාවට ගැලපේ. 

මෙහෙයුම පුලුල් කිරීම ගැන නිවේදනය කල මාධ්‍ය සාකච්චාවක දී යුක්තිය මානව හිමිකම් උල්ලංගනය කරන්නේ ය යන මහජන අවබෝධය ගැන විමසන ලදුව, පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක එය ප්‍රතික්ෂේප කලේ ය. ඔහු ඊට සාක්ෂි ලෙස ගෙන හැර පෑවේ මේ දක්වා කිසිවෙක් මෙහෙයුමට එරෙහිව මානව හිමිකම් නඩුවක් පවරා නැත යන්න ය. නඩු කීමට සාක්ෂි අවශ්‍ය ය. පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශකයා හොදින් ම දන්නා පරිදි පොලිසිය පාතාල ක්‍රියාවලට බෙහෙවින් සමාන ලෙස වින්දිතයාට වාසි සාක්ෂි ඉතුරු නොකරමින්ම ක්‍රියාන්විතය මෙහෙයවයි. පොලිසියේ ඉහල තැන් වලින් මහජන පැමිනිලි නො තකා හැරේ. රටේ දූෂිත ම ආයතනයක් වන පොලිසිය යුක්තිය ඉටු කරනු ඇතැයි සිහි බුද්ධිය ඇති කිසිවෙකු විශ්වාස කරනු නැත. 

පොලිස් ප්‍රකාශකගේ කුහක ප්‍රකාශයේ පල්ල යන අත්දැකීම් අපමන ය. ජනවාරී 20 දා මාතර තෙලිජ්ජවිල ත්‍රී ස්ටාර් නම් ජංගමදුරකථන අලෙවිසැලක දී මින්දික අලුත්ගමගේ නැමැති 22 හැවිරිදි අහිංසක තරුනයා ඩෙඩි තබා ඝාතනය කිරිම එවන් එක් සිද්ධියකි. වෙලදසැලේ හිමිකරු ඩිල්ෂාන් මදුසංඛ නමැති තරුනයෙකි. මෙය පොලිසිය විසින් කරන ලද අපරාධයක් බවට ඩිල්ෂාන් ප්‍රසිද්ධියේ කරුනු ඉදිරිපත් කලේ ය. තමන් බැහැරට ගිය අවස්ථාවේ තමන් ඝාතනය කිරීමට පැමිනි ඝාතකයන් වැරදී තම මිත්‍රයාට වෙඩි තබා ඇති බව ඔහු පැහැදිලි කලේ ය. ඊට හේතු ඔහු පෙන්වා දුන්නේ ය. 2020 අගෝස්තු 24 දින මාලිම්බඩ පොලිසිය තෙලිජ්ජවිල මත්පැන් අලෙවිසැලක මුදල් සොරකම් කලේ ය යි ඔහු අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී. පොලිසිය ඔහුට දරුනු වද හිංසා දුන් අතර ඔහු නිර්දෝෂී බව සීසීටීවී දර්ශන වැඩි දුර පරික්ෂා කිරීමේ දී තහවුරු විය. තරුනයා ශාරීරික ආබාධයන්ට ගොදුරු විය. තරුනයාගේ මව පොලිස් කොමිසම ඇතුලු අදාල සියලු තැන්වලට පැමිනිලි කල ද කිසිදු සහනයක් නො වීය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනයේ පැවරූ 68/2021 මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුව පෙබරිවාරි 16දා නැවත විභාගයට ගැනීමට නියමිතව තිබිනි. මේ කටයුතු නතර කරන ලෙස තමන්ට පොලිසියෙන් ජීවිත තර්ජන එල්ල වූ බවත් පොලිසිය හැර තමන් මරා දැමීමට කිසිවෙකු නැති බවත් ඩිල්ෂාන් මාධ්‍ය හා සිය ෆේස්බුක් ගිනුම හරහා කියා සිටියේ ය.

මෑත ම සිද්ධිය මාර්තු 2 දින ගාල්ල, නාගොඩ, වලකුඹුර අත්තම් නිවාසවල පදිංචි වැඩ තහනම් වූ පොලිස් සැරයන්වරයෙකු හා පොලිසියේ දූෂන හෙලිදරව් කල සමාජ මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරියකු වන නිමල් ජයසේකරගේ නිවසට කඩා වැදී ටී 56න් වෙඩි තබා, ඔහුගේ ටැබ් පරිඝනකය හා ජංගම දුරකථනය කොල්ල කෑමයි. ඔහු චෝදනා කරන්නේ මෙය ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය සිදු කල බවයි. එසේ නැති නම් අදාල අවිය, පුද්ගලයන් හා පැමිනි මෝටර් සයිකලය අත් අඩංගුවට ගෙන පෙන්වන ලෙස ඔහු පොලිසියට අභියෝග කරයි.  

පොලිස් සැරයන් නිමල් ජයසේකරගේ හෙලිදරව්ව

බොහෝ පාතාල වෙඩික්කරුවන් හා සංවිධානාත්මක අපරාධකාරයන් හමුදාවේ හෝ පොලිසියේ සම්බන්ධයක් සහිත පුද්ගලයන් බව මෙහිදී නො තකා සිටිය යුතු නැත. දෙසැම්බර් 21 තංගල්ලේ දී පස්දෙනෙකු ඝාතනය කල කල්ලියේ ප්‍රධාන වෙඩික්කරු හිටපු නාවික හමුදා සෙබලෙකි. පෙබරවාරී 17 අම්බලංගොඩ පුද්ගලයකු ඝාතනය කිරිම සඳහා උත්සාහ කිරීමේ දී අත්අඩංගුවට පත් තුවක්කුකරු කිලිනොච්චි යුධ හමුදා කදවුරේ සිට පැමිනි සෙබලෙකි. ඔහු මෙහෙයවනු ලැබූ, කොන්ත්‍රාත්තුව ලබා ගත්, එම කඳවුරේම නිලධාරියෙකු ද අත් අඩංගුවට පත් විය.

පාතාලයෙන් සමාජ ජීවිතයට එල්ල වන තර්ජනය පොලිසිය විසින් හුවා දක්වනු ලබන්නේ, නීතියට පිටින් මිනී මැරීම, බොරු නඩු ඇටවීම, සමාජ ජීවිතය ත්‍රස්තයෙන් පරිපාලනය කිරීම යනාදී පොලිසියේ ක්‍රියාවන්ට එරෙහි ව එල්ලවන මහජන විරෝධය යටපත් කිරීමට ය. පීඩිත මහජනයාට හතුරු ධනපති පන්තියේ උපකරනයක් වන පොලිසියේ පැවැත් ම මහජන නිදහසට තර්ජනයකි. පොලිසියේ සහ රාජ්‍ය තන්ත්‍ර යේ ඉහල මට්ටමේ සහාය නැතිව මහා පරිමාන නීති විරෝධී ව්‍යාපාර පවත්වා ගෙන යා නො හැකි බව රහසක් නො වේ. මේ අංශයෙන් සැලකූ කල මහජනයාට බිය සැක නැති ජීවිතයක් අහිමි වී ඇත්තේ පාතාලය හා පොලිසිය යන ධනපති සමාජ අංශ දෙක ම නිසා ය.

පොලිසිය සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය මත පවත්වා ගෙන යමින් තිබෙන පාලනයේ ස්වභාවය පිලිබද එක් නිදසුනකි, පසුගිය මාර්තු 14 දා හික්කඩුව පොලිසිය පීඩිත ධීවරයෙකු වන හික්කඩුවේ තුඩුවේගොඩ පදිංචි 42 හැවිරිදි ගංගේ නිශාද් කුමාරට සිදු කල හදිය. ඔහු සිය නිවස ආසන්නයේ දී අත්අඩංගුවට ගනු ලබන්නේ හැඳුනුම් පත ලග නො තිබීම නිසා ය. නමුත් ඔහු රැගෙන යනු ලබන්නේ බලහත්කාරයෙන් පොලිස් ගොඩනැගිල්ලේ තීන්ත ගාවා ගැනීමට ය. පවුලේ අය හැඳුනුම්පත රැගෙන ගොස් අනන්‍යතාව තහවුරු කලත් ඔහු නිදහස් නො කෙරින. තීන්ත ගෑම අවසන් නො කිරීමත්, තමන් වෙනුවෙන් නිතිඥයකු මැදිහත් කරවීමත් නිසා උරන වූ පොලිසිය සොරකමක සැක කරුවෙකු ලෙස ඔහුට එරෙහි චෝදනා ගොනු කර ඇත. ඊනියා යුක්තියේ මෙහෙයුම මෙම තත්වය සුරක්ෂිත කොට වර්ධනය කිරීම සඳහා ය.

“පොලිස් දත්තවලට අනුව 2022 වසරේ (ශ්‍රී ලංකාවේ) අපරාධ මාසිකව 60%න් ඉහල නැගුනු අතර සුලු අපරාධ කාන්ඩයේ ජනවාරී මාසයේ වාර්තා වූ 1,676 නොවැම්බර් අවසානය වන විට 29,908 දක්වා ඉහල ගිය බව සඳහන් කරන ග්ලෝබල් ඉනීෂියේටිව් (Global Initiative) ආයතනය, ශ්‍රී ලංකා අර්බුදයේ අපරාධ පිරිවැය (The crime cost of Sri Lanka) යන හිසින් ලියූ ලිපියකින් පෙන්වා දී ඇත්තේ, “ගෝලීය සංවිධානාත්මක අපරාධ දර්ශකය මඟින් මනිනු ලබන පරිදි ආර්ථික ආතතිය නීති විරෝධී ක්‍රියාකාරම්වල වැඩි වීමක් ද ජනනය කර ඇති,“ බවයි. සෑම වර්ගයේ ම මිනිස් ඝාතන 2019 ආර්ථික අර්බුදය ඉස්මත්තට එමින් තිබිය දී පැවති 273 සිට 2022 එහි උපරිම තුඩේ දී දී 533 දක්වා ඉහල නැඟ තිබීම තවත් සාක්ෂියකි. 

යුක්තියේ මෙහෙයුම මෙම ප්‍රවනතාව පාලනය කලා නොව උත්සන්න කලේ ය. 2023 මුල් මාස 6 තුල මාසයකට දල වශයෙන් 4 ක් වූ වෙඩි තබා ඝාතන කල සංඛ්‍යාව යුක්තියේ මෙහෙයුම ක්‍රියාත්මක කල මේ වසරේ දී මාසයකට 7 දක්වා ඉහල ගොස් ඇත.  

ආන්ඩුව අනුගමනය කරමින් සිටින්නේ කැරලි මර්දනයට උපයෝගී වූ බවට පිලිගත්, 2016 – 2022 පිලිපීන ජනාධිපති රොඩ්‍රිගෝ ඩුටර්ටේ ගෙන ගිය පිලිපීන “මත්ද්‍රව්‍ය වලට එරෙහි යුද්ධය” පිලිවෙතයි. එය පිලිපීන දුප්පතුන් 7000ත් 12,000 අතර සංඛ්‍යාවකට ඝාතනය කරනු ලැබිනි. ඉන් වැඩි දෙනා නාගරික දුගීහු වූහ. හියුමන් රයිට්ස් වොච් පර්යේෂනයකින් සොයා ගෙන ඇති පරිදි, පොලීසිය නීති විරෝධී ඝාතන සාධාරනීකරනය කිරීමට සාක්ෂ්‍ය ව්‍යාජනය කිරීමේ යෙදී සිටියහ.

තහනම් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය හා අපරාධ වැඩි වීම ලෝක ප්‍රපංචයකි. 2021 වසර තුල මිලියන 296ක් මත් ද්‍රව්‍ය භාවිත කර ඇති බව එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ සම්බන්ධ කාර්යාලය වාර්තා කර ඇත. එම වාර්තාවට අනුව එය පෙරට වඩා 23% වැඩි වීමකි. ගෙවී ගිය වසර 10 තුල මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය නිසා මානසික රෝග වැලඳුනු ගනන මිලියන 39.5 දක්වා 45%න් ඉහල නැගී ඇත. මත් ද්‍රව්‍ය කර්මාන්තය යනු මෙවන් මහා වෙලඳපොලක් ඇති එකකි. මෙම කර්මාන්තය ලෝක මෝටර් රථ වෙලඳපොල මෙන් දෙගුනයක් විශාල බව එක්සත් ජාතීන්ගේ හිටපු මහ ලේකම් කොෆී අන්නන් ප්‍රකාශ කර ඇත.

ලෝක ආදායමෙන් 76%ක් ගිල දමන ඉහල ආදායම්ලාභී 10% ක පන්ති පාලනය විසින්, ඉන් 2%ක් පමනක් ලබන පහල 50% තුල සිටින තරුනයන්ගෙන් ලොව පුරා මිලියන 296 ක පාරිභෝගිකයන් සහිත වෙලඳපොලක් නිර්මානය කර ඇත. කිසිදු ධනපති තන්ත්‍රයක් මේ තත්වයෙන් මහජනයා ගලවා ගැනීමෙහි ලා සමත් නො වන්නේ ය. සමාජයේ පීඩිත කොටස්වලින් මෙන් ම ආරක්ෂක අංශ තුලින් ද අදාල ව්‍යාපාර සඳහා අවශ්‍ය වන අපරාධකාරයන් සම්පාදනය කිරීම පමනක් ධනවාදය පවතින තාක් සිදු වනු ඇත.

කම්කරු මහජනතාව සෙසු පීඩිත ජනයා පෙලගස්වා ගනිමින් ධනවාදයට එරෙහි සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක් සඳහා සටන් කිරීමෙන් මෙපිට මහජනයාගේ සමාජ හා ප්‍රජාතන්ත්‍රීය අයිතීන් ආරක්ෂාව තහවරු වන්නේ නැත. ඒ සඳහා අත්‍යවශ්‍ය විප්ලවවාදී නායකත්වය ගොඩනැගිය යුතුව ඇත.

පාතාලය, යුක්තියේ මෙහෙයුම නම් මගඩිය හා මහජන ආරක්ෂාව Read More »

Yukthiya

Defeat the State Terror called “Operation Yukthiya” against oppressed youth and the masses

Statement of the Colombo Action Committee for People’s Struggles

Yukthiya
Image courtesy:adaderana.lk

It is already clear that the state terror unleashed in the name of Operation Yukthiya is one way the government is intensifying its repression against the youth and the rest of the oppressed. Its goal is the protracted class struggle.

The government suddenly jumped on to the crackdown on drugs as one of the measures to forcefully maintain the much hated capitalist state; to keep the society terrorized with violence and to garner the support of a backward social stratum. This has already given way to allow the police to act beyond the limits of the existing law and making that situation the norm in the country. What the country has is a police force that has a long history of being warrented and been operating to kill persons outside the judicial procedure.

A complaint made  to the Police Commission by Aruna Indika Wijesuriya, a professional photographer based in Madapatha, Piliyandala, exposes the repressive drama, hence bringing us a picture of what is happening right now across the country. According to the complaint, on December 6, the police raided the young man’s house at night, searched it thoroughly and found nothing suspicious, but arrested the young man and demanded a ransom of 10,000 rupees for his release. It is alleged that Sergeant Alwis and police driver Madushanka have requested the bribe and Indika’s friends gave them the requested amount. He was released on police bail the next day.

Aruna’s father, Shanta Wijesuriya, who is a well-known journalist and political activist, came to know about this later and went with his son to Kesbewa police station to complain about this, but the police avoided accepting the complaint. The police hunters were furious because the father and son tried to complain against the police for taking bribes.

On December 13, a group of plain clothed police officers assaulted Aruna, searched his house and arrested him again. When the youth made a phone call to his cousin, the police surrounded the relative’s house as well. Again, around 3 am, On December 17, a police team including Alwis, who was accused of taking bribes, surrounded the youth’s home. There, a young man named Shehan was also with the police, and the police showed Shehan something that appeared to be a pack containing the illegal drug called ‘Ice’ and asked, “Shehan, did Aruna give you this?” But, facing protests from those present, the police retreated with the following warning: “Aruna Oya Adath Dinum( (Aruna, you have won today too)”.

Later, on February 2, the police officer, identified as Paul, had threatened Wijesuriya – the father of the youth – at Kesbewa courts premises saying that he would “shoot him if he tries to be smart”. On the same day at around 5 pm, the police raided a place where the young man was taking photographs and arrested him. The next day, his girlfriend, who went to visit him, was arrested on the charge that she had recorded the conversation of the police officers, beaten and harassed by removing her clothes forcibly, checking for illegal drugs. The cousin who visited the youth was also arrested and later released. The court rejected the request of the police to send the young man for rehabilitation, alleging that the boy who was brought to the court with ‘ice’ had used the substance. Allegations that he had used it were nullified by the medical evidence. There is no place to complain about these injustices. The institutions which claim to be investigating and redressing such grievances continue to ignore complaints. The response received from many such institutions was that there is no evidence to prove the allegations.

On February 6, social media reported an incident where the father of two was arrested by the Baddegama Police. The victim, Jeewantha Kumara of Ganegama, within the jurisdiction of the Baddegama Police was arrested with 2 grams and 350 milligrams of “ice”. Police assaulted Jeewantha and his brother, and their sister, a school-girl, video-taped how the police team in plainclothes assaulted her two brothers. She watched and taped how one of the police team tried to put a black parcel in her brother’s pocket. The police assaulted her, snatched her phone, arrested Jeewanta and filed a case. The phone which recorded the incident was never returned and has disappeared with all the evidence. The girl and her other brother had to be admitted to Karapitiya Hospital and receive treatments. There is no reason to think that the complaints made to the Elpitiya Senior Superintendent of Police and Galle Assistant Superintendent of Police will bring justice to these oppressed people.

The case of shooting down a carpenter at Narammala is a well-known crime among hundreds of such incidents. On January 18, police personnel in plain clothes ordered him to stop the lorry he was driving. When he did not stop, the vehicle was chased and he was shot dead. This is the way the so-called Operation Yukthiya is being carried out and the Public Security Minister Tiran Alas has assured in Parliament that the operation will continue irrespective of any objections such as concerns of human rights.

This attempt by the state repressive apparatus to pose itself as the agents of morality against immorality, is deceitful, evil, and despicable. It is a desperate attempt to curb the resistance of the working and oppressed people, arising from the implementation of austerity dictates of the International Monetary Fund (IMF), hence imposing the crisis of capitalist class rule on the oppressed masses.

The root of all crimes is the rule of the bankrupt capitalist class. It is not limited to Sri Lanka. These rampant economic, political and social problems are not caused by illicit-drug users. The drug business operates through politically supported transnational and domestic parasitic crime networks. Addiction to drugs itself is the result of social unrest flowing from endless economic, political and social problems. Under these circumstances, the daily operations by military and police, establishing military police roadblocks at every other inch and conducting search operations are nothing but setting up the mechanism to subjugate the lives of the workers and oppressed people to the conditions of the police state. These operations have nothing to do with eradication of illicit drugs.

The statistics of the World Bank show how the poverty in the society is increasing day by day. Poverty, which was 11.3 percent of Sri Lanka’s population in 2019, has increased to 12.7 percent in 2020; and then from 13.1 percent in 2021 to 25 percent in 2022, and to 27.9 percent in 2024. This is a manifestation of the bankruptcy of capitalism on a global scale. World Bank reports show that between September 2022 and March 2023, world poverty increased by 11 million from 648 to 659 million. That’s by calculating the income below $2.15 per day. But, taking into account the lower middle income level and upper middle income level countries, i.e. the levels of $3.65 and $6.85, this figure rises by another 28 million. The poor are consumed by hunger, disease and discomfort. On the other hand, the income of the top 1% supre-rich is increasing by leaps and bounds.

The results of this level of inequality include the escalation of social tragedy, from drug addiction to various crimes and suicides. There was a recent incident where a 14-year-old boy jumped to the fast approaching train and committed suicide near Tambalagamuwa railway station on February 11. Following the sound of the train’s horn, the other children moved out of the way, but this child spread his hands and was smiling while waiting for the train to go over him. The train driver has stated that he had never seen anything like this in his entire life. Later, the child’s guardian aunt told the media that the child was suffering from acute malnutrition.

Attention of the masses is, and should be, focused on these issues. The world is gripped by the struggles of workers, farmers and youth. Anti-democratic measures and terror-mongering displayed by governments bringing social media censorship laws, anti-terror laws are not at all manifestations of the strength of capitalist governments, which are largely discredited among the masses, so lacking popular support, but manifestations of their organic weakness. Those governments cannot fulfill even a single economic or social need of the people. Anywhere in the world, such regimes have been enabled to persist because trade unions and pseudo-left fronts have infiltrated every instance of class struggle, to disrupt, control and compromise mass struggles. We workers, peasants and other oppressed people must realize that self-defense does not come at all from official capitalist institutions, and that freedom and security cannot be guaranteed except through the formation of an independent mass movement against the capitalist establishment under the working class revolutionary programme.

We, the Colombo Action Committee for People’s Struggles, request all progressive people opposed to capitalist attacks to come forward to build and unify action committees at workplaces and residential areas, which can ensure the safety of the oppressed people. Only such a mass movement can really wipe out capitalist rule and all the tendencies that block the path of social progress.

Abolish all repressive laws!

Forward towards a Workers’ and Peasants’ Government!

[This statement was originally published here in Sinhales on February 17, 2024]

Defeat the State Terror called “Operation Yukthiya” against oppressed youth and the masses Read More »

Scroll to Top